ΛΕΜΦΟΙΔΗΜΑ
Συγγραφέας Ευάγγελος Δημακάκος Γράφτηκε στις ,
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
H κυκλοφορία του αίματος στον οργανισμό μας γίνεται από τρία συστήματα: το αρτηριακό το φλεβικό και το λεμφικό σύστημα. Το λεμφικό σύστημα αποτελείται από τα λεμφαγγεία, τους λεμφαδένες,τον θύμο αδένα, τον σπλήνα, τις αμυγδαλές και οι πλάκες του payer που βρίσκονται στο έντερο.
Το λεμφικό σύστημα είναι ένα παραμελημένο από την χώρα μας σύστημα με σημαντικές λειτουργίες όπως η άμυνα του οργανισμού έναντι βλαπτικών μικροοργανισμών (ανοσοποιητικό σύστημα), την επαναφορά των πρωτεϊνών του οργανισμού μας στην κυκλοφορία της καρδιάς (δεν μπορούμε να ζήσουμε εάν δεν πραγματοποιηθεί η παραπάνω λειτουργία) η μεταφορά λιπωδών ουσιών από το εντερικό σύστημα και η αποσυμφόρηση και μεταφορά περίσσιων υγρών καθώς και καθαρισμό από τις τοξικές ουσίες του οργανισμού μας διαμέσου των λεμφαδένων.
Η παρουσία λεμφικών παθήσεων με κορυφαία την πιο συχνή και πιο γνωστή το λεμφοίδημα αλλάζουν δραματικά την ποιότητα ζωής των ασθενών που τις περισσότερες φορές δεν γνωρίζουν που να αναζητήσουν βοήθεια. Το λεμφοίδημα είναι μια σοβαρή νόσος η οποία από την στιγμή της εμφάνιση του δημιουργεί όχι μόνο έντονα ψυχολογικά προβλήματα που έχουν να κάνουν με την αισθητική του άκρου, αλλά επηρεάζει σημαντικότατα την ποιότητα ζωής του ασθενούς και των σχέσεων του με τους άλλους ανθρώπους. Δυστυχώς όμως η παραπάνω επιπλοκή έχει εγκαταλειφθεί από τους ιατρούς και τους επαγγελματίες υγείας, παγκοσμίως και ακόμα χειρότερα στην χώρα μας. Οι ασθενείς αισθάνονται αγανάκτηση, στεναχώρια και απογοήτευση καθώς ανακαλύπτουν ότι θα μπορούσε να προληφθεί και πως τώρα που έχουν το πρόβλημα δεν έχουν κάποιον ειδικό να τους συμβουλέψει και να τους καθοδηγήσει.
Το λεμφοίδημα είτε εμφανίζεται πρωτοπαθώς δηλαδή από την γέννηση του ανθρώπου με βλάβη στους λεμφαδένες ή στον αριθμό των λεμφαγγείων είτε δευτεροπαθώς μετά από χειρουργείο ή καρκίνο κύριως σε γυναίκες μετά από μαστεκτομή ή υστερεκτομή (αφαίρεση γεννητικών οργάνων) και λιγότερο σε άνδρες μετα από αφαίρεση λεμφαδένων λόγω καρκίνου. Επιβαρυντικοί παράγοντες είναι η ακτινοθεραπεία η φλεβική θρόμβωση και η κάκωση του άκρου.
Λεμφοίδημα είναι οίδημα του άκρου πλούσιου σε πρωτεΐνες, το οποίο δημιουργεί χρόνια φλεγμονή και σκλήρυνση του δέρματος του άκρου.
Τα συμπτώματα, που παρουσιάζονται στον ασθενή που έχει ή πρόκειται να αναπτύξει λεμφοίδημα είναι ήπια δυσφορία και αίσθημα ότι τι άκρο είναι γεμάτο, πλήρες. Οίδημα το οποίο άλλοτε αρχίζει από το ύψος του ώμου ή του ισχίου και άλλοτε από την άκρα χείρα ή άκρο πόδα, δυσκινησία των αντίστοιχων αρθρώσεων, πόνο, και δερματικές αλλαγές είναι τα συχνότερα συμπτώματα στα διάφορα στάδια του λεμφοιδήματος
Η σταδιοποίηση του λεμφοιδήματος γίνεται ως εξής: αρχικά υπάρχει το υποκλινικό στάδιο (στάδιο 0) όπου έχει μειωθεί η λειτουργία του λεμφικού συστήματος χωρίς όμως να εκδηλώνεται στον ασθενή, το πρώτο στάδιο όπου το οίδημα είναι έκδηλο, ζυμώδες και μειώνεται με την ανύψωση του άκρου. Το δεύτερο στάδιο όπου το οίδημα δεν είναι πια ζυμώδες δεν μειώνεται με την ανύψωση του άκρου και υπάρχει σκλήρυνση του δέρματος του άκρου. Το τρίτο στάδιο είναι η ελεφαντίαση.
Σύμφωνα με τις παγκόσμιες οδηγίες, η θεραπεία με τα καλύτερα αποτελέσματα είναι η CDT (complete decongestive therapy- πλήρης αποσυμφορετική θεραπεία).
Η θεραπεία χωρίζεται σε δύο στάδια το εντατικό στάδιο που διαρκεί τουλάχιστον τέσσερις εβδομάδες με δύο συνεδριάσεις την ημέρα και το στάδιο συντήρησης ώστε να διατηρηθούν τα αποτελέσματα που επιτεύχθηκαν στο πρώτο στάδιο.
Το πρώτο στάδιο αποτελείται από την
α) φροντίδα του δέρματος και των νυχιών,
β) την χειρομαλακτική παροχέτευση του λεμφικού υγρού, γ) τις πολλαπλές ειδικές περιδέσεις του άκρου, δ) τις ειδικές ασκήσεις γυμναστικής και ε) την εκμάθηση των παραπάνω στον ασθενή και στο περιβάλλον του. Το δεύτερο στάδιο γίνεται στο σπίτι του ασθενούς όπου ισχύουν τα ίδια με την πρώτο στάδιο μόνο που στην θέση της περίδεσης ο ασθενής φέρει ελαστικό γάντι ή κάλτσα.
Επειδή το λεμφοίδημα είναι μια χρόνια νόσος, η ασθενής οφείλει να παρακολουθείται τακτικά από τον ιατρό της και πολλές φορές, εάν χρειαστεί, να επαναλάβει το πρώτο εντατικό στάδιο. Απαγορεύεται να γίνει η παραπάνω θεραπεία χωρίς την απόλυτη επίβλεψη του ιατρού και επιπλέον εάν οι ιατροί, οι φυσιοθεραπευτές και οι γυμναστές δεν είναι ειδικά εκπαιδευμένοι γιατί το αποτέλεσμά θα είναι επιδείνωση της πάθησης της ασθενούς.
Άλλες βοηθητικές θεραπείες είναι οι συσκευές αυτόματης συμπίεσης και αποσυμπίεσης του άκρου. Πρέπει να χρησιμοποιούνται με σύνεση και κάτω από την επίβλεψη ειδικά εκπαιδευμένου ιατρού, επειδή η χρήση τους έχει σημαντικές αντενδείξεις όπως σε ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια ή φλεγμονή του άκρου. Επίσης, συντελεί στην καταστροφή των επιφανειακών λεμφαγγείων ή στη λανθασμένη παροχέτευση του λεμφικού υγρού στους σύστοιχους λεμφαδένες με συνέπεια η περιοχή να γίνει οιδηματώδες και να επιδεινώσει την πάθηση του ασθενούς.
Στην θεραπεία του λεμφοιδήματος μπορούν να παρέμβουν τα αντιβιοτικά και τα αντιφλεγμονώδη όταν υπάρχει φλεγμονή του άκρου ενώ επίση βοηθάνε οι βενζοπυρόνες, τα φλαβονοειδή, και οι ρουτοσίδες.
Η καλύτερη θεραπεία όμως είναι η πρόληψη. Γνωρίζοντας ο ασθενής τι πρέπει να κάνει, τι να αποφύγει ,και πότε πρέπει να συμβουλευτεί τον ιατρό της προλαμβάνει την ανάπτυξη του λεμφοιδήματος μιας πάθησης με απρόβλεπτες συνέπειες. Ο ασθενής πρέπει να ενημερώνεται ότι πρέπει να μην πάρει βάρος, να αποφεύγονται οι αιμοληψίες και οι ενέσεις στο άκρο που έχει γίνει το χειρουργείο ή ακτινοβολία, να μη φορά στενά ρούχα ή κοσμήματα , να μην σηκώνει βαριά αντικείμενα ,να προσέχει να μην γρατζουνίσει το προσβεβλημένο άκρο ώστε να μην μολυνθεί και όταν παρατηρήσει ελαφρό οίδημα ή ερυθρότητα στο άκρο να έρθει γρήγορα σε επικοινωνία με τον εξειδικευμένο ιατρό του. Επιτρέπεται και επιβάλλεται να είναι δραστήριος και κοινωνικός.
Πρέπει να τονιστεί και να σημειωθεί ότι οι ασθενείς που θα αντιμετωπιστούν άμεσα έχουν υψηλότερες πιθανότητες για γρήγορη και αποτελεσματική ανάρρωση από τους άλλους ασθενείς οι οποίοι δεν θα δώσουν δυστυχώς την πρέπουσα σημασία στην πάθησή τους.
