Διαστάσεις επιδημίας παίρνει η παχυσαρκία
Συγγραφέας Ελληνικη Ενδοκρινολογική Εταιρία Γράφτηκε στις ,
“Προσέξτε το βάρος σας και ιδιαίτερα των παιδιών σας”. Αυτό είναι το φετινό μήνυμα της Ελληνικής Ενδοκρινολογικής Εταιρείας και της παγκόσμιας επιστημονικής κοινότητας, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά της Παχυσαρκίας (26 Οκτωβρίου). “Δυστυχώς η παχυσαρκία αποτελεί πλέον μάστιγα για την παγκόσμια κοινότητα, αλλά και για τη χώρα μας που βρίσκεται στις πρώτες θέσεις του καταλόγου με τους παχύσαρκους λαούς” τονίζει σε δηλώσεις της η πρόεδρος της Ελληνικής Ενδοκρινολογικής Εταιρείας κα Μ. Αναπλιώτου.
Ωστόσο, ενώ η παχυσαρκία παίρνει διαστάσεις εξελισσόμενης επιδημίας στη χώρα μας, τα φάρμακα που κυκλοφορούν για την αντιμετώπισή της δεν θα προσφέρουν τη “μαγική λύση” στο πρόβλημα εάν δεν συνοδεύονται από την κατάλληλη υγιεινή διατροφή και άσκηση. Τα υψηλά ποσοστό παχυσαρκίας ενοχοποιούνται για την εμφάνιση από την παιδική ηλικία χρόνιων και σοβαρών νοσημάτων όπως: η αρτηριακή υπέρταση, η καρδιακή δυσλειτουργία, ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2, η αύξηση της χοληστερίνης, των τριγλυκεριδίων και του ουρικού οξέως, η χολολιθίαση, η αναπνευστική ανεπάρκεια και η άπνοια του ύπνου σε σοβαρές περιπτώσεις παχυσαρκίας.
Νεότερα δεδομένα από κλινικές μελέτες ενοχοποιούν την παχυσαρκία για διαταραχές της εμμήνου ρύσεως, ακμή και τριχοφυΐα στις έφηβες γυναίκες, υπογονιμότητα και σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών. Αυτά επισημάνθηκαν στη διάρκεια συνέντευξης τύπου της Ελληνικής Ενδοκρινολογικής Εταιρείας με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Παχυσαρκίας (26η Οκτωβρίου).
Τα Ελληνόπουλα είναι από τα πιο παχύσαρκα παιδιά στην Ευρώπη, διατρέχοντας μεγάλο κίνδυνο να εμφανίσουν σημαντικές επιπλοκές στην υγεία τους. Το 26% των αγοριών και το 19% των κοριτσιών ηλικίας μεταξύ 6-17 ετών αναφέρονται ως υπέρβαρα. Εντυπωσιακά είναι τα δεδομένα για τον παιδικό πληθυσμό της Κρήτης, την κοιτίδα της μεσογειακής διατροφής, όπου το 39% των παιδιών ηλικίας 12 ετών αναφέρονται ως υπέρβαρα.
Με ραγδαίους ρυθμούς αυξάνεται και στην Ευρωπαϊκή Ένωση η παχυσαρκία στον παιδικό πληθυσμό, ξεπερνώντας κάθε πρόβλεψη των ειδικών. Σε πραγματικούς αριθμούς 14 εκατομμύρια παιδιά στην ΕΕ είναι υπέρβαρα, συμπεριλαμβάνοντας 3 εκατομμύρια παιδιά, που αναφέρονται ως παχύσαρκα.
Aν και οι μελέτες δείχνουν ότι η εγκατάλειψη της μεσογειακής διατροφής και η αντικατάστασή της με έτοιμα φαγητά, τα χαμηλά ποσοστά θηλασμού και η έλλειψη σωματικής άσκησης ευθύνονται για την αύξηση των ποσοστών παχυσαρκίας , δεν έχουν ακόμη μελετηθεί στη χώρα μας τα γονίδια FTO και MC4, τα οποία παίζουν ρόλο στα υπερφαγικά επεισόδια και στον αυξημένο λιπώδη ιστό σε περιπτώσεις παχυσαρκίας.
Η παχυσαρκία δεν είναι τίποτα άλλο, παρά περίσσεια λιπώδους ιστού, που βρίσκεται διάσπαρτα στο σώμα μας. Ο λιπώδης ιστός δεν είναι απλά μία αποθήκη λίπους, αλλά ένας ενδοκρινής αδένας, ο οποίος εμπλέκεται σε σημαντικές λειτουργίες του οργανισμού. Το 40% των γονιδίων που εκφράζονται στον λιπώδη ιστό είναι νεοανακαλυφθέντα και το 20-30% αυτών, μάλλον εκφράζουν εκκρινόμενα πεπτίδια. Η ταυτοποίηση αυτών των γονιδίων πιστεύεται ότι θα παρέχει σημαντικές πληροφορίες τόσο για την ενδοκρινική λειτουργία του λιπώδη ιστού», επισήμανε η ενδοκρινολόγος Μαρία Σώμαλη, μέλος του Δ.Σ της Ελληνικής Ενδοκρινολογικής Εταιρίας.
Νέα φάρμακα κατά της παχυσαρκίας
Στο άμεσο μέλλον θα κυκλοφορήσουν νέα σημαντικά φάρμακα, τα οποία θα επιδρούν, είτε στο πεπτικό σύστημα μειώνοντας την απορρόφηση θερμιδογόνων ουσιών, είτε σε νευροπεπτίδια του εγκεφάλου αυξάνοντας τον κορεσμό, ανέφερε ο πρόεδρος του επιστημονικού τμήματος παχυσαρκίας της Ελληνικής Ενδοκρινολογικής Εταιρίας- ενδοκρινολόγος Θεμιστοκλής Τζώτζας.
Στην πρώτη κατηγορία, αναμένεται τους επόμενους μήνες να κυκλοφορήσει μία ορλιστάτη μικρότερης δόσης από την ήδη υπάρχουσα, η οποία θα έχει την ίδια αποτελεσματικότητα στη μείωση του βάρους, λιγότερες όμως παρενέργειες (λιγότερη ακράτεια λίπους στα κόπρανα, διάρροια κλπ). Αν και το φάρμακο αυτό θα κυκλοφορεί ως παραφαρμακευτικό σκεύασμα (χωρίς συνταγή), καλό είναι ο υποψήφιος αγοραστής του να συμβουλεύεται πρώτα το γιατρό του. Επίσης ολοκληρώνονται σύντομα οι μελέτες για το φάρμακο σετιλιστάτη, το οποίο επίσης μειώνει το διατροφικό λίπος όπως η ορλιστάτη, αλλά με πολύ λιγότερες παρενέργειες.
Να σημειωθεί ότι τα φάρμακα της παχυσαρκίας πρέπει να πληρούν ορισμένα βασικά προαπαιτούμενα: 1. Να προκαλούν ελάττωση βάρους (πάνω από το 5% του αρχικού) και των επιπλοκών της παχυσαρκίας 2. Να μην προκαλούν φαινόμενα εθισμού 3. Τα ευεργετικά αποτελέσματα να είναι περισσότερα από τις παρενέργειες 4. Να μπορούν να χρησιμοποιηθούν μακροχρόνια. 5. Να έχουν διευκρινισμένο μηχανισμό δράσης.
Σήμερα μόνο δύο φάρμακα πληρούν τις βασικές αυτές προϋποθέσεις: η ορλιστάτη, η οποία ελαττώνει την απορρόφηση του λίπους της τροφής, και η συμπουτραμίνη, η οποία αυξάνει τον κορεσμό και μειώνει την όρεξη. Από τα φάρμακα, που επιδρούν στον εγκέφαλο, η λορκασερίνη, διεγείρει την παραγωγή της σεροτονίνης, ενός νευροπεπτιδίου με ανορεξιογόνο και αντικαταθλιπτική δράση, και μειώνει το βάρος κατά 4-5 κιλά. Αντίστοιχα η τεζοφενσίνη αποτελεί εξελιγμένη ουσία, η οποία επιδρά εκτός της σεροτονίνης και σε 2 άλλα νευροπεπτίδια του εγκεφάλου, που εμπλέκονται στην όρεξη και τον κορεσμό, και προκαλεί σημαντική μείωση του βάρους της τάξης των 10 κιλών.
“Ίσως το μέλλον να βρίσκεται στο συνδυασμό δύο η και περισσοτέρων φαρμάκων σε μία συσκευασία, τα οποία θα επιδρούν σε διαφορετικά επίπεδα (πχ στην όρεξη και στον κορεσμό, αλλά και στο λιπώδη ιστό και στο μεταβολισμό) και να εμποδίζουν έτσι τις υποτροπές. Ορισμένοι τέτοιοι συνδυασμοί ήδη χορηγούνται στην Αμερική, σε μικρές δόσεις και έχουν λιγότερες παρενέργειες. Πρέπει όμως να τονισθεί ότι σε κάθε περίπτωση τα φάρμακα πρέπει να συνοδεύονται από την κατάλληλη διαιτητική αγωγή και σωματική δραστηριότητα”, επισήμανε ο κ. Τζώτζας.