ΑΓΧΟΣ
Συγγραφέας Ορέστης Γιωτάκος Γράφτηκε στις ,
Η ψυχοβιολογική διαδικασία μιας ψυχολογικής κρίσης ταυτίζεται σχεδόν με αυτήν που παρατηρείται στο φάσμα των διαταραχών άγχους. Το άγχος είναι αναπόσπαστο συστατικό της ψυχοσωματικής ιατρικής, όπως και της ψυχιατρικής θεωρίας και πράξης. Ακόμη και οι ασθενείς με σωματικές βλάβες έχουν άγχος ως κυρίαρχο συστατικό της πάθησής τους, που οφείλεται σε αισθήματα ανικανότητας, αβοήθητου και ανεπάρκειας. Το άγχος είναι ένα σήμα για ετοιμότητα, προειδοποιεί για επικείμενο κίνδυνο και καθιστά το άτομο ικανό να πάρει μέτρα ώστε να αντιμετωπίσει την απειλή. Έτσι, το άτομο, εξασφαλίζοντας την εγρήγορση διατηρεί την ισορροπία ανάμεσα σ’ αυτό και το περιβάλλον. Το άγχος που αποτελεί αντικείμενο ιατρικής ευθύνης είναι το παθολογικό και κλινικό άγχος. Πρόκειται για ένα διάχυτο, πολύ δυσάρεστο και συχνά ασαφές αίσθημα ανησυχίας, που συνοδεύεται από μία ή περισσότερες σωματικές αισθήσεις (για παράδειγμα, αίσθημα παλμών, σφίξιμο στο στήθος, εφίδρωση, κεφαλαλγία κ.λπ.).
Οι διαταραχές άγχους περιλαμβάνουν τη διαταραχή πανικού, την κοινωνική ή άλλες ειδικές φοβίες, τη γενικευμένη αγχώδη διαταραχή, τη ψυχαναγκαστική-καταναγκαστική διαταραχή, και τη μετατραυματική από στρες διαταραχή. Οι περισσότεροι ασθενείς απαντούν στην ανάλογη αγωγή και είναι σε θέση να επανέλθουν στα προηγούμενα επίπεδα λειτουργικότητας. Το άγχος είναι κυρίαρχο κομμάτι και άλλων ψυχιατρικών διαταραχών, όπως της διεγερτικής κατάθλιψης, του ντελίριου, της άνοιας, της σχιζοφρένειας, των σχετιζόμενων με ψυχαναγκασμό-καταναγκασμό διαταραχών, (όπως παθολογικό παίξιμο, διαταραχή ελέγχου των παρορμήσεων, σωματο-δυσμορφοφοβική διαταραχή, σωματόμορφη διαταραχή), και του αυτισμού, μία αναπτυξιακή διαταραχή με σημαντική νευρολογική συμμετοχή. Ιατρικές καταστάσεις, όπως ανωμαλίες του θυροειδούς, πρόπτωση μιτροειδούς, καρδιακές αρρυθμίες, υπογλυκαιμία, ίλιγγος, και χρήση ή απόσυρση από ουσίες, οδηγούν συχνά σε άγχος και για το λόγο αυτό θα πρέπει να περιλαμβάνονται στη διαφορική διάγνωση. Επίσης, πολλά κοινά φάρμακα μπορεί να προκαλέσουν συμπτώματα άγχους. Όμως, η ταυτοποίηση των συμπτωμάτων άγχους θα πρέπει να οδηγήσει στη διάγνωση του ειδικού συνδρόμου άγχους, και συνεπώς, στην κατάλληλη και ειδική θεραπεία.
Συμπτώματα έντονου άγχους περιλαμβάνουν υποκειμενικά συναισθήματα τάσης και εκνευρισμού, υπερβολικής λύπης, ευερεθιστότητας, νευρικότητας, δυσκολίας στη συγκέντρωση , διαταραχές ύπνου, και σωματικά συμπτώματα, όπως αίσθημα παλμών, αίσθημα πνιγμονής, τρόμος, ζάλη, κόπωση, δύσπνοια, πόνος στο στήθος, και σημεία εφίδρωσης από το αυτόνομο. Μπορεί να είναι παρόντα συμπτώματα αυξημένου επιπέδου συνείδησης, όπως αυξημένο αντανακλαστικό τρομάγματος και υπερεπαγρύπνηση. Τα συμπτώματα μπορεί επίσης να περιλαμβάνουν γνωσιακή δυσλειτουργία, όπως έλλειψη προσοχής και πρόβλημα συγκέντρωσης. Επίσης, τα άτομα που βιώνουν άγχος τείνουν να αποφεύγουν καταστάσεις ή ερεθίσματα που σχετίζονται με το άγχος. Για παράδειγμα, άτομα που πάσχουν από μετατραυματική από στρες διαταραχή αποφεύγουν καταστάσεις που ανακινούν την αναβίωση του τραύματος, ενώ αυτοί που πάσχουν από κρίσεις πανικού αποφεύγουν να απομακρυνθούν από το σπίτι τους ή αποφεύγουν καταστάσεις από τις οποίες δεν θα μπορούσαν να αποδράσουν ή η παροχή βοήθειας θα ήταν αδύνατη εάν ένιωθαν κρίση πανικού.
Όταν διαγιγνώσκουμε άγχος, αφού αποκλείσουμε τις ιατρικές καταστάσεις και την επίδραση των ουσιών που θα μπορούσαν να προκαλέσουν το σύμπτωμα, ο κλινικός θα πρέπει να προσδιορίσει εάν ο ασθενής έχει :
* Κρίσεις πανικού με ή χωρίς αγοραφοβία (διαταραχή πανικού)
* Φόβο ότι θα μειωθεί στη διάρκεια κοινωνικών καταστάσεων ή καταστάσεων που προϋποθέτουν έκθεση (κοινωνική φοβία)
* Φόβο από κάποια αντικείμενο ή κατάσταση (ειδική φοβία)
* Ψυχαναγκασμούς ή καταναγκασμούς (ψυχαναγκαστική-καταναγκαστική διαταραχή και οι σχετιζόμενες διαταραχές)
* Έντονη ανησυχία και άγχος για τις καθημερινές καταστάσεις της ζωής (γενικευμένη αγχώδης διαταραχή)
* Άγχος σαν αντίδραση σε ένα σοβαρό τραυματικό γεγονός (μετατραυματική από στρες διαταραχή).
