Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα. Ποια είναι; Πώς μπορώ να προφυλαχτώ;
Συγγραφέας Ματθαίος Φαλάγκας Γράφτηκε στις ,
Τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα αποτελούν μια ομάδα λοιμωδών νόσων με διαρκώς αυξανόμενη συχνότητα εμφάνισης παγκοσμίως. Η σύφιλη, ο έρπης των γεννητικών οργάνων, το μαλακό έλκος των γεννητικών οργάνων (αιμόφιλος ducreyi), το αφροδίσιο λεμφοκοκκίωμα (χλαμύδια του τραχώματος), οι γονοκοκκικές λοιμώξεις, το οξυτενές κονδύλωμα (ιός θηλώματος) και διάφορες μυκητιάσεις, αποτελούν τη μεγάλη αυτή ομάδα, γνωστή και ως αφροδίσια νοσήματα. Kοινό τους στοιχείο είναι ότι μεταδίδονται με τη σεξουαλική επαφή και με άμεση ή σπάνια έμμεση (είδη υγιεινής, πετσέτες) επαφή με τα γεννητικά όργανα του / της πάσχοντος.
Το AIDS και οι ιοί της ηπατίτιδας Β και C μεταδίδονται επίσης με τη σεξουαλική επαφή αλλά περιγράφονται σε άλλο τμήμα/μέρος του δικτυακού χώρου μας.
Σε πολλά αφροδίσια νοσήματα εμφανίζονται βλάβες στην περιοχή των γεννητικών οργάνων όμως, κάθε μία από τις παραπάνω νόσους έχει διαφορετική βαρύτητα και η νοσηρότητά της ποικίλει. Έτσι π.χ. η σύφιλη, χωρίς θεραπεία, μπορεί να προκαλέσει προοδευτικά από δερματικό εξάνθημα μέχρι μη αντιστρέψιμες νευρολογικές βλάβες (νωτιάδα φθίση, γενικευμένη παράλυση). Ομοίως, ποικίλη είναι και η πορεία της γονοκοκκικής λοίμωξης (βλεννόρροια) που μπορεί να παραμένει εντοπισμένη προκαλώντας ουρηθρίτιδα στους άνδρες και τραχηλίτιδα στις γυναίκες, ή να έχουμε διάσπαρτη νόσο (γονοκοκκαιμία) με εκδηλώσεις ενδοκαρδίτιδας, μηνιγγίτιδας, ακόμη και σηψαιμίας με επικείμενο θάνατο.
Ο έρπητας, από την άλλη πλευρά, χαρακτηρίζεται από υψηλότατη μεταδοτικότητα και ενώ σε έναν κατά τα άλλα υγιή άνθρωπο συνήθως παραμένει μία εντοπισμένη δερματική λοίμωξη, σε έναν ανοσοκατασταλμένο παρουσιάζεται ως γενικευμένη, συχνά καταστροφική λοίμωξη.
Αξιοσημείωτη, είναι η επαληθευμένη συσχέτιση μερικών στελεχών του ιού του θηλώματος (οξυτενές κονδύλωμα) με την εμφάνιση καρκίνου του τραχήλου.
Τα περισσότερα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα γενικώς απαντούν καλά σε συγκεκριμένες αντιμικροβιακές αγωγές και εν τέλει θεραπεύονται είτε υποχωρούν. Παρ’ όλα αυτά λόγω της, συχνά υψηλής, νοσηρότητας και των επιπλοκών τους, η πρόληψη αποτελεί το σημαντικότερο μέσο αντιμετώπισης. Μέτρα προφύλαξης κατά τη σεξουαλική επαφή καθώς και αυστηρή τήρηση των κανόνων υγιεινής των γεννητικών οργάνων θα πρέπει να ακολουθούνται πάντοτε.
Επιπρόσθετα, οποιοσδήποτε μολυνθεί, οφείλει να συμβουλευτεί τον ιατρό του ώστε να διδαχθεί το πώς θα προστατεύσει άτομα με τα οποία έρχεται σε στενή επαφή.
Η σημασία των προφυλακτικών
για την πρόληψη σεξουαλικά μεταδιδόμενων νοσημάτων
Το Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων των Η.Π.Α. (γνωστό ως CDC) υπολόγισε ότι τα επεισόδια σεξουαλικά μεταδιδόμενων λοιμώξεων το 2003 στις ΗΠΑ ήταν 19 εκατομμύρια. Σχεδόν τα μισά από αυτά συμβαίνουν σε άτομα ηλικίας από 15 μέχρι 24 ετών. Πέρα από δυνητικά σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία, τα σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα δημιουργούν και σημαντικό οικονομικό βάρος που υπολογίστηκε ότι προσεγγίζει τα 15,5 δισεκατομμύρια δολάρια μέσα σε ένα χρόνο (2003) στις ΗΠΑ. Την πιο υψηλή συχνότητα λοιμώξεων εμφανίζουν οι ομοφυλόφιλοι και αμφιφυλόφιλοι άνδρες, καθώς επίσης και οι χρήστες ναρκωτικών. Σε σύγκριση με ανθρώπους που δεν πάσχουν από σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα, αυτοί που πάσχουν από ένα τέτοιο νόσημα, ιδίως εάν έχουν έλκη (πληγές) των γεννητικών οργάνων, έχουν δύο με πέντε φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να αποκτήσουν λοίμωξη με τον ιό του έιτζ (ΗIV/AIDS) μέσω σεξουαλικής επαφής.
Η αποτελεσματική χρήση προφυλακτικών μπορεί να προφυλάξει από ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη και από τα περισσότερα σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα, συμπεριλαμβανομένων της βλεννόρροιας (γονόρροιας), της σύφιλης, της λοίμωξης HIV/AIDS, και της λοίμωξης με χλαμύδια. Δεν πρέπει να αγνοηθεί το γεγονός ότι τα σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα μπορεί να μεταδοθούν με όλες τις μορφές των σεξουαλικών δραστηριοτήτων (κολπική, στοματική και πρωκτική σεξουαλική επαφή). Πλήρης προστασία κατά των σεξουαλικά μεταδιδόμενων νοσημάτων επιτυγχάνεται με την αποχή από το σεξ.
Οι βασικές οδηγίες για την ορθή χρήση των προφυλακτικών είναι:
1. Να μην χρησιμοποιούνται προφυλακτικά μετά την ημερομηνία λήξης.
2. Τα προφυλακτικά πρέπει να διατηρούνται σε μέρη χωρίς υψηλή θερμοκρασία, διότι κάτω από τέτοιες συνθήκες ξεραίνονται και υπάρχει περίπτωση να σπάσουν κατά τη χρήση τους. Για παράδειγμα, προφυλακτικά που διατηρούνται στο κουτί της θέσης του συνοδηγού συχνά γίνονται αναποτελεσματικά.
3. Πρέπει να γίνεται οπτικός έλεγχος για πιθανή καταστροφή του κουτιού του προφυλακτικού πριν το άνοιγμά του, π.χ. τρύπες.
4. Το προφυλακτικό τοποθετείται στο σεξουαλικό μόριο του άνδρα όταν αυτό είναι σε στύση, αφήνοντας αρκετό χώρο στην κορυφή για το σπέρμα.
5. Το προφυλακτικό πρέπει να ξετυλίγεται προσεκτικά από τη κορυφή προς τη βάση του σεξουαλικού μορίου του άνδρα.
6. Μετά την εκσπερμάτιση το προφυλακτικό πρέπει να κρατιέται για λίγο στη βάση για την αποφυγή διαρροής υγρών.
7. Το προφυλακτικό χρησιμοποιείται μόνο μια φορά και πετιέται μετά από κάθε χρήση.
Πρέπει να τονισθεί ότι η χρήση των προφυλακτικών δεν μπορεί να προφυλάξει από όλα τα σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα. Ειδικότερα, τα προφυλακτικά δεν προφυλάσσουν ικανοποιητικά από μια σημαντική λοίμωξη που προκαλείται από τον ιό θηλωμάτων του ανθρώπου (human papilloma virus), την αιτία των κονδυλωμάτων. Μερικά στελέχη του ιού θηλωμάτων του ανθρώπου, μπορούν να προκαλέσουν καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Στις ΗΠΑ υπολογίζεται ότι περίπου το 50% των σεξουαλικά ενεργών ανδρών και γυναικών παθαίνουν λοίμωξη των γεννητικών οργάνων από τον ιό θηλωμάτων του ανθρώπου σε κάποιο σημείο της ζωής τους.
