ΥΠΕΡΧΟΛΗΣΤΕΡΟΛΑΙΜΙΑ
Συγγραφέας Εμμανουήλ Καβαζαράκης Γράφτηκε στις ,
Τι είναι η υπερχοληστερολαιμία ;
Υπερχοληστερολαιμία είναι η παρουσία μεγάλης ποσότητας χοληστερόλης στο αίμα, περισσότερης από το φυσιολογικό. Η χοληστερόλη είναι γνωστή και με το όνομα χοληστερίνη, όμως ο όρος “χοληστερόλη” είναι πιο σωστός.
Τι είναι η χοληστερόλη ;
Είναι ένα από τα λίπη που υπάρχουν στον οργανισμό μας. Το παίρνουμε μόνο από τις ζωικές τροφές, αλλά παράγεται και από τον ίδιο τον οργανισμό στο συκώτι. Μικρές ποσότητες χοληστερόλης είναι απαραίτητες για τη ζωή των νευρικών κυττάρων και για την παραγωγή διαφόρων ορμονών.
Τα κυριότερα συστατικά της χοληστερόλης είναι η χοληστερόλη που βρίσκεται στις λιποπρωτεΐνες χαμηλής πυκνότητας (LDL), που είναι γνωστή και ως “κακή” χοληστερόλη και η χοληστερόλη που βρίσκεται στις λιποπρωτεΐνες υψηλής πυκνότητας (HDL), που είναι γνωστή και ως “καλή” χοληστερόλη. Το άθροισμα αυτών των δύο, καθώς και άλλων κλασμάτων της χοληστερόλης που βρίσκονται σε μικρότερες ποσότητες αποτελούν την “ολική” χοληστερόλη.
Η υπερχοληστερολαιμία, δηλαδή η μεγάλη ποσότητα χοληστερόλης στο αίμα, αυξάνει τον κίνδυνο καρδιακής νόσου.
Ποια είναι τα αίτια της υπερχοληστερολαιμίας και τι βλάβες προκαλεί ;
Η υπερχοληστερολαιμία μπορεί να είναι :
• Κληρονομική διαταραχή στην οποία ο μεταβολισμός της χοληστερόλης δεν είναι φυσιολογικός
• Να οφείλεται στην κατανάλωση τροφών που περιέχουν πολλά κεκορεσμένα λίπη
• Να οφείλεται σε κάποια νόσο που αυξάνει τα επίπεδα της χοληστερόλης, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, ο υποθυρεοειδισμός ή νοσήματα των νεφρών ή του ήπατος
Η αύξηση της χοληστερόλης στο αίμα προκαλεί εναπόθεση λιπών στην εσωτερική επιφάνεια των αρτηριών στις οποίες κυκλοφορεί το αίμα. Οι εναποθέσεις αυτές ονομάζονται αθηρωματικές πλάκες και η διαδικασία του σχηματισμού των αθηρωματικών πλακών ονομάζεται αθηρωμάτωση. Η αθηρωμάτωση εξελίσσεται προοδευτικά και παρατηρείται όχι μόνο σε ενηλίκους, αλλά και σε παιδιά ακόμη και μικρής ηλικίας.
Η εναπόθεση λίπους στα τοιχώματα των αρτηριών κάνει τις αρτηρίες να χάνουν την ελαστικότητά τους και προκαλεί στένωση του αυλού τους, με αποτέλεσμα την επιβράδυνση της ροής του αίματος που μπορεί να οδηγήσει σε σχηματισμό θρόμβων και πλήρη διακοπή της ροής. Όταν αυτό συμβεί στις αρτηρίες της καρδιάς (στεφανιαίες), ακολουθεί καρδιακό έμφραγμα, το οποίο είναι σήμερα μία από τις πιο συχνές αιτίες θανάτου. Από τα παραπάνω γίνεται φανερό ότι για να προλάβουμε το έμφραγμα πρέπει να προλάβουμε την αθηρωμάτωση που το προκαλεί.
Με ποια συμπτώματα εκδηλώνεται η υπερχοληστερολαιμία ;
Η υπερχοληστερολαιμία είναι σιωπηλή νόσος. Δεν υπάρχουν συμπτώματα μέχρι να εκδηλωθούν επιπλοκές, όπως είναι ο πόνος στο στήθος λόγω κακής κυκλοφορίας του αίματος στις στεφανιαίες ή πόνος στη γάμπα λόγω στένωσης αρτηριών των ποδιών.
Πως γίνεται η διάγνωση ;
Η διάγνωση γίνεται με εξέταση αίματος στην οποία προσδιορίζονται συνήθως η ολική χοληστερόλη, η HDL, η LDL και τα τριγλυκερίδια. Για να είναι σωστή η εξέταση πρέπει να προηγηθεί νηστεία 12-14 ωρών, στη διάρκεια της οποίας επιτρέπεται μόνο νερό.
Οι φυσιολογικές τιμές της ολικής χοληστερόλης, της HDL, της LDL και των τριγλυκεριδίων στα παιδιά είναι:
Εξέταση Επίπεδα λιπιδίων (mg/dl)
Φυσιολογικά Οριακά Παθολογικά
Ολική χοληστερόλη Χαμηλότερα από 170 170-200 Ψηλότερα από 200
HDL Ψηλότερα από 35 Χαμηλότερα από 35
LDL Χαμηλότερα από 110 110-130 Ψηλότερα από 130
Τριγλυκερίδια 35-115 115-140 Ψηλότερα από 140
Πρέπει όμως να τονισθεί ότι οι αριθμοί δεν αρκούν. Η πλήρης και σωστή αξιολόγηση των αποτελεσμάτων απαιτεί ειδικές γνώσεις και εμπειρία που μόνο ο γιατρός σας μπορεί να σας εξασφαλίσει.
Σε ποια παιδιά και σε ποια ηλικία πρέπει να μετράμε τη χοληστερόλη ;
Σε όλα τα παιδιά που έχουν βαρύ οικογενειακό ιστορικό, δηλαδή ο ένας τουλάχιστον από του γονείς έχει παρουσιάσει αυξημένη χοληστερόλη ή έμφραγμα σε ηλικία μικρότερη των 55 χρόνων. Η εξέταση πρέπει να γίνεται σε ηλικία μεγαλύτερη των δύο χρόνων.
Είναι απαραίτητη η θεραπεία της υπερχοληστερολαιμίας ;
Ναι, είναι απαραίτητη γιατί έχει αποδειχθεί από σχετικές μελέτες ότι η ελάττωση της χοληστερόλης οδηγεί σε ελάττωση του κινδύνου καρδιακής νόσου.
Πώς θεραπεύεται η αυξημένη χοληστερόλη ;
Στόχος της θεραπείας είναι να ελαττωθεί η LDL (“κακή” χοληστερόλη) και να αυξηθεί η HDL (“καλή” χοληστερόλη).
Φάρμακα δίδονται σε πολύ λίγα παιδιά που έχουν σοβαρή υπερχοληστερολαιμία και δεν ανταποκρίνονται καλά στη δίαιτα. Η θεραπεία της υπερχοληστερολαιμίας στα παιδιά είναι κυρίως διαιτητική. Πρέπει να τονίσουμε ότι η δίαιτα που δίδεται στα παιδιά δεν εμποδίζει τη φυσιολογική τους ανάπτυξη, πρέπει όμως να συνεχίζεται για όλη τους τη ζωή ώστε να διατηρούνται τα επίπεδα της χοληστερόλης μέσα σε φυσιολογικά όρια.
Τα παιδιά πρέπει να τρώνε τροφές πλούσιες σε φυτικές ίνες και φτωχές σε ολικό λίπος, κεκορεσμένο λίπος και χοληστερόλη. Σε γενικές γραμμές, πρέπει να ακολουθούνται οι παρακάτω οδηγίες.
• Η τροφή πρέπει να περιλαμβάνει φυτικές ίνες, όπως λαχανικά, φρούτα και όσπρια.
• Το κρέας πρέπει να είναι κοτόπουλο ή γαλοπούλα (στήθος) και λιγότερο συχνά άπαχο μοσχάρι.
• Το λάδι που χρησιμοποιείται στα φαγητά πρέπει να είναι ελαιόλαδο.
• Τα τυριά πρέπει να περιορισθούν σε ποικιλίες φτωχές σε λίπος (ανθότυρο).
• Να αποφεύγονται γλυκά ή φαγητά πλούσια σε λίπος, όπως παγωτά, γλυκά ή φαγητά με κρέμα γάλακτος, hamburgers, chips, γαριδάκια.
• Να αποφεύγεται ο κρόκος των αυγών.
Αν συνυπάρχει παχυσαρκία, πρέπει το βάρος να επανέλθει σε επίπεδα κανονικά για την ηλικία και το ύψος του παιδιού.
Επιβάλλεται επίσης η σωματική άσκηση γιατί βοηθά στο να αυξηθεί η HDL και να βελτιωθεί η “ποιότητα” της LDL.
Αυτονόητο είναι ότι τα παιδιά με υπερχοληστερολαιμία πρέπει να παρακολουθούνται σε τακτά χρονικά διαστήματα από γιατρό.
