Ποιος φοβάται …τον οδοντίατρο?
Συγγραφέας Κωνσταντίνος Θεοδώρου Γράφτηκε στις ,
Εάν και μόνο η σκέψη της οδοντιατρικής καρέκλας σας προκαλεί πανικό, τότε … σίγουρα δεν είστε οι μόνοι!!
Πολλοί άνθρωποι βλέπουν την επίσκεψη στον οδοντίατρο σαν εφιάλτη και προσπαθούν όσο γίνεται να αναβάλουν τη δυσάρεστη αυτή την στιγμή, βρίσκοντας διάφορες δικαιολογίες (π.χ. έλλειψη χρόνου, χρημάτων) ή επινοώντας … ανατρεπτικές θεωρίες του τύπου “ η γιαγιά μου δεν πήγε ποτέ σε οδοντίατρο και είχε τα δόντια της μέχρι τα ενενήντα της ! ”
Πού οφείλεται ο φόβος;
Ο φόβος είναι ένα συναίσθημα πολύ χρήσιμο για την αυτοσυντήρηση του ατόμου και την προστασία του από διάφορους κινδύνους.
Φόβος μπορεί να προκληθεί είτε λόγω προηγούμενης προσωπικής εμπειρίας του ίδιου του ατόμου, είτε από μίμηση άλλων. Ειδικότερα, κάποιος μπορεί να εμφανίσει οδοντιατρική φοβία εάν ο ίδιος είχε στο παρελθόν μια δυσάρεστη εμπειρία σε οδοντιατρείο ( π.χ. πόνος ή κακή συμπεριφορά του γιατρού ) ή εάν τα άτομα του περιβάλλοντος του ( φίλοι, γονείς, αδέλφια κ.λπ. ) φοβούνται τον οδοντίατρο.
Επίσης, είναι πιθανό ο χώρος του οδοντιατρείου να του ανακαλεί στη μνήμη άλλες δυσάρεστες καταστάσεις ( π.χ. νοσοκομεία, όπου ενδεχομένως είχε ταλαιπωρηθεί στο παρελθόν κ.λπ.).
Ωστόσο, ο οδοντιατρικός φόβος – που είναι ένας από τους συχνότερους φόβους του ανθρώπου –έχει πολύ βαθιές ρίζες, που σχετίζονται τόσο με την ίδια τη φύση της οδοντιατρικής πράξης, όσο και με τον συναισθηματικά φορτισμένο ρόλο του στόματος.
Όλοι μας νιώθουμε περισσότερο ασφαλείς όταν νομίζουμε πως έχουμε τον έλεγχο μιας κατάστασης
Δυστυχώς όμως, εκ των πραγμάτων, η σχέση οδοντίατρου – ασθενή είναι άνιση.
Η οδοντιατρική καρέκλα τοποθετεί τον ασθενή σε μία θέση χαμηλότερη << υποδεέστερη >> από τον οδοντίατρο.
Ο ασθενής αφενός αισθάνεται υπό απειλή – καθώς φοβάται μήπως πονέσει – και αφετέρου είναι αναγκασμένος να παραμένει ακίνητος και με ανοικτό το στόμα, ανίκανος…να αμυνθεί!
Από την άλλη πλευρά, ο οδοντίατρος αναγκαστικά έρχεται σε πολύ στενή επαφή με τον ασθενή, παραβιάζοντας τον προσωπικό του χώρο και επιβάλλεται σωματικά σε αυτόν, προκαλώντας του ένα αίσθημα αποδυνάμωσης και ανημπόριας.
Το άγνωστο, γεννά φόβο! Ο οδοντίατρος συχνά παραλείπει να ενημερώσει τον ασθενή για τη διαδικασία που θα ακολουθήσει.
Εξάλλου, ο ασθενής λόγω της θέσης του στόματος δεν έχει την δυνατότητα να παρακολουθεί τι ακριβώς γίνεται, παρά μόνο αισθάνεται τον γιατρό να…εισβάλει μέσα στο στόμα του με διάφορα <<άγνωστα>> εργαλεία, με αποτέλεσμα να ενισχύεται η ανασφάλεια που τον διακατέχει και να μεγαλοποιεί στο μυαλό του ακόμα και την παραμικρή ενόχληση που πιθανόν νιώθει.
Στόμα: μία ιδιαίτερη περιοχή!!
Τα στόμα είναι μια ιδιαίτερη και συναισθηματικά φορτισμένη περιοχή του σώματος και, σύμφωνα με την φρουδική θεωρία, αποτελεί για τον άνθρωπο την πρώτη ζώνη ευχαρίστησης και ηδονής.
Ανέκαθεν τα δόντια θεωρούνταν σύμβολο δύναμης, επιβολής και γοητείας.
Είναι λοιπόν φυσικό, κάθε παρέμβαση σε μία τόσο ευαίσθητη περιοχή να προκαλεί ανησυχία, καθώς θεωρείται εισβολή σε μία βαθύτερη πτυχή της προσωπικότητας του ατόμου.
Από την άλλη πλευρά, πολλοί είναι εκείνοι που ντρέπονται για την κατάσταση των δοντιών τους, αισθάνονται ενοχές γιατί τα παραμέλησαν, φοβούνται μήπως η αναπνοή τους μυρίζει κ.λ.π. και έτσι δυσκολεύονται ακόμη περισσότερο να διαβούν το κατώφλι του οδοντιατρείου.
Πως αντιμετωπίζεται ο φόβος;
Κάποιες πρακτικές συμβουλές για την μείωση του οδοντιατρικού φόβου είναι οι εξής
Ζητήστε πληροφορίες για την διαδικασία που θα ακολουθήσει ο οδοντίατρος σε κάθε επίσκεψη.
Μην ντρέπεστε για το φόβο σας και μην προσπαθείτε να τον κρύψετε. Μοιραστείτε το άγχος σας με το προσωπικό του Οδοντιατρείου και εξηγείστε στον Οδοντίατρο το πως ακριβώς αισθάνεστε. Με τον τρόπο αυτό θα τον βοηθήσετε να αντιληφθεί ότι πρέπει να προσαρμόσει τη θεραπεία στις ιδιαίτερες σας ανάγκες
Επιλέξτε έναν οδοντίατρο με τον οποίο να μπορείτε να επικοινωνείτε άνετα και να νιώθετε ασφάλεια.
Προσπαθήστε να επιλέξετε για ραντεβού μία ώρα που θα είστε χαλαροί και δε θα βιάζεστε.
Είναι πολύ σημαντικό να μη βρίσκεστε υπό καθεστώς χρονικής πίεσης.
Εάν σας ενοχλεί ο ήχος του τροχού πάρτε μαζί σας ένα φορητό CD και στερεοφωνικά ακουστικά ώστε να ακούτε την αγαπημένη σας μουσική
Επισκέπτεστε συχνά τον οδοντίατρο και εφαρμόστε τις νέες μεθόδους πρόληψης ( προληπτικές εμφράξεις sealants, φθόριο κ.λ.π. ) που μειώνουν θεαματικά την ανάγκη για πιο σύνθετες ( άρα αγχογόνες ) οδοντιατρικές πράξεις.
Η πρόληψη γίνεται απλά και ανώδυνα και χωρίς τη χρήση τροχού ή ένεσης, που για πολλούς ανθρώπους αποτελεί το κύριο αντικείμενο του φόβου τους.
Αλλά ακόμα και όταν τα δόντια έχουν ήδη χαλάσει και η θεραπεία τους είναι πιο σύνθετη, τα σύγχρονα μέσα τοπικής αναισθησίας μπορούν να εξασφαλίσουν μια αρμονική και ευχάριστη συνεργασία με τον οδοντίατρο, ο οποίος μπορεί να μεταβληθεί από….μπαμπούλας σε ένα καλό – και χρήσιμο – φίλο! .
