21ος Αιώνας. Τρώμε για να ζούμε ή ζούμε για να τρώμε;
Συγγραφέας Κυριάκος Αλουμάνης Γράφτηκε στις ,
Η διαδικασία διάσπασης θρεπτικών υλών που λαμβάνουμε από την τροφή και δημιουργίας νέων ή παραγωγής ενέργειας, προκειμένου να λειτουργήσει φυσιολογικά ο οργανισμός, ονομάζεται μεταβολισμός. Ο βασικος μεταβολισμος είναι το ελάχιστο ποσό ενέργειας που πρέπει να δαπανηθεί σε ηρεμία για να διατηρηθεί ο οργανισμός σε ζωή (πχ όταν κοιμόμαστε). Στο σώμα μας η πλεονάζουσα ενέργεια αποθηκεύεται κυρίως στο λιπώδη ιστό. Ο λιπώδης ιστός χρησιμεύει, εκτός από την αποθήκευση ενέργειας, στην παραγωγή ορμονών και τη θερμορρύθμιση και κατα συνέπεια, στη σωστή αναλογία, είναι απαραίτητος .
Η κατανομή λίπους στο σώμα διακρίνεται σε ανδρικού τύπου (σαν «μήλο») και γυναικείου τύπου (σαν «αχλάδι»). Για να καθορίσουμε την κατανομή του λίπους μπορούμε να μετρήσουμε την περίμετρο της μέσης, όπου φυσιολογικά πρέπει οι ανδρες να έχουν <94 cm και οι γυναίκες <80 cm περίμετρο μέσης. Αντίθετα, ασθενείς με περίμετρο μέσης >102 cm (ανδρες) ή >88 cm (γυναικες) είναι υψηλού κινδύνου για κεντρικού τύπου παχυσαρκία.
Το σωματικό βάρος αξιολογείται με το Δείκτη Μάζας Σώματος, όπου ΔΜΣ=Βαρος (kg) / ύψος (m) 2 (ή πιό απλά διαιρώντας το βάρος με το ύψος και ότι βγεί διαιρώντας το ξανά με το ύψος). Ενας άνθρωπος ανάλογα με το ΔΜΣ χαρακτηρίζεται ως:
Ø <18.5 ΕΛΛΕΙΠΟΒΑΡΗΣ
Ø 18.5-25 ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟΣ
Ø 25-29.9 ΥΠΕΡΒΑΡΟΣ
Ø >30 ΠΑΧΥΣΑΡΚΟΣ
§ 30-34.9 Στάδιο Ι
§ 35-39.9 Στάδιο ΙΙ
§ >40 Στάδιο ΙΙΙ
Η παχυσαρκία είναι η παθολογικά αυξημένη εναπόθεση λίπους στο ανθρώπινο σώμα που συνεπάγεται βέβαια και αύξηση του σωματικού βάρους.
Ως αίτια της παχυσαρκίας θεωρούνται η αυξημένη πρόσληψη θερμίδων, η μειωμένη άσκηση/σωματική δραστηριότητα, γενετικοί και ψυχοκοινωνικοί παράγοντες και σπάνια διάφορα σύνδρομα ή ενδοκρινικές διαταραχές. Ιδίως για το πρώτο έχουν παίξει σημαντικό ρόλο τα ακόλουθα:
n Καθιστική ζωή
n Γρήγορο φαγητό/Φαγητό τύπου “Fast Food”
n Εύκολες λύσεις μαγειρικής
n Έλλειψη μέτρου στη διατροφή
n Αύξηση της ποσότητας των μερίδων
n Ελλιπής ενημέρωση σε θέματα διατροφής
n Τριπλασιασμός στην κατανάλωση γλυκών και επεξεργασμένων τροφών
Ο Eλληνικός είναι ο πιο παχύσαρκος λαός της Ευρώπης. Η Ελλάδα κατέχει την τρίτη θέση στην παγκόσμια κατάταξη της παχυσαρκίας! Μέχρι το έτος 2010, η Ελλάδα θα είναι η πρώτη Ευρωπαϊκή χώρα, όπου ο μέσος όρος δείκτη μάζας σώματος θα φτάσει το 28, όσο δηλαδή είναι στις ΗΠΑ! Οι διαφορές στη διατροφή μας σήμερα σε σχέση με την Μεσογειακή Διατροφή, που είναι κοινώς αποδεκτό πρότυπο διατροφής, εστιάζονται στα κατωτέρω:
§ Γρήγορο και βιαστικό φαγητό / Έλλειψη σταθερών γευμάτων (Πρωινό-Μεσημεριανό-Βραδινό)
§ Αυξημένο μέγεθος μερίδων
§ Χαμηλή κατανάλωση σε γαλακτοκομικά / ψάρι / όσπρια.
§ Συχνή κατανάλωση τηγανητών / κόκκινου κρέατος
§ Κατανάλωση κατεργασμένων δημητριακών / Συχνή κατανάλωση ζάχαρης
§ Ζωικά λιπαρά στο μαγείρεμα αντί για ελαιόλαδο.
Οι συνέπειες της παχυσαρκίας έχουν γίνει αντικείμενο έρευνας από τα αρχαία χρόνια: “Παχέες ταχυθάνατοι μάλλον των ισχνών” (Ιπποκράτης). Η παχυσαρκία έχει σχετισθεί με αυξημένη επίπτωση υπερλιπιδαιμίας, υπέρτασης και σακχαρώδη διαβήτη και μπορεί να οδηγήσει σε αρτηριοσκλήρυνση, καρδιαγγειακά και αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια, ενώ ενοχοποιείται και για χολολιθίαση, υπογονιμότητα, διαταραχες περιόδου, οστεοαρθρίτιδα και κάποιες μορφές καρκίνου.
Η θεραπεία δεν είναι ούτε απλή ούτε εύκολη. Χρειάζεται συνειδητοποίηση του προβλήματος και μόνιμη αλλαγή του τρόπου ζωής και της στάσης τόσο απέναντι στη διατροφή όσο και απέναντι στην καθημερινή σωματική δραστηριότητα. Αλλαγή που μακροπρόθεσμα μπορεί να προσφέρει όχι μόνο απώλεια βάρους αλλά, το κυριότερο, υγεία και ευεξία σώματος και ψυχής.
