ΛΕΙΖΕΡ ΠΡΟΣΤΑΤΕΚΤΟΜΗ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΧΕΙΡΟΥΡΓΕΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΣΤΑΤΗ. ΤΙ ΝΑ ΔΙΑΛΕΞΩ;
Συγγραφέας Βασίλειος Πρωτογέρου Γράφτηκε στις ,
Ο προστάτης είναι ένας αδένας μεγέθους περίπου όσο ένα κάστανο που βρίσκεται κάτω από την ουροδόχο κύστη στον άνδρα και αγκαλιάζει την αρχική μοίρα της ουρήθρας από όπου και διέρχονται τα ούρα. Με την πάροδο του χρόνου αρχίζει να αυξάνεται σε μέγεθος και έτσι να συμπιέζει την ουρήθρα που περνάει μέσα από αυτόν με αποτέλεσμα να την φράζει και να δυσκολεύει την ούρηση (Σχήμα 1,2). Ο ασθενής το αντιλαμβάνεται αυτό με διάφορα συμπτώματα όπως δυσκολία στην ούρηση, μειωμένη πίεση στη ροή τον ούρων, μικρότερη «ακτίνα» ροής, επιτακτικότητα, δηλαδή να έρχεται η επιθυμία για ούρηση πιο απότομα ή νυκτουρία, δηλαδή να σηκώνεται τη νύκτα για να ουρήσει. Ο ουρολόγος μπορεί να αντιμετωπίσει το πρόβλημα αυτό με κατάλληλα φάρμακα αν όμως η κατάσταση είναι πιο προχωρημένη το χειρουργείο είναι η μόνη λύση.
Υπάρχουν κυρίως δυο ειδών επεμβάσεις που γίνονται για τον προστάτη προκειμένου να αποκατασταθεί η ούρηση. Η μια είναι με τομή στο δέρμα από όπου δια της ουροδόχου κύστεως αφαιρείται το αδένωμα του προστάτη που έχει υπερπλαστεί και εμποδίζει την ούρηση, η λεγόμενη διακυστική προστατεκτομή. Η άλλη επέμβαση είναι η λεγόμενη διουρηθρική προστατεκτομή οπoυ δια της ουρήθρας εισέρχεται ένα κατάλληλο εργαλείο και φτάνει μέχρι του σημείου που βρίσκεται ο προστάτης που φράζει τη δίοδο των ούρων και αρχίζει κομματάκι κομματάκι να τον αφαιρεί. Αυτή του είδους η επέμβαση είναι πολύ διαδεδομένη και σε πολλές χώρες του εξωτερικού γίνεται σχεδόν κατ’ αποκλειστικότητα. Και οι δύο επεμβάσεις συνεπάγονται πολυήμερη παραμονή στο νοσοκομείο και διατήρηση του καθετήρα για αρκετές μέρες μετά την επέμβαση ακόμα και κατά την επιστροφή στο σπίτι σε κάποιες περιπτώσεις.
Τα τελευταία χρόνια με την εξέλιξη της τεχνολογίας έχει εξελιχτεί μια παραλλαγή της κλασικής διουρηθρικής όπου πραγματοποιείται η επέμβαση με τη χρήση λέιζερ. Η διαδικασία είναι η ίδια: εισέρχεται ένα εργαλείο μέσα στην ουρήθρα και φτάνει μέχρι το σημείο που ο προστάτης αγκαλιάζει και φράζει την ουρήθρα. Εκεί αντί να τον κόβει σε μικρά κομμάτια, η ενέργεια του λέιζερ απορροφάται από τον προστατικό ιστό και προκαλεί την εξάχνωση του. Το τελικό αποτέλεσμα είναι το ίδιο: αφαιρείται ο προστάτης που έφραζε τη δίοδο των ούρων και αποκαθίσταται η ούρηση. Αυτό φαίνεται και στο βιντεο που απεικονίζει τη χειρουργική τεχνική, το οποίο προέρχεται απο την ιδια την εταιρεία που κατασκευάζει το λειζερ. Η εικόνα που έχει ο χειρουργός δεν είναι πάντα τόσο απλή καθώς υπάρχουν και σαφώς δυσκολότερα περιστατικά. Ειναι όμως ενδεικτικό του τρόπου λειτουργίας του.
Ποιά είναι τα πλεονεκτήματα της κάθε μεθόδου;
Η διακυστική προστατεκτομή έχει το πλεονέκτημα ότι αφαιρείται όλο το αδένωμα με πιο «ριζικό» τρόπο και προτιμάται σε μεγάλους προστάτες (> 100gr). Είναι όμως πιο επεμβατική, απαιτεί πολυήμερη παραμονή στο νοσοκομείο και ο καθετήρας επίσης μένει αρκετές ημέρες. Είναι επίσης πιο «βαρειά» επέμβαση κι έχει πιο συχνή ανάγκη για μετάγγιση.
Η κλασική διουρηθρική είναι πολύ αποτελεσματική για μετρίου μεγέθους προστάτες. Όπως και να είναι όμως, η μέθοδος βασίζεται στο να κόβει και να αφαιρεί κομμάτι-κομμάτι δια της ουρήθρας τον προστάτη. Άρα αν κανείς κόψει πολλά κομμάτια θα αφαιρέσει μεγάλο μέρος του προστάτη, αν κόψει λίγα ένα σημαντικό μέρος θα παραμείνει στη θέση του και τα προβλήματα στην ούρηση σύντομα θα επανεμφανιστούν. Ένας μεγάλος προστάτης σημαίνει ότι τα κομμάτια θα είναι πολλά, άρα η διάρκεια της επέμβασης μεγάλη και η αιμορραγία που παρατηρείται σε κάθε κόψιμο σημαντική. Για διάφορους λόγους που έχουν να κάνουν με την ασφάλεια του ασθενή, αυτού του τύπου η επέμβαση δεν μπορεί να κρατήσει πολύ ώρα, άρα ένας μεγάλος προστάτης δε προλαβαίνει να αφαιρεθεί. Κατ’ επέκταση ακόμα και σε μικρότερους προστάτες αν ο ιατρός δεν αφαιρέσει τον απαιτούμενο όγκο προστατικού ιστού η επέμβαση θα έχει μερική αποτελεσματικότητα Λόγοι που έχουν να κάνουν με τις εκάστοτε συνθήκες σε κάθε επέμβαση μπορεί να οδηγήσουν σε μερική αφαίρεση του προστάτη και μετά από κάποιο χρονικό διάστημα επανεμφάνιση των προβλημάτων.
Και το λέιζερ; Είναι καλύτερο; Η αφαίρεση του προστάτη με λέιζερ γίνεται όπως είπαμε όπως και η τυπική διουρηθρική αλλά αντί για κόψιμο έχουμε εξάχνωση. Η αποτελεσματικότητα της μεθόδου εξαρτάται επομένως από το πόσο μέρος του προστάτη θα εξαχνωθεί. Επειδή η ισχύς του λέιζερ για λόγους ασφαλείας είναι περιορισμένη, η εξάχνωση γίνεται αργά. Αρά θα πρέπει ο ουρολόγος να αφιερώσει περισσότερο χρόνο για να αφαιρέσει τον απαιτούμενο όγκο προστάτη και να έχει επιτυχία η επέμβαση. Έτσι ένας μεγάλος προστάτης μπορεί να χρειαστεί δύο ή και περισσότερες ώρες κάτι που καθιστά την επέμβαση μη πρακτική για μεγάλους προστάτες. Για τους μικρότερους όμως, η χρήση του λέιζερ φαίνεται πως στο μέλλον ίσως και να καθιερωθεί ως η μέγεθος εκλογής για τη χειρουργική αντιμετώπιση του προστάτη. Και οι μεγάλοι προστάτες; Δε κάνει να χειρουργηθούν με λέιζερ; Βεβαίως και κάνει. Και οπωσδήποτε ο ασθενής θα είναι πολύ βελτιωμένος μετά. Θα πρέπει όμως να γνωρίζει πως κάποιο τμήμα του προστάτη θα έχει παραμείνει και έτσι θα είναι πιθανόν μετά από κάποια χρόνια να έχει πάλι προβλήματα.
Έχει πλεονεκτήματα το λέιζερ; Βέβαια. Πολλά και σημαντικά. Καταρχήν είναι η πιο ασφαλής μέθοδος. Δεν έχει σημαντική αιμορραγία, δεν απαιτεί μετάγγιση, δεν είναι επικίνδυνη για τον ασθενή. Επίσης ο ασθενής μπορεί να φύγει ακόμα και την ίδια μέρα της επέμβασης, αν και η συντριπτική πλειοψηφία θα φύγει την επόμενη μέρα, κάτι που είναι αδύνατο για τη διακυστική προστατεκτομή και πολύ δύσκολο να επιτευχθεί με την κλασική διουρηθρική. Έχει επιπλοκές; Δεν υπάρχει επέμβαση χωρίς επιπλοκές ή παρενέργειες. Καταρχήν σε όλα τα χειρουργεία του προστάτη περιμένουμε ως πολύ πιθανό ο ασθενής να μην βλέπει σπέρμα κατά την ώρα της εκσπερμάτισης. Τη νιώθει κανονικά αλλά δεν τη βλέπει. Το ίδιο ισχύει και για το λέιζερ. Ίσως λίγο λιγότερο, αλλά ισχύει. Ακράτεια μπορεί να συμβεί; Είναι σπάνια αλλά ναι, μπορεί να συμβεί σε ποσοστό περίπου 1%, όπως όμως μπορεί και σε οποιοδήποτε άλλο χειρουργείο του προστάτη.
Ποιά μέθοδος επομένως είναι η καλύτερη; Εξαρτάται. Από τις ιδιαιτερότητες του κάθε ασθενή. Για ένα ασθενή με μικρό ή μέτριο προστάτη το λέιζερ ίσως και να είναι η καλύτερη μέθοδος. Για κάποιον όμως με μεγάλο που επιθυμεί όσο πιο ριζική λύση του προβλήματος του αδιαφορώντας για επιμέρους παράγοντες (παραμονή στο νοσοκομείο, διάρκεια που φέρει τον καθετήρα, αιμορραγία-μετάγγιση) θα πρέπει να επιλέξει άλλη μέθοδο. Ασθενείς με πιο ειδικά προβλήματα που δε μπορούν να αντέξουν τη βαρύτητα μιας ανοικτής επέμβασης θα πρέπει να καταφύγουν στο λέιζερ. Ηλικιωμένοι, ασθενείς με άλλες σοβαρές παθήσεις, ασθενείς που παίρνουν αντιπηκτικά και που δίσταζαν να χειρουργηθούν, έχουν τώρα την εναλλακτική λύση του λέιζερ. Και πρέπει κανείς να συνειδητοποιήσει τη διαφορά που κάνει η ηλικία. Για έναν εξηντάρη το ενδεχόμενο να πρέπει να επαναλάβει μια επέμβαση στον προστάτη δέκα χρόνια μετά από μια επέμβαση λέιζερ μπορεί να του φαίνεται ως πρόβλημα. Για έναν ογδοντάρη το να περάσει δέκα χρόνια χωρίς καθετήρα ή προβλήματα με την ούρηση ίσως και να ακούγεται ως θαύμα. Κι όταν με το καλό φτάσει τα ενενήντα βλέπουμε…
Σχήμα 1. Ουροδόχος κύστη, προστάτης και αρχική μοίρα της ουρήθρας από εμπρός.
Σχήμα 2. Ουροδόχος κύστη, προστάτης, πέος και ουρήθρα από το πλάι.
