Πρόληψη Κρυολογήματος
Συγγραφέας Ιωάννης Τούντας Γράφτηκε στις ,
Τι Είναι το Κρυολόγημα
Το κοινό κρυολόγημα αποτελεί την πιο συχνή μορφή λοίμωξης του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος. Τα κρυολογήματα συνιστούν μείζονος σημασίας λοιμώξεις της μύτης και του λαιμού, οι οποίες προκαλούνται από περισσότερους από 200 ιούς. Το κοινό κρυολόγημα είναι σχετικά ακίνδυνο αν και τα συμπτώματα στον οργανισμό βιώνονται συνήθως ως αρκετά ενοχλητικά από το άτομο. Το κρυολόγημα συνήθως ταλαιπωρεί το άτομο για διάστημα 3-7 ημέρες, μπορεί όμως να διαρκέσει και περισσότερο, ιδιαιτέρως σε ευπαθείς ομάδες όπως είναι τα παιδιά, οι ηλικιωμένοι και τα άτομα που παρουσιάζουν κακή υγεία. Στις Ηνωμένες Πολιτείες τα κρυολογήματα αποτελούν την πιο συχνή αιτία επίσκεψης στον γιατρό, ενώ ένας ενήλικας πάσχει από κρυολόγημα κατά μέσο όρο 2-4 φορές το χρόνο, ιδιαίτερα το χρονικό διάστημα από Σεπτέμβρη έως Μάη. Αντίστοιχα, τα παιδιά πάσχουν κατά μέσο όρο 6-8 φορές το χρόνο. Τα κρυολογήματα είναι άκρως μεταδοτικά. Συνήθως εξαπλώνονται όταν σταγονίδια υγρού που εμπεριέχει τον ιό του κρυολογήματος μεταδίδονται μέσω της αφής ή της αναπνοής. Ο ρινοϊός μπορεί να επιβιώσει επάνω στο ανθρώπινο δέρμα για διάστημα τουλάχιστον 3 ωρών, ενώ μπορεί να επιβιώσει για τουλάχιστον 24 ώρες σε αντικείμενα που χρησιμοποιήθηκαν από άτομα με κοινό κρυολόγημα.
Τα Συμπτώματα του Κοινού Κρυολογήματος
Μία έως τρεις ημέρες αφότου ο ιός εισέλθει στον οργανισμό, τα συμπτώματα ξεκινούν να αναπτύσσονται και συνοψίζονται στα εξής:
• Καταρροή
• Ρινική συμφόρηση
• Πονόλαιμος
• Μείωση γεύσης & όσφρησης
• Βήχας
• Κόπωση
• Αδιαθεσία
• Πυρετός
Τα νεογνά και τα παιδιά αναπτύσσουν συνηθεστέρα σε σχέση με τους ενήλικες πυρετό, ενώ οι καπνιστές υποφέρουν από σοβαρότερης έντασης συμπτώματα σε σχέση με τους μη καπνιστές.
Επιπλοκές του Κρυολογήματος
Τα κρυολογήματα περνούν σε διάστημα που κυμαίνεται από μερικές ημέρες έως μερικές εβδομάδες, με ή χωρίς τη χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής. Παρ’ όλα αυτά ο ιός που σχετίζεται με το κρυολόγημα μπορεί να προλειάνει το έδαφος για την προσβολή του οργανισμού από άλλες λοιμώξεις, συμπεριλαμβάνοντας εκείνες που προσβάλλουν τη μύτη, τα αυτιά και τους βρόγχους. Εάν το άτομο υποφέρει από άσθμα, χρόνια βρογχίτιδα ή εμφύσημα, τα συμπτώματα των παθήσεων αυτών θα είναι πιο έντονα ακόμη και για διάστημα αρκετών εβδομάδων από την παρέλευση του κρυολογήματος.
Οι επιπλοκές του κρυολογήματος αφορούν:
• Πυρετός > 38,5 0C για > 48 ώρες.
• Οξεία μόλυνση στα αυτιά (ωτίτιδα): Αποτελεί την πιο συχνή επιπλοκή του κοινού κρυολογήματος στα παιδιά. Οι μολύνσεις των αυτιών συμβαίνουν όταν βακτηρίδια διεισδύουν στο αυτί δίπλα στο τύμπανο. Τα τυπικά σημεία και συμπτώματα περιλαμβάνουν την ωταλγία και σε μερικές περιπτώσεις την απέκκριση κίτρινης ή πράσινης βλέννας από την περιοχή της μύτης ή την επάνοδο του πυρετού που ακολουθεί ένα κοινό κρυολόγημα. Τα μικρά παιδιά που δεν μπορούν να λεκτικοποιήσουν την ενόχλησή τους συχνά μπορεί να κλάψουν ή να αγγίζουν το αυτί στο οποίο έχουν την ενόχληση.
• Βρογχίτιδα: Η οξεία βρογχίτιδα χαρακτηρίζεται από πόνο στο στήθος και βήχα καθώς και από ρίγη ή ελαφρύ πυρετό. Η πάθηση αυτή εμφανίζεται όταν τα εσωτερικά τοιχώματα που αποτελούν την οδό των αεραγωγών των πνευμόνων ερεθίζονται ή μολύνονται. Στις περισσότερες περιπτώσεις η οξεία βρογχίτιδα εξαφανίζεται μέσα σε λίγες μέρες χωρίς παρενέργειες, αν και ο βήχας μπορεί να παραμείνει για εβδομάδες.
• Ιγμορίτιδα: Στους ενήλικες ή στα παιδιά, το κοινό κρυολόγημα που δεν περνά μπορεί να οδηγήσει σε ιγμορίτιδα που αποτελεί φλεγμονή ή μόλυνση που δημιουργείται στο ιγμόρειο άντρο (τα ιγμόρεια είναι κοιλότητες στα οστά γύρω από τη μύτη).
• Δευτερογενείς λοιμώξεις: Περιλαμβάνουν την στρεπτοκοκκική φαρυγγίτιδα, την πνευμονία, την χρόνια βρογχίτιδα στους ενηλίκους και την λαρυγγίτιδα στα παιδιά. Αυτές οι λοιμώξεις πρέπει να αντιμετωπίζονται από γιατρό.
Κρυολόγημα ή Γρίπη;
Το κρυολόγημα και η γρίπη αποτελούν και τα δύο λοιμώξεις της άνω αναπνευστικής περιοχής και προκαλούνται από διαφορετικούς ιούς. Καθώς αυτές οι δύο ασθένειες εμφανίζουν παρόμοια συμπτώματα, είναι δύσκολο να τις διακρίνει κανείς βασιζόμενος στη διάγνωση των συμπτωμάτων και μόνο. Σε γενικές γραμμές η γρίπη είναι πολύ πιο σοβαρή από το κοινό κρυολόγημα και τα συμπτώματα όπως ο πυρετός, οι πόνοι στην πλάτη, το αίσθημα υπερβολικής κόπωσης και ο ξηρός βήχας είναι πιο συνήθη και περισσότερο έντονα. Το κοινό κρυολόγημα εμφανίζει συνήθως πιο ήπια συμπτώματα σε σχέση με την γρίπη. Τα άτομα που πάσχουν από κρυολόγημα είναι πιο σύνηθες να υποφέρουν από βουλωμένη μύτη και ρινική καταρροή.
Προσφυγή σε Γιατρό
Απευθυνθείτε στον γιατρό σας σε περίπτωση που βιώσετε κάτι από τα ακόλουθα:
-Ενήλικες-
√ Κρυολόγημα που διαρκεί > 10 ημέρες
√ Πολύ έντονα συμπτώματα κρυολογήματος
√ Υψηλό πυρετό που συνοδεύεται από άλγη, κόπωση και εφίδρωση
√Πόνο στα αυτιά
√ Πόνος στα ιγμόρεια
√ Επιδεινούμενο βήχα
√Όξυνση χρόνιας πνευμονικής πάθησης, όπως του άσθματος
-Βρέφη / Παιδιά-
√Κρυολόγημα που διαρκεί > 10 ημέρες
√Υψηλό πυρετό που διαρκεί για περισσότερο από 48 ώρες
√ Εμετό, κοιλιακό πόνο, διάρροια
√ Ασυνήθιστη υπνηλία
√Έντονη κεφαλαλγία
√Δύσπνοια
√ Επίμονο κλάμα
√Πόνο στα αυτιά
√ Επίμονο βήχα
√Φλεγμονή στο λαιμό
√Βρέφη < 3-4 μηνών
Θεραπεία
Η θεραπεία στο κρυολόγημα στηρίζεται κυρίως στην ανακούφιση των συμπτωμάτων γιατί ο ιός πρέπει να κάνει τον κύκλο του των 7 έως 10 ημερών.
-Φαρμακευτική-
√ Πλύσεις:
• φυσιολογικό ορό
• ισότονο
• υπέρτονο
• αποστειρωμένο θαλασσινό
Ο καθαρισμός της ρινικής κοιλότητας είναι το πρώτο και πιο σημαντικό βήμα για την ταχεία ανακούφιση από το συνάχι και την αποφυγή επιπλοκών και συνοδών συμπτωμάτων. Οι πλύσεις με φυσιολογικό ορό, ισότονο, υπέρτονο ή αποστειρωμένο θαλασσινό νερό, βοηθούν στην αποτελεσματική αποσυμφόρηση της μύτης και στη ρευστοποίηση της βλέννας. Παράλληλα εμποδίζουν τη βλέννα να κατέβει βαθύτερα στις αναπνευστικές οδούς και να προκαλέσει πόνο στο λαιμό ή βήχα, δηλαδή ρινοφαρυγγίτιδα που πλήττει συχνά τα βρέφη.
√Αποσυμφορητικά (<5 ημέρες). Η χρήση αποσυμφορητικού φαρμάκου, με κορτικοστεροειδή ή αντισταμινικά τοπικά ή από του στόματος, αυξάνει τη διαπερατότητα της μύτης και μειώνει το μπούκωμα. Αυτά τα φάρμακα όμως δεν θα πρέπει να λαμβάνονται για περισσότερο από 4-5 ημέρες γιατί προκαλούν ερεθισμό και καταστρέφουν τον ρινικό βλεννογόνο.
√ Αποχρεμπτικά. Ο βήχας στο κρυολόγημα μπορεί να είναι είτε παραγωγικός με φλέγματα (η πιο συνήθης περίπτωση), είτε ξηρός σε περίπτωση ρινοφαρυγγίτιδας. Στην περίπτωση του παραγωγικού βήχα ένα αποχρεμπτικό σιρόπι είναι απαραίτητο 2 με 3 φορές την ημέρα, κατά τη διάρκεια των γευμάτων προκειμένου ν’ αποφευχθεί ο ερεθισμός του στομάχου.
√Αντιβηχικά. Στην περίπτωση που ο βήχας στο κρυολόγημα είναι ξηρός, αν δεν υπάρχουν παροξυσμοί (βρογχίτιδα και τραχειίτιδα που είναι απαραίτητη η προσφυγή σε γιατρό), ένα αντιβηχικό είναι το πλέον κατάλληλο. Δεν θα πρέπει να συνδυάζονται αποχρεμπτικά με αντιβηχικά σιρόπια.
√Τοπικά αντισηπτικά. Ο πόνος στο λαιμό συνδέεται με τη ρινίτιδα και το βήχα. Για την αντιμετώπισή του χρησιμοποιούμε τοπικούς γαργαρισμούς με ένα αντισηπτικό και αντισηπτικές παστίλιες που μαλακώνουν παράλληλα το λαιμό και ανακουφίζουν την αναπνοή.
√Παυσίπονα. Τα παυσίπονα μπορούν να παρέχουν προσωρινή ανακούφιση από τα συμπτώματα. Η ασπιρίνη δεν πρέπει να χορηγείται στα παιδιά κάτω των 18 ετών γιατί μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην πρόκληση του Reye Syndrome, μια σπάνια. σοβαρή όμως πάθηση στο συκώτι και στο κεντρικό νευρικό σύστημα.
√Αντιπυρετικά. Ο πυρετός στο κοινό κρυολόγημα δεν εκδηλώνεται πάντα και δεν ξεπερνά τους 38 0C. Για την αντιμετώπισή του, ένα αντιπυρετικό 3-4 φορές την ημέρα, είναι απαραίτητο.
√Βιταμίνη C (μόνη ή με ψευδάργυρο). Στο κοινό κρυολόγημα η λήψη βιταμίνης C, σε δόσεις 1gr/ημέρα, έχει τονωτικό αποτέλεσμα, λόγω της αντιοξειδωτικής της δράσης. Παράλληλα ενισχύει την άμυνα του οργανισμού. Μελέτες έχουν αποδείξει ότι μειώνει και τη διάρκεια του κοινού κρυολογήματος. Επίσης, ο συνδυασμός της βιταμίνης C με ψευδάργυρο έχει ακόμη καλύτερα αποτελέσματα στα συμπτώματα του κοινού κρυολογήματος, κυρίως σε όσους δεν τρέφονται σωστά.
√ Συμπληρώματα διατροφής. Υπάρχουν ειδικά συμπληρώματα διατροφής με βιταμίνης C και ψευδάργυρο εμπλουτισμένα και με κορεάτικο ginseng για την καλύτερη τόνωση των σωματικών και διανοητικών λειτουργιών. Τα ειδικά αυτά συμπληρώματα διατροφής μπορούν να λαμβάνονται τόσο για την πρόληψη όσο και για την αντιμετώπιση του κρυολογήματος.
√Όχι φάρμακα στα παιδιά <2 ετών (μόνο πλύσεις και αντιπυρετικά). Το Center for Disease Control and Prevention προειδοποιεί ενάντια στη χορήγηση φαρμακευτικών σκευασμάτων για το βήχα και το κρυολόγημα σε παιδιά κάτω των 2 ετών.
-Μη Φαρμακευτική-
√Εισπνοές με αιθέρια έλαια. Σε περίπτωση σοβαρής ρινικής αναπνευστικής συμφόρησης μπορείτε να κάνετε εισπνοές 1-3 φορές την ημέρα πάνω από βραστό νερό, όπου έχετε προσθέσει αιθέρια έλαια ευκαλύπτου ή/και μέντας.
√Γαργάρες. Ανακουφιστείτε από το βήχα και απαλύνετε το λαιμό σας κάνοντας γαργάρες με ζεστό αλμυρό νερό αρκετές φορές την ημέρα ή πίνοντας ζεστό νερό με λεμόνι και μέλι.
√Πρόσληψη υγρών. Συστήνεται η επαρκής πρόσληψη υγρών. Συγκεκριμένα, συστήνονται τουλάχιστον οχτώ ποτήρια νερού ή χυμού την ημέρα. Η επαρκής κατανάλωση υγρών είναι σημαντική προκειμένου να μην στεγνώσει ο λαιμός και η μύτη, η βλέννα να παραμείνει υγρή και να καθαρίσει η μύτη.
√Υγιεινή διατροφή. Πρέπει να τρώτε υγιεινά και θρεπτικά τρόφιμα. Η συνέργεια των βιταμινών με άλλα στοιχεία της υγιεινής διατροφής (φρούτα και λαχανικά) μπορεί να προστατεύσει την υγεία μας από το κρυολόγημα. Ο οργανισμός χρειάζεται πάντα ενέργεια, όταν όμως ασθενεί το μεγαλύτερο μέρος της ενέργειας του σώματος αφιερώνεται στο ανοσοποιητικό σύστημα. Η συχνή κατανάλωση τροφής μπορεί να δώσει στο σώμα την απαιτούμενη ενέργεια.
√ Κόκκινο κρασί. Προτιμήστε το κόκκινο κρασί αντί άλλων αλκοολούχων ποτών. Σύμφωνα με πρόσφατες επιδημιολογικές έρευνες, η κατανάλωση κόκκινου κρασιού με μέτρο οδηγεί σε θετικές επιδράσεις στην υγεία και στην εμφάνιση λιγότερων κρυολογημάτων.
√Κοτόσουπα. Καταναλώστε κοτόσουπα, η οποία φαίνεται ν’ απαλύνει τα συμπτώματα από το κρυολόγημα και τη γρίπη με δύο τρόπους: α) έχει αντιφλεγμονώδη δράση παρεμποδίζοντας την κίνηση των κυττάρων του ανοσοποιητικού συστήματος που συμμετέχουν στην φλεγμονώδη απόκριση του οργανισμού, β) επιταχύνει προσωρινά την κίνηση της βλέννας στη μύτη, με αποτέλεσμα την ανακούφιση από την συμφόρηση (καθαρισμός των βλεννών) και τη μείωση του χρόνου κατά τον οποίο οι ιοί έρχονται σε επαφή με την ρινική επένδυση.
√Όχι καφεΐνη & αλκοόλ. Πρέπει να αποφεύγεται ο καφές, το τσάι, τα αναψυκτικά που περιέχουν καφεΐνη καθώς και τα αλκοολούχα ποτά. Η καφεΐνη και το αλκοόλ οδηγούν στην αφυδάτωση, κάτι που σε καταστάσεις κρυολογήματος πρέπει να αποφεύγεται.
√ Όχι κάπνισμα. Οι καπνιστές πρέπει να απέχουν από τον καπνό αλλά και να μην εκτίθενται στον καπνό των άλλων (παθητικό κάπνισμα). Η εισπνοή του καπνού μπορεί να προκαλέσει περαιτέρω ερεθισμό του λαιμού και επιδείνωση του βήχα.
√ Κατάλληλη θερμοκρασία. Κρατήστε την θερμοκρασία του δωματίου σας σχετικά υψηλή, αποφύγετε όμως την υπερθέρμανση. Αν ο αέρας είναι ξηρός, ένας υγραντήρας υδρατμών ή ένας ψεκαστήρας μπορεί να υγράνει τον αέρα και να βοηθήσει στην αποσυμφόρηση και στην ανακούφιση από το βήχα. Η χρήση του υγραντήρα απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή στην καθαριότητα προκειμένου να αποφευχθεί η ανάπτυξη βακτηριδίων και μούχλας.
√Ξεκούραση. Ξεκουράστε τον οργανισμό σας και αν πάσχετε από πυρετό και έντονο βήχα ή αισθάνεστε υπνηλία μείνετε σπίτι. Θα σας δοθεί η ευκαιρία να ξεκουραστείτε και να μειώσετε τις πιθανότητες να μεταδώσετε τον ιό στα άτομα του περιβάλλοντός σας. Δεν χρειάζονται πολλές ώρες ύπνου. Προσπαθήστε να μείνετε όσο γίνετε προσκολλημένοι στην καθημερινή σας ρουτίνα.
Πρόληψη του Κρυολογήματος
-Γενικές Οδηγίες-
• Υγιεινή διατροφή. Υιοθετήστε μια υγιεινή διατροφή και προσφέρετε στον εαυτό σας επαρκή ξεκούραση. Να τρώτε πολλά φρούτα με βιταμίνη C και τροφές πλούσιες σε σίδηρο.
• Όχι κάπνισμα. Η εισπνοή του καπνού μπορεί να προκαλέσει περαιτέρω ερεθισμό του λαιμού και επιδείνωση του βήχα. Οι καπνιστές υποφέρουν από σοβαρότερης έντασης συμπτώματα σε σχέση με τους μη καπνιστές, ενώ το κάπνισμα και το παθητικό κάπνισμα αποτελούν παράγοντες κινδύνου για την βρογχίτιδα.
• Φυσική άσκηση. Εντάξετε στην καθημερινή σας ζωή τη σωματική δραστηριότητα. Η τακτική εξάσκηση μέτριας έντασης βελτιώνει το ανοσοποιητικό σύστημα, το οποίο είναι υπεύθυνο για την άμυνα του οργανισμού. Προσπαθήστε να εντάξετε στη ζωή σας και στο πλαίσιο των δυνατοτήτων σας το γρήγορο περπάτημα, την ποδηλασία, το ελαφρύ τρέξιμο και το κολύμπι. Προσοχή όμως γιατί η υπερβολική εξάσκηση μπορεί να έχει τα αντίθετα αποτελέσματα.
• Έλεγχος του στρες. Αποφύγετε το στρες και την εξουθενωτική εργασία, που μπορεί να μειώσουν τις αντοχές του οργανισμού σας και να παρατείνουν τα συμπτώματα του κρυολογήματος.
-Ειδικές Οδηγίες-
• Αποφυγή επαφής με πάσχοντες. Αποφεύγετε τη χειραψία και τη στενή επαφή με άτομα που πάσχουν από κρυολόγημα, ιδιαίτερα κατά τις δύο πρώτες ημέρες της πάθησής τους, κατά τις οποίες η εξάπλωση των νοσογόνων μικροοργανισμών είναι πιο πιθανή.
• Ατομική υγιεινή. Πλένετε τα χέρια σας αμέσως μετά την επαφή με άτομα που πάσχουν από κρυολόγημα και με αντικείμενα που έχουν αγγίξει καθώς και μετά το φύσημα της μύτης σας. Ακόμη και αντικείμενα όπως χερούλια πορτών, διακόπτες ηλεκτρισμού, τηλέφωνα και τηλεχειριστήρια τηλεόρασης μπορούν να γίνου εστίες μετάδοσης της νόσου. Αν το παιδί σας πάσχει από κρυολόγημα, πλύνετε τα παιχνίδια του μόλις εκείνο ολοκληρώσει το παιχνίδι. Καλύπτετε το στόμα και τη μύτη σας με ένα χαρτομάντιλο σε περίπτωση που φτερνιστείτε. Πετάξτε το χαρτομάντιλο αμέσως μετά και ξεπλύνετε καλά τα χέρια σας. Μην αγγίζετε με τα δάχτυλά σας τη μύτη ή τα μάτια σας, έτσι ώστε να αποφύγετε να μολύνετε οι ίδιοι τον εαυτό σας με ιογενή σωματίδια που μπορεί να έχετε προσλάβει. Όταν υποφέρετε από κάποιο κρυολόγημα τοποθετήστε μια δεύτερη καθαρή πετσέτα στο μπάνιο σας για τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας. Αποφύγετε να μοιράζεστε το φαγητό και τα σκεύη φαγητού και μαγειρέματος με άλλα πρόσωπα.
• Συχνός καθαρισμός μύτης. Να καθαρίζετε συχνά τη μύτη σας με ειδικές πλύσεις με θαλασσινό νερό ή φυσιολογικό ορό, ιδιαίτερα αν παθαίνετε συχνά συνάχι και βήχα.
• Αερισμός, ύγρανση, θερμοκρασία εσωτερικών χώρων < 18 0C. Φροντίστε να αερίζετε συχνά το σπίτι και τον εργασιακό σας χώρο, ώστε να ανανεώνεται ο αέρας, καθώς έτσι μειώνετε τον κίνδυνο μόλυνσης από τους ιούς που προκαλούν το κρυολόγημα. Φροντίστε να υγραίνετε την ατμόσφαιρα για να μην ξηραίνεται ο βλεννογόνος της μύτης και του φάρυγγα.
