Καρκίνος του Προστάτη
Συγγραφέας Νίκος Μερτζιώτης Γράφτηκε στις ,
Στο άκουσμα απο το γιατρό μιας διάγνωσης καρκίνου του προστατη προκαλεί ποικίλλες ανησυχίες και ερωτήσεις για το ποιά είναι η καλύτερη θεραπεία για την ασθένεια και πώς αυτή θα επηρεάσει το μέλλον μου;
Ποια είναι η πρόγνωσή μου;
Τι επιπτώσεις άραγε να έχει η θεραπεία που επιλέγω στον τρόπο ζωής μου; Ποιες ερωτήσεις θα έπρεπε να υποβάλω στους γιατρούς μου; Πώς να κάνω τις επιλογές θεραπείας για μια ασθένεια που ξέρω τόσο λίγα ;
Κάθε ημέρα, εκατοντάδες ατόμων που διαγιγνώσκονται με καρκίνο του προστατη, αυτοί και οι οικογένειές τους αρχίζουν να ψάχνουν απαντήσεις σε σύνθετες ερωτήσεις όπως αυτές.
Τι σημαίνει όμως μια διάγνωση καρκίνου του προστάτη;
Μιά διάγνωση καρκίνου είναι μια εμπειρία που σου αλλάζει τη ζωή.Απαιτείται να αρχίσεις να παίρνεις μερικές σκληρές αποφάσεις που μπορούν να έχουν σημαντικές επιπτώσεις στην καθημερινότητα σου για πολλά απο τα επόμενα χρόνια που έρχονται. Εάν εσύ ή κάποιος που αγαπάτε έχει διαγνωστεί με προστατικό καρκίνο, θα βρεθείτε αντιμέτωποι με διάφορες επιλογές θεραπείας, οι οποίες είναι εξίσου αποτελεσματικές, αλλά κάθε μία από τις οποίες επίσης έχει τις καλές πλευρές της και τα μειονεκτήματά της.
Υποβάλλομαι σε θεραπεία; Εάν ναι, ποια θεραπεία;
Χειρουργική επέμβαση; Εξωτερική ακτινοβολία; Εμφύτευση σπόρων ακτινοβολίας(βραχυθεραπεία); Ορμόνες; Χημειοθεραπεία; Ή είναι η προσεκτική παρακολούθηση η σωστή επιλογή; Σε αυτό το κεφάλαιο, θα ανασκοπήσουμε το βασικό υλικό που πρέπει να ξέρετε για να γίνει μια διάγνωση καρκίνου του προστατη. Θα μιλήσουμε για το PSA (ειδικό προστατικό αντιγόνο) και το βαθμό κακοήθειας Gleason, για το ποιοι παράγοντες είναι σημαντικοί στον καθορισμό των αποτελεσμάτων και της πρόγνωσης, και, επιπλέον, θα μιλήσουμε γιατί πρέπει να περιστοιχηθείτε απο μια ομάδα των εμπειρογνωμόνων καρκίνου του προστατη , περιλαμβάνοντας μια ευρεία ποικιλία ιατρικών ειδικοτήτων, για να σας βοηθήσει να βρείτε την σωστή αγωγή για σας.
Κατανοώντας τη διάγνωση
Όπως πολλά άλλα άτομα που διαγιγνώσκονται με καρκίνο του προστατη , πήγατε στο γιατρό σας για μια εξέταση ρουτίνας και σας έδωσε να κάνετε ένα PSA και Δακτυλική Εξέταση (δια μέσω του πρωκτού) για να ανίχνευσει καρκίνο του προστατη . Κάτι ύποπτο παρουσιάζεται, και ο γιατρός σας έστειλε για μια βιοψία. Κατόπιν, μερικές ημέρες μετά από τη βιοψία, σας ανακοινώθηκε ότι βρέθηκε καρκίνος του προστατη . Ή, είχατε παρατηρήσει αλλαγές στην ούρηση σας ή τη σεξουαλική λειτουργία σας και απευθυνθήκατε στο γιατρό σας. Κατόπιν, μετά από ένα πλήρη διαγνωστικό έλεγχο, συμπεριλαμβανομένης μιας βιοψίας, ετέθη η διάγνωση του προστατικού καρκίνου. Αλλά τι ακριβώς είδε ο γιατρός που εξετάζει τη βιοψία σας; Γιατί είναι σημαντικό για σας να ξέρετε με τι μοιάζουν τα καρκινικά σας κύτταρα ; Τελικά, ο καρκίνος είναι καρκίνος, σωστά; Στην πραγματικότητα, ο τρόπος που τα κύτταρά σας φαίνονται στο μικροσκόπιο μπορεί να πει πολλά για την ασθένειά σας, και θα οδηγήσει συχνά σε μερικές πολύ σημαντικές αποφάσεις για τις επιλογές θεραπείας. Υπό κανονικές συνθήκες, τα προστατικά κύτταρά σας, ακριβώς όπως όλα τα άλλα κύτταρα στο σώμα σας, αναπαράγονται συνεχώς και πεθαίνουν. Και κάθε νέο προστατικό κύτταρο που αυξάνεται έχει την ίδιες μορφή και την εμφάνιση με όλα τα άλλα προστατικά κύτταρα. Αλλά τα κύτταρα του καρκίνου φαίνονται διαφορετικά, και ο βαθμός στον οποίο φαίνονται διαφορετικά από τα κανονικά κύτταρα είναι αυτός που καθορίζει το βαθμό του καρκίνου. Τα χαμηλής βαθμίδας καρκινικά κύτταρα τείνουν να φανούν πολύ παρόμοια με τα κανονικά κύτταρα, ενώ τα υψηλής κακοήθειας καρκινικά κύτταρα έχουν αλλοιωθεί τόσο πολύ, που μόλις μοιάζουν με τα κανονικά κύτταρα. Το Gleason score βαθμολόγησης είναι το σύστημα που αποτελείται απο πέντε ευδιάκριτα σχέδια που τα καρκινικά προστατικά κύτταρα τείνουν να μεταμορφωθούν όπως μεταλάσσονται από τα κανονικά κύτταρα. Η κλίμακα τρέχει από 1 έως 5, όπου 1 αντιπροσωπεύει τα κύτταρα που είναι πολύ κοντά στα κανονικά, και 5 αντιπροσωπεύει τα κύτταρα που δεν μοιάζουν καθόλου στα προστατικά κύτταρα . Ύστερα από την εξέταση του δείγματος βιοψιών σας στο μικροσκόπιο, ο παθολόγοανατομος ορίζει έναν βαθμό Gleason στο πιό κοινό σχέδιο απο το 1έως το 5, και έναν δεύτερο βαθμό Gleason στο επόμενο πιό κοινό σχέδιο πάλι απο το 1-5. Οι δύο βαθμοί προστίθενται, και το αποτέλεσμα Gleason σας, καθορίζεται. Γενικά, το αποτέλεσμα Gleason τείνει να προβλέψει την επιθετικότητα της ασθένειας και πώς θα συμπεριφερθεί στο σώμα σας. Όσο υψηλότερο το αποτέλεσμα Gleason, τόσο λιγότερο τα κύτταρα συμπεριφέρονται όπως τα κανονικά κύτταρα, και τόσο επιθετικότερος ο όγκος τείνει να είναι.
Θυμηθείτε, το αποτέλεσμα Gleason δεν είναι μόνο ένας απλός αριθμός. Αποτελείται από τα δύο πιό κοινά σχέδια κυττάρων Gleason που αναγνωρίζονται, και ο πρώτος αριθμός, που αντιπροσωπεύει το πιό κοινό σχέδιο, είναι συχνά σημαντικότερος. Έτσι αν και δύο αποτελέσματα μπορεί να είναι τα ίδια, οι επιμέρους βαθμοί να είναι διαφορετικοί, και, επομένως, τα χαρακτηριστικά όγκων να είναι διαφορετικά. Παραδείγματος χάριν, ένας καρκίνος Gleason 7 (3+4) πιθανώς είναι λιγότερος επιθετικός από ένα Gleason 7 (4+3) καρκίνο, ακόμα κι αν, από τεχνικής άποψης, και οι δύο έχουν το ίδιο αποτέλεσμα Gleason. Σε μερικές περιπτώσεις, ο παθολόγοανατομος μπορεί να προσδιορίσει ένα τρίτο σχέδιο, που είναι λιγότερο κοινό αλλά αυτό έχει έναν υψηλότερο βαθμό από καθένα των πρώτων δύο σχεδίων που περιέλαμβανοντο στο αποτέλεσμα Gleason. Η παρουσία αυτού του τρίτου σχεδίου μπορεί να δείξει ότι ο όγκος είναι επιθετικότερος από το αποτέλεσμα Gleason των 2 πιο κοινών σχέδιων. Παραδείγματος χάριν, εάν ένα Gleason 4+3 όγκος έχει επίσης κάποιο βαθμό Gleason 5 κύτταρα, ο καρκίνος θα θεωρούταν ως υψηλότερου βαθμού συνολικά.
Ποίος ο ρόλος του PSA;
Το PSA, ή το ειδικό προστατικό αντιγόνο, είναι μία πρωτεϊνη που παράγεται από τον προστάτη και που απελευθερώνεται σε πολύ μικρές ποσότητες στην κυκλοφορία του αίματος. Όταν υπάρχει ένα πρόβλημα με τον προστάτη, όπως όταν αναπτύσσεται και αυξάνεται ένας όγκος, όλο και περισσότερο PSA απελευθερώνεται, έως ότου φθάνει σε ένα επίπεδο όπου μπορεί να ανιχνευθεί εύκολα στο αίμα. Το PSA διαδραματίζει δύο διαφορετικούς ρόλους στον προστατικό καρκίνο – πρώτα ως εργαλείο ανίχνευσης προτού να εντοπιστεί η ασθένεια, και έπειτα ως τρόπος να ελεγχθεί η πρόοδος της ασθένειας μόλις διαγνωσθεί. Σε αυτή την ενότητα, θα εστιάσουμε στο ρόλο του PSA ως δείκτη για την πρόοδο ασθενειών και ως τρόπου , εάν μια θεραπεία κάνει αποτελεσματικά την δουλειά της. Τώρα που έχετε διαγνωστεί με τον προστατικό καρκίνο, πρέπει να εντοπίσετε τα εργαλεία αυτά που θα σας επιτρέψουν να έχετε την καλύτερη δυνατή θεραπεία της ασθένειάς σας.
Τι σχέση έχει το PSA με το αποτέλεσμα του Gleason σας;
Το επίπεδο PSA που είχατε προτού να εντοπιστείτε με τον προστατικό καρκίνο, χρησιμοποιείται συχνά ως δείκτης για το πόσο προχωρημένος ήταν ο καρκίνο σας, προτού να ανιχνευθεί. Συνήθως, όσο υψηλότερο είναι το πρό διάγνωσης PSA, τόσο επιθετικότερη η ασθένεια, όπως επίσης με το βαθμό Gleason. Επομένως, αυτό το το επίπεδο PSA, συνδυάζεται με το αποτέλεσμα Gleason σας, και χρησιμοποιείται στη προσπάθεια να προβλεφθεί πώς θα ανταποκριθεί ο όγκος σας στους διαφορετικούς τύπους θεραπείας, και πόσο καλά (όσον αφoρά στην τιμή του PSA) θα είστε πιθανώς μετά από την αρχική θεραπεία..
Προβλέποντας την πρόγνωση
Παρά τις προσπάθειες των εκατοντάδων ερευνητών του καρκίνου, του προστατη δεν υπάρχει κανένας τρόπος να προβλέψουμε με σιγουριά πώς ακριβώς θα συμπεριφερθεί ο όγκος σας και πώς ακριβώς θα ανταποκριθείτε σε κάποια ιδιαίτερη θεραπεία ή επέμβαση. Η κατανόησή μας του τρόπου που συμπεριφέρεται η ασθένεια ,βελτιώνεται συνεχώς. Αλλά, για τώρα, πρέπει να είμαστε σε θέση , να προβλέψουμε τι περιμένουμε έτσι ώστε να μπορέσουμε να καθορίσουμε την σωστή θεραπεία για σας.
Το PSA χρησιμοποιείται και ως εργαλείο ανίχνευσης της ασθένειας και ως τρόπος να ελεγχθεί η πρόοδος ασθενειών μόλις διαγνωσθεί. Υποθέστε ότι θέλετε να υπολογίσετε πόσο πιθανό είναι μια συγκεκριμένη θεραπεία να εκριζώσει όλη την ασθένειά σας. Θα πρέπει να λάβετε υπόψη διάφορους παράγοντες: Ο καρκίνος έχει ήδη δώσει μεταστάσεις έξω από τον προστάτη; Πόσο επιθετική φαίνεται η νόσος (δηλ., πόσο είναι το Gleason score); Εάν πραγματοποίηθηκε χειρουργική επέμβαση ,εξαιρέθηκε όλος ο όγκος; Είναι κάποιος από αυτούς τους παράγοντες περισσότερο σημαντικός από άλλους; Ή όλοι μας λένε το ίδιο πράγμα; Τα νομογράμματα είναι απλουστευμένα διαγράμματα που έχουν κατασκευαστεί ειδικά για να υπολογίζουν κάθε έναν από τους απαραίτητους συμβάλλοντες παράγοντες για να παρέχουν μια ενιαία αξιολόγηση της πιθανότητας να είστε χωρίς νόσο μετά από την θεραπεία. Ο Ουρολόγος εισάγει τις σχετικές λεπτομέρειες του περιστατικού , και σε κάθε παράγοντα ορίζεται μια τιμή (βαθμός) ανάλογα με πόσο έχει αποδειχθεί ότι συμβάλει στη γενική έκβαση.
Παραδείγματος χάριν, άν κάποιου το PSA στη διάγνωση ήταν 2 ng/mL, τότε θα πάρει 30 βαθμούς, αλλά εάν το PSA του στη διάγνωση ήταν 30 NG/mL, θα πάρει 80 βαθμούς. Γιατί; Επειδή, όπως σημειώσαμε νωρίτερα, ένα υψηλότερο PSA στη διάγνωση δείχνει ότι η ασθένεια έχει εξαπλωθεί πιθανώς περαιτέρω, έτσι ώστε ο παράγοντας θα συμβάλει περισσότερο στη γενική έκβασή του. Μόλις προστεθούν όλοι οι βαθμοί για τους διάφορους παράγοντες, το νομόγραμμα μας παρουσιάζει τις πιθανότητες που έχει η ασθένεια να υποτροπιάσει πάλι μέσα σε πέντε έτη, μετά από την αρχική θεραπεία. Αυτό αναφέρεται ως πενταετές ποσοστό υποτροπής.
Εξετάστε τα δύο άκρα.
Εάν το συνολικό αποτέλεσμα ήταν 140, το διάγραμμα θα παρουσίαζε πενταετή πιθανότητα ελεύθερης (χωρίς) – υποτροπή νόσο 0,05 ή 5%, που σημαίνει ότι 5 άτομα από κάθε 100 με ένα αποτέλεσμα 140 θα είναι χωρίς ασθένεια στα πέντε έτη. Στο αντίθετο τέλος του φάσματος, ένα συνολικό αποτέλεσμα 20 θα αντιστοιχούσε με μια πενταετή πιθανότητα ελεύθερη (χωρίς) – υποτροπή νόσο 0,93 ή 93%, σημαίνοντας ότι τα 93 απο τα 100 άτομα με ένα αποτέλεσμα 20 δεν θα έχουν καμία ασθένεια παρούσα σε πέντε έτη μετά από την αρχική θεραπεία. Η γνώση πόσο πιθανό είναι ότι θα είστε υγιείς σε πέντε έτη μπορεί να είναι καθησυχαστικό, ειδικά εάν είστε στη σειρά του 20ου βαθμού. Εντούτοις, εάν έχετε οποιοδήποτε παράγοντα που δείχνει οτι ο όγκος σας είναι επιθετικός, τότε έχετε έναν συνεχή κίνδυνο υποτροπής (επανεμφάνισης) της νόσου ακόμη και πέρα από τα πέντε έτη. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι τα νομογράμματα με σκοπό να προβλέψουν την πιθανότητα της υποτροπής δεν προβλέπουν το θάνατο από τον προστατικό καρκίνο – ένα άτομο μπορεί να ζήσει για πολλά έτη παρά τις υποτροπές – αλλά μπορούν να διαδραματίσουν έναν σημαντικό ρόλο στη βοήθεια να αποφασιστεί εάν κάποιος πρέπει να υποβληθεί σε πρόσθετες θεραπείες ή εάν είναι υποψήφιος να ενταχθεί στις κλινικές δοκιμές που αξιολογούν τις νέες θεραπευτικές αγωγές.
Ο ρόλος της ταχύτηταςαύξησης του PSA (PSAVelocity)
ένα από τα οφέλη των νομογραμμάτων είναι ότι επιτρέπουν στους γιατρούς να λάβουν υπόψη διαφορετικούς παράγοντες, συμπεριλαμβανομένου του PSA και του βαθμού Gleason, οι οποίοι μπορούν να συμβάλουν σε επιτυχείς θεραπείες για σας. Αλλά αυτό που έχουμε βρεί τα τελευταία χρόνια είναι ότι ορισμένοι παράγοντες μπορούν να βοηθήσουν να προβλέψουν τα αποτελέσματα μόνοι τους, ανεξάρτητα από οποιοσδήποτε άλλο παράγοντα. Παραδείγματος χάριν, οι ερευνητές έχουν εξετάσει περισσότερο,το πόσο γρήγορα αυξάνεται το PSA, ή η ταχύτητα PSA, και έχουν παρατηρήσει ότι σε μερικά άτομα, το PSA αυξάνεται γρήγορα, ενώ σε άλλα, αυξάνεται αργά. Έχοντας μελετήσει την ταχύτητα αύξησης του PSA σε μερικές εκατοντάδες άτομα, οι ερευνητές βρήκαν κάτι απίστευτο: τα άτομα η των οποίων το PSA αυξήθηκε από περισσότερο από 2,0 NG/mL ετησίως, πρίν υποβληθούν στη θεραπεία με χειρουργική επέμβαση (ριζική προστατεκτομή) ή ακτινοβολία έτειναν να έχουν τις χειρότερα αποτελέσματα συνολικά. Ήταν πιθανότερο να έχουν ασθένεια που είχε εξαπλωθεί ήδη, και ήταν πιθανότερο να πεθάνουν από τον προστατικό καρκίνο, και ακόμα πιθανότερο να πεθάνουν από άλλες ασθένειες. Αυτό δεν σημαίνει ότι τα άτομα με τις γρήγορα αυξανόμενες τιμές PSA θα πεθάνουν από τον προστατικό καρκίνο, ή ότι οι καρκίνοι τους θα προχωρήσουν στα προχωρημένα στάδια αμέσως. Επίσης δεν σημαίνει ότι πρέπει να αγνοήσουμε όλους τους άλλους παράγοντες και να χρησιμοποιούμε μόνο την ταχύτητα αύξησης PSA για να προβλέψουμε την πρόγνωση. Αυτό απλά σημαίνει ότι τα άτομα που εμπίπτουν σε αυτήν την κατηγορία πρέπει να παρακολουθούνται τακτικότερα απο τους γιατρούς τους.
Αρχική Θεραπεία :Ζυγίζοντας τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα κάθε θεραπευτικής επιλογής
υπάρχουν τρεις πολύ διαφορετικοί τύποι αρχικών θεραπειών για τον εντοπισμένο προστατικό καρκίνο
προσεκτική παρακολούθηση,
χειρουργική επέμβαση και,
θεραπεία ακτινοβολίας
Η θεραπεία που αφορά στη χειρουργική επέμβαση και την ακτινοβολία έχει και στις δύο περιπτώσεις παρουσιάσει θετικά αποτελέσματα ως θεραπεία πρώτης γραμμής.Κάθε μία μορφή θεραπείας μπορεί να οδηγήσει “στη οριστική θεραπεία” -την ίαση (σημαίνει ελεύθερος απο τη νόσο για πάνω απο πέντε έτη)- σε περισσότερο από το 90% των ατόμων με εντοπισμένο προστατικό καρκίνο.
Πρέπει να αρχίσετε την θεραπεία αμέσως ή είστε υποψήφιος για προσεκτική παρακολούθηση; Δεδομένου ότι θα συζητήσουμε σε αυτό το κεφάλαιο, κάθε μια από τις διαφορετικές επιλογές απαιτείται μια προσεκτική κατανόηση όχι μόνο του προστατικού καρκίνου, αλλά και του τρόπου που θέλετε να προσεγγίσετε την θεραπέια. Το πρώτο βήμα σας στην απόφαση πώς να προχωρήσετε, είναι να καταλάβετε τι πραγματικά πρεσβεύει κάθε μια από τις θεραπευτικές επιλογές.
Ενεργή παρακολούθηση
Ξέρουμε ότι μερικοί προστατικοί καρκίνοι αυξάνονται πιό αργά από ότι άλλοι, και ότι, μερικά άτομα είναι λιγότερο πιθανό να αρρωστήσουν ή/και να πεθάνουν από τους καρκίνους τους. Εάν οι θεραπείες ήταν εύκολες και είχαν λίγες παρενέργειες, η περιττή θεραπεία των βραδέως αυξανόμενων καρκίνων θα ξεπερνούσε δυσμενώς τα οφέλη που η κατάλληλη θεραπεία θα έφερνε. Όπως θα συζητήσουμε λεπτομερέστερα αργότερα, οι διαθέσιμες θεραπείες για τον προστατικό καρκίνο είναι σοβαρές, και μπορούν να έχουν μια μακράς διαρκείας επίδραση στον τρόπο με τον οποίο θα διάγετε τη ζωή σας. Συνεπώς, η απόφαση πότε πρέπει να αρχίσει η θεραπεία μπορεί να είναι μια από τις δυσκολότερες αποφάσεις . Η έννοια της ενεργού παρακολούθησης, ή η προσεκτική αναμονή, έχει προκύψει όλο και περισσότερο στα προηγούμενα έτη ως βιώσιμη επιλογή για τα άτομα που, για κάποιο λόγο, έχουν αποφασίσει να μην υποβληθούν στην άμεση θεραπεία της χειρουργικής επέμβασης ή ακτινοβολίας. Αν και μερικοί μπορεί να πουν ότι η ενεργός επιτήρηση αναβάλλει απλώς τη θεραπεία, η αλήθεια είναι ότι για τα άτομα που έχουν την πολύ αργή ανάπτυξη ή σε πολύ αρχικό στάδιο καρκίνους, η άμεση θεραπεία να μην έχει νόημα. Αντ’ αυτού, να επιλέξουν να υποβληθούν στον τακτική παρακολούθηση, με τους συχνούς ελέγχους PSA και Δακτυλικής εξέτασης. Επιπλέον η χρήση του υπερήχου, της αξονικής, τού σπινθηρογραφήματος οστών, ή Μαγνητική Τομογραφία μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να ελεχθεί η πρόοδος της νόσου και η ανάγκη για τη θεραπεία. Η ενεργός επιτήρηση επίσης είναι μια καλή επιλογή για τα άτομα που έχουν άλλες σοβαρές παθολογικές καταστάσεις που έχουν επιπτώσεις στον τρόπο ζωής τους, ειδικά εάν αυτές οι άλλες καταστάσεις είναι πιθανό να μικρύνουν τη διάρκεια ζωής τους. Είστε ο σωστός υποψήφιος για την ενεργό επιτήρηση; Αυτό, φυσικά, μπορεί να καθοριστεί μόνο μετά από εκτεταμένες συζητήσεις με τους γιατρούς σας. Δύο πρόσφατες μελέτες που αξιολογούν αυτήν την ερώτηση έχουν διαπιστώσει ότι τα άτομα που είναι μεγαλύτερα από την ηλικία 65, καθώς επίσης και εκείνοι που έχουν τη στιγμή της διάγνωσης χαμηλής κακοήθειας όγκους μπορούν να ωφεληθούν με αυτήν την προσέγγιση. Πιό ξεκάθαρα, αυτά τα άτομα είναι πιθανό να έχουν λιγότερα συμπτώματα που σχετίζονται με την ασθένειά τους και είναι πιθανότερο να πεθάνουν με τον προστατικό καρκίνο, από το να πεθάνουν απο τον προστατικο καρκίνο. Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας είναι να εξετάσουν οι γιατροί σας ,πόσο υγιείς είστε δηλ.πως είναι η γενική σας κατάσταση. Πολλές από τις επιλογές θεραπείας για τον προστατικό καρκίνο μπορεί να είναι δύσκολο να τις αντέξει ο οργανισμός σας και όσο πιο υγιης ξεκινά κάποιος μιά θεραπεία, τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες για καλά αποτελέσματα. Εάν μάχεστε αυτήν την περίοδο με άλλες ασθένειες, όπως οι καρδιακές παθήσεις, η από μακρού υφιστάμενη υψηλή πίεση αίματος, ή κακώς ελεγχόμενος διαβήτης,τότε δεν είναι καλό να αρχίσετε άμεσα θεραπεία για να αποφευχθούν οι πιθανές επιπλοκές της. Όταν έρθει η ώρα της απόφασης,θα πρέπει να έχουμε στο νού μας οτι κάθε άνθρωπος είναι μοναδικός, και δεν υπάρχει κανένας μαγικός τύπος για να βρεί εάν η ενεργός παρακολούθηση είναι η σωστή επιλογή για σας. Εάν μιλήσετε με τους γιατρούς σας και ζυγίσετε προσεκτικά τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα των διαφορετικών επιλογών θεραπείας πρίν πάρετε οποιαδήποτε απόφαση, πρέπει να αισθανθείτε βέβαιοι ότι η επιλογή που κάνετε είναι σωστή για σας.
Ένα μάθημα ανατομίας και φυσιολογίας
προτού να αναφερθούμε στις λεπτομέρειες της θεραπείας που αφορά στη χειρουργική επέμβαση ή την ακτινοβολία, εσείς θα πρέπει να καταλάβετε που βρίσκεται ο προστάτης , τι, είναι και τι τον περιβάλλει στο σώμα. Όχι μόνο θα σας βοηθήσει να καταλάβετε καλύτερα πώς κάθε μια από τις διαφορετικές θεραπείες προσπαθεί να ολοκληρώσει τους στόχους της, θα σας βοηθήσει επίσης να καταλάβετε γιατί οι χειρουργοί και οι ογκολόγοι ,ακτινοθεραπευτές έχουν ξοδεψει τόσο πολύ χρόνο τελειοποιώντας τις τεχνικές τους, προς τη μεγιστοποίηση του οφέλους της θεραπείας, ελαχιστοποιώντας τις παρενέργειες.
Είναι ένα όργανο που ανευρίσκεται μόνο στούς άνδρες. Πρόκειται για ένα αδένα που έχει δύο βασικές λειτουργίες: να βοηθά στη καλή λειτουργία της κύστης κατά την ούρηση αλλά και στην φυσιολογική σεξουαλική λειτουργία εκκρίνοντας διάφορα προστατικά υγρά.
Που βρίσκεται όμως ο προστάτης;
Ακριβώς κάτω απο την κύστη , μπροστα απο το ορθό έντερο και περιβάλλει ( αγκαλιάζει ) την ουρήθρα, τον σωλήνα δηλ. που συνδέει την κύστη με το πέος δια μέσου του οποίου βγαίνουν τα ούρα αλλά και το σπέρμα. Ο προστάτης έχει μέγεθος ενός καρυδιού και απο την ηλικία των 40-50 ετών αρχίζει και μεγαλώνει και διογκώνεται κάτω απο την επίδραση μίας ορμόνης (της λεγόμενης ανδρικής ορμόνης ) της τεστοστερόνης.
Ήδη στην ηλικία των 50 ετών οι μισοί άνδρες έχουν μεγάλο (διογκωμένο) υπερτροφικό προστάτη.Στην ηλικία των 80 ετών σχεδόν το 100%.
Άλλα σημαντικά όργανα του ουρογεννητικού συστήματος είναι τα νεφρά, οι ουρητήρες και οι όρχεις (εικ.1).
Κάτω απο τον προστάτη ,η ουρήθρα αγκαλιάζεται απο τον λεγόμενο ουρηθρικό σφιγκτήρα.όταν γίνεται ριζική προστατεκτομή και αφαιρείται ο προστάτης τότε η κύστη και η ουρήθρα ενώνονται (ράβονται) για να αποκαταστήσουν την βατότητα της.Εάν ο σφιγκτήρας κατα την διάρκεια της επέμβασης ή της ακτινοβολίας τραυματισθεί ή υποστεί βλάβη τότε μπορεί να προκύψει κάποιου βαθμού ακράτεια.
Ακριβώς πίσω από τον προστάτη βρίσκονται οι σπερματοδόχες κύστεις, δύο μικροί αδένες που εκκρίνουν περίπου 60% των ουσιών που αποτελείται το σπέρμα. Υπολογίζεται ότι περίπου 10% των ατόμων έχουν αυτό που είναι γνωστό ως διήθηση σπερματοδόχων κύστεων, που σημαίνει ότι ο προστατικός καρκίνος είτε έχει μεταδοθεί στις σπερματοδόχες κύστεις είτε γύρω από αυτές, έτσι οι κύστεις αφαιρούνται κατά τη διάρκεια της προστατεκτομής και γίνονται ο στόχος κατά τη διάρκεια της ακτινοβολίας. Η απώλεια του προστάτη και των σπερματοδόχων κύστεων καθιστά τα άτομα υπογόνιμα. Παράλληλα και συνδεμένα με τις πλευρές του προστάτη είναι τα αγγεία και τα νεύρα που ελέγχουν τη στυτική λειτουργία. Εάν αυτά τα αγγεία και νεύρα υποστούν βλάβη,-κάτι το οποίο ήταν συνηθισμένο κατά τη διάρκεια της προστατεκτομής μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του ’80- η δυνατότητα να επιτευχθεί η στύση χάνεται. Η σεξουαλική επιθυμία δεν επηρεάζεται, αλλά διαχωρίζοντας ή καταστρέφοντας τα νεύρα που ελέγχουν τις διαδικασίες με τις οποίες επιτυγχάνεται η στύση οδηγεί στη στυτική δυσλειτουργία. Τέλος, ακριβώς πίσω από τον προστάτη και την κύστη είναι το ορθό έντερο, το χαμηλότερο όριο του εντέρου ακριβώς επάνω από τον σφιγκτήρα του πρωκτού. Τα στερεά απόβλητα που φιλτράρονται από το σώμα κινούνται αργά στα έντερα, και, κάτω από κανονικές συνθήκες,τα κόπρανα αποβάλλονται μέσω του πρωκτού μετά απο εκούσια (ηθελημένη) χαλάρωση του σφιγκτήρα. Η βλάβη στο ορθό έντερο που προκαλείται από την ακτινοβολία, ή, σπανιότερα, από τη χειρουργική επέμβαση, μπορεί να οδηγήσει σε διάφορα προβλήματα εντέρων, συμπεριλαμβανομένης της πρωκτικής αιμορραγίας, της διάρροιας, ή της επείγουσας ανάγκης για κένωση.
Ριζική Προστατεκτομή
η έννοια της χειρουργικής προσέγγισης για τη θεραπεία καρκίνου είναι απλό: απομονώστε τον όγκο και αφαιρέστε τον. Ο “προστατικός καρκίνος” είναι πραγματικά παραπλανητικός όρος.Ένας καλύτερος όρος θα ήταν “προστατικοί καρκίνοι.” Αντίθετα από τον καρκίνο του μαστού, που αυξάνεται από έναν ενιαίο όγκο και διαδίδεται εξω απο το μαστό, ο προστατικός καρκίνος είναι συνήθως διάφοροι μικροί όγκοι που διασκορπίζονται σε όλο τον προστάτη. Έτσι ολόκληρος προστάτης συν κάποιοι περιβάλλοντες ιστοί αφαιρούνται, συμπεριλαμβανομένων των σπερματοδόχων κύστεων. Στον πιό κοινό τύπο χειρουργικής επέμβασης, γνωστό ως ριζική οπισθοηβική προστατεκτομή, γίνεται μια τομή στην κοιλιά και ο προστάτης αποκόβεται πίσω από το ηβικό κόκκαλο (ως εκ τούτου ο όρος οπισθοηβική, σημαίνοντας πίσω από την ηβική σύμφυση, το μπροστινό μέρος της λεκάνης). Όπως σημειώσαμε ανωτέρω, η ουρήθρα, ο στενός σωλήνας που τρέχει κατα μήκος του πέους και που φέρνει τα ούρα από την κύστη έξω από το σώμα, περνά δια μέσω του προστάτη στην έξοδό της απο την κύστη. Επομένως, μετά από την αφαίρεση του προστάτη, ο χειρούργος πρέπει να ράψει και να ενώσει την ουρήθρα με την κύστη (αναστομώσει) έτσι τα ούρα είναι ικανά να εξέλθουν. Σημειώστε, ότι επειδή διαρκεί μερικές ημέρες για το σώμα για να συνηθίσει αυτήν την νέα κατάσταση, ο χειρούργος ουρολόγος θα τοποθετήσει έναν καθετήρα, μέσα στην κύστη. Με αυτό το τρόπο , τα ούρα ρέουν αυτόματα από την κύστη, δια μέσω της ουρήθρας, σε μια σακκούλα συλλογής(ουροσυλλέκτη) χωρίς να νιώθουμε την ανάγκη να ουρήσουμε. Ο καθετήρας κρατιέται συνήθως για μια εβδομάδα με 10 ημέρες, ώστε να δοθεί καιρός στην αναστόμωση να επουλωθεί και το σύστημα είναι σε θέση να εργαστεί από μόνο του. Επειδή η μέση παραμονή στο νοσοκομείο (4-5 ημέρες) είναι πιό σύντομη από το μέσο χρόνο που αφήνεται ο καθετήρας στην κύστη, θα πρέπει να επισκεφτείτε το γιατρό σας ή τη νοσοκόμα αργότερα για να αφαιρέσετε τον καθετήρα. Ένας άλλος τύπος χειρουργικής επέμβασης, γνωστός ως ριζική περινεϊκή προστατεκτομή, εκτελείται λιγότερο συχνά στις μέρες μας. Σε αυτήν την χειρουργική προσέγγιση, ο χειρούργος κάνει την τομή στο περίνεο, ή το διάστημα μεταξύ οσχέου (ο σάκκος που περιέχει τους όρχεις) και του πρωκτού, και ο προστάτης αφαιρείται από πίσω. Αν και υπάρχει χαρακτηριστικά λιγότερη απώλεια αίματος με αυτήν την προσέγγιση, οι περισσότεροι χειρούργοι θεωρούν οτι είναι πιό δύσκολο να δουν τις περιβάλλουσες ανατομικές δομές έτσι η ακρίβεια που απαιτείται για να διατηρήσει και στυτική λειτουργία και την εγκράτεια των ούρων είναι δυσκολότερο να επιτευχθεί.
Ριζική προστατεκτομή με διατήρηση των αγγειονευρωδών σωματίων
Μερικές νέες πρόοδοι έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια που έχουν ως σκοπό να μεγιστοποιήσουν τα οφέλη και να ελαχιστοποιήσουν τις παρενέργειες. Η πιο σημαντική εξέλιξη είναι η τεχνική της διατήρησης των αγγειονευρωδών σωματίων. Όπως αναφέραμε παραπάνω, τα νεύρα που ελέγχουν τη στυτική λειτουργία βρίσκονται ακριβώς παράλληλα στον προστάτη και σε άμεση επαφή με αυτόν. Εάν δεν δείξει καμία προσοχή ο χειρουργός στη διατήρηση τους τότε, σχεδόν πάντα χάνεται η στυτική λειτουργία. Αυτή η τεχνική επινοήθηκε αρχικά στη δεκαετία του ’80, και από τότε έχει τελειοποιηθεί και εφαρμοσθεί από χιλιάδες χειρουργούς σε όλο τον κόσμο. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι γίνεται πάντα. Προκειμένου να διατηρηθούν τα νεύρα, ο χειρούργος πρέπει προσεκτικά να αφαιρέσει στις άκρες του (την κάψα) τον προστάτη. Αυτό είναι ένα σημαντικό ζήτημα επειδή εάν υπάρχουν οποιαδήποτε καρκινικά κύτταρα πέρα απο εκεί που έχει κόψει ο χειρούργος, αυτά μπορούν να αυξηθούν και να μεταναστεύσουν , έτσι εσείς δεν θα έχετε θεραπευτεί. Εάν ο καρκίνος σας έχει ήδη δώσει μετάσταση έξω από τον προστάτη, ο χειρουύργός θα πρέπει να αφαιρέσει περισσότερους απο τους περιβάλλοντες ιστούς και επομένως πιθανώς δεν θα είναι σε θέση να διατηρήσει τα νεύρα. Εάν αυτό σας είναι γνωστό εκ των προτέρων, θα είστε σε θέση να το λάβετε υπόψη στην απόφαση της επιλογής της θεραπεία σας. Αλλά μερικές φορές η CT(αξονική) ή η MRI (μαγνητική) δεν θα δείξει ότι ο καρκίνος σας έχει δώσει μετάσταση, και ο γιατρός θα αναγκαστεί να λάβει την τελική απόφαση αφότου έχει ήδη αρχίσει την επέμβαση. Εν ολίγοις, η απόφαση σχετικά με εάν θα προσπαθήσει να διατηρηθούν τα αγγεία και τα νεύρα της στύσης πρέπει να είναι δική σας – μόνο εσείς ξέρετε πόσο σημαντικό είναι να διατηρηθεί η στυτική λειτουργία σας. Αλλά τελικά η απόφαση σχετικά με τη διατήρηση των σωματίων αφήνεται στο χειρούργο , στην εμπειρία του και στην κλινική του κρίση. Θυμηθείτε ότι ο στόχος της χειρουργικής επέμβασης είναι να θεραπευτείτε απο την ασθένειά σας. Εάν ο χειρουργός δεν θεωρεί ότι μπορεί να σας θεραπεύσει , αφήνοντας τα νεύρα άθικτα,τότε τα νεύρα δεν θα διατηρηθούν. Τα νεύρα είναι όπως τα ηλεκτρικά καλώδια Η λειτουργία τους είναι να μεταφέρουν και να μεταδώσουν έναν σπινθήρα, στα μυικά κύτταρα θετοντάς τα σε κίνηση. Εάν το νεύρο πρόκειται να πεθάνει, ο μυς δεν μπορεί να λειτουργήσει επειδή χάνει τον σπινθήρα της ηλεκτρικής ενέργειας για να μπορέσει να ξεκινήσει την κίνηση. Θεωρητικά, ακριβώς όπως οι ηλεκτρολόγοι μπορούν να αντικαταστήσουν την ελαττωματική καλωδίωση, οι χειρουργοί πρέπει να είναι σε θέση να αντικαταστήσουν τα ελαττωματικά νεύρα. Στην πράξη, φυσικά, αυτό δεν είναι ποτέ απλό. Δεδομένου ότι συζητήσαμε νωρίτερα, τα νεύρα που ελέγχουν τη στυτική λειτουργία διατρέχουν παράλληλα με τον προστάτη. Εάν ο χειρούργος αισθάνεται, για οποιοδήποτε λόγο, ότι τα νεύρα δεν μπορούν να διατηρηθούν κατά τη διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης, η στυτική λειτουργία χάνεται.
Λαπαροσκοπική χειρουργική επέμβαση
Στην ριζική οπισθοηβική προστατεκτομή, γίνεται μια κάθετη τομή στην κοιλιά,κάτω απο τον ομφαλό περίπου 10εκ. σε μήκος. Το ευρύ άνοιγμα επιτρέπει στο χειρούργο για να δει όλα τα εσωτερικά όργανα καθώς επίσης και τα περιβάλλοντα αιμοφόρα αγγεία και τα νεύρα. Αλλά στη δεκαετία του ’90, οι χειρούργοι άρχισαν να εκτελούν λαπαροσκοπική προστατεκτομή με την ίδια χειρουργική τεχνική που χρησιμοποιούσαν στις “πιό απλές” χειρουργικές επεμβάσεις όπως η αφαίρεση της σκωληκοειδούς ή της χοληδόχου κύστης. Στην λαπαροσκοπική χειρουργική επέμβαση, γίνονται στην κοιλία. τέσσερις ή πέντε πολύ μικρές τομές (1 εκ.περίπου κάθε μια ). Μέσω κάθε τομής, ο χειρούργος παρεμβάλλει ένα στενό και λεπτό όργανο με μικροσκοπική βιντεοκάμερα ή/και τα χειρουργικά εργαλεία , που επιτρέπουν στο χειρούργο να απεικονίσει και να χειρουργήσει τις εσωτερικές δομές χωρίς να ανοίγει ολόκληρη τη κοιλιά. Οι περαιτέρω τελειοποίησεις σε αυτήν την τεχνική οδήγησαν στην ανάπτυξη μιας ρομποτικής διεπαφής, όπου ο χειρούργος κινεί τα μέλη του ρομπότ, τα οποία ελέγχουν στη συνέχεια τη βιντοκάμερα και τα χειρουργικά εργαλεία που παρεμβάλλονται στην κοιλιά – πολύ αποτελεσματικά εκτελώντας τη λειτουργία μέσω τηλεχειρισμού. Τα οφέλη της λαπαροσκοπικής χειρουργικής επέμβασης είναι προφανή: οι μικρότερες τομές και η λιγότερη επεμβατική χειρουργική τεχνική οδηγούν στη λιγότερες απώλεια αίματος και στην πιό σύντομη παραμονή στο νοσοκομείο. Εντούτοις, επειδή αυτός ο τύπος θεραπείας αποτελεί πρόκληση από το τυποποιημένο “ανοικτό” χειρουργείο, και η καμπύλη εκμάθησης για να είναι αποτελεσματική είναι πιό απότομη, η χειρουργική ικανότητα γίνεται ακόμα σημαντικότερη. Εάν η λαπαροσκοπική χειρουργική επέμβαση εκτελείται από έναν πεπειραμένο, ικανό χειρούργο, τα αποτελέσματα μπορούν να είναι τόσο καλά όσο και της παραδοσιακής ανοικτής χειρουργικής επέμβασης, και, σε μερικές περιπτώσεις, ακόμα καλύτερα επειδή είναι λιγότερο επεμβατική. Αλλά εάν δεν αισθάνεστε άνετα με τη διαδικασία, θυμηθείτε ότι η απόφαση εάν θα πρέπει να υποβληθείτε στην λαπαροσκοπική χειρουργική επέμβαση με ή χωρίς ρομποτική βοήθεια ή στην παραδοσιακή χειρουργική επέμβαση είναι δικής σας και μόνο δικής σας.
Η σημασία της χειρουργικής δεινότητας
Σε κάθε τομέα της ζωής, αναγνωρίζουμε ότι μερικοί άνθρωποι είναι απλά καλύτεροι στην εκτέλεση μερικών εργασιών από άλλους, είτε οφείλεται στην εμπειρία, είτε στο φυσικό ταλέντο. Το ίδιο πράγμα ισχύει για τους γιατρούς και τους χειρουργούς Ναι, υπάρχουν καθιερωμένες τεχνικές και πρότυπα όπου οποιοσδήποτε ικανός χειρουργός πρέπει να είναι σε θέση να ακολουθήσει. Και δεν υπάρχει απολύτως καμία εγγύηση ότι ακόμα κι αν επρόκειτο να πάτε στον καλύτερο χειρουργό στον κόσμο που έχει εκτελέσει εκατοντάδες χειρουργικών επεμβάσεων, θα έχετε καλύτερα αποτελέσματα, από το να πηγαίνατε σε κάποιο που έχει εκτέλεσει μόλις μια χούφτα επεμβάσεων. Η ριζική προστατεκτομή, όπως πολλές χειρουργικές επεμβάσεις, είναι μία πολύ λεπτή επέμβαση, και η διαφορά μεταξύ ενός καλού χειρουργού και ενός εξαιρετικού χειρουργού μπορεί να έχει επιπτώσεις στο αποτέλεσμα. Τουλάχιστον, πρέπει να εξασφαλίσετε ότι ο χειρουργός που επιλέγετε είναι κάποιος στον οποίο έχετε την εμπιστοσύνη, και κάποιος που έχει αρκετή εμπειρία για όχι μόνο να εκτελέσει την επέμβαση, αλλά για να κάνει επίσης μια αλλαγή της θεραπείας αφού, σας έχει εμπεριστατωμένα τεκμηριώσει και ενημερώσει για την αλλαγή εάν προέκυπτε η ανάγκη.
Η θεραπεία ακτινοβολίας
αντίθετα από τη ριζική προστατεκτομή, που χρησιμοποιείται η χειρουργική επέμβαση για να εκριζώσει την νόσο εξ ο λοκλήρου από το σώμα, ο στόχος της θεραπείας ακτινοβολίας είναι να σκοτωθούν τα προστατικά κύτταρα καρκίνου εκεί που ζουν. Για να επιτευχθεί αυτό, οι πολύ υψηλές δόσεις των ακτίνων X στοχεύουν τον προστάτη, επικεντρωμένες σε μικρές συστάδες των καρκινικώ κυττάρων που αποτελούν τον καρκίνο μέσα στον προστατικό αδένα. Ο πιό κοινός τύπος θεραπείας ακτινοβολίας είναι εξωτερική ακτινοθεραπεία . Οι ογκολόγοι και οι τεχνικοί ακτινοβολίας χρήσιμοποιούν CT και MRI για να χαράξουν τη θέση των κυττάρων όγκων, και οι ακτίνες X στοχεύουν σε εκείνες τις περιοχές . Με την τρισδιάστατη σύμμορφη ακτινοθεραπεία, ένα αυτοματοποιημένο πρόγραμμα χαράζει την ακριβή θέση των προστατικών όγκων έτσι ώστε η υψηλότερη δόση της ακτινοβολίας μπορεί να φθάσει στα προστατικά καρκινικά κύτταρα . Επειδή ο προγραμματισμός θεραπείας με αυτόν τον τύπο ακτινοβολίας είναι πολύ ακριβέστερος, υψηλότερες – και αποτελεσματικότερος – δόσεις μπορούν να χρησιμοποιηθούν με τη λιγότερη πιθανότητα να προσβάλλουν τους περιβάλλοντες ιστούς. Η μεταβαλόμενη ως προς την ένταση ακτινοβολίαή μεταβαλόμενης ισχύος ακτινοβολία (IMRT) παίρνει τη δόση προγραμματίζοντας ένα βήμα περαιτέρω. Οι μελέτες σαφώς έχουν δείξει ότι η απελευθέρωση υψηλότερων δόσεων ακτινοβολίας οδηγεί σε καλύτερα αποτελέσματα. Εντούτοις, εάν θυμάστε από το μάθημα ανατομίας παραπάνω, ο προστάτης βρίσκεται ακριβώς δίπλα σε δύο μάλλον σημαντικές εσωτερικές ανατομικές δομές: τη κύστη και το ορθό έντερο. Η ζημια της ακτινοβολίας σε καθένα απο αυτάτα όργανα, μπορεί να οδηγήσει σε σημαντικά προβλήμαυα ούρησης και προβλήματα εντέρων που είναι όχι μόνο απίθανο να βελτιωθούν κατά τη διάρκεια του χρόνου, αλλά που έχει αποδειχθεί οτι θα επιδεινωθούν κατά τη διάρκεια του χρόνου ως αποτελέσμα της συσσωρεύσης της ακτινοβολίας .Για να αποφευχθούν αυτά τα προβλήματα, οι ογκολόγοι μπαίνουν στον πειρασμό να επιλέξουν την εξαπόλυση χαμηλότερων δόσεων της ακτινοβολίας – εις βάρος της μείωσης των πιθανοτήτων για θεραπεία. Η IMRT κάνει ακριβώς οτι λέει το όνομά της- επιτρέπει στους ακτινοθεραπευτές να τροποποίησουν, ή να αλλάξουν , την ένταση των δόσεων και των ακτίνων για να ρυθμίσουν καλύτερα την ακτινοβολία που απελευθερώνεται στον προστάτη, συγχρόνως απελευθερώνοντας τις χαμηλότερες δόσεις στα καρκινικά κύτταρα που είναι βρίσκονται δίπλα στην κύστη και τον πρωκτό . Με αυτήν την προσέγγιση, τα ποσοστά τοπικών παρενέργειών μειώνονται περαιτέρω, κρατώντας τα ποσοστά θεραπείας όσο το δυνατόν υψηλότερα. Ανεξάρτητα από τη μορφή εξωτερικής θεραπείας ακτινοβολίας, οι συνεδρίες ακτινοθεραπείας διαρκούν συνήθως πέντε ημέρες εβδομαδιαίως για περίπου επτά ή οκτώ εβδομάδες, και γίνονται χαρακτηριστικά σε εξωτερική βάση.
Η Βραχυθεραπεία
ο στόχος της Βραχυθεραπείας , ή εμφύτευσης ραδιενεργών κόκκων, είναι ο ίδιος με αυτόν της εξωτερικής ακτινοβολίας: να σκοτώσει τα προστατικά κύτταρα καρκίνου εκεί που ζουν. Η διαφορά, εντούτοις, είναι οτι η Βραχυθεραπεία το κάνει μέσα από τον ίδιο τον προστάτη ενώ η εξωτερική ακτινοβολία το κάνει χρησιμοποιώντας τις ακτίνες που κατευθύνονται στον προστάτη από το εξωτερικό. Με αυτήν την προσέγγιση, μικροσκοπικοί μεταλλικοί κόκκοι που περιέχουν ραδιενεργό ιώδιο ή παλλάδιο, κάθε ένας μικρότερος από ένα κόκκο ρυζιού, εισάγεται στον προστάτη μέσω βελόνων που εισάγονται απο το δέρμα κάτω από τους όρχεις Όπως με την τρισδιάστατη σύμμορφη θεραπεία ακτινοβολίας, χρησιμοποιούνται προσεκτικοί και ακριβείς χάρτες για να εξασφαλισθεί ότι οι σπόροι τοποθετούνται στις κατάλληλες θέσεις. Κατά τη διάρκεια αρκετών μηνών, οι σπόροι εκπέμπουν την ακτινοβολία στην άμεσα περιβάλλουσα περιοχή, που σκοτώνει τα καρκινικά προστατικά κύτταρα . Μέχρι το τέλος του έτους, το ραδιενεργό υλικό διασπάται-μειώνεται η ένταση του, και οι σπόροι που παραμένουν είναι αβλαβείς.Αντίθεταμε την εξωτερική ακτινοβολία, η βραχυθεραπεία συνήθως χρησιμοποιείται ακόμα λιγότερο, αλλά κερδίζει έδαφος γρήγορα – πρώτιστα επειδή δεν απαιτεί τις καθημερινές επισκέψεις στο θεραπευτικό κέντρο .
Μια στροφή στη βραχυθεραπεία , γνωστή ως υψηλή-δόση- βραχυθεραπείας, κάνει οτι κάνει η IMRT για την εξωτερική ακτινοβολία: επιτρέπει στους ακτινοθεραπευτές να απελευθερώσουν πολύ υψηλές δόσεις ακτινοβολίας σε πολύ συγκεκριμένες περιοχές του προστάτη, αφήνοντας άθικτες άλλες περιοχές ελαχιστοποιώντας τις παρενέργειες. Αντίθετα από την IMRT, τα πλεονεκτήματα της βραχυθεραπείας υψηλης-δόσης δεν είναι τόσο σαφή.
Η σημασία του προγραμματισμού δόσεων
ακριβώς όπως η χειρουργική ικανότητα μπορεί να διαδραματίσει έναν σημαντικό ρόλο στον καθορισμό τού αποτελέσματος της προστατεκτομής, έτσι και η τεχνική ικανότητα και η επιδεξιότητα των χεριών μπορούν να διαδραματίσουν έναν σημαντικό ρόλο στον καθορισμό του αποτελέσματος της ακτινοβολίας Επειδή ο προστατικός καρκίνος περιβάλλεται από άλλα εσωτερικά όργανα, η απόφαση να χρησιμοποιηθεί μια δέσμη των ακτίνων X ακόμη και ένα χιλιοστό ή δύο προς κάποια πλευρά μπορεί να οδηγήσει σε βλάβη στον υγιή ιστό. Η χρήση λογισμικού υπολογιστών βοηθά πολύ στον προγραμματισμό και στους στόχους των δόσεων στον προστατικό ιστό, αλλά, στο τέλος, η ικανότητα και η εμπειρία του ακτινοθεραπευτή θα κάνουν τη μεγαλη διαφορά. Τουλάχιστον, πρέπει να ψάξετε έναν ακτινοθεραπευτή που έχει ευρεία εμπειρία σε μια σειρά απο μεθόδους ακτινοβολίας και που μπορεί αντικειμενικά να σας βοηθήσει να αποφασίσετε ποια προσέγγιση είναι σωστή για σας.
Η νεοεπικουρική ορμονοθεραπεία (Neoadjuvanttherapy)
Όπως θα συζητήσουμε παρακάτω για την ορμονοθεραπεία,θα δούμε ότι αποτελεί τη βασική θεραπεία στη διαχείριση του προχωρημένου προστατικού καρκίνου. Στο παρελθόν πριν απο μερικά χρόνια , ερευνητές είχαν διερευνήσει τους τρόπους να ενσωματωθεί αυτή η θεραπεία νωρίτερα, με τις ελπίδες να βελτιώσουν τα αποτελέσματα ακόμη περισσότερο. Η ορμονοθεραπεία είναι ο γενικός όρος που χρησιμοποιείται για οποιαδήποτε χειρουργική ή φαρμακο θεραπεία που αποτρέπει την απελευθέρωση ή/και τη δράση της τεστοστερόνης, της αρσενικής ορμόνης η οποία όμως τροφοδοτεί (θρέφει) την ανάπτυξη του καρκίνου του προστατη. Διάφορες μελέτες έχουν δείξει ότι η έναρξη σύντομων διαστημάτων με ορμονοθεραπεία μπορεί να συρρικνώσει τους μεγαλύτερους όγκους, με αυτόν τον τρόπο διευκολύνοντας τους ακτινοθεραπευτές να εστιάσουν σε συγκεκριμένες περιοχές του αδένα την ακτινοβολία που απαιτείται για να σκοτώσει τα καρκινικά κύτταρα , βελτιώνοντας έτσι σημαντικά τα αποτελέσματα. Αυτή η χρήση της νεοεπικουρικής ορμονοθεραπείας είναι ξεχωριστή και ευδιάκριτη από την ορμονοθεραπεία που θα λάβετε εάν υποτροπιάσει (επιστρέψει) ο προστατικός καρκίνος σας.
C Αλλες θεραπείες: Η κρυοθεραπεία , οι υψηλής έντασης υπέρηχοι, και η αρχική ορμονοθεραπεία
Η χειρουργική επέμβαση και η ακτινοβολία παραμένουν οι κλασσικές θεραπείες για τον εντοπισμένο προστατικό καρκίνο, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι άλλες, λιγότερο δημοφιλείς επιλογές θεραπείας δεν είναι κατάλληλες για σας. Η Κρυοθεραπεία , επίσης γνωστή ως κρυοχειρουργική ή cryoablation, υπήρχε σαν θεραπευτική επιλογή για χρόνια, αλλά μέχρι πριν μερικά χρόνια , χρησιμοποιήθηκε σπάνια. Με αυτήν την θεραπευτική προσέγγιση, «οδηγοί» παρεμβάλλονται στον προστάτη μέσω του περίναιου (το διάστημα μεταξύ των όρχεων και του πρωκτού), έτσι το αργόν σε αέρια μορφή ή το υγρό άζωτο εισέρχεται στον προστάτη, παγώνοντας, κυριολεκτικά καταστρέφοντας τα προστατικά κύτταρα και τους προστατικούς όγκους Κατά τη διάρκεια των χρόνων, έγιναν διάφορες τροποποιήσεις για να αποφευχθεί η βλάβη σε γειτονικές ανατομικές δομές, αλλά τα ποσοστά και για τη στυτική δυσλειτουργία και ακράτειας παραμένουν υψηλά, και τα στοιχεία όσον αφορά τα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα είναι περιορισμένα. Ο υψηλής έντασης υπέρηχος λειτουργεί με ακριβώς τον αντίθετο τρόπο: τα προστατικά κύτταρα θερμαίνονται μέχρι να οδηγηθούν στο θάνατο. Ένας οδηγός παρεμβάλλεται στο ορθό έντερο, από το οποίο τα πολύ υψηλής έντασης κύματα υπερήχου μεταφέρονται στην περιοχή στόχων. Αν και αυτή η τεχνική παραμένει πειραματική στις Ηνωμένες Πολιτείες, χρησιμοποιείται στην Ευρώπη εδώ και πολλά χρόνια με σχετικά καλά ποσοστά επιτυχίας.
Η ορμονοθεραπεία είναι μια θεραπεία φαρμάκων με σκοπό να καταστείλει την απελευθέρωση ή/και τη δράση της τεστοστερόνης. Δεδομένου ότι η τεστοστερόνη είναι γνωστό ότι τροφοδοτεί την προστατική ανάπτυξη των καρκινικών κυττάρων, εμποδίζοντας την είναι μια συνήθως χρησιμοποιημένη στρατηγική, στα άτομα οι των οποίων οι καρκίνοι είτε δεν θεραπεύονται από την τοπική θεραπεία ή εντοπίζονται σε ένα στάδιο πιο προχωρημένο που δεν έχει νόημα να εκτελεσθεί η τοπική θεραπεία. Αν και υπάρχουν λίγα, ενδεχομένως, στοιχεία για να αποδείξουν ότι η ορμονοθεραπεία είναι μια αποτελεσματική θεραπεία για τα άτομα με τον εντοπισμένο προστατικό καρκίνο, τελευταία χρησιμοποιείται όλο και περισσότερο σε αυτήν την περίπτωση.
