Ορισμός της ακράτειας ούρων
Συγγραφέας Νίκος Μερτζιώτης Γράφτηκε στις ,
Είναι η ακούσια δηλ. χωρίς τη θέληση μας απώλεια ούρων σε βαθμό τέτοιο που να προκαλεί πρόβλημα υγιεινής (δερματίτιδες) ή πρόβλημα κοινωνικής αποδοχής ( μυρωδιές, βρεγμένα ρούχα κ.λ.π.) και πρόκειται για ένα σύμπτωμα ,μία κλινική εκδήλωση και όχι για μία πάθηση.
Είναι συχνό πρόβλημα και σε ποιες ηλικίες εμφανίζεται;
Η ακράτεια αφορά όλες τις ηλικίες ,συμβαίνει στα παιδιά και σε νέους ,αλλά είναι ιδιαίτερα συχνή στην τρίτη ηλικία. Θα λέγαμε ότι οι γυναίκες προσβάλλονται περισσότερο, στην Αμερική 10.000.000 άτομα πάσχουν από ακράτεια και το 85% είναι γυναίκες.
Εκτιμάται ότι μία στις τέσσερις γυναίκες ηλικίας 30-59 ετών έχει παρουσιάσει έστω ένα επεισόδιο ακράτειας. Τώρα όπως για άλλα υγειονομικά προβλήματα στην χώρα μας έτσι και για την ακράτεια δεν υπάρχουν επιδημιολογικές μελέτες, αλλά σε μία έρευνα που έχει γίνει στα ΚΑΠΗ το 25,5% των ανδρών δήλωσαν κάποια μορφή ακράτειας ,ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στις γυναίκες ήταν 45%.Αν αυτά τα ποσοστά τα ανάγουμε στο γενικό πληθυσμό για άτομα ηλικίας άνω των 60 ετών τότε προκύπτει ότι 165.000 και 383.000 γυναίκες πιθανότατα αντιμετωπίζουν πρόβλημα ,ενώ αν προσθέσουμε και τις άλλες ηλικίες αυτοί οι αριθμοί μεγαλώνουν κατά πολύ και τονίζουν το μέγεθος του προβλήματος στη χώρα μας.
Η κατάσταση συνοδεύεται από σημαντική νοσηρότητα, που περιλαμβάνει τοποθέτηση μόνιμων καθετήρων, ουρολοιμώξεων, κατακλίσεις κ.λ.π. Επίσης προκαλεί ψυχικές διαταραχές, κατάθλιψη, απομόνωση και άγχος, ενώ δεν θα πρέπει να παραβλέψουμε την σεξουαλική δυσλειτουργία που προκαλεί, κυρίως στα νεότερα άτομα. Ένα σημαντικό μέρος του προβλήματος είναι η άγνοια γύρω από αυτό.
Οι μισοί περίπου ασθενείς δεν έχουν ποτέ συμβουλευτεί το γιατρό για το πρόβλημα τους, ενώ και οι μη ειδικοί γιατροί σπάνια ρωτούν ή ξεσκεπάζουν το σύμπτωμα ακράτεια. Ακόμα οι γυναίκες που πάσχουν από ακράτεια διστάζουν να εκμυστηρευθούν το πρόβλημα τους ακόμα και στον γιατρό γιατί αισθάνονται ντροπή.
Ποια είναι η αιτία ή οι αιτίες που προκαλούν ακράτεια;
Μία πολλή μεγάλη γκάμα καταστάσεων και διαταραχών μπορούν να δημιουργήσουν ακράτεια ούρων, όπως γενετικές ανωμαλίες, χειρουργικές επεμβάσεις, κακώσεις και τραυματισμοί στη πύελο και την σπονδυλική στήλη, νευρολογικές παθήσεις , φλεγμονές και ουρολοιμώξεις καθώς επίσης και σαν αποτέλεσμα της γήρανσης. Ακόμα η ακράτεια μπορεί να προκληθεί μετά από ένα τοκετό. Η ακράτεια είναι ένα πρόβλημα του ουροποιητικού συστήματος, το οποίο αποτελείται απο 2 νεφρά, δύο ουρητήρες, ουροδόχο κύστη και την ουρήθρα.
Τα ούρα παράγονται στα νεφρά μετά από φιλτράρισμα του αίματος και αποτελούν τις άχρηστες ουσίες που ο οργανισμός αποβάλλει. Από τα νεφρά κατεβαίνουν στη κύστη δια μέσου των ουρητήρων (δύο μυικά όργανα που μοιάζουν με σωληνάκια πού συνδέουν τα νεφρά με τη κύστη), και εκεί αποθηκεύονται.
Η κυστη περιβάλλεται απο μυ ( που ιατρικά λέγεται εξωστήρας ) ο οποίος χαλαρώνει όσο η κύστη γεμίζει με ούρα, μέχρι περίπου τα 500 κ.εκ., ενώ η βαλβίδα της κύστης παραμένει κλειστή, έτσι ώστε δεν χάνουμε ούρα. Όταν λοιπόν η κύστη γεμίσει με ούρα τότε στέλνονται μηνύματα στον εγκέφαλο .Ο εγκέφαλος εάν θεωρήσει ότι είναι βολικό γι’αυτόν ( εάν δηλ. βρισκόμαστε σε κάποια τουαλέτα) αδειάζει την κύστη, εάν όχι δίνει εντολή στην κύστη να περιμένει και η κύστη συνεχίζει να αποθηκεύει ούρα, ενώ η βαλβίδα της κύστης συνεχίζει να είναι κλειστή.
Όταν υπάρξουν οι ικανοποιητικές συνθήκες τότε ο εγκέφαλος δίνει εντολή και ανοίγει ο σφιγκτήρας της κύστης, η κύστη συσπάται και τα ούρα βγαίνουν δια μέσου της ουρήθρας( ένα άλλο όργανο που έχει τη μορφή σωλήνα). Ένας άλλος κυκλοειδής μύς που αγκαλιάζει την ουρήθρα και ονομάζεται σφιγκτήρας, ελέγχει την δραστηριότητα της, δεν αποτελεί μέρος του ουροποιητικού συστήματος αλλά μπορεί να παίξει ρόλο στην ακράτεια.
Όταν λοιπόν οποιοδήποτε μέρος του ουροποιητικού συστήματος , που μόλις περιέγραψα παρουσιάσει ανωμαλίες , τότε μπορεί να έχουμε την ακράτεια ως αποτέλεσμα.
Έτσι λοιπόν μπορούμε να πούμε οτι υπάρχουν 3 βασικοί τύποι ακράτειας
Ακράτεια απο προσπάθεια : Οι μύες που περιβάλλουν τον αυχένα της κύστης χαλαρώνουν και δεν μπορεί πλέον η κύστη να αντιμετωπίσει μεγάλες πιέσεις.
Έτσι δραστηριότητες που αυξάνουν την πίεση στην κοιλιά ,όπως φτέρνισμα, βήχας ή ορθοστασία , προκαλούν απώλεια ούρων. Είναι το είδος της ακράτειας που συνήθως παρουσιάζεται μετά απο ένα τοκετό
Επιτακτική ακράτεια : Η ξαφνική επιθυμία να ουρήσουμε, αλλά δεν προλαβαίνουμε να να κρατηθούμε, μέχρι να φθάσουμε στη τουαλέτα. Εκείνη τη στιγμή η κύστη “σφίγγεται” (συσπάται) ακούσια , η βαλβίδα( ο αυχένας της κύστης) ανοίγει και τα ούρα πετάγονται έξω Αυτό μπορεί να οφείλεται σε κάποια νευρολογική πάθηση αλλά πολλές φορές δεν βρίσκουμε κανένα αίτιο και λέγεται ιδιοπαθής ασταθής κύστη
Μικτή ακράτεια : Ο συνδυασμός των 2 τύπων που προανέφερα
Ακόμα όπως είπα και πρίν η ακράτεια μπορεί να εμφανισθεί μετά απο μία χειρουργική επέμβαση όπως υστερεκτομή, μία καισαρική, μία προστατεκτομή ή ακόμα μετά απο μία επέμβαση στά έντερα.
Ποία είναι η θεραπεία της ακράτειας;
Υπάρχουν τρείς μεγάλες κατηγορίες: συμπεριφοράς, φαρμακευτική και χειρουργική
Η θεραπεία συμπεριφοράς μερικές φορές περιλαμβάνει:
Προγραμματισμό της ούρησης
Ο ασθενής πηγαίνει στη τουαλέτα συγκεκριμένη ώρα με το ρολόι, κάθε 2-4 ώρες ανεξάρτητα εάν θέλει να ουρήσει ή όχι.Ο στοχος είναι να κρατήσουμε στεγνό τον ασθενή και ενδείκνυται στης τρίτης ηλικίας άτομα με ακράτεια, στα παιδιά με νυκτερινή ενούρηση και στους πάσχοντες απο νόσο του Αλτσχάιμερ.
Επανεκπαίδευση της κύστης
Και εδώ ο ασθενής πηγαίνει σε προγραμματισμένες ώρες να ουρήσει, αλλά το διάστημα μεταξύ μιάς ούρησης και της άλλης βαθμιαία αυξάνει έτσι η κύστη μαθαίνει να καθυστερεί την ούρηση για μεγαλύτερα διαλείμματα.Αυτή η τεχνική εφαρμόζεται στην επιτακτική και μικτού τύπου ακράτεια
Ασκήσεις του πυελικού εδάφους
Αυτές οι ασκήσεις των μυών της λεκάνης , κολπικών κόνων κ.α μπορούν να συνδυασθούν και με θεραπεία βιοανάδρασης και συνήθως τις προτείνουμε στην ακράτεια απο προσπάθεια
Φαρμακευτική θεραπεία
Υπάρχει μια κατηγορία φαρμάκων που λέγονται αντιχολινεργικά και στοχεύουν να θεραπεύσουν κυρίως την επιτακτικού τύπου ακράτεια και μάλιστα ένα τελευταίου τύπου κυκλοφορεί τώρα και στη χώρα μας με καλά αποτελέσματα, αλλά επειδή αυτά τα φάρμακα έχουν αλληλεπίδραση με άλλα φάρμακα που μπορεί να παίρνει κάποιος, ιδιαίτερα τα άτομα της τρίτης ηλικίας, θα πρέπει να αποφεύγουμε να τα παίρνουμε μόνοι μας και οπωσδήποτε να μας τα έχει προτείνει ο γιατρός μας.Όσον αφορά την ακράτεια από προσπάθεια πρόσφατα τέθηκε στην κυκλοφορία ένας αναστολέας της σεροτονίνης και νορεπινεφρίνης που η δραστική ουσία ονομάζεται ντουλοξετίνη και φαίνεται ότι έχει πάρα πολύ καλά αποτελέσματα
Χειρουργική θεραπεία
Η χειρουργική θεραπεία εκτελείται αφού πρώτα ο Ουρολόγος μας έχει κάνει επιμελή και σωστή διάγνωση για τον τύπο της ακράτειας και την βαρύτητα της.Υπάρχουν πολλές τεχνικές που χρησιμοποιούνται και κυρίως για να θεραπεύσουν την ακράτεια απο προσπάθεια, και την ακράτεια απο βλάβη του σφιγκτήρα μετά απο προστατεκτομή ,όπως η ανάρτηση του κυστικού αυχένα, τοποθέτηση ταινίας ελεύθερης τάσης από συνθετικά υλικά αλλά και βιουλικά (όπως χοίρειο κολλαγόνο), εγχύσεις γύρω απο την ουρήθρα με κολλαγόνο και άλλα αδρανή υλικά ,αλλά κυρίως ο τεχνητός σφιγκτήρας μία συσκευή που τοποθετείται γύρω απο την ουρήθρα και την χειρίζεται εξωτερικά ο ασθενής με παρα πολύ καλά αποτελέσματα στα χέρια όμως έμπειρων σε αυτή την επέμβαση ουρολόγων.
Συνοψίζοντας θα ήθελα να επιστήσω την προσοχή σε 10 ανησυχητικά σημεία που θα πρέπει ο ασθενής να επισκεφθεί τον γιατρό του
1. Απώλεια ούρων που τον εμποδίζει στις καθημερινές δραστηριότητες
2. Απώλεια ούρων που προκαλεί αμηχανία
3. Απώλεια ούρων μετα απο μιά επέμβαση όπως υστερεκτομή, καισαρική,προστατεκτομή κ.λ.π.
4. Αδυναμία ή δυσκολία στην ούρηση
5. Οταν ουρούμε πιο συχνα απο πριν χωρίς να έχουμε κάποια εμφανή ουρολοίμωξη
6. Οταν αισθάνομαστε να τρέξουμε στην τουαλέτα και δεν μπορούμε να το αναβάλλουμε και μάλιστα μέχρι να φθάσουμε έως εκεί να έχουμε κάποιες απώλειες ούρων.
7. Πόνο στη περιοχή της κύστης ή πόνο κατα την ούρηση
8. Συχνές ουρολοιμώξεις
9. Προοδευτική μείωση της ακτίνας των ούρων με ή χωρίς αίσθημα οτι δεν αδειάζει εντελώς η κύστη μας μετά απο κάθε ούρηση
10. Ανωμαλίες στην ούρηση μετά απο μία νευρολογική πάθηση όπως ένα εγκεφαλικό επεισόδιο ή σκλήρυνση κατα πλάκας
