Πνιγμός (drowning)
Συγγραφέας Δημήτριος Γκιώνης Γράφτηκε στις ,
Τι είναι ο πνιγμός (drowning) και τι το σύνδρομο ή παραλίγο πνιγμός(near drowning )
Πνιγμός (drowning) είναι ο θάνατος από ασφυξία μετά από εμβύθιση σε κάποιο υγρό, ενώ διάσωση από πνιγμό (near drowning) είναι η επιβίωση του θύματος, τουλάχιστον 24 ώρες μετά από ένα τέτοιο επεισόδιο.
Τι συμβαίνει κατά την εμβύθιση ενός ατόμου σε νερό.
Κατά την εμβύθιση του θύματος, μικρή ποσότητα νερού εισροφάται και προκαλείται λαρυγγόσπασμος και υποξαιμία ενώ παράλληλα καταπίνονται μεγάλες ποσότητες νερού. Ο λαρυγγόσπασμος συνήθως διαρκεί περίπου 2 λεπτά και είτε παρατηρείται νέα εισρόφηση μικρής ποσότητας νερού και νέος λαρυγγόσπασμος (ξηρός πνιγμός) με θάνατο του θύματος από ασφυξία είτε μετά τον πρώτο λαρυγγόσπασμο, το θύμα αφού χάσει τις αισθήσεις εισροφά μεγάλη ποσότητα νερού (υγρός πνιγμός), και ακολουθεί άπνοια, καρδιακή ανακοπή και θάνατος.
Πόσος είναι ο χρόνος που μπορεί ένα άτομο να είναι βυθισμένο σε νερό και να επιβιώσει.
Όταν ο χρόνος εμβύθισης είναι λιγότερος από 3 λεπτά τότε τα θύματα συνήθως επιζούν εκτός και εάν το νερό έχει μικρότερη θερμοκρασία από 10-15οC όποτε επιβιώνουν και άτομα εμβυθισμένα για 10 περίπου λεπτά.
Γιατί τα άτομα που εμβυθίζονται σε παγωμένο νερό (4oC) έχουν καλύτερη εξέλιξη.
Κατά την εμβύθιση του θύματος σε νερό 4oC προκαλείτε απότομη ψύξη, ακαμψία μυών, απουσιάζουν οι σπασμωδικές κινήσεις πανικού, φαινόμενα που φαίνεται ότι ίσως δρουν προστατευτικά και στα οποία αποδίδεται η καλή εξέλιξη σε ορισμένα από τα θύματα πνιγμού σε παγωμένο νερό.
Τι συμβαίνει σε επεισόδιο πνιγμού σε γλυκό νερό
Το γλυκό νερό είναι υπότονο σε σχέση με το πλάσμα και γρήγορα απορροφάται από τα πνευμονικά τριχοειδή αυξάνοντας τον ενδαγγειακό όγκο. Συνήθως η εισρόφηση νερού είναι 3-4 ml/kg, ποσότητα που όμως είναι ικανή να προκαλέσει διαταραχή των αερίων του αίματος. Αξιοσημείωτη μεταβολή του όγκου του αίματος υπάρχει μετά από εισρόφηση τουλάχιστον 11 ml/ kg ενώ για να υπάρχουν ηλεκτρολυτικές διαταραχές απαιτούνται περίπου 22ml /kg νερού. Το γλυκό νερό που εισροφάται προκαλεί έκπλυση των κυψελίδων και απομάκρυνση του επιφανειοδραστικού παράγοντα (surfactant ) με βλάβη της κυψελιδικής μεμβράνης. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία ατελεκτασιών, κυψελίτιδας και πνευμονικού οιδήματος.
Τι συμβαίνει σε επεισόδιο πνιγμού σε θαλασσινό νερό;
Το θαλασσινό νερό έχει ωσμωτικότητα 3-4 φορές μεγαλύτερη σε σχέση με το πλάσμα με αποτέλεσμα όταν γίνεται εισρόφηση θαλασσινού νερού, νερό από τον ενδαγγειακό χώρο μετακινείται στις κυψελίδες προκαλώντας κυψελίτιδα και πνευμονικό οίδημα.
Ποια είναι η κοινή διαταραχή σε επεισόδιο πνιγμού είτε σε γλυκό είτε σε θαλασσινό νερό που θέτει σε κίνδυνο τη ζωή του ασθενή και καθορίζει την πρόγνωση ;
Σε επεισόδιο πνιγμού είτε σε γλυκό είτε σε θαλασσινό νερό η κύρια διαταραχή είναι η υποξαιμία. Η υποξαιμία προκαλεί αφενός καρδιαγγειακή αστάθεια με αρρυθμίες που απειλούν τη ζωή, όπως κοιλιακή ταχυκαρδία και κοιλιακή μαρμαρυγή, αφετέρου σημαντική διαταραχή της λειτουργίας του κεντρικού νευρικού συστήματος. Η υποξαιμία, η υπερκαπνία και η οξέωση έχουν σαν αποτέλεσμα το κυτταροτοξικό εγκεφαλικό οίδημα.
Ποιοι παράγοντες καθορίζουν την πρόγνωση
Καθοριστικός προγνωστικός παράγοντας είναι η άμεση και η σωστή βοήθεια στο θύμα στον τόπο του ατυχήματος. Αν το θύμα παρουσιάζει κόρες σε μυδρίαση που δεν αντιδρούν στο φως, εμφανίσει σπασμούς ή η βαθμολογία με την κλίμακα Γλασκώβης είναι 5 (βαθύ κώμα ) τότε η εξέλιξη είναι συνήθως κακή. Κανένας όμως από τους παραπάνω παράγοντες δεν έχει απόλυτη προγνωστική αξία, γι’ αυτό κάθε θύμα πνιγμού πρέπει να αντιμετωπίζεται με επίμονη ανάνηψη.
Πότε πρέπει να αρχίζει η βοήθεια στο θύμα.
Η βοήθεια σε ένα θύμα πνιγμού πρέπει να αρχίζει αμέσως στον τόπο του ατυχήματος. Ακόμη και μέσα στο νερό, όταν ο διασώστης πατήσει το πόδι του σε στερεό έδαφος μπορεί να αρχίσει η χορήγηση αναπνοών. Εάν το θύμα μεταφερθεί σε βάρκα τότε ο διασώστης πέρα από την χορήγηση των αναπνοών αρχίζει αμέσως και τις καρδιακές μαλάξεις, εάν το θύμα είναι χωρίς σφυγμό.
Γίνεται προσπάθεια να απομακρυνθεί το νερό στο θύμα πνιγμού.
Δεν γίνεται προσπάθεια αφαίρεσης του νερού από τους πνεύμονες του θύματος διότι α) το νερό μετακινείται γρήγορα προς τα αγγεία και αυξάνεται ο ενδαγγειακός όγκος σε περίπτωση πνιγμού σε γλυκό νερό, ή β) το νερό εισέρχεται στις κυψελίδες με αποτέλεσμα τη δημιουργία πνευμονικού οιδήματος σε πνιγμό με θαλασσινό νερό.
Ποιες είναι οι κινήσεις του ανανήπτη σε ένα θύμα πνιγμού
Αφού ο ανανήπτης καθαρίσει το στόμα του θύματος από διάφορα ξένα σώματα (π.χ. φύκια, ξένη οδοντοστοιχία) αρχίζει τη βασική αναζωογόνηση με διάνοιξη των αεραγωγών (Α), χορήγηση αναπνοής (Β), και υποστήριξη της κυκλοφορίας με εφαρμογή καρδιακών μαλάξεων(C).
Εάν το θύμα επανακτήσει αναπνοή και κυκλοφορία τότε τοποθετείται σε θέση ανάνηψης (πλάγια θέση), ενώ ο ανανήπτης παραμένει δίπλα του.
Πόσο χρόνο θα κρατήσει η προσπάθεια αναζωογόνησης θύματος πνιγμού.
H προσπάθεια αναζωογόνησης σε ένα θύμα πνιγμού θα πρέπει να είναι επίμονη στον τόπο του ατυχήματος και θα διαρκέσει μέχρι να έρθει εξειδικευμένη ιατρική βοήθεια. Εάν αποφασιστεί η μεταφορά του θύματος που δεν έχει αναπνοή και κυκλοφορία, πρέπει να εξασφαλιστεί η αναζωογόνηση και κατά τη διάρκεια της μεταφοράς. Ποτέ δεν πρέπει να σταματάει η αναζωογόνηση σε θύμα πνιγμού όταν η θερμοκρασία του σώματός του είναι κάτω από 33οC.
Πώς θα αντιμετωπιστεί ο ασθενής με υποθερμία.
Σε περίπτωση υποθερμίας ο ασθενής επαναθερμαίνεται με την αφαίρεση των βρεγμένων ρούχων, την τοποθέτηση θερμών κουβερτών, τη χρήση θερμοφόρας. Εάν η θερμοκρασία του σώματος είναι κάτων από 32οC, τότε θερμαίνονται τα χορηγούμενα υγρά καθώς και τα χορηγούμενα αέρια μέσα από τον αναπνευστήρα, ενώ γίνεται πλύση στομάχου-κύστεως με ζεστό φυσιολογικό ορό. Σε ειδικά κέντρα μπορεί να χρησιμοποιηθεί εξωσωματική κυκλοφορία.
Χρειάζονται αντιβιοτικά σε ένα θύμα πνιγμού.
Αντιβιοτικά δεν χρειάζονται στους ασθενείς αυτούς, παρά μόνο αν το νερό όπου έγινε το επεισόδιο, ήταν ακάθαρτο.
