Ε.Ν.Ε: «Οι Νεογνολόγοι στην Ελλάδα διστάζουν να πάρουν σοβαρές ιατρικές αποφάσεις σκεπτόμενοι τις νομικές συνέπειες»
Συγγραφέας Φανή Ανατολίτου Γράφτηκε στις ,
Παρά την σημαντική μείωση των νεογνικών θανάτων την τελευταία εικοσαετία, κάθε χρόνο καταγράφονται παγκόσμια 3.700.000 θάνατοι νεογνών, ενώ άλλα 3.300.000 νεογνά γεννιούνται νεκρά. Το 98% των θανάτων αυτών συμβαίνει στις αναπτυσσόμενες χώρες. Σύμφωνα με την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας, η βελτίωση της περιγεννητικής φροντίδας θα μπορούσε να μειώσει τους θανάτους αυτούς κατά ένα εκατομμύριο ετησίως.
Από την άλλη πλευρά, η βελτίωση της περιγεννητικής φροντίδας έχει συμπιέσει τα όρια της βιωσιμότητας στις 23 εβδομάδες κύησης και στα 500 γραμμάρια βάρους σώματος, ενώ σε ορισμένες χώρες γίνονται προσπάθειες επιβίωσης ακόμη και για νεογνά που ζυγίζουν 400 γραμμάρια.
Τα παραπάνω αναφέρθηκαν σε συνέντευξη τύπου που έδωσε το Διοικητικό Συμβούλιο της Ελληνικής Νεογνολογικής Εταιρείας (Ε.Ν.Ε), με αφορμή τη διοργάνωση του 3ου Πανελληνίου Συνεδρίου Νεογνολογίας που πραγματοποιείται στις 16-18 Απριλίου στην Αθήνα.
Όπως τόνισε η πρόεδρος της Ε.Ν.Ε. κυρία Φανή Ανατολίτου, ιδιαίτερο βάρος έχει δοθεί στη θεματολογία του συνεδρίου αναφορικά με την εφαρμογή σύγχρονων τεχνικών και παρεμβάσεων που αποσκοπούν στη βελτίωση της έκβασης των νεογνών που χρειάζονται εντατική ιατρική φροντίδα.
Τα τελευταία χρόνια, έχουν αναπτυχθεί νέες τεχνικές που αφορούν την αντιμετώπιση παθήσεων -μάλιστα με σημαντικά ποσοστά επιτυχίας- που θεωρούμε ότι απαντούν μόνο στους ενήλικες, όπως για παράδειγμα η Οξεία Νεφρική Ανεπάρκεια (ΟΝΑ). Η ΟΝΑ παρουσιάζει την τελευταία εικοσαετία αυξανόμενη συχνότητα στη νεογνική και βρεφική ηλικία, η οποία κυμαίνεται από 8 – 23%. Ωστόσο, όπως επισημαίνεται και σε εισήγηση του συνεδρίου, η ΟΝΑ μπορεί να αντιμετωπισθεί με επιτυχία και στη νεογνική ηλικία χάρη στις σύγχρονες τεχνικές αντιμετώπισής της (περιτοναϊκή κάθαρση, αιμοκάθαρση). Βέβαια, χρειάζεται εξειδικευμένη ιατρική και νοσηλευτική φροντίδα ώστε να έχουμε τα καλύτερα αποτελέσματα και να αποφευχθούν μακροχρόνιες συνέπειες στη παιδική και ενήλικη ζωή..
Τις τελευταίες δεκαετίες έχουν σημειωθεί σημαντικές εξελίξεις στην τεχνολογία και τους τρόπους μηχανικού αερισμού, ιδιαίτερα στα πρόωρα νεογνά. Οι νέες τεχνικές αποσκοπούν στην ελάττωση των συνεπειών από την εφαρμογή του μηχανικού αερισμού στον ανώριμο πνεύμονα και γενικότερα στη μείωση της νεογνικής θνησιμότητας και νοσηρότητας. Μία τέτοια τεχνική είναι ο υψίσυχνος μηχανικός αερισμός ταλαντώσεων (High Frequency Oscillatory Ventilation, HFOV). Ο HFOV χρησιμοποιείται, συνήθως, ως θεραπεία διάσωσης εκεί όπου αποτυγχάνει ο συμβατικός μηχανικός αερισμός για να εξασφαλιστεί επαρκής αναπνευστική υποστήριξη των νεογνών. Η χρήση του αποδείχθηκε αποτελεσματική στη διατήρηση ικανοποιητικής ανταλλαγής αερίων σε διάφορα πνευμονικά νοσημάτα, όπως το σύνδρομο αναπνευστικής δυσχέρειας (η συχνότερη αναπνευστική πάθηση στα πρόωρα νεογνά), αλλά και σε άλλες παθολογικές καταστάσεις.
Οι Λοιμώξεις
Στο συνέδριο θα γίνει, επίσης, αναφορά στις όψιμες νεογνικές λοιμώξεις, δηλαδή σε αυτές που εμφανίζονται μετά την 3η-5η ημέρα της ζωής, κατά τη διάρκεια της νοσηλείας στις μονάδες εντατικής νοσηλείας νεογνών (ΜΕΝΝ). Οι λοιμώξεις αποτελούν κύρια αιτία νοσηρότητας (βαριά εγκεφαλική αιμορραγία, παρατεταμένος μηχανικός αερισμός και διάρκεια νοσηλείας) και θνητότητας (21% έναντι 9%). Παράλληλα, ενοχοποιούνται για την πρόκληση εγκεφαλικής βλάβης και την εμφάνιση νευροαναπτυξιακών προβλημάτων αργότερα στην βρεφική και παιδική ηλικία.
Η συχνότητα των όψιμων λοιμώξεων κυμαίνεται ευρέως μεταξύ των διαφόρων ΜΕΝΝ (7-24%) και εξαρτάται από διαφόρους παράγοντες. Πάντως, αυτό καθ’ εαυτό το χαμηλό βάρος γέννησης και η προωρότητα αποτελούν τους σημαντικότερους επιβαρυντικούς παράγοντες, όπως έδειξε μελέτη στις Η.Π.Α., στην οποία σηψαιμία εμφάνισε το 21% των νεογνών με βάρος γέννησης μικρότερο από 1500 γρ. και το 43% εκείνων με βάρος γέννησης μικρότερο από 750 γρ. Έτσι, οι όψιμες λοιμώξεις αποτελούν το αντίτιμο στη συνεχή προσπάθεια επιβίωσης όλο και μικρότερων νεογνών. Τα πρόωρα νεογνά αποτελούν πληθυσμό υψηλού κινδύνου για εμφάνιση όψιμων λοιμώξεων λόγω της ανεπάρκειας των αμυντικών τους μηχανισμών, εξαιτίας της προωρότητας, αλλά και των παρεμβάσεων που συνεπάγεται η εντατική νοσηλεία και η υποστηρικτική φροντίδα με την παρατεταμένη χρήση διαφόρων καθετήρων και αναπνευστικών μηχανημάτων.
Ιδιαίτερη αναφορά θα γίνει στο πρόβλημα της λήψης ιατρικών αποφάσεων. Στην περίπτωση των νεογνών, το πρόβλημα είναι ιδιαίτερα πολύπλοκο καθώς δε μπορεί να εφαρμοσθεί η αρχή της αυτονομίας. Τα νεογνά δεν έχουν τη δυνατότητα να εκφράσουν τις επιθυμίες τους και να υποστηρίξουν τα δικαιώματά τους. Πάντως, η απόφαση για διακοπή της εντατικής νοσηλείας σε νεογνά στα οποία προβλέπεται κακή έκβαση, αποσκοπεί στο να ελαχιστοποιηθεί «η τυραννία της τεχνολογίας» ή στο να απαλλαγεί η κοινωνία από το βάρος και τις δαπάνες ενός νεογνού χωρίς πιθανότητες επιβίωσης. Από την άλλη πλευρά, απασχολεί άραγε το γιατρό η οικονομική επιβάρυνση από την εντατική νοσηλεία όταν το αποτέλεσμα προβλέπεται δυσμενές;
Έρευνα στο εξωτερικό έδειξε ότι το οικονομικό κόστος επηρεάζει τις αποφάσεις των γιατρών για αναζωογόνηση ή παροχή εντατικής νοσηλείας σε ποσοστό μόλις 2%. Στην Ελλάδα, οι νομικές συνέπειες απασχολούν πολύ περισσότερο, καθώς δεν υπάρχουν θεσμοθετημένοι μηχανισμοί που να βοηθούν το Νεογνολόγο στη λήψη αποφάσεων για τέτοια προβλήματα. Σε έρευνα που πραγματοποιήθηκε με ειδικό ερωτηματολόγιο που στάλθηκε στους Έλληνες Νεογνολόγους από την Α΄Νεογνολογική Κλινική του Α.Π.Θ., διαπιστώθηκε ότι μόνο σε ένα δημόσιο νοσοκομείο υπάρχει επιτροπή δεοντολογίας και ότι οι νομικές συνέπειες επηρεάζουν σε σημαντικό ή πολύ σημαντικό βαθμό το 72% των γιατρών στη λήψη αποφάσεων. Για το λόγο αυτό, η νομική προσέγγιση των ηθικών διλημμάτων στη Νεογνολογία θα αποτελέσει ιδιαίτερο θέμα του συνεδρίου.
Στο 3ο Πανελλήνιο Συνέδριο Νεογνολογίας έχουν προσκληθεί και θα μιλήσουν σημαντικοί Έλληνες και Ξένοι επιστήμονες, που θα εξαντλήσουν την θεματολογία που αφορά τη φροντίδα και τη νοσηλεία των πολύ μικρών ασθενών.
