15 Αυγούστου: Η Κοίμηση της Θεοτόκου
Συγγραφέας iator Γράφτηκε στις ,
Το όνομα της ” Παρθένου Μαρίας”, το ιερότερο ίσως πρόσωπο της Ορθοδοξίας, συνοδεύεται από ένα μεγάλο αριθμό προσωνυμιών που της έχουν δοθεί, λόγω των ιδιοτήτων της, του χρόνου που γιορτάζει, της θέσης που βρέθηκε η εικόνα της, της τοποθεσίας που βρίσκεται η εκκλησία της, όπως Παναγία η Γιάτρισσα, Παναγία η Μελικαρού, Παναγία Φοδελιώτισσα, Παναγία η Ανέμη, Παναγία η Θαλασσινή.
Στη Μάνη, την ονομάζουν Γιάτρισσα για τις θεραπευτικές της ικανότητες, στη Σαμοθράκη, Κουφή γιατί θεραπεύει προβλήματα ακοής, στις Σέρρες λεχούσα γιατί προστατεύει τις λεχώνες.
Λόγω τη τοποθεσίας που βρέθηκε η εικόνα της ή όπου υπάρχει ο ναός της, της δίδονται επίθετα όπως, Παναγία η Σουμελά (στο όρος Μελά), Παναγία η Μελικαρού (στη Σκύρο), Παναγία η Φοδελιώτισσα (στο Φόδελε Ηρακλείου), Παναγία η Λιθινιώτισσα (Λιθίνες Σητείας), Παναγία η Θαλασσινή, (στην Ανδρο, σε βράχο μέσα στη θάλασσα), Παναγία η Ανέμη, (στη Σαμοθράκη επειδή φυσά δυνατός άνεμος σε ξωκλήσι της).
Ιδιαίτερα γνωστά είναι επίσης τα επίθετα Μεγαλόχαρη και Φανερωμένη. Η δεύτερη προσωνυμία, αποδίδεται σε εικόνες που φανέρωσαν την ύπαρξη τους με κάποιο θαύμα. Πολλές φορές, αυτό γίνεται μέσω κάποιου οράματος, όπως η εμφάνιση της Παναγίας, στη μοναχή Πελαγία και η εν συνεχεία ανεύρεση της εικόνας της στις 30 Ιανουαρίου του 1823.
Προσωνυμίες της δίδονται επίσης, λόγω της ημερομηνίας που γιορτάζει. Έτσι στην Σίφνο, βρίσκεται η Παναγιά η Δεκαπεντούσα, (γιορτάζει τον Δεκαπενταύγουστο), στη Σαντορίνη η Τριτιανή (γιορτάζει την τρίτη μέρα του Πάσχα), στη Σαμοθράκη η Εικοσπενταρούσσα ( γιορτάζει της Μεσοπεντηκοστή).
Η Εκατονταπυλιανή
Η εκκλησία της Παναγίας της Εκατονταπυλιανής βρίσκεται στην Παροικιά της Πάρου, όπου κάθε χρόνο στις 15 Αυγούστου, εορτάζεται η γιορτή της Παναγίας με μεγάλη κατάνυξη και θρησκευτικότητα.
Πολλοί Έλληνες επιλέγουν το νησί αυτό για τις διακοπές τους, προκειμένου να παραβρεθούν τις ημέρες αυτές στην Πάρο.
Υπάρχουν πολλές παραδόσεις που αναφέρονται στην ίδρυση της Εκατονταπυλιανής.
Σύμφωνα με έρευνες του καθηγητή και ακαδημαϊκού Αναστάσιου Ορλάνδου, από το 1959 έως το 1966, μία παράδοση λέει ότι η Αγία Ελένη, μητέρα του πρώτου χριστιανού αυτοκράτορα Κωνσταντίνου του Μεγάλου, σε ένα ταξίδι της στην Παλαιστίνη για να βρει τον Τίμιο Σταυρό, ήλθε με το πλοίο της στην Πάρο.
Κοντά στο λιμάνι, στη θέση που βρίσκεται η Εκατονταπυλιανή, υπήρχε τότε ένας μικρός ναός. Σ’ αυτόν το ναό προσευχήθηκε κι έκανε ένα τάμα: Αν βρει τον Τίμιο Σταυρό, να κτίσει στη θέση αυτή έναν μεγάλο ναό. Η προσευχή της εισακούστηκε, βρήκε τον Τίμιο Σταυρό και πραγματοποιώντας το τάμα της, ανήγειρε αυτόν τον μεγαλόπρεπο ναό.
Ωστόσο, μια άλλη παράδοση αναφέρει ότι η Αγία Ελένη δεν πρόφτασε να πραγματοποιήσει την υπόσχεσή της. Έδωσε όμως εντολή στον γιο της, τον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο, ο οποίος πραγματοποίησε το τάμα της μητέρας του, κτίζοντας αυτόν το ναό.
Οι έρευνες του Ορλάνδου απέδειξαν ότι οι παραδόσεις αυτές είναι οι σωστές, αφού ο ναός της Παναγίας είναι χτισμένος πάνω σε ένα προχριστιανικό κτίσμα του 4ου αιώνα, δηλαδή δύο αιώνες πριν από την εποχή του Ιουστινιανού. Ο ναός αυτός ήταν μια σταυρική ξυλόστεγη βασιλική, η οποία από κάποια αιτία, πιθανότατα πυρκαγιά, καταστράφηκε και ο Ιουστινιανός την ανακατασκεύασε με το νέο ρυθμό της εποχής του, δηλαδή με θόλους και τρούλο.
Η εκκλησία της Παναγίας στην Πάρο έχει δύο ονομασίες “Καταπολιανή” και “Εκατονταπυλιανή”. Μέχρι πριν λίγα χρόνια, επικρατούσε η άποψη ότι το πραγματικό όνομα του ναού είναι το πρώτο, και τούτο γιατί βρισκόταν “κατά την πόλιν”, προς το μέρος δηλαδή της αρχαίας πόλης, και ότι το δεύτερο είναι δημιούργημα των λογίων του 17ου αιώνα, που θέλησαν να δώσουν μ’ αυτό περισσότερη μεγαλοπρέπεια στο ναό. Ομως,
νεώτερες έρευνες απέδειξαν ότι και οι δύο αυτές ονομασίες είναι σύγχρονες και βρίσκονταν σε παράλληλη χρήση από τα μέσα του 16ου αιώνα. Σήμερα η επίσημη ονομασία του ναού είναι Εκατονταπυλιανή.
Η παράδοση που διασώζεται μέχρι σήμερα σχετικά με την ονομασία Εκατονταπυλιανή έχει ως εξής: “Ενενήντα εννέα φανερές πόρτες έχει η Καταπολιανή. Η εκατοστή είναι κλειστή και δεν φαίνεται. Θα φανεί η πόρτα αυτή και θα ανοίξει, όταν οι Έλληνες πάρουν την Πόλη.
Ο ναός της Παναγίας της Εκατονταπυλιανής έχει σήμερα όψη μοναστηριού. Περικλείεται από περίβολο, που έχει περίμετρο 252 και ύψος 8,5 μέτρων. Ο περίβολος αυτός, μεταξύ του δυτικού τοίχου και της πρόσοψης του ναού, σχηματίζει ευρύχωρη αυλή, διαστάσεων 42Χ34 περίπου μέτρων. Η αυλή αυτή στις τρεις πλευρές της, τη βόρεια, τη δυτική και τη νότια περιβάλλεται από δύο επάλληλες σειρές κελιά. Τα κτίσματα αυτά, δηλαδή ο περίβολος, η αυλή και τα κελιά, έχουν ιδρυθεί ή κατασκευαστεί σε διάφορες εποχές.
Στην εκκλησία βρίσκονται σήμερα τρεις μεγάλες εικόνες.
Πρώτη από τα αριστερά, η θαυμαστής βυζαντινής σεμνότητας εικόνα της Παναγίας της Εκατονταπυλιανής, του 17ου αι., η κυρίως λατρευτική εικόνα του ναού. Είναι εξαίρετης τέχνης, έχει περίτεχνη αργυρή επένδυση, που έγινε στο Βουκουρέστι το 1788 και είναι αφιέρωμα του Παριανού ηγεμόνα της Μολδοβλαχίας Νικολάου Μαυρογένους, θείου της Μαντούς Μαυρογένους.
Οι δύο άλλες μεγάλες εικόνες του τέμπλου, είναι του Παντοκράτορα με την αυστηρή μορφή και της Κοίμησης της Θεοτόκου, του 17ου αι. και είναι δωρεά από την οικογένεια Μαυρογένους.
Τήνος- το ιερό νησί της Παναγίας
Χιλιάδες πιστοί, επισκέπτονται κάθε χρόνο τον Αύγουστο, το ιερό νησί της Παναγίας, την Τήνο.
Η εκκλησία της Παναγίας, χτισμένη από παριανό και τηνιακό μάρμαρο, δεσπόζει σε ολόκληρη την πόλη και βρίσκεται εκεί ακριβώς που βρέθηκε η θαυματουργή εικόνα.
Στις 15 Αυγούστου, γιορτάζεται στην Τήνο, η Κοίμηση της Θεοτόκου, η Επέτειος τορπιλισμού της Έλλης και η ημέρα των Ενόπλων Δυνάμεων.
Στις 15 Αυγούστου του 1940, ιταλικό υποβρύχιο, καταβύθισε το καταδρομικό του ελληνικού στόλου ΕΛΛΗ που ήταν αγκυροβολημένο έξω από το λιμάνι της Τήνου, για να αποδώσει τιμές κατά τη γιορτή της Παναγίας.
Η πράξη, αποτέλεσε τη μεγαλύτερη πρόκληση πριν από τον πόλεμο, δεδομένου ότι ο ναός ήταν από την εποχή ακόμα του Αγώνα της Ανεξαρτησίας κέντρο του ελληνισμού και της ορθοδοξίας.
Οι ηγέτες της Επανάστασης του 1821 θεωρούσαν ύψιστο χρέος να προσέλθουν στην Τήνο και να προσκυνήσουν τη θαυματουργή εικόνα για να αντλήσουν δύναμη για τον αγώνα τους.
Μεταξύ αυτών, προσέρχονταν οι Καραϊσκάκης, Κανάρης, Μιαούλης, Νικηταράς, Μακρυγιάννης, Κολοκοτρώνης.
Λίγο πιο έξω από την Εκκλησία της Τήνου, βρίσκεται και η Μονή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, ή της Κυρίας των Αγγέλων.
Πρόκειται για ένα πανάρχαιο μοναστήρι, του οποίου η ημερομηνία ανέγερσης δεν έχει ακόμα προσδιοριστεί.
Σύμφωνα με την παράδοση, τρεις ευλαβείς αδελφές, από το χωριό Τριπόταμος, έβλεπαν κάθε βράδυ ένα περίεργο φως στο Κεχροβούνι, στην τοποθεσία όπου υπήρχαν τρία εκκλησάκια, της Αγίας Τριάδος, του Τιμίου Προδρόμου και των Παμμεγίστων Ταξιαρχών.
Οι γυναίκες πίστεψαν ότι ήταν ουράνιο κάλεσμα και αποφάσισαν να μονάσουν κτίζοντας δίπλα σε κάθε εκκλησάκι μικρά κελιά. Με το πέρασμα των χρόνων, δημιουργήθηκε στην περιοχή πολυπληθής κοινότητα, με 120 μοναχές.
Η μοναχή που λάμπρυνε με την παρουσία της την ιστορία της Μονής, είναι η Οσία Πελαγία, της οποίας το όνομα συνδέεται άρρηκτα με την ιστορία της Παναγίας της Τήνου.
Η ΑΓΙΑ ΠΕΛΑΓΙΑ
Το κοσμικό όνομα της Αγίας Πελαγίας, ήταν Λουκία. Η μοναχή έζησε στη Μονή, από πολύ μικρή.
Υπηρέτησε τον μοναχικό βίο με σύνεση και βαθιά πίστη.
Η Παναγία την επισκέφθηκε δυο φορές στον ύπνο της και την Τρίτη στις 23 Ιουλίου του 1822, της εμφανίσθηκε την ώρα που προσευχόταν, υποδεικνύοντας της τον τόπο όπου βρισκόταν η Αγια Εικόνα της.
Της ζήτησε επίσης, να φροντίσει για την ανεύρεση της.
Η εικόνα βρέθηκε στις 30 Ιανουαρίου του 1823.
Η Αγία Πελαγία κοιμήθηκε σε ηλικία 80 ετών στις 28 Απριλίου του 1834. Η οσιακή της ζωή τα θαύματα και η μυροβλύζουσα αγία της κάρα, έγιναν αιτία να ανακηρυχθεί από την Ορθόδοξη Εκκλησία ως Αγία.
Η εύρεση της εικόνας της Παναγίας, σε μια κρίσιμη στιγμή της κορύφωσης του αγώνα του Έθνους για την ανεξαρτησία, θεωρήθηκε θεϊκό μήνυμα συγκατάβασης για την απελευθέρωση του Έθνους.
Πανελλήνιο ίδρυμα Ευαγγελίστριας της Τήνου
Το πανελλήνιο ίδρυμα Ευαγγελίστριας της Τήνου, αποτελεί σημείο αναφοράς για τον νεώτερο ελληνισμό και την Ορθοδοξία.
Τυπικά αλλά και ουσιαστικά συστάθηκε το 1825 με τη δημοσίευση της Διαθήκης των κτιτόρων του Ιερού Ναού και Ιδρυτών του προσκυνήματος.
Συνέβαλε αποφασιστικά στον αγώνα της Ανεξαρτησίας, περιθάλποντας τους χιλιάδες πρόσφυγες που κατά καιρούς κατέφευγαν στο νησί.
Υπήρξε επίσης, οικονομικός αρωγός στην Ίδρυση του Εθνικού Πανεπιστημίου και ενίσχυσε πολλάκις τον Εθνικό Στόλο.
Συνέβαλε επίσης οικονομικά σε όλες τις επιστρατεύσεις του 19ου αιώνα, ενισχύοντας το τότε ελληνικό κράτος για την αντιμετώπιση λοιμών, σεισμών, πλημμύρων.
Το Δεκέμβριο του 1940, προσέφερε όλα τα αναθήματα και τιμαλφή της Αγίας Εικόνας και του Ναού, υπέρ του εθνικού αγώνα.
Η πολιτεία χαρακτήρισε από το 1835 το Ιερό Ίδρυμα, “Προσκύνημα των απανταχού Ορθοδόξων”
Παναγία Σουμελά: Το σύμβολο της ποντιακής πίστης
Μια ιστορία, μια παράδοση και ένας θρύλος αγκαλιάζουν το σύμβολο του Πόντου, την Παναγία Σουμελά. Ο Νεόφυτος Καυσικαλυβίτης μας πληροφορεί ότι ο Ευαγγελιστής Λουκάς χάραξε τη μορφή της Παναγίας πάνω σε ξύλο. Την εικόνα της Σουμελά, έφερε στην Αθήνα, μετά το θάνατο του Λουκά, ο μαθητής του Ανανίας και την τοποθέτησαν σε περικαλλή ναό της Θεοτόκου. Για αυτό το λόγο, αρχικά είχε ονομαστεί ως η Παναγία η Αθηνιώτισσα.
Στο τέλος του 4ου αιώνα (380- 386) ιδρύθηκε στο όρος Μελά της Τραπεζούντας, το μοναστήρι της Παναγίας Σουμελά, από τους μοναχούς Βαρνάβα και Σωφρόνιο (κατά κόσμο Βασίλειος και Σωτήρχος, θείος και ανιψιός, κάτοικοι και οι δυο Αθηνών).
Η παράδοση λέει ότι οι μοναχοί, ανταποκρινόμενοι στο κάλεσμα της Παναγίας, ακολούθησαν την πορεία της εικόνας της που πέταξε ως τον Πόντο. Πέρασαν από τα Μετέωρα, τη Χαλκιδική και από την παραλία της μονής Βατοπεδίου, ένας άγνωστος τους πήρε με το καράβι του και τους πήγε ως τη Μαρώνεια. Από κει, πεζοπορώντας πέρασαν τη Ραιδεστό, έφτασαν στην Κωνσταντινούπολη και με ένα πλοιάριο πήγαν στην Τραπεζούντα. Εκεί, τους εμφανίσθηκε και πάλι η Παναγία, πληροφορώντας τους ότι η εικόνα της προπορεύεται στο όρος Μελά. Συνέχισαν αγόγγυστα το ταξίδι τους. Με πυξίδα τον Πυξίτη ποταμό, ανηφόρησαν προς το όρος Μελά. Εκεί, βρέθηκαν μπροστά σε μια σπηλιά από την είσοδο της οποίας παρατήρησαν μια χρυσαφένια λάμψη. Ήταν το φως της Εικόνας της Αθηνιώτισσας.
Γονατιστοί και δακρυσμένοι, ευχαρίστησαν την Παναγία και της υποσχέθηκαν ότι στο σημείο, θα χτίσουν προς τιμήν της ναό.
Με μοναδικά εφόδια την πίστη, την επιμονή και την εργατικότητα, οι δυο ερημίτες μοναχοί, κατόρθωσαν να χτίσουν την εκκλησία της Σουμελιώτισσας, σκαλιστή μέσα στο βουνό. Από τότε έγινε γνωστή ως ΠΑΝΑΓΙΑ ΣΟΥΜΕΛΑ (Εις του Μελά-στου Μελά-Σουμελά).
Μέχρι το 1922, υπήρξε ο οδηγός, ο παρηγορητής, ο συμπαραστάτης, το καταφύγιο και ο εμψυχωτής των Ελληνοποντίων. Υπήρξε επίσης ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες διατήρησης της ελληνικής γλώσσας και ταυτότητας, καθώς και της αναζωπύρωσης της εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης των πιστών.
Η Παναγία Σουμελά, συχνά αντιμετώπιζε επιδρομές από αλλόπιστους ληστές. Σε μια τέτοια επιδρομή, έπαθε μεγάλη ζημιά. Οι ληστές σκότωσαν μοναχούς, λεηλάτησαν τα αφιερώματα και άρπαξαν την Εικόνα για να μοιραστούν τα βαρύτιμα πετράδια και τον πλούτο των αφιερωμάτων. Επειδή, δεν συμφωνούσαν στη μοιρασιά, αποφάσισαν να τη χωρίσουν σε τρία κομμάτια.
Ένας από τους τρεις αποτραβήχτηκε. Όταν ο ένας από τους δυο, σήκωσε το τσεκούρι για να μοιράσει την Εικόνα, μια βροντή ακούστηκε και έπεσε ένας κεραυνός. Οι δυο ληστές, δεν πρόλαβαν να σωθούν, ενώ ο τρίτος μετανοιωμένος έπεσε στα γόνατα και προσκύνησε την Εικόνα. Στη συνέχεια, έγινε μοναχός και βοήθησε και άλλους καλόγερους να ξαναχτιστεί το μοναστήρι που είχε καταστραφεί.
Ο αναπάντεχος ξεριζωμός, ερήμωσε μαζί με τον αλησμόνητο Πόντο και τη Βίγλα της Σουμελιώτισσας. Με την ανταλλαγή, τα ιερά κειμήλια παραχωρήθηκαν, και το 1931 τα ξέθαψε και τα έφερε στην Ελλάδα, ο Αμβρόσιος ο Σουμελιώτης, ύστερα από ενέργειες του πρωθυπουργού Ελευθέριου Βενιζέλου προς την τουρκική κυβέρνηση του Ισμέντ Ινονού.
Από το 1952, αρχίζει μια νέα περίοδος. Η ελλαδική ιστορία της Παναγίας Σουμελά. Το 1951-1952, ύστερα από πρόταση του τότε προέδρου του σωματείου “Παναγία Σουμελά” Θεσσαλονίκης, Φίλωνα Κτενίδη, η Εικόνα παραχωρήθηκε στο Σωματείο, το οποίο και άρχισε την ανέγερση της Μονής, σε ένα επίπεδο του Βερμίου, πάνω από το χωριό Καστανιά, που είχε παραχωρήσει δωρεάν 500 στρέμματα για την ανέγερση του Προσκυνήματος.
Η ” Αθηνιώτισσα” και “Σουμελιώτισσα” γίνεται τότε Βερμιώτισα και πανελλήνιο Προσκύνημα.
Από το 1952 που χτίστηκε ο μικρός ναός, η Εικόνα θρονιάστηκε στο νέο της θρόνο. Σκοπός της ανέγερσης της Μονής δεν ήταν η ίδρυση στον ελλαδικό χώρο, ακόμη ενός μοναστηριού, αλλά η ανέγερση ενός προσκυνήματος που θα αποτελούσε σύμβολο και φάρο.
Χάρη στην ευλάβεια και θεοσέβεια των Ποντίων και φιλοποντίων, δημιουργήθηκαν διάφορα κτίρια. Η διοίκηση της Παναγίας Σουμελά, φρόντισε για τη δημιουργία μουσειακής συλλογής από ιερά σκεύη, εικόνες και άμφια, αλλά και τη δημιουργία αξιόλογης βιβλιοθήκης.
Σήμερα το κτιριακό συγκρότημα περιλαμβάνει δυο εκκλησίες δέκα ξενώνες με 620 κρεβάτια, ένα εστιατόριο, δυο τουριστικά περίπτερα βρύσες, τηλέφωνα, ηλεκτρικό φως, χώρους στάθμευσης, πλατεία, εκατοντάδες καλλωπιστικά και καρποφόρα δέντρα.
Κάθε χρόνο, το τριήμερο του 15Αύγουστου, είναι πρωτοφανής η συρροή χιλιάδων προσκυνητών από όλα τα διαμερίσματα της χώρας και το εξωτερικό. Η περιφορά της Εικόνας, μέσα στο χώρο του ιερού προσκυνήματος, γίνεται με βυζαντινή μεγαλοπρέπεια και σύμφωνα με την Ορθόδοξη Παράδοση, είναι μια από τις πιο συγκινητικές και κατανυκτικές ακολουθίες.
Παναγία η φιδούσα
Ένα ασυνήθιστο θρησκευτικό γεγονός συμβαίνει κάθε χρόνο τον Δεκαπενταύγουστο στα χωριά Μαρκόπουλο και Αργίνια της Κεφαλονιάς.
Το διάστημα 6-16 Αυγούστου, εμφανίζονται και κυκλοφορούν στις εικόνες των ναών των δυο χωριών, μικρά ακίνδυνα φίδια.
Τα ” Φιδάκια της Παναγιάς” όπως τα ονομάζουν, φέρουν μικρούς σταυρούς στα κεφάλια τους, ενώ πολλές φορές κυκλοφορούν και στους δρόμους των χωριών.
Οι κάτοικοι τα μαζεύουν σε βάζα για να μην ποδοπατηθούν και τα πηγαίνουν στην εκκλησία. Τα αφήνουν ελεύθερα μετά τη λειτουργία και στη συνέχεια εξαφανίζονται.
Ουσιαστικά πρόκειται για ένα είδος φιδιών που πολλαπλασιάστηκε στην περιοχή, γιατί τα ευνοούσε τόσο ο τόπος όσο και οι ντόπιοι, αφού κανείς δεν τα ενοχλούσε.
Τον Δεκαπενταύγουστο, ο δυνατός ήχος από τις καμπάνες, κάνει τα φίδια να βγαίνουν από τις φωλιές τους και είναι χαρακτηριστικό ότι αφήνουν τους ανθρώπους να τα πιάσουν.
Οι επιστήμονες προσπαθούν να εξηγήσουν το φαινόμενο λέγοντας ότι η εκκλησία βρίσκεται απλώς κατά μήκος της φυσικής μεταναστευτικής διαδρομής των μικρών φιδιών.
Ωστόσο οι πιστοί του νησιού λένε ότι τα φίδια εξαφανίζονται, όταν το νησί περνάει δύσκολες ώρες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, είναι ότι δεν εμφανίσθηκαν κατά τη διάρκεια του πολέμου του 1940 καθώς και το 1953 όπου καταστρεπτικός σεισμός έπληξε το νησί.
Η παράδοση
Η παράδοση λέει, ότι η εικόνα της Παναγίας, βρέθηκε σε ένα σκίνο μετά από την εμφάνιση πύρινης φλόγας. Στο σημείο εκείνο, οι χωρικοί έχτισαν εκκλησία και αργότερα ανοικοδομήθηκε γυναικεία μονή.
Όταν κάποια στιγμή, εμφανίσθηκαν πειρατές στο νησί, οι μοναχές φοβισμένες, ζήτησαν την προστασία της Παναγίας. Όταν έφθασαν οι πειρατές, το μοναστήρι έζωσαν φίδια, τα οποία τους έτρεψαν σε φυγή.
Έτσι, οι μοναχές σώθηκαν.
Η Παναγία της Αγιάσου
Στις πλαγιές του όρους Ολύμπου, στην όμορφη και γραφική πόλη της Αγιάσου, βρίσκεται η Παναγία η Αγιασώτισσα.
Η ιστορία του προσκυνήματος, αρχίζει τους Βυζαντινούς χρόνους, όταν ο Ιερομόναχος Αγάθωνας ο Εφέσιος, τα χρόνια της εικονομαχίας, έφερε, μαζί με άλλα κειμήλια, την ιστορική εικόνα της Παναγίας.
Η βυζαντινή εικόνα, έργο του Ευαγγελιστή Λουκά, φέρει την επιγραφή ” Μήτηρ Θεού Αγία Σιών” και έχει διαστάσεις 0,56 Χ 0,62. Παριστάνει την Θεοτόκο σε προτομή να βαστάζει στους κόλπους της τον Ιησού Χριστό.
Η εικόνα, έδωσε το όνομα της και στην πόλη της Αγιάσου (Αγία Σιών).
Χιλιάδες πιστοί, από όλη τη Λέσβο αλλά και από τα μικρασιατικά παράλια, συνέρεαν και συρρέουν για να προσκυνήσουν τη Χάρη της. Ακόμα και οι Τούρκοι, σε περιστάσεις συμφορών, προσέρχονταν στην Παναγία της Αγιάσου για να ζητήσουν τη βοήθεια της.
Ο ναός ανεγέρθη το 1170 και εγκαινιάστηκε το 1173. Διατηρήθηκε ως το 1806, ημερομηνία που κατεδαφίστηκε λόγω ακαταλληλόλητας. Την ίδια χρονιά, άρχισε να χτίζεται νέος ναός, ο οποίος έξι χρόνια αργότερα καταστράφηκε, λόγω πυρκαγιάς (6 Αυγούστου 1812).
Το 1815, χάρη στις δωρεές πιστών από τη Λέσβο και τα μικρασιατικά παράλια, χτίστηκε ο τρίτος ναός, που υπάρχει ακόμα και σήμερα. Ο ναός είναι τρίκλητη βασιλική, με τρεις κόγχες ιερού βήματος, τρεις Αγιες Τράπεζες και μεγάλο γυναικωνίτη.
Το μήκος του, είναι 32,2 μ. και το πλάτος του 26,2 μ. Το τέμπλο είναι μαρμάρινο όπως και ο δεσποτικός θρόνος. Η τελευταία του ανακαίνιση, έγινε το 1977.
Η Παναγία του Χάρου
Ξεχωρίζει για τη μοναδικότητα της καθώς είναι η μοναδική εικόνα της Παναγίας που δεν κρατά το Θείο Βρέφος, αλλά τον Εσταυρωμένο Χριστό. Ο λόγος για την Παναγία του Χάρου, που όσο και αν ακούγεται παράξενο το όνομά της, εδώ και εκατοντάδες χρόνια ευλογεί το νησί των Λειψών.
Η Παναγία του Χάρου πήρε το όνομά της, από το γεγονός ότι ο νεκρός Χριστός στον σταυρό του μαρτυρίου και ο Χάρος σχετίζονται μεταξύ τους εννοιολογικά. Το μοναστήρι της Παναγίας βρίσκεται ένα χιλιόμετρο έξω από το βασικό οικισμό των Λειψών. Τόσο το εξωμονάστηρο όσο και η εικόνα χρονολογούνται από το 1600 μ.Χ., όταν έφτασαν στο νησί δύο μοναχοί στην Πάτμο.
Η Παναγία του Χάρου γιορτάζει στις 23 Αυγούστου (εννιάμερα της Παναγίας) και στους Λειψούς στήνεται μεγάλο πανηγύρι. Από το 1943 μέχρι σήμερα τη θαυματουργή εικόνα κοσμούν τα περιώνυμα “κρινάκια της Παναγίας”. Τα λουλούδια τοποθετούνται στην εικόνα την Ανοιξη, στη συνέχεια ξεραίνονται και στη γιορτή της, κατακαλόκαιρο, ανθίζουν βγάζοντας μοσχομυριστά μπουμπούκια.
Πηγή:www.ert.gr