Αγγειοπλαστική Σε Οξύ Έμφραγμα Μυοκαρδίου
Συγγραφέας iator Γράφτηκε στις ,
Τι είναι οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου;
Η φυσιολογική λειτουργία της καρδιάς στηρίζεται στην ομαλή και απρόσκοπτη παροχή αίματος. Η παροχή του αίματος γίνεται από τις στεφανιαίες αρτηρίες. Ο φυσιολογικός άνθρωπος έχει δύο στεφανιαίες αρτηρίες, την αριστερά και τη δεξιά. Η αριστερά στεφανιαία αρτηρία αποτελείται από δύο μεγάλους κλάδους, οι οποίοι εκφύονται από ένα κοινό αγγείο, το στέλεχος. Η παρουσία στένωσης στον εσωτερικό αυλό των αρτηριών έχει ως αποτέλεσμα την παρεμπόδιση της ομαλής ροής του αίματος εντός των αγγείων, οπότε και κατά τη διάρκεια της άσκησης, όπου το μυοκάρδιο απαιτεί προσφορά μεγάλης ποσότητας αίματος, εμφανίζονται συμπτώματα με την μορφή πόνου στο στήθος, η γνωστή σε όλους μας «στηθάγχη». Όλοι οι άνθρωποι κατά τη διάρκεια της ζωής τους θα εμφανίσουν κάποιας μορφής στένωση στα στεφανιαία αγγεία, η οποία οφείλεται στην εναπόθεση πλακών που ονομάζονται αθηρωματικές πλάκες. Στους περισσότερους, όμως, οι πλάκες αυτές παραμένουν σταθερές για μεγάλο χρονικό διάστημα, χωρίς συνέπειες. Είναι όμως δυνατόν, κάποια στιγμή, μία ή περισσότερες από αυτές τις πλάκες να συμπεριφερθούν με ασταθή τρόπο, κάτι που συνήθως οφείλεται είτε σε ρήξη, είτε σε διάβρωση της εσωτερικής επιφάνειάς τους. Σ’ αυτή την περίπτωση, δημιουργείται απότομα ένα πήγμα αίματος, θρόμβος, το οποίο μπορεί είτε να στενέψει, είτε να αποφράξει πλήρως τον αυλό της αρτηρίας. Αυτό έχει ως συνέπεια την πλήρη διακοπή της αιμάτωσης ενός τμήματος του μυοκαρδίου, το οποίο οδηγεί πολύ γρήγορα στη νέκρωσή του. Αυτό είναι το οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου.
Ποια είναι τα αίτια του οξέος εμφράγματος;
Τα αίτια της δημιουργίας αθηρωματικών πλακών δεν είναι άλλα από τα γνωστά: κάπνισμα, αυξημένη χοληστερίνη, σακχαρώδης διαβήτης, υπέρταση, ενώ σημαντικό ρόλο παίζει η παρουσία οικογενειακού ιστορικού στεφανιαίας νόσου. Σε σπανιότερες περιπτώσεις, απόφραξη των αρτηριών μπορεί να οφείλεται και σε άλλα αίτια που δεν έχουν σχέση με την αθηρωματική νόσο, όπως για παράδειγμα σε μία φλεγμονή του αγγείου, αγγειίτιδα. Το τι θα οδηγήσει όμως μία κατά τα άλλα σταθερή πλάκα σε ρήξη και απόφραξη, δεν είναι απολύτως γνωστό. Ενοχοποιείται το stress ως προδιαθεσικός παράγοντας ρήξης της πλάκας και δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις όπου το οξύ έμφραγμα εμφανίζεται μετά από ένα οξύ σωματικό ή ψυχολογικό stress. Παρόλα αυτά, δεν είναι λίγες και οι περιπτώσεις όπου το οξύ έμφραγμα μπορεί να εμφανιστεί και κατά τη διάρκεια του ύπνου. Δυστυχώς, παρά την πρόοδο της επιστήμης, δεν είμαστε ακόμα σε θέση με ακρίβεια να προβλέψουμε ποιες από τις αθηρωματικές πλάκες που μπορεί τυχαία να ανακαλύψουμε εντός των στεφανιαίων αγγείων θα οδηγηθούν σε ρήξη και απόφραξη και άρα θα οδηγήσουν σε έμφραγμα, και ποιες όχι.
Ποια είναι τα συμπτώματα του οξέος εμφράγματος του μυοκαρδίου;
Τα τυπικά συμπτώματα, τα οποία οφείλει να αναγνωρίσει ο ασθενής, είναι συνήθως ένας έντονος πόνος πίσω από το στέρνο, στο κέντρο του θώρακα, ο οποίος μπορεί να επεκτείνεται προς το λαιμό και το σαγόνι, προς το στομάχι ή και προς τα δύο άνω άκρα. Ο πόνος εμφανίζεται συνήθως με τη μορφή σφιξίματος, καψίματος ή ακαθόριστης δυσφορίας, και συνήθως είναι αρκετά έντονος και βασανιστικός, και οδηγεί σε εφίδρωση, ναυτία και εμετό. Υπάρχουν πάντως αρκετές περιπτώσεις, όπως για παράδειγμα σε ασθενείς που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη για αρκετά χρόνια, ή σε υπερήλικες ασθενείς, όπου τα συμπτώματα είναι πιο ήπια και πιο ύπουλα και εμφανίζονται με τη μορφή μιας ήπιας δυσφορίας ή δυσκολίας στην αναπνοή. Η έγκαιρη αναγνώριση των συμπτωμάτων και αναζήτηση ιατρικής βοήθειας είναι ίσως ο πιο σημαντικός παράγοντας στην εξέλιξη και αντιμετώπιση του οξέος εμφράγματος.
Τι θα πρέπει να κάνει ο ασθενής που αντιλαμβάνεται συμπτώματα ύποπτα για έμφραγμα;
Είναι απαραίτητη η άμεση αναζήτηση ιατρικής βοήθειας, ακόμη και αν τα συμπτώματα είναι ήπια και αποδίδονται σε μία απλή δυσπεψία μετά το φαγητό. Είναι πολύ σημαντικό να μην υποτιμηθούν και να αντιμετωπιστούν ανάλογα. Ο χρόνος είναι πολύτιμος στην αντιμετώπιση του οξέος εμφράγματος. Όσο πιο νωρίς αντιμετωπιστεί η απόφραξη της αρτηρίας, τόσο μικρότερη θα είναι η νέκρωση και η καταστροφή του μυοκαρδίου.
Με ποιον τρόπο επιτυγχάνεται η διάνοιξη του αποφραγμένου αγγείου;
Η διάνοιξη γίνεται με δύο τρόπους: φαρμακευτικά και μηχανικά. Η φαρμακευτική διάνοιξη συνίσταται στη χορήγηση φαρμάκων που ονομάζονται θρομβολυτικά φάρμακα. Αυτά ενεργοποιούν μηχανισμούς λύσης του θρόμβου, που έχουν ως αποτέλεσμα τη διάνοιξη του αγγείου. Η αποτελεσματικότητα αυτών των φαρμάκων σχετίζεται με το κατά πόσον θα χορηγηθούν έγκαιρα μετά την έναρξη των συμπτωμάτων. Έχει βρεθεί από πολλές μελέτες ότι είναι πολύ αποτελεσματικά εάν χορηγηθούν μέσα στην πρώτη ώρα, αλλά από εκεί και πέρα η αποτελεσματικότητά τους μειώνεται ραγδαία και πρακτικά παύει να υφίσταται μετά την παρέλευση δώδεκα ωρών από την έναρξη του εμφράγματος. Επιπλέον, δεν αντιμετωπίζουν το υποκείμενο πρόβλημα που είναι η ύπαρξη κάποιου βαθμού στένωσης της στεφανιαίας αρτηρίας. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την αυξημένη πιθανότητα να ξαναποφραχθεί το αγγείο λίγες μέρες μετά. Το άλλο μεγάλο μειονέκτημα χορήγησης αυτών των φαρμάκων είναι ότι αυξάνουν την πιθανότητα αιμορραγιών, και σε ένα ποσοστό έως και 0.5% μπορεί αυτές οι αιμορραγίες να είναι πολύ σοβαρές και μοιραίες (ενδοεγκεφαλική αιμορραγία).
Η άλλη μέθοδος είναι της μηχανικής διάνοιξης του αγγείου με τη μορφή επείγουσας πρωτογενούς αγγειοπλαστικής. Σ’ αυτή τη μέθοδο, διενεργείται μία γρήγορη στεφανιογραφία με τη χρήση τοπικού αναισθητικού, όπου πραγματοποιείται προώθηση κάποιων λεπτών πλαστικών σωλήνων από το μηρό του ασθενούς, διαμέσου της μηριαίας αρτηρίας εντός του στομίου των δύο στεφανιαίων αρτηριών. Διαπιστώνεται πού βρίσκεται το πρόβλημα της οξείας απόφραξης και την ίδια στιγμή πραγματοποιείται διάνοιξη με τη χρήση ενός μπαλονιού και την τοποθέτηση κάποιων εσωτερικών μεταλλικών πλεγμάτων, των λεγόμενων ‘stent’. Το πλεονέκτημα αυτής της μεθόδου είναι ότι δεν απαιτεί τη χρήση ισχυρών θρομβολυτικών φαρμάκων και άρα μειώνεται ο κίνδυνος της αιμορραγίας, ενώ εξασφαλίζεται αφενός η πλήρης διάνοιξη του αγγείου σε πολύ μεγάλο ποσοστό, αλλά και ελαττώνονται οι πιθανότητες επανέμφραξης του αγγείου, αφού αντιμετωπίζεται και η υποκείμενη στένωση της αρτηρίας.
Ποια από τις δύο μεθόδους είναι πιο αποτελεσματική;
Μεγάλες πολυκεντρικές τυχαιοποιημένες μελέτες που πραγματοποιήθηκαν την τελευταία δεκαπενταετία, έδειξαν ότι η πραγματοποίηση επείγουσας αγγειοπλαστικής υπερτερεί της χορήγησης θρομβολυτικού φαρμάκου για τους λόγους που προαναφέρθηκαν. Η υπεροχή αυτή μεταφράζεται και σε αριθμό ανθρώπινων ζωών που σώθηκαν με τις μεθόδους αυτές, αλλά και σε μείωση της εκτάσεως του εμφραγματικού μυοκαρδίου, κάτι που έχει ως αποτέλεσμα την καλύτερη υπολειπόμενη λειτουργία του μυοκαρδίου στους ασθενείς που υποβλήθηκαν σε αγγειοπλαστική. Στις περισσότερες χώρες του εξωτερικού της δυτικής, αλλά και κεντροανατολικής Ευρώπης, καθώς επίσης και στις προηγμένες χώρες του δυτικού κόσμου, η συντριπτική πλειονότητα των νοσοκομείων παρέχει τη δυνατότητα επείγουσας αγγειοπλαστικής σε οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου 24 ώρες το 24ωρο.
Συμπερασματικά:
Το οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου είναι μία συχνή και άκρως επικίνδυνη για τη ζωή του ασθενούς επείγουσα νοσολογική οντότητα. Οφείλεται σε απότομη απόφραξη μίας στεφανιαίας αρτηρίας και απαιτεί την έγκαιρη και πλήρη διάνοιξη του αποφραγμένου αγγείου. Η μηχανική διάνοιξη με αγγειοπλαστική, είναι χωρίς αμφιβολία η αποτελεσματικότερη μέθοδος αντιμετωπίσεως του οξέος εμφράγματος του μυοκαρδίου.
