2ο Πανελλήνιο Συνέδριο με αντικείμενο την Υγιεινή και Ασφάλεια της Εργασίας στους Τομείς της Υγείας
Συγγραφέας Θεόδωρος Κωνσταντινίδης Γράφτηκε στις ,
Πραγματοποιήθηκε στην Αλεξανδρούπολη, στο Διεθνές Συνεδριακό Κέντρο Θράκης, Alexander Beach Hotel, το 2ο Πανελλήνιο Συνέδριο με αντικείμενο την Υγιεινή και Ασφάλεια της Εργασίας στους Τομείς της Υγείας. Στο συνέδριο, που διήρκεσε από 13-15 Νοεμβρίου 2009, συμμετείχαν 560 σύνεδροι στην πλειονότητά τους ενασχολούμενοι με θέματα Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας στη χώρα μας. Συνολικά παρουσιάσθηκαν 49 διαλέξεις σε 12 Στρογγυλές Τράπεζες και επιπλέον υπήρξε συμμετοχή 90 αναρτημένων και ελεύθερων ανακοινώσεων.
Στα συμπεράσματα του Συνεδρίου, όπως αναδείχθηκαν από τις συζητήσεις και το διάλογο που αναπτύχθηκε, φάνηκε ότι προτεραιότητα είναι η δημιουργία δημόσιων δομών Ιατρικής της Εργασίας, πρωτίστως στα Νοσοκομεία, που αποτελούν τη βαριά βιομηχανία του συστήματος υγείας. Τα τμήματα αυτά πρωτίστως έχουν να ασχοληθούν με την Υγιεινή και Ασφάλεια των εργαζομένων του υγειονομικού τομέα, αλλά και με τον πληθυσμό αναφοράς των Μονάδων Υγείας (ιδιαίτερα τους αυτοαπασχολούμενους), αναπτύσσοντας ταυτόχρονα δράσεις διασυνδετικής Ιατρικής της Εργασίας για την αναγνώριση του επαγγελματικού νοσήματος και την ιατρική πιστοποίηση της καταλληλότητας για εργασία. Αναγκαιότητα είναι για τη χώρα μας η δημιουργία Κέντρου Αναφοράς Επαγγελματικών Νοσημάτων, που θα μπορεί να παρέχει και υπηρεσίες αποκατάστασης, λειτουργώντας στα πλαίσια ενός Φορέα Ασφάλισης του Επαγγελματικού Κινδύνου, ώστε να γίνεται διάκριση του κοινού νοσήματος, από την επαγγελματική ασθένεια και το εργατικό ατύχημα (τόσο σε παροχές, όσο και στην ιατρική του αναγνώριση και αντιμετώπιση). Η εύρυθμη λειτουργία του συστήματος απαιτεί την κατάστρωση κατευθυντήριων οδηγιών με πρωτοβουλία των επιστημονικών φορέων των Ειδικών Ιατρών Εργασίας, που δεν είναι απαραίτητο να έχουν νομοθετική κατοχύρωση, αφού αποτελούν προέκταση της επιστημονικής βιβλιογραφίας, στόχο έχουν τη διασφάλιση της ποιότητας των παρεχόμενων ιατρικών υπηρεσιών, δεν είναι δεσμευτικές επιστημονικά και ανανεώνονται (κατά τη διεθνή πρακτική) με βάση την ιατρική βιβλιογραφία.
Την πρωτοβουλία για την οργάνωση του Συνεδρίου πήρε η Ελληνική Εταιρεία Ιατρικής της Εργασίας και Περιβάλλοντος και το Εργαστήριο Υγιεινής και Προστασίας Περιβάλλοντος του Τμήματος Ιατρικής του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης και συνδιοργανωτές ήταν το Σωματείο Υπαλλήλων Κρατικών Νοσοκομείων Εβρου, ο Σύλλογος Τεχνικών Ασφαλείας Ελλάδας, ο Σύνδεσμος Διπλωματούχων Νοσηλευτών Χειρουργείου και το Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Υγιεινή και Ασφάλεια της Εργασίας (Τμήμα Ιατρικής Δ.Π.Θ. σε σύμπραξη με τα Τμήματα Δημόσιας Υγιεινής και Νοσηλευτικής Α του Τ.Ε.Ι. Αθήνας). Ουσιώδη συμμετοχή στη διοργάνωση του Συνεδρίου είχαν η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ροδόπης – Εβρου, η Νομαρχία Εβρου, καθώς και ο Ιατρικός Σύλλογος Εβρου, χωρίς τη συμπαράσταση των οποίων δεν θα ήταν εφικτό να πραγματοποιηθεί το Πανελλήνιο αυτό Συνέδριο. Σημαντική παρουσία στο Συνέδριο είχαν (εκτός από τους προαναφερθέντες φορείς) και το επιστημονικό δυναμικό του Τμήματος Ιατρικής της Εργασίας και Προστασίας Περιβάλλοντος του Θριάσιου Νοσοκομείου Ελευσίνας, του Τομέα Βιομηχανικής και Επαγγελματικής Ιατρικής της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας, του Τομέα Δημόσιας Υγείας του Τμήματος Νοσηλευτικής του Πανεπιστημίου Αθήνας, του Κέντρο Μελετών Υπηρεσιών Υγείας του Εργαστηρίου Υγιεινής και Επιδημιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστήμιο Αθηνών, του Ελληνικού Ινστιτούτου Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας, του Τμήματος Επαγγελματικής και Περιβαλλοντικής Ιατρικής του Κυπριακού Ινστιτούτο Βιοϊατρικών Επιστημών και του Τμήματος Περιβαλλοντικής Υγείας, Περιβαλλοντικής και Επαγγελματικής Ιατρικής της Σχολής Δημόσιας Υγείας του Χάρβαρντ.
Κατά την τελετή έναρξης του Συνεδρίου παρουσιάθηκε διάλεξη της Γαλλίδας Καθηγήτριας κ. Janine Bigaignon – Cantineau και χαιρετισμοί εκ μέρους ελληνικών και διεθνών επιστημονικών εταιρειών που σχετίζονται με την Ιατρική της Εργασίας, καθώς και Πανεπιστημιακών Καθηγητών. Χαιρετισμό απηύθυνε η κ. Ευγενία Πανταζή, εκ μέρους της Ελληνικής Εταιρείας Ιατρικής της Εργασίας και Περιβάλλοντος, ο Δρ Θεόδωρος Μπάζας, Εθνικός Γραμματέας (Εκπρόσωπος) της Διεθνούς Επιτροπής Ιατρικής και Υγιεινής της Εργασίας (ICOH) για την Ελλάδα, Μέλος του Τομέα Ιατρικής της Εργασίας του Βασιλικού Κολλεγίου Ιατρών του Λονδίνου, ο κ. Ιωάννης Δραπανιώτης, Πρόεδρος του Ελληνικού Ινστιτούτου Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας (ΕΛΙΝΥΑΕ), ο κ. Μποδοσάκης Πρόδρομος Μερκούρης, Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Γενικής Ιατρικής (ΕΛΕΓΕΙΑ), ο κ. Ιωάννης Αδαμάκης, Πρόεδρος του Συλλόγου Τεχνικών Ασφαλείας Ελλάδας, ο κ. Ανδρέας Κολλάς, υπεύθυνος της Γραμματείας Υγιεινής και Ασφάλειας της ΓΣΕΕ, ο κ. Οδυσσέας Ντριβαλάς, Αν. Γραμματέας της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΑΔΕΔΥ, Υπεύθυνος της Γραμματείας για την Υγεία, Υγιεινή και Ασφάλεια της ΑΔΕΔΥ, ο κ. Γαβριήλ Κωνσταντίνος, Μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΠΟΕΔΗΝ, ο κ. Βασίλειος Φουτζιτζής, Oργανωτικός Γραμματέας του Εργατοϋπαλληλικού Κέντρου Εβρου, ο κ. Δημήτριος Κουκάκης, Πρόεδρος του Σωματείου Υπαλλήλων Κρατικών Νοσοκομείων Εβρου, ο κ. Δημήτριος Ρίζος, Πρόεδρος της Ενωσης Γιατρών Νοσοκομείων και Κέντρων Υγείας Θράκης, ο Δρ Χρήστος Κουρούσης, τ. Ειδικός Γραμματέας του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας (ΣΕΠΕ) του Υπουργείου Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας, ως Εθνικοί εκπρόσωποι των Τμημάτων Υγείας των Πολιτικών Κομμάτων (είχαν προσκληθεί όλα τα κοινοβουλευτικά κόμματα), η κ. Μιχαλιού Κατερίνα, Μέλος του Τμήματος Υγείας της Κεντρικής Επιτροπής του Κ.Κ.Ε. και ο κ. Χέλης Λεωνίδας, Μέλος της Επιτροπής Υγείας του ΣΥ.ΡΙ.ΖΑ., ο Επ. Καθηγητής κ. Κωνσταντίνος Ιωαννάκης, Πρόεδρος της Επιτροπής Υγείας της Νομαρχίας Εβρου, ο Δρ Δημήτριος Αναστασιάδης, Πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Εβρου. Εκ μέρους της Πρυτανείας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης απηύθυνε χαιρετισμό ο Καθηγητής κ. Τοκμακίδης Σάββας, Αντιπρύτανης του ΔΠΘ και ακολούθως την έναρξη των εργασιών του Συνεδρίου κήρυξε ο Καθηγητής κ. Διονύσιος – Αλέξανδρος Βερέττας, Πρόεδρος του Τμήματος Ιατρικής ΔΠΘ.
Οι θεματικές ενότητες του Συνεδρίου ανέδειξαν τον πολυεπιστημονικό χαρακτήρα της Υγιεινής της Εργασίας, τόσο στο χώρο του Νοσοκομείου, όσο και στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας.
Η Πρώτη Συνεδρία με θέμα: Γυναικείο Φύλο και Εργασία στο Χώρο της Υγείας ανέδειξε τις ιδιαιτερότητες που αφορούν τα θήλεα άτομα που έχουν ισχυρή πληθική παρουσία στον υγειονομικό τομέα (Προεδρείο: Καπετανίδου Ελλη και Πανταζοπούλου Αναστασία, Ομιλητές: Τσοβίλη Εύα, Ζωγράφου Χρήστος και Καρελή Αργυρώ).
Στη Δεύτερη Συνεδρία με θέμα: Υγιεινή και Ασφάλεια της Εργασίας στα Ιατρικά Εργαστήρια, Επικίνδυνα Ιατρικά Απόβλητα έγινε παρουσίαση μελετών που έχουν πραγματοποιηθεί για τα Παθολογοανατομικά και Κυτταρολογικά Εργαστήρια και αναπτύχθηκε πλούσιος διάλογος με παρέμβαση και της κ. Καραιωσηφίδου Ελένης, εκ μέρους της Ελληνικής Εταιρείας Γενικής Παθολογίας και Παθολογικής Ανατομικής, η οποία ανέφερε ότι τα αποτελέσματα των συγκεκριμένων ερευνών χρησιμοποιήθηκαν ως επιστημονική τεκμηρίωση για την ένταξη στα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα (Προεδρείο: Γιατρομανωλάκη Αλεξάνδρα και Σιβρίδης Ευθύμιος, Ομιλητές: Θ.Κ Κωνσταντινίδης, Δρακόπουλος Βασίλης, Ζησιμόπουλος Αθανάσιος, Γιατρομανωλάκη Αλεξάνδρα και Καρπαθίου Γεωργία).
Η Τρίτη Συνεδρία με θέμα: Κατευθυντήριες Οδηγίες Ιατρικής της Εργασίας στους Τομείς της Υγείας, Ανάλυση Επικινδυνότητας των Θέσεων Εργασίας στο Χώρο της Υγείας, Βαρέα και Ανθυγιεινά Επαγγέλματα στον Υγειονομικό Τομέα εστίασε στην αναγκαιότητα της οριοθέτησης προτεινόμενων κατευθυντήριων οδηγιών, που θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους οι Ειδικοί Ιατροί Εργασίας, κατά την άσκηση των καθηκόντων τους. Τέτοιου τύπου κατευθυντήριες οδηγίες, σύμφωνα με τη διεθνή πρακτική συντάσσονται από εξειδικευμένες κατά θέμα ομάδες εργασίας των επιστημονικών εταιρειών και αποτελούν εργαλείο για τους ειδικούς, χωρίς να είναι δεσμευτικές επιστημονικά, αλλά προσανατολιστικές, ώστε να μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως πρότυπα ποιότητας (Προεδρείο: Πανταζοπούλου Αναστασία και Παπαδάκης Νικόλαος, Ομιλητές: Κωνσταντίνου Γιώργος, Κουρούκλης Γιώργος, Σακκά Ιλεάνα, Ζαφειρόπουλος Παντελής και Κυριαζής Σταύρος).
Η Τέταρτη Συνεδρία αφορούσε την Τελετή Έναρξης και την Εναρκτήρια Διάλεξη (Προεδρείο: Κωνσταντινίδης Θεόδωρος και Κουτής Χαρίλαος).
Στην Πέμπτη Συνεδρία με θέμα: Επιδράσεις στην υγεία των εργαζομένων σε χημειοθεραπευτικά φάρμακα και ακτινοβολίες, Μέθοδοι Απολύμανσης και Υγιεινή της Εργασίας παρουσιάσθηκαν μελέτες του Τμήματος Επαγγελματικής και Περιβαλλοντικής Ιατρικής του Κυπριακού Ινστιτούτο Βιοϊατρικών Επιστημών, του Τμήματος Περιβαλλοντικής Υγείας, Περιβαλλοντικής και Επαγγελματικής Ιατρικής της Σχολής Δημόσιας Υγείας του Χάρβαρντ, του Εργαστηρίου Υγιεινής και Προστασίας Περιβάλλοντος της Ιατρικής Σχολής ΔΠΘ και του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών Υγιεινή και Ασφάλεια της Εργασίας. Η όλη συζήτηση ανέδειξε τις επικινδυνότητες στις οποίες εκτίθεται το υγειονομικό προσωπικό κατά την άσκηση του λειτουργήματός του και την αναγκαιότητα για περεταίρω έρευνες στο συγκεκριμένο αντικείμενο (Προεδρείο: Μπαμπάτσικου Φωτούλα και Θ.Κ. Κωνσταντινίδης, Ομιλητές: Χατζάκη Αικατερίνη, Σωτηριάδης Ελπιδοφόρος, Μακρόπουλος Βασίλειος, Κατσιφαράκης Δημήτριος και Καπετανίδου Ελλη).
Κατά την Εκτη Συνεδρία με θέμα: Εργασιακό Αγχος, Σύνδρομο Εξάντλησης και Ικανοποίηση στην Εργασία στο Χώρο της Υγείας, Ωράρια Εργασίας και Επιδράσεις στην Υγεία των Εργαζομένων στους Τομείς της Υγείας παρουσιάσθηκαν τόσο οι ιατρικές διαστάσεις, όσο και οι εργονομικές, αλλά ακόμα και η αρχιτεκτονική προσέγγιση των ζητημάτων που προξένησε μάλιστα ιδιαίτερη αίσθηση στους συμμετέχοντες (Προεδρείο: Ιορδάνου Παναγιώτα και Μακρόπουλος Βασίλειος, Ομιλητές: Πανταζοπούλου Αναστασία, Δρακόπουλος Βασίλειος, Νένα Ευαγγελία, Παρίση Αναστασία, Φυτιλή Δέσποινα, Μουστάκα Ελένη, Πανταζή Ευγενία και Χρυσικού Ευαγγελία).
Η Εβδομη Συνεδρία με θέμα: Συνθήκες Υγείας και Ασφάλειας της Εργασίας στα Χειρουργεία, στο Οδοντιατρείο και στο Οδοντοτεχνικό Εργαστήριο παρουσίασε αμφίδρομα τους κινδύνους τόσο για το προσωπικό, όσο και για τους νοσηλευόμενους στους συγκεκριμένους τομείς (Προεδρείο: Δημητρίου Αναστασία και Κουτής Χαρίλαος, Ομιλητές: Βουδριάς Ευάγγελος, Κάππος Παναγιώτης, Φρουδαράκης Μάριος, Τσανίδου Ειρήνη και Τσαρούχα Αλεξάνδρα).
Η Ογδοη Συνεδρία ήταν χωρισμένη σε δύο μέρη κατά τη διάρκεια των οποίων έγινε σύνοψη των Παρουσιάσεων των Αναρτημένων και Ελεύθερων Ανακοινώσεων (Προεδρείο Πρώτου Μέρους Παρουσιάσεων: Βελονάκης Μανόλης, Προεδρείο Δεύτερου Μέρους Παρουσιάσεων: Χατζάκη Αικατερίνη και Ανδριώτη Δέσποινα). Απολογίες εκφράσθηκαν από την Οργανωτική Επιτροπή για το γεγονός ότι δεν μπόρεσαν να παρουσιασθούν ορισμένες Ελεύθερες Ανακοινώσεις, παρότι είχαν συμπεριληφθεί στο τεύχος περιλήψεων.
Κατά τη διάρκεια της Ενατης Συνεδρίας με θέμα: Μυοσκελετικές Καταπονήσεις και Εργασία στο Προσωπικό του Υγειονομικού Τομέα συζητήθηκαν οι ιατρικές διαστάσεις του μείζονος αυτού ζητήματος για τους εργαζόμενους στα Νοσοκομεία και στα Κένρα Υγείας (Προεδρείο: Βερέττας Διονύσιος – Αλέξανδρος και Μπάρδας Λεωνίδας, Ομιλητές: Γαλανόπουλος Νικόλαος, Βερβερίδης Αθανάσιος, Κυπραίου Ευαγγελία, Μάνδαλος Νικόλαος, Δανιηλίδης Βασίλειος και Πινότση Δήμητρα).
Στην Δέκατη Συνεδρία με θέμα: Οργάνωση της Ιατρικής και Τεχνικής Πρόληψης από Υπηρεσίες Υγείας της Εργασίας στον Υγειονομικό Τομέα αναδείχθηκαν οι συγγένειες της Ιατρικής Εργασίας με την Πρόληψη τόσο την ιατρική, όσο και την τεχνική. Στο διάλογο που αναπτύχθηκε παρουσιάσθηκαν οι δράσεις του Εθνικού Δικτύου Νοσοκομείων Προαγωγής της Υγείας του Κέντρου Μελετών Υπηρεσιών Υγείας του Εργαστηρίου Υγιεινής και Επιδημιολογίας της Ιατρικής Σχολής Αθήνας, καθώς και οι προτάσεις για την οργάνωση υπηρεσίας Ιατρικής της Εργασίας από την Ιατρική Σχολή Θράκης (Προεδρείο: Aδαμάκης Ιωάννης και Δρακόπουλος Βασίλειος, Ομιλητές: Τούντας Γιάννης, Αλεξόπουλος Ευάγγελος, Κουκουλιάτα Αλεξάνδρα, Γουσόπουλος Σταύρος και Ορφανίδης Μωυσής).
Κατά την Ενδέκατη Συνεδρία με θέμα: Bιολογικοί Κίνδυνοι για το Υγειονομικό Προσωπικό, Νέα Γρίπη και Εργαζόμενοι στον Υγειονομικό Τομέα, Εμβολιασμοί Εργαζομένων στο Χώρο της Υγείας η συζήτηση επικεντρώθηκε στο ζήτημα της νέας γρίπης τόσο από ιατρική σκοπιά, όσο και από τη θεώρηση των ηθικών διαστάσεών του για το υγειονομικό προσωπικό. Επιπλέον αναδείχθηκαν οι ανεπάρκειες στην εμβολιαστική κάλυψη για τα εμβόλια ενηλίκων, που δεν αφορούν μόνο το επικαιρικό θέμα της νέας γρίπης, αλλά το σύνολο του Εθνικού Εμβολιαστικού Προγράμματος. Ειδικά για τον υγειονομικό τομέα, όπως επισημάνθηκε στη συζήτηση, οι εμβολιασμοί αποτελούν κομβικό σημείο, που εστιάζει τόσο στην προστασία των εργαζομένων από παράγοντες επικινδυνότητας βιολογικού χαρακτήρα, όσο και στην ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών φροντίδας υγείας προς τους νοσηλευόμενους από τη θεώρηση της Δημόσιας Υγείας – Δημόσιας Υγιεινής (Προεδρείο: Αλεξόπουλος Ευάγγελος και Χαρανά Κατερίνα, Ομιλητές: Μαλτέζος Ευστράτιος, Βελονάκης Μανόλης, Παπαγεωργίου Ελλη, Στειρόπουλος Πασχάλης, Ντουνιάς Γιώργος και Κασίμος Δημήτριος).
Η Δωδέκατη Συνεδρία με θέμα: Οργάνωση Υπηρεσίας Ιατρικής της Εργασίας στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας και σε Νοσοκομείο περιέλαβε τις προθέσεις και τους οραματισμούς των ενασχολούμενων με την Υγιεινή και Ασφάλεια της Εργασίας, καθώς και τις συγγένειες των ειδικοτήτων της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (Προεδρείο: Φιλαλήθης Αναστάσιος και Θ.Κ. Κωνσταντινίδης, Ομιλητές: Δρίβας Σπύρος, Αργυριάδου Στέλλα, Ραχιώτης Γιώργος και Αλεξόπουλος Ευάγγελος). παρουσιάσθηκε ο τρόπος λειτουργίας του μοναδικού στο Εθνικό Σύστημα Υγείας της χώρας μας, Τμήματος Ιατρικής της Εργασίας και Προστασίας Περιβάλλοντος του Θριάσιου Νοσοκομείου Ελευσίνας από την Επιμελήτρια ΕΣΥ κ. Δέσποινα Φυτιλή. Στη συζήτηση που επακολούθησε, σχολιάσθηκε έντονα ο ρόλος των ΕΞΥΠΠ. Στην ίδια συνεδρία, επισημάνθηκε η αναγκαιότητα δημιουργίας Κέντρων Αναφοράς Επαγγελματικών Νοσημάτων, καθώς και υπηρεσιών αποκατάστασης, που θα μπορούσαν να λειτουργήσουν στα πλαίσια του φορέα ασφάλισης επαγγελματικού κινδύνου.
Πλειάδα Καθηγητών από τις Ιατρικές Σχολές όλων των Πανεπιστημίων της χώρας μας, καθώς και ειδικοί επιστήμονες από την Ελλάδα και την Κύπρο, συμμετείχαν στο Συνέδριο, οι διαδικασίες του οποίου κατά κοινή ομολογία οδήγησαν σε εποικοδομητικές συζητήσεις και εστίασαν στις κύριες διαστάσεις της υγιεινής και ασφάλειας της εργασίας στους τομείς της υγείας με πολυεπιστημονική ανάλυση. Το Συνέδριο ήταν ενταγμένο στις εκπαιδευτικές διαδικασίες του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών στην Υγιεινή και Ασφάλεια της Εργασίας και ήταν μοριοδοτημένο με 18 μόρια Συνεχιζόμενης Ιατρικής Εκπαίδευσης (CME credits), αναγνωρίσιμα από τον Πανελλήνιο Ιατρικό Σύλλογο (ΠΙΣ) και την Ελληνική Εταιρεία Γενικής Ιατρικής (ΕΛΕΓΕΙΑ).
