Αιματουρία
Συγγραφέας Νίκος Μερτζιώτης Γράφτηκε στις ,
Τι εννούμε με τον όρο αιματουρία.
Αιματουρία θεωρούμε την ύπαρξη ερυθρών αιμοσφαιρίων στα ούρα σε ποσότητες ορατές μικροσκοπικά ή μακροσκοπικά η κοινώς σε αυτή ο άρρωστος ουρεί ούρα που περιέχουν αίμα.Τα φυσιολογικά ούρα έχουν ωχροκίτρινο χρώμα και διαυγή καθαρή όψη.Κάθε αλλαγή σε αυτούς τους χαρακτήρες ,σημαίνει συνήθως ύπαρξη παθολογικών στοιχείων ( αίματος ,πύου κ.λ.π.), και επομένως διαταραχή της ποιότητας των ούρων.Θέλω να διευκρινίσω οτι δεν πρόκειται για πάθηση αλλά για σύμπτωμα ή όπως λέγεται στην ιατρική γλώσσα ,πρόκειται για κλινική εκδήλωση που είναι κοινή σε παρα πολλές ασθένειες.Θα πρέπει να διαχωρίζεται η αιματουρία απο την ουρηθρορραγία, κατά την οποία εξέρχεται αίμα απο την ουρήθρα ( ο σωλήνας δηλ.που συνδέει την κύστη δια μέσου του οποίου εξέρχονται τα ούρα), ή συνέχεια ή κατά διαστήματα ,οπωσδήποτε όμως ανεξάρτητα της ούρησης.Συνήθως οι ασθενείς με μακροσκοπική αιματουρία (πού βλέπουν αίμα στα ούρα) , παρουσιάζονται στο γιατρό τρομοκρατημένοι, με το φόβο οτι αιμορραγούν υπερβολικά, γεγονός όμως που δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα ,καθ’οτι η αιμορραγία που υπάρχει είναι πολύ μικρότερης βαρύτητας και δύσκολα χρειάζεται κάποιος μετάγγιση λόγω της αιματουρίας.Φθάνει να σκεφτούμε οτι οταν καμμιά φορά ανοίγει η μύτη μας , χρειάζονται μόνο 2-3 σταγόνες για να χρωματίσουν μία λεκάνη με νερό.Ανεξάρτητα όμως της βαρύτητας της αιματουρίας ,δεν θα πρέπει ποτέ κανείς να αγνοεί αυτό το σύμπτωμα καθ’οτι αποτελεί ένδειξη παθολογικής κατάστασης μέχρι αποδείξεως του εναντίον.
Ποιά είναι όμως η αιτία ή οι αιτίες της αιματουρίας , ;
Τα αίτια αυτά συνήθως τα ξεχωρίζουμε σε αίτια που βρίσκονται έξω απο το ουροποιητικό σύστημα και σε αίτια που βρίσκονται σε αυτό.Τα αίτια είναι διαφορετικά ανάλογα και με την ηλικία.Άλλες αιτίες για παράδειγμα είναι υπεύθυνες συνήθως σε ένα παιδί και άλλες σε ένα ενήλικα 60 ετών.
Αίτια εκτός του ουροποιητικού αφορούν κυρίως άλλες ειδικότητες , αλλά επειδή ο Ουρολόγος είναι συνήθως ο γιατρός στον οποίο απευθύνεται ο άρρωστος με την αιματουρία και ο πρώτος που αρχίζει τον διαγνωστικό έλεγχο, θα τα αναφέρω εν συντομία.
α ) Διάφορες αιματολογικές παθήσεις όπως η δρεπανοκυτταρική αναιμία , οι αιμορραγικές διαθέσεις κ.α
β) Καρδιαγγειακές παθήσεις όπως η ενδοκαρδίτιδα κ.λ.π.
γ) Η λήψη αντιπηκτικών φαρμάκων
δ) Ο σακχαρώδης διαβήτης κ.λ.π.
Εδώ θα πρέπει να σημειώσω οτι δεν πρέπει ποτέ να αποκλείεται η πιθανότητα να συνυπάρχει μια απο τις παθήσεις αυτές με κάποια ουρολογική πάθηση που να προκαλεί την αιματουρία.Ακόμα υπάρχουν πολλοί που υποστηρίζουν οτι ορισμένες αιτίες όπως η λήψη αντιπηκτικών φαρμάκων , οι αιμορραγικές διαθέσεις δεν μπορούν να προκαλέσουν την εμφάνιση αιματουρίας,παρα μόνο αν υπάρχει κάποια βλάβη στο ουροποιητικό σύστημα όπως ένα νεόπλασμα, μία φλεγμονή κ.λ.π.
Όσον αφορά τα αίτια απο το ουροποιητικό , εύκολα μπορούμε να πούμε οτι δεν υπάρχει ουρολογική ή νεφρολογική πάθηση που να μην μπορεί να προκαλέσει την εμφάνιση αίματος στα ούρα.Παρ’ολα αυτά στην αναζήτηση των αιτιών μιας αιματουρίας , σε εμάς τους γιατρούς πάντα η πρώτη σκέψη στρέφεται και θα πρέπει να στρέφεται σε μια κακοήθεια , ένα νεόπλασμα, και μόνο όταν αυτό αποκλεισθεί, πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο ύπαρξης κάποιας άλλης πάθησης.
Είπατε στην αρχή οτι τα ούρα έχουν συγκεκριμένους χαρακτήρες, και η αλλαγή των χαρακτήρων αυτών οφείλονται σε παθολογικές αιτίες ,όπως στην περίπτωση μας στην ύπαρξη αίματος σε αυτά.Υπάρχουν κάποια χαρακτηριστικά που διακρίνουν την αιματουρία;
Κάθε αιματουρία παρουσιάζει συνήθως ορισμένα χαρακτηριστικά που σε πολλές περιπτώσεις μπορούν να διευκολύνουν σε μεγάλο βαθμό τη διάγνωση.Πρέπει να δούμε αν η αιματουρία είναι αρχική ή τελική,ανώδυνη ή επώδυνη (αν πονάει ή όχι), αυτόματη(δηλ.χωρίς κανένα εμφανή λόγο) ή μετά απο κούραση,ταξίδια,κ.λ.π., μικρή ή μεγάλη,μικροσκοπική ή μακροσκοπική .Έτσι ανάλογα πότε εμφανίζονται τα αιματηρά ούρα στη διάρκεια της ούρησης, η αιματουρία διακρίνεται σε αρχική εάν βγούν αιματηρά ούρα στην αρχή και μετά καθαρά πρός το τέλος, σε τελική εαν βγούν καθαρά στην αρχή και αιματηρά στο τέλος, και ολική εαν καθ’ολη τη διάρκεια της ούρησης, απο την αρχή εως το τέλος τα ούρα είναι αιματηρά.Αυτό εύκολα μπορεί να διαπιστωθεί και στο ιατρείο με την λεγόμενη μέθοδο των τριών ποτηριών , εαν δηλ. ουρήσει ο ασθενής διαδοχικά σε τρία ποτήρια.Η αιματουρία χαρακτηρίζεται αρχική εαν αίμα στα ούρα περιέχεται μόνο στο πρώτο ποτήρι και καθαρά στα άλλα ,τελική εαν τα ούρα είναι αιματηρά στο τελευταίο ποτήρι και καθαρά στα άλλα και ολική αν και τα τρία ποτήρια έχουν αιματηρά ούρα.Η διάκριση αυτή αν και είναι σχηματική ,έχει κάποια σημασία στην αναζήτηση της προέλευσης της αιματουρίας,δεδομένου οτι η αρχική αιματουρία προέρχεται κυρίως απο την ουρήθρα, η τελική απο την κύστη και η ολική απο τα νεφρά ,χωρίς βέβαια αυτό να είναι απόλυτο, γιατί οταν η αιματουρία είναι μεγάλη, παρουσιάζεται σαν ολική είτε προέρχεται απο τη κύστη είτε απο τον προστάτη.
Η αιματουρία διακρινεται επίσης ανάλογα με το αν συνοδεύεται από πόνο ή όχι σε ανώδυνη και επώδυνη. Η πρώτη αποτελεί συχνη εκδήλωση των νεοπλασμάτων του ουροποιητικού συστήματος ενω η δεύτερη χαρακτηρίζει κυρίως τη λιθίαση ( πέτρα στο νεφρό τον ουρητήρα ή την κύστη)
Παρόλα αυτά, όταν η αιματουρία ειναι μεγάλη, τόσο που να σχηματιζει.αιμοπήγματα μπορει ένα από αυτά να φράξει τον ουρητήρα και να προκα λέσει κωλικό.Η αιματουρία στο νεόπλασμα χαρακτηριζεται ακόμα από το ότι εμφανιζεται συνήθως αυτόματα χωρίς να προηγηθεί καμιά αιτία, αντίθετα προς την αιματουρία της λιθίασης, που τις πιο πολλές φορές παρουσιάζεται μετα από κοπωση και υποχωρεί με την κατάκλιση του αρρώστου.
Η βαρύτητα μιας αιματουρίας διαφέρει από περιπτωση σε περίπτωση και, ανάλογα
μ αυτή, τα ούρα χρωματίζονται, λιγότερο ή περισσότερο ερυθρά. Στιςπολύ ελαφρές περιπτώσεις, η αιματουρία είναι μικροσκοπική ενώ στις βαρύτερες το χρώμα των ουρων μπορεί να είναι ρόδινο,ερυθρό ή να δίνει την εντύπωση σκετου αίματος.
Σημείο μεγάλης αιματουρίας είναι ο σχηματισμός μεγάλων αιμοπηγμάτων που σημαινει οτι το αιμα είναι τόσο πολύ που δε προλαβαίνει να αραιωθεί στα ούρα και και πήζει μέσα στο αποχετευτικό σύστημα Τα αιμοπήγματα αυτά συχνά παίρνουν σχήμα ανάλογο προς το τμήμα της αποχετευτικης οδού από το οποιο προέρχεται η αιμορραγια Ετσι σε βαριές νεφρικές αιματουρίες, τα πήγματα είναι σαν μακαρόνια αποτελούν δηλαδή ακριβώς το εκμαγειο του ουρητήρα ενώ στις αιιματουρίες που προέοχονται από την κύστη, έχουν σχήμα ακανόνιστο σαν “κομμάτια συκωτιού» όπως χαρακτηριστικά περιγράφονταιη συνήθως από τον άρρωστο.
Αντιθετα προς τα μεγάλα αιμοπήγματα, τα μικρά παρουσιάζονται σε ελαφρές αιματουριες και συνήθως έχουν χρώμα σκούρο ή καφεοειδές Η παρουσία των μεγάλων κυρίως αιμοπηγμάτων αλλάζει, πολλές φορές, το χαρακτήρα μιας αιματουρίας, που στην αρχή μπορεί να ειναι ανώδυνη, γινεται όμως επώδυνη, όταν ένα ή περισσότερα πήγματα φράζόυν τον ουρητήρα ή την ουρήθρα, προκαλώντας ανάλογα είτε κωλικό του νεφρού , είτε έντονη δυσουρία και πόνο στην ούρηση που μπορεί να φτάσει και σε τέλεια επίσχεση των ούρων Στην τελευταία αυτή περίπτωση, κύστη γεμίζει με αιμοπήγματα και αυτό λέγεται αιματοκύστη.Η αιματοκύστη παρουσιάζεται συνήθως σε μεγάλες αιματουρίες της κύστης και του προστάτη, και πιο σπάνια στις αιμορραγίες του νεφρού, στις οποίες είναι πιο συχνή η εμφανιση κωλικού Η αιματοκύστη χρειάζεται πολλές φορες αμεση χειρουργικη επέμβαση, αν ο καθετηριασμός και οι πλυσεις τής κυστης δεν μπορούν να την απαλλάξουν από τα πήγματα.
Πότε έχουμε βαριά αιματουρία και πώς την ξεχωρίζουμε απο την ελαφριά αιματουρία.
Τετοιες μεγάλες αιματουριες, που μπορεί να προκαλέσουν απόφραξη από αιμοπήγματα παρατηρούνται συνήθως σε νεοπλάσματα του ουροποιητικού συστήματος (καρκίνωμα νεφρικού παρεγχύματος,αιμάγγειώματα νεφρού, θηλώματα ή καρκινώματα της νεφρικής πυέλου και της κύστης, υπερτροφία και πιο σπάνια καρκίνωμα του προστάτη,σε κακώσεις του νεφρού ( μετα ενα τροχαίο, μία πτώση, ένα ατύχημα γενικά.) που επικοινωνούν με την αποχετευτική μοίρα, μετά από εγχειρησεις, και καμια φορά, σε πολυκυστικούς νεφρούς και σε ορισμένες σπανιες παθήσεις οπως ειναι η νόσος του Βοurneνille, οι κιρσοί νεφρού κλπ .Στις πιο πάνω περιπτωσεις η ποσότητα του αίματος που χάνεται ειναι τόσο σημαντική, που μπορει σε ενα ή δύο 24ωρα να δημιουργήσει τέτοια απώλεια αίματος που να αναγκάσει σε επειγουσα επέμβαση για να αντιμετωπιστει η αιματουρια.
Υπάρχουν κάποιες περιπτώσεις που τα ούρα χρωματίζονται κόκκινα, μας δίνουν την εντύπωση οτι περιέχουν αίμα ,χωρίς όμως αυτό να οφείλεται στην ύπαρξη αίματος στα ούρα, αλλά σε κάποιες άλλες αιτίες.
Στην εξέταση του αρρώστου που παρουσιάζει αιματουρια πρέπει να δινεται προσοχή στα εξής σημεία
την εξακριβωση αν πρόκειται πράγματι για αιματουρία ή μήπως το ερυθρό χρωμα των ούρων οφειλεται σε άλλα αιτια όπως είναι η αιμοσφαιρινουρια, ο ίκτερος, οι πορφυρινουρίες η αλκαπτονουρία κ.λ.π.
η λήψη διαφόρων φαρμάκων όπως αντιφυματικά όπως το Ριφαμπίν,διάφορα καθαρτικά πολυ της μόδας τελευταία αφου συστήνονται σε μερικές δίαιτες, μερικές βιταμίνες κ ά
Η λήψη ορισμένων τροφών που περιέχουν χρωστικές, όπως τα πατζάρια, χαρακτηριστικό είναι στα παιδιά μετα απο μεγάλη κατανάλωση γλυκών το Σαββατοκύριακο, μπορεί να παρουσιάσουν κόκκινα ούρα την Δευτέρα το πρωί (διαταραχή του πρωινού της Δευτέρας όπως χαρακτηριστικά ονομάζεται),γιατί πολλες τροφές όπως κέικ,ζαχαρωτά περιέχουν μία χρωστική που λεγεται ροδαμίνη -β και χρωματίζει τα ούρα. Παρόλο ότι, τις πιο πολλές φορές, η όψη των αιματηρών ούρων είναι αρκετά χαρακτηριστική και διαφέρει από την όψη των ούρων που περιέχουν μια από τις ουσίες που ανέφερα, παρουσιάζονται και περιπτώσεις αμφίβολες, στις οποίες μόνο η ανεύρεση ερυθρών αιμοσφαιρίων στη” μικροσκοπική εξέταση θα επιβεβαιώσει τη διάγνωση της αιματουρίας. Αλλα και στην περίπτωση αυτή, χρειάζεται να εξεταστει μήπως το αίμα προέρχεται από αιτία που βρίσκεται έξω από το ουροποιητικό σύστημα ,και η ανάμειξη του με τα ούρα γίνεται μετά από την ούρηση,όπως στη γυναικα που έχει περίοδο, που το αίμα προέρχεται απο εκεί και κατά την διάρκεια της ούρησης αναμειγνύεται με τα ούρα.
Άλλο σημείο που πρέπει να δώσουμε προσοχή,κυρίως ο γιατρός είναι:
Η ανευρεση της αιτίας της αιματουρίας.Αυτή στηρίζεται στο πολύ καλό ιστορικό και την εξέταση και στον εργαστηριακό και ακτινολογικό έλεγχο.Το ιστορικό μπορει να αναφέρει κάποια πάθηση γνωστή στον άρρωστο που μπορεί νά αφορά ειτε το ουροποιητικό ειτε αλλο σύστημα και που μπορεί να είναι υπεύθυνη για την εμφάνιση της αιματουριας.Στο ιστορικό θα πρέπει ο ασθενή να περιγράψει ει δυνατόν λεπτομερώς ,εαν δηλ.αυτή η αιματουρία ήταν ανώδυνη ή επώδυνη, άν πονούσε δηλ., εάν περιείχε πήγματα αίματος,θρόμβους, αυτά τα κομματάκια που είπαμε προηγμένως, άν συνοδευόταν απο κωλικό ,άν ξέρει οτι έχει κάποια λιθίαση, πέτρα σε κάποιο σημείο του ουροποιητικού συστήματος, αν ήταν αρχικά τα ούρα κόκκινα και προς το τέλος καθάρισαν ή αν ήταν καθαρά στην αρχή και έγιναν κοκκινα προς το τέλος,ή ήταν κόκκινα καθ’ολη τη διάρκεια της ούρησης.Τώρα όσον αφορά το γιατρό δεν θα σας πώ για τον εργαστηριακό ή τον ακτινολογικό έλεγχο, αλλά μόνο να αναφέρω οτι σημαντική εξέταση είναι η απλή ακτινογραφια των νεφρών ,ουρητήρων και κύστης , η πυελογραφία αλλά και το υπερηχογράφημα, ενώ πάντα σχεδόν είναι απαραίτητο να γίνει κυστεοσκόπηση, να δούμε ενδοσκοπικά με ειδικό όργανο το κυστεοσκόπιο απ’ευθείας μέσα στη κύστη και προφανώς να πάρουμε βιοψίες, στην προσπάθεια να εντοπίσουμε την αιτία της αιματουρίας.Εδώ θα ήθελα να πώ οτι πολλές φορές μπορεί να γίνουν οι απαραίτητες εξετάσεις και να μην εντοπισθεί η αιτία της αιματουρίας,επιβάλλεται και κυρίως ο γιατρός να το θέσει,επανεξέταση του αρρώστου μετά απο τρίμηνο, γιατί ειναι πιθανό μια οποιαδήποτε βλάβη -και κυρίως ενας καρκίνος του ουροποιητικού- η οποία δεν είναι εμφανής με τις διαγνωστικές δοκιμασίες το διάστημα αυτό να εξελιχθεί και να δώσει πιο έκδηλα συμπτώματα, πάνω στα οποία θα στηριχθεί η διάγνωση, και γι’αυτό δεν πρέπει εύκολα να θεωρήσουμε σαν υπεύθυνο αίτιο της αιματουρίας, απλές καταστάσεις όπως ο προστάτης ή όπως θα έχετε ακόυσει άμμος στα νεφρά κ.λ.π.,αλλά θα πρέπει να ξέρουμε οτι πίσω σχεδόν απο κάθε αιματουρία αποκρύπτεται συνήθως μία σοβαρή πάθηση.
Τι χρειάζεται να κάνει κάποιος που διαπιστώσει, δεί αίμα στα ούρα ή οτι νομίζει οτι ειναι αιματηρά τα ούρα του ;
Σίγουρα το πρώτο που έχει να κάνει είναι να συμβουλευθεί το γιατρό του και ακόμα καλύτερα ενα ειδικο γιατρό και δη Ουρολόγο.Δεν θα πρέπει να καθησυχάσει ακόμα και άν ο γιατρός του θεωρήσει οτι δεν πρόκειται για κάτι το σοβαρό, θα πρέπει να απαιτήσει και να αρχίσει ενα διαγνωστικό έλεγχο.Η θεραπεία της αιματουρίας συνδέεται άμεσα με την αιτία που την προκάλεσε.Κάθε προσπάθεια να θεραπεύσει κανείς την αιματουρία σαν σύμπτωμα, αδιαφορώντας για την κύρια πάθηση ,είναι όχι μόνο μάταιη αλλά και επικίνδυνη, γιατί με αυτόν τον τρόπο καθυστερεί η διάγνωση της πάθησης , που όταν φυσικά πρόκειται για κάποια κακοήθεια του ουροποιητικού, καταλαβαίνετε πόσο επικίνδυνο μπορεί να είναι.Αν η αιματουρία είναι μικρή, πάντα οταν έχουμε πάει πρίν στον γιατρό μας δεν χρειάζεται να κάνουμε κάτι, αλλά όπως είπαμε θα πρέπει να γίνουν οι απαραίτητες εξετάσεις για να μπεί η διάγνωση, ενώ αν η αιματουρία είναι μεγάλη και συνοδεύεται απο πήγματα,θρόμβους αίματος, αυτά τα κομματάκια που αναφέραμε θα πρέπει να χορηγηθούν πολλά υγρά, είτε απο το στόμα ,είτε δια άλλης οδού ώστε να αυξηθεί η διούρηση,εμποδίζοντας με αυτό τον τρόπο την πήξη του αίματος και έτσι ξεπλένεται κατά κάποιο τρόπο το αποχετευτικό σύστημα.Παράλληλα και εφ’οσον υπάρχει αρκετή απώλεια αίματος, όταν κάποιος δηλ. έχει αυτά τα σημεία της βαρειάς αιματουρίας για αρκετές ημέρες τότε πολύ πιθανό να χρειασθεί μετάγγιση. Αν τα αιμοπήγματα είναι παρα πολλά και μεγάλα ώστε να προκαλούν δυσκολία στην ούρηση ,επώδυνη ούρηση ή και επίσχεση ούρησης δηλ. αδυναμία αποβολής των ούρων, τότε θα χρειασθεί να μπεί καθετήρας και να γίνουν πλύσεις με φυσιολογικό ορρό στην κύστη για την απομάκρυνση των αιμοπηγμάτων ,και αυτό τις περισσότερες φορές αρκεί για να σταματήσει μια αιμορραγία που προέρχεται απο την κύστη ή τον προστάτη.
Σαν συμπέρασμα ,θέλω να πώ το εξής σημαντικό το οποίο θα πρέπει να συγκρατήσουν οι αναγνώστες μας,οτι κάθε αιματουρία μικρή ή μεγάλη, αρχική ή τελική ,ανώδυνη ή επώδυνη, μπορεί να είναι η μοναδική εκδήλωση ενός όγκου του ουροποιητικού συστήματος, γι αυτό λοιπόν το πρώτο που έχει να κάνει είναι να απευθυνθεί στο γιατρό του ο οποίος θα τον παραπέμψει σε κάποιο ειδικό σε κάποιο ουρολόγο εν προκειμένω.
Ποίοι όγκοι του ουροποιητικού συστήματος προκαλούν πιο συχνά αιματουρία;
Όπως ανέφερα όλες οι παθήσεις του ουροποιητικού ,και μέσα σε αυτές όλοι οι όγκοι του ουρογεννητικού μπορεί δυνητικά να προκαλέσουν αιματουρία , αλλά υπάρχουν ορισμένες κακοήθειες που σχεδόν αποκλειστικά εμφανίζονται με αιματουρία ,όπως για παράδειγμα ο καρκίνος της κύστεως, ενώ ο καρκίνος του προστάτη ,σπάνια θα εμφανισθεί με αιματουρία.
Αναφερόμενος λοιπόν στον καρκίνο της κύστεως πρέπει να πώ οτι είναι ο δεύτερος σε συχνότητα καρκίνος του ουροποιητικού συστήματος, ενώ υπάρχει μία υπεροχή των ανδρών έναντι των γυναικών , που φθάνει το 3:1 (2,7:1) ,περρισσότερο πλήττονται οι άνδρες απο τις γυναίκες και ακόμα η πάθηση είναι πιο συχνή στη λευκή φυλή απο ότι στην μαύρη. Ο μέσος όρος ηλικίας της εμφάνισης (διάγνωσης) είναι τα 65 χρόνια και σχεδόν στο 85% απο αυτούς που διαγιγνώσκεται η πάθηση , ο καρκίνος περιορίζεται μέσα στην κύστη τοπικά και δεν έχει πάει ακόμα στους λεμφαδένες, ή σε απομακρυσμένες μεταστάσεις, αυτό είναι ενα πολύ ενθαρρυντικό σημείο.
Υπάρχουν κάποιοι παράγοντες, κάποιες αιτίες που ενοχοποιούνται στον καρκίνο της κύστης;
Οπως σε όλους τους καρκίνους ή στους περισσότερους απο αυτούς η ιατρική δυστυχώς δεν έχει βρεί επακριβώς τους παράγοντες αυτούς που προκαλούν την καρκινογένεση,αλλά ξέρουμε απο έρευνες και στατιστικές οτι ορισμένες ουσίες κατηγορούνται ως άμεσα υπεύθυνες για την δημιουργία όγκου στη κύστη, με πρώτη εξ΄αυτών το κάπνισμα.Θα πρέπει να πούμε οτι στο 50% των ανδρών και στο 31% των γυναικών που εμφανίζεται καρκίνος στην κύστη , υπεύθυνος παράγων ειναι το κάπνισμα.(έχουμε δεί ασθενείς με όγκο κύστης που υποτροπιάζει πολλές φορές, μόλις διακόψουν το κάπνισμα να μην ξαναεμφανισθεί ο όγκος) και μάλιστα έχει σχέση δοσο-εξαρτώμενη δηλ. όσο περισσότερα τσιγάρα ημερησίως καπνίζει κάποιος τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος, ενώ αυξάνει κάθετα οταν προστεθούν κάποιοι άλλοι επιβαρυντικοί παράγοντες όπως η επαγγελματική έκθεση , που έχει σχέση με το περιβάλλον εργασίας δηλ.Υπάρχουν ορισμένες κατηγορίες εργαζομένων που έρχονται σε καθημερινή επαφή με ουσίες που θεωρούνται υπέυθυνες στη πρόκληση καρκίνου της κύστης όπως είναι κομμωτές με τις χρωστικές βαφές που χρησιμοποιούν , αυτοί που επεξεργάζονται τα δερματα, όσοι δουλεύουν στις χημικές βιομηχανίες, στα πετρελαιοειδή, στην επεξεργασία ελαστικών , επαγγέλματα που έχουν σχέση με την εκτύπωση αλλά και αγρότες με τα προιόντα ψεκασμού που χρησιμοποιούν και τα φυτοφάρμακα .Ακόμα υπάρχουν ορισμένες ουσίες στις τροφές μας, όπως αυτοί που καταναλώνουν τεχνητές γλυκαντικές ουσίες-τις σακχαρίνες-πολύ της μόδας που χρησιμοποιούνται σε διάφορες δίαιτες έχει λεχθεί οτι μπορεί να προκαλέσουν καρκίνο στη κύστη.Ακόμα υπάρχουν τοπικά προδιαθεσικά αίτια, όπως χρόνιες φλεγμονές που προκαλούνται είτε απο υποτροπιάζουσες ουρολοιμώξεις και κυστίτιδες, είτε απο λιθίαση κύστεως-πέτρες στη κύστη-που αυξάνουν τις πιθανότητες για εμφάνιση όγκου ουροδόχου κύστεως.
Ολοι οι όγκοι της ουροδόχου κύστης έχουν την ίδια πρόγνωση, ή φυσικά εξαρτάται απο το στάδιο ή κάποια άλλα χαρακτηριστικά;
Όπως ανέφερα και προηγμένως το 85% των όγκων που παρουσιάζονται είναι εντοπισμένοι μέσα στην ουροδόχο κύστη και δεν έχουν δώσει μετάσταση στους λεμφαδένες ή σε άλλα όργανα, έτσι λοιπόν οι όγκοι της κύστης διακρίνονται σε καλοήθεις που είναι πολύ μικρό ποσοστό ενώ οι κακοήθεις με τη σειρά τους διακρίνονται στους επιφανειακούς, που δεν έχουν διηθήσει το τοίχωμα της κύστης, στους διηθητικούς ,αυτούς που έχουν πιάσει το τοίχωμα της κύστης αλλά δεν το έχουν περάσει και τέλος τους μεταστατικούς που αποτελούν το 15% περίπου, και έχουν φυσικά την χειρότερη πρόγνωση.Η διάκριση αυτή έχει μεγάλη σημασία, γι αυτό και την αναφέρω, για την πρόγνωση και φυσικά για την θεραπεία,δηλ. άλλη είναι η θερραπευτική αντιμετώπιση όταν ένας όγκος είναι επιφανειακός και άλλη όταν είναι διηθητικός ή μεταστατικός. Όσον αφορά την εκδήλωση του καρκίνου της ουροδόχου κύστης, είπαμε και προηγμένως οτι σχεδόν πάντα εμφανίζεται με αιματουρία , η οποία συνήθως έχει τους χαρακτήρες της ανώδυνης (δεν πονά) ολικής υποτροπιάζουσας αιματουρίας δηλ. κάποιος ουρεί 2-3 φορές αίμα δεν πονάει ,καθησυχάζει και δεν συμβουλεύεται το γιατρό με αποτέλεσμα μετά απο 1 χρόνο να εμφανισθεί πάλι αιματουρία ίσως βαρύτερη όταν ο όγκος έχει πλέον μεγαλώσει ,γι αυτό το ξαναλέω ότι κάθε αιματουρία, θα πρέπει να διερευνάται, θα πρέπει οπωσδήποτε να πηγαίνουμε στο γιατρό.Τώρα μπορεί σε άλλες περίπτωσεις εκτός απο την αιματουρία η εκδήλωση του όγκου της κυστης να είναι μία έντονη συχνουρία ή δυσκολία και πόνος στην ούρηση ή ακόμα υποτροπιάζουσες ουρολοιμώξεις, υποτροπιάζουσες κυστίτιδες, ενδεικτικό της φλεγμονής και της διήθησης του τοιχώματος της κύστης.Σε προχωρημένες καταστάσεις κάποιος μπορεί να έχει πιο έντονα συπτώματα που οφείλονται στη διήθηση όλου του τοιχώματος της κύστης όπως είναι το λίμνασμα των ούρων, κωλικός, πυρετός ,συμπτώματα δηλ. που απο πρώτη όψη δηλώνουν επέκταση του όγκου
Όσον αφορά τη διάγνωση, βέβαια που είναι ιατρικό κομμάτι,θα πώ μόνον οτι απαραίτητη εξέταση μεταξύ των άλλων είναι η κυστεοσκόπηση, με την οποία θα δεί ο γιατρός απ’ευθείας τη κύστη και προφανώς θα πάρει και βιοψίες και θα πιστοποιήσει την κακοήθεια του όγκου ή όχι.
Υπάρχει θεραπεία για τον καρκίνο της ουροδόχου κύστεως
Σχηματικά μπορουμε να πούμε οτι η θεραπεία είναι ανάλογη με τη φύση του όγκου δηλ. τους επιφανειακούς όγκους τους αντιμετωπίζουμε μόνον με διουρηθρική αφαίρεση,δηλ. δια μέσου της ουρήθρας με ειδικό όργανο το κυστεοσκόπιο που έχει ένα ειδικό μαχαιρίδιο αφαιρούμε τον όγκο όσον το δυνατόν σε μεγαλύτερο βάθος και επαναλαμβάνω χωρίς τομή ,και συνήθως αυτές οι διουρηθρικές εκτομές των όγκων συνοδεύονται απο ενδοκυστικές εγχύσεις φαρμάκων δια μέσου καθετήρα στην κύστη και πάντα φυσικά η έκβαση και η υποτροπή εξαρτάται απο το στάδιο και την φύση του όγκου.Τους διηθητικούς όγκους, εκείνους που έχουν πιάσει το τοίχωμα της κύστης ,συνήθως τους αντιμετωπίζουμε με ολική,ριζική κυστεκτομή.Τι σημαίνει αυτό;Αφαίρεση όχι μόνο του όγκου αλλά και όλης της κύστης , με υποχρεωτικό επακόλουθο την παροχέτευση των ούρων με κάποια άλλη τεχνική,συνήθως φτειάχνουμε μια καινούργια κύστη απο κομμάτι εντέρου που παίρνουμε και το αποσωληνοποιούμε, δηλ.απο σωληνωτό σχήμα που έχει το κάνουμε σφαιρικό ούτως ώστε να δέχεται μεγάλη ποσότητα ούρων.Τους βαθειά διηθητικούς και μεταστατικούς όγκους που δυστυχώς έχουν τη χειρότερη εξέλιξη και πρόγνωση και έχουμε μικρά ποσοστά επιτυχίας,- γιατί θα πρέπει να πώ οτι στις περισσότερες περιπτώσεις η ολική ,ριζική κυστεκτομή αποτελεί οριστική θεραπεία και. κάποιος μπορεί να απαλλαγεί για πάντα απο αυτό το πρόβλημα δηλ. απο τον καρκίνο, και αυτο είναι που πρέπει να μας μείνει , γιατι είναι πολύ σημαντικό και πρέπει να γίνει πρόωρη διάγνωση, προτού ο όγκος ξεφύγει απο την κύστη- τους αντιμετωπίζουμε με ακτινοβολία και χημειοθεραπεία.
Τελειώνοντας απο όλα όσα αναφέρθηκαν σπουδαία σημασία έχουν η έγκαιρη και πρόωρη διάγνωση του καρκίνου της ουροδόχου κύστης στα πρώτα στάδια και η σωστή εκτίμηση του σταδίου γιατι απο αυτό θα εξαρτηθεί και η κατάλληλη θεραπεία που θα συσταθεί και μπορεί να είναι και οριστική.
