Κατάθλιψη: ένα «συνηθισμένο» ψυχολογικό πρόβλημα της εποχής μας
Συγγραφέας Γρηγόρης Βασιλειάδης Γράφτηκε στις ,
Η κατάθλιψη είναι μια από τις πιο συνηθισμένες ψυχικές ασθένειες της εποχής μας και σύμφωνα με τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, επηρεάζει εκατομμύρια ανθρώπων στον κόσμο, θεωρείται μια από τις πιο διαδεδομένες διαταραχές, αφού τα ποσοστά της αυξάνονται κάθε χρόνο παγκοσμίως.
Στόχος της αυτού του άρθρου είναι η ενημέρωση σας, για την αναγνώριση της κατάθλιψης (στον εαυτό ή σε συγγενικά ή φιλικά πρόσωπα) και για την αναζήτηση επαγγελματικής βοήθειας (από ψυχολόγο, ή ψυχίατρο), ώστε τελικά αυτός/ αυτή που υποφέρει να ξαναβρεί τη ζωή του/ της, και να ξαναγίνει παραγωγικός/ ή και ευχαριστημένος/ η.
Η κλινική κατάθλιψη είναι μια ψυχική διαταραχή που περιλαμβάνει τη μείζονα κατάθλιψη, τη μανιο-κατάθλιψη (διπολική διαταραχή) και τη δυσθυμία, μια ελαφρότερη μορφή κατάθλιψης, που διαρκεί για μεγάλο χρονικό διάστημα και χαρακτηρίζεται από ένα αίσθημα δυσφορίας και στενοχώριας.
Η κατάθλιψη κάνει το άτομο να χάσει την ευχαρίστηση από την καθημερινή του ζωή, μπορεί να έχει επιπτώσεις σε άλλες ιατρικές παθήσεις και μπορεί να είναι τόσο σοβαρή ώστε να οδηγήσει στην αυτοκτονία. Η κατάθλιψη μπορεί να συμβεί στον καθένα, σε οποιαδήποτε ηλικία, φύλο και σε άτομα οποιασδήποτε κοινωνικο-οικονομικής τάξης ή εθνικότητας.
Η κατάθλιψη δεν είναι ποτέ ένα κανονικό, υγιές κομμάτι της ζωής μας, όποια και αν είναι η ηλικία, το φύλο ή η κατάσταση της υγείας του ατόμου. Δυστυχώς, αν και η θεραπεία για την κατάθλιψη είναι τις περισσότερες φορές επιτυχημένη, λιγότερα από τα μισά άτομα που πάσχουν από αυτήν, αναζητούν θεραπεία. Οι περισσότεροι υποφέρουν σιωπηλά, πιστεύοντας ότι δεν είναι κάτι σοβαρό και ότι θα περάσει από μόνο του, ή πιστεύοντας ότι πρόκειται για μια προσωπική τους αδυναμία για την οποία ντρέπονται και προσπαθούν να την κρατήσουν μυστική.
Τα αίτια της κατάθλιψης
Οι λόγοι της κατάθλιψης είναι διάφοροι: για κάποια άτομα μπορεί να εμπλέκονται πολλαπλοί παράγοντες, ενώ για άλλα να υπάρχει ένας μόνο λόγος που προκάλεσε την ψυχική αυτή διαταραxή. Συχνά οι άνθρωποι παθαίνουν κατάθλιψη χωρίς κάποια φανερή αιτία.
Βιολογικά αίτια: Σύμφωνα με τα σύγχρονα επιστημονικά δεδομένα η κατάθλιψη θεωρείται ως μια χημική ανισορροπία στον ανθρώπινο εγκέφαλο.
Μερικοί άνθρωποι έχουν είτε πολύ λίγες είτε πολλές χημικές ουσίες που παράγονται από τον ίδιο τον εγκέφαλο (και ονομάζονται νευροδιαβιβαστές). Οι αλλαγές στους νευροδιαβιβαστές μπορεί να προκαλέσουν ή να συμβάλουν στην ανάπτυξη της κατάθλιψης.
Γνωσιακά αίτια: Τα άτομα που έχουν έναν αρνητικό τρόπο σκέψης και χαμηλή αυτοπεποίθηση είναι πιθανότερο να αναπτύξουν κλινική κατάθλιψη.
Φύλο: Στις γυναίκες η κατάθλιψη εμφανίζεται σε διπλάσιο ποσοστό απ’ ό,τι στους άνδρες. Αν και δεν είναι ακόμα ξεκάθαρο το γιατί συμβαίνει αυτό, υπάρχει πιθανότητα να οφείλεται στις ορμονικές αλλαγές που συμβαίνουν στη γυναίκα κατά τη διάρκεια του εμμηνορρυσιακού της κύκλου, της εγκυμοσύνης, της γέννας και της εμμηνόπαυσης. Άλλοι λόγοι μπορεί να περιλαμβάνουν το στρες που αισθάνονται οι γυναίκες λόγω των πολλαπλών καθηκόντων κι ευθυνών τους.
Συνύπαρξη: Η κατάθλιψη συχνά συνυπάρχει με ορισμένες άλλες ασθένειες, όπως καρδιοπάθεια, καρκίνο, νόσο του Πάρκινσον, διαβήτη, νόσο Αλτζχάιμερ και ορμονικές διαταραχές.
Φάρμακα: Ορισμένα φάρμακα έχουν ως παρενέργεια την εμφάνιση κατάθλιψης.
Γενετικοί λόγοι: Το οικογενειακό ιστορικό κατάθλιψης αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης κατάθλιψης και σε άλλα μέλη της οικογένειας.
Καταστάσεις: Δύσκολες καταστάσεις, όπως το διαζύγιο, τα οικονομικά προβλήματα, ο θάνατος αγαπημένου προσώπου μπορεί να συμβάλουν στην εμφάνιση κατάθλιψης.
Τα συμπτώματα της κλινικής κατάθλιψης
Αισθήματα λύπης, άγχους, ψυχικού κενού, που επιμένουν.
Το άτομο κοιμάται είτε πάρα πολύ είτε πολύ λίγο, ξυπνάει στη μέση της νύχτας και δεν το ξαναπαίρνει ο ύπνος ή ξυπνάει τα χαράματα.
Μειωμένη όρεξη και απώλεια βάρους ή, αντίστροφα, αυξημένη όρεξη και αύξηση βάρους.
Εκνευρισμός, ανησυχία.
Συνεχιζόμενα φυσικά συμπτώματα που δεν περνούν με ιατρική θεραπεία (π.χ. χρόνιος πόνος, ή στομαχικά προβλήματα).
Δυσκολία συγκέντρωσης, δυσκολία μνήμης, δυσκολία λήψης αποφάσεων.
Κούραση ή απώλεια ενέργειας.
Αίσθημα ενοχής, απαισιοδοξία, αίσθημα ότι ο εαυτός δεν αξίζει.
Σκέψης θανάτου ή αυτοκτονίας.
Κατάθλιψη και γυναίκες
Μία στις οκτώ γυναίκες θα πάθει κατάθλιψη σε κάποια φάση της ζωής της. Οι γυναίκες εμφανίζουν κατάθλιψη σε διπλάσιο ποσοστό απ’ ό,τι οι άνδρες. Η κατάθλιψη εμφανίζεται συχνότερα στις γυναίκες ηλικίας 25-44 ετών.
Οι έφηβες ηλικίας 14-18 ετών εμφανίζουν υψηλότερα ποσοστά κατάθλιψης από τα συνομήλικά τους αγόρια. Το 20-49% των γυναικών εμφανίζουν το λεγόμενο προεμμηνορρυσιακό σύνδρομο (χαρακτηρίζεται από εκνευρισμό, κατάθλιψη και θυμό πριν την εμφάνιση της περιόδου) και το 3-5% αυτών έχουν αρκετά σοβαρά συμπτώματα για να κατηγοριοποιηθούν ως προ-εμμηνορρυσιακή δυσφορική διαταραχή.
Το 10-15% των νέων μητέρων παθαίνουν επιλόχεια κατάθλιψη, που συνήθως συμβαίνει μέσα στον πρώτο χρόνο από τη γέννηση του παιδιού. Υπάρχει μεγάλη σχέση ανάμεσα στις νευρογενείς διατροφικές διαταραχές (ανορεξία και βουλιμία) και την κατάθλιψη στις γυναίκες.
Το 90-95% των περιπτώσεων ανορεξίας συμβαίνουν σε νεαρές γυναίκες. Σύμφωνα με έρευνες, ένα στα τρία άτομα υποφέρει επίσης από κάποια μορφή κατάχρησης ή εξάρτησης από ουσίες. Οι απόπειρες αυτοκτονίες στις γυναίκες είναι διπλάσιες απ’ ό,τι στους άνδρες. Στο 30-50% των περιπτώσεων της γυναικείας κατάθλιψης δεν γίνεται σωστή διάγνωση.
