“ΜΠΟΤΟΞ”. Ένα παρεξηγημένο φάρμακο
Συγγραφέας Παναγιώτης Μάνταλος Γράφτηκε στις ,
Το Μποτοξ (botox) είναι η εμπορική ονομασία του φαρμάκου: βοτουλινική τοξίνη τύπου –Α, (της εταιρείας ALLERGAN). Αλλα συνήθη χρησιμοποιούμενα εμπορικά σκευάσματα είναι: dysport, vistabel, κλπ.).
Πρόκειται για την νευροτοξίνη τύπου –Α, του βακτηριδίου clostridium botulinum. Η βοτουλινική τοξίνη τύπου –Α, ή αλλαντοτοξίνη, είναι ένα φάρμακο, γνωστό από τα τέλη της δεκαετίας του ’70. Χρησιμοποιείται από διάφορες κλινικές ιατρικές ειδικότητες, όπως η παιδιατρική, η νευρολογία, η ορθοπεδική, κλπ.
Η δράση του φάρμακου αυτού, είναι, να αποκλείει την περιφερική απελευθέρωση του νευροδιαβιβαστή «ακετυλοχολίνη» στις προσυναπτικές χολινεργικές νευρικές απολήξεις, με αποτέλεσμα, να διακόπτεται η μεταφορά του μηνύματος από το νεύρο (στη τελική κινητική πλάκα) στο μυ. Παραδείγματα χρήσης του φαρμάκου, είναι: δυσκαμψίες και σπαστικές καταστάσεις των άνω και κάτω άκρων (μετά από εγκεφαλικά, ή νευρολογικές παθήσεις,), σε ραιβόκρανο και άλλες σπαστικές ασυμμετρίες του προσώπου και τραχήλου, σε βλεφαρόσπασμο, σε πρώιμη αντιμετώπιση αιμορροΐδων, στο σύνδρομο Frey, σε ημιπάρεση προσώπου, κλπ.
Προ δεκαπενταετία, περίπου ξεκίνησε πειραματικά, η χρήση της βοτουλινικής τοξίνης για αισθητικούς λόγους, στο πρόσωπο με καλά αποτελέσματα και την τελευταία δεκαετία, ανέβηκε λογαριθμικά η χρήση του από τους Πλαστικούς Χειρουργούς και αργότερα από τους δερματολόγους.
Η δράση του φαρμάκου στο πρόσωπο, είναι να αδρανοποιεί προσωρινά και τοπικά, τους «μιμικούς» μύες του προσώπου (τους μικρούς, δηλαδή, μύες που προκαλούν τις εκφράσεις και εξωτερικεύουν τα συναισθήματα, όπως του θυμού, της λύπης, της έκπληξης, της απορίας, κλπ.) και δημιουργούν όμως τις ρυτίδες . Για παράδειγμα, ο σφιγκτήρας των βλεφάρων (σαν κυκλοτερής μύς που είναι) δημιουργεί κατά την σύσπασή του (για να κλείσει το βλέφαρο) τις ακτινωτές ρυτίδες έξω από τον έξω κανθό, που ονομάζουμε «πόδι της χήνας». Με την ενέσιμη τοξίνη, στην κατάλληλη δόση και σωστή θέση, οι ρυτίδες αυτές απαλύνονται, ενώ το βλέφαρο συνεχίζει να κλείνει χωρίς πρόβλημα.
Επίσης, χρησιμοποιείται για τις ρυτίδες του μεσόφρυου, του ριζορρίνιου, του μετώπου, γύρω από τα μάτια, στα πλάγια της μύτης, γύρω από το στόμα (του καπνιστού – smoking lines), του πηγουνιού, του τραχήλου (λαιμός), τις ρινοπαρειακές στο άνω μέρος, στην βελτίωση του οβάλ του προσώπου (nefertite’s lift), στο μπούστο (άνω θωρακικό τοίχωμα), κ.λ.π.,
Αυτό γίνεται με πολύ μικρές “ενέσεις” στις ειδικές περιοχές που χρειάζεται και έχει σαν αποτέλεσμα την βελτίωση ως εξαφάνιση των αντίστοιχων ρυτίδων που μας προβληματίζουν. Όσο πιο νέο είναι το άτομο τόσο πιο μεγάλη βελτίωση επιτυγχάνεται. Αυτό γίνεται γιατί το φάρμακο δρα κυρίως προληπτικά. Συγκεκριμένα το φάρμακο, όπως προαναφέραμε, αδρανοποιεί προσωρινά και τοπικά (μόνο στο σημείο που γίνεται η ένεση), τους μικρούς εκείνους μιμικούς μύες, που προκαλούν τις εκφράσεις στο πρόσωπό μας. Δηλαδή την αιτία που δημιουργεί τις ρυτίδες. Έτσι για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα από 4-10 μήνες οι μύες αυτοί δεν συσπώνται και έτσι οι αντίστοιχες ρυτίδες που προκαλούσαν αυτοί οι μύες δεν φαίνονται.
Αν το άτομο είναι μικρό σε ηλικία και ξεκινήσει να κάνει την τοξίνη, τότε θεωρητικά, οι ρυτίδες θα αργήσουν πολύ να εμφανιστούν, αν ποτέ!. Αυτή την τεχνική («Baby-Botox») ο ιατρός θα την προτείνει, προληπτικά, σε νέα άτομα (25-40 ετών) που έχουν κληρονομική προδιάθεση να εμφανίσουν μια συγκεκριμένη ρυτίδα (πχ. του μεσοφρυου). Μάλιστα εκεί ο ιατρός θα πρέπει να χρησιμοποιήσει την ελάχιστη δυνατή δόση και για μέγιστο χρονικό διάστημα. Σε μεγαλύτερης ηλικίας άτομα, που έχουν ήδη σχηματιστεί βαθιές ρυτίδες (60-80 ετών) το Botox έχει μικρότερη δράση. Αυτό δικαιολογείται διότι το δέρμα έχει ήδη τσακίσει στη ρυτίδα και άρα η τοξίνη που δρα προληπτικά στην αιτία που γίνεται η ρυτίδα (σύσπαση του ανάλογου μιμικού μυός), δεν μπορεί να αποδώσει όσο σε μικρότερη ηλικία (30-60 ετών).
Για να έχουμε διαχρονική συνεχή, επιτυχημένη δράση του φαρμάκου, θα πρέπει αυτό να γίνεται στη μικρότερη δυνατή ποσότητα που μπορεί να δράσει και με το μέγιστο μεσοδιάστημα. Το φάρμακο είναι καλό να εφαρμόζεται περί τις 2 – 3 φορές το χρόνο (αλλά μπορεί να γίνεται και από 1-4 φορές, σε ειδικές περιπτώσεις). Αν γίνεται πολύ συχνά τότε ο οργανισμός το συνηθίζει και το εξουδετερώνει πιο γρήγορα και έτσι έχει λιγότερο αποτέλεσμα στο μέλλον. Η μικρο-δόση (retouch) που συνηθίζεται από πολλούς ιατρούς όταν ενδείκνυται (για να διορθώσει τυχόν ατέλειες ή ασυμμετρίες, της κανονικής δόσης- συνεδρίας), θα πρέπει να γίνεται μεταξύ 10- 16 ημερών, και όχι αργότερα. Έτσι δεν θα την αντιλαμβάνεται ο οργανισμός σαν αναμνηστική δόση, και δεν θα έχει συνέπεια, την γρήγορη αναγνώριση και μη δράση του πολύτιμου φαρμάκου, στο μέλλον.
Μία επιπλέον χρήση του μποτοξ έναι η ανύψωση των φρυδιών, για 3 – 4 χιλιοστά, έτσι ώστε, να φαίνεται καλύτερα το άνω βλέφαρο, και να δίνεται μια πιο νεανική εικόνα. Μάλιστα, λόγω αυτής της πολύ ευεργετικής ιδιότητας, έχει ανέβει η ηλικία, που κάνουμε πλέον μετωπιαίο χειρουργικό λιφτ, μιάς κι αντικαθίσταται αυτό, εν μέρει, με το μποτοξ, σήμερα στα νεαρά άτομα. Με τον ίδιο τρόπο, μπορούμε να ανορθώσουμε και τις γωνίες του στόματος (των χειλέων), ώστε να εξαλλείψουμε την θλιμένη έκφραση (marionette lines), σε άτομα που έχουν αυτή την ιδιαιτερότητα.
Θα πρέπει πάντα, να θυμόμαστε, ότι η βουτυλινική τοξίνη τυπου -Α, είναι φάρμακο και γι’αυτό θα πρέπει να εφαρμόζεται (όταν πρόκειται για αισθητικούς λόγους) μόνο απο εκπαιδευμένους ιατρούς (Πλαστικούς Χειρουργούς ή Δερματολόγους), ώστε να αποφεύγονται πιθανά συμβάματα και επιπλοκές, στο ελάχιστο δυνατόν, αλλά και να υπάρχουν τα μέσα ανάνηψης στο χώρο (ιατρείο), αν χρειασθεί.
Σύμβάματα που μπορούν να συμβούν κατά την χρήση της βουτυλινικής τοξίνης, είναι: εκχυμώσεις (οι οποίες παραμένουν για μια εβδομάδα περίπου), ασυμμετρίες, “παγωμένο” πρόσωπο, πτώση βλεφάρου (πολύ σπάνια και πάντα προσωρινή), πτώση των φρυδιών (προσωρινή), mefisto look, εξώφθαλμος, δυσφαγία, αναπνευστική ανεπάρκεια, αλλεργική αντίδραση, υποθεραπεία. Άτομα που στο παρελθόν έχουν νοσήσει απο αλλαντίαση, (σπάνιο φαινόμενο στην Ελλάδα) έχουν αναπτύξει αντισώματα και δεν επωφελούνται απο το φάρμακο, παρά ελάχιστα. (άτομα που δεν τα πιάνει το φάρμακο).
Επίσης η αλλαντική τοξίνη, αποτελεί τη πιο σύγχρονη, μη επιθετική, θεραπεία της υπεριδρωσίας, στις παλάμες, μασχάλες, και πέλματα. Άτομα που έχουν αυτό το πρόβλημα και επηρεάζονται αρνητικά στην κοινωνική τους ζωή, βοηθούνται πολύ από την εφαρμογή της αλλαντοτοξίνης, η οποία ελαττώνει πολύ την υπεριδρωσία, μετά από κατάλληλη εφαρμογή, για 8-10 μήνες περίπου.
Με την κατάλληλη χρήση της αλλαντοτοξίνης (βοτουλινική τοξίνη τύπου-Α), από εκπαιδευμένους Πλαστικούς Χειρουργούς και Δερματολόγους, μπορούμε να επωφεληθούμε με ασφάλεια και στον τομέα της Αισθητικής Ιατρικής.
