Όταν ο ήλιος γίνεται εχθρός μας. . .
Συγγραφέας iator Γράφτηκε στις ,
Ο ήλιος αποτελεί αστείρευτη πηγή ενέργειας και ζωής. Εν τούτοις η ηλιακή ακτινοβολία εκτός από τα ανεκτίμητα οφέλη της μπορεί να προκαλέσει σημαντικές βλάβες στην ανθρώπινη υγεία όταν άσκοπα και αλόγιστα εκτιθέμεθα σε αυτή. Το καλοκαίρι και η μαγεία της καλοκαιρινής θάλασσας μάς παρασύρουν για ζωή έξω από τους τοίχους των δωματίων μας, με συνέπεια να αυξάνεται σημαντικά ο κίνδυνος εμφάνισης βλαβών στον οργανισμό μας.
Είναι γεγονός ότι στην εποχή μας το μαύρισμα του δέρματος έχει συνδυαστεί με την ομορφιά και με μια περισσότερο υγιή εμφάνιση του σώματος. Στην πραγματικότητα, όμως, το μαύρισμα που προκαλείται, είτε από τον ήλιο, είτε με τεχνητά μέσα, δημιουργεί τις προϋποθέσεις για βλάβες του δέρματος που περιλαμβάνουν την πρόωρη γήρανσή του και την εκδήλωση διαφόρων μορφών καρκίνου.
Δυσμενείς επιπτώσεις του ήλιου στο δέρμα
Ο ήλιος είναι απαραίτητος τόσο για την ζωή στη γη (φωτοσύνθεση, παροχή θερμότητας κλπ) όσο και για τον άνθρωπο και το δέρμα του ειδικότερα (σύνθεση βιταμίνης D, σταδιακό προστατευτικό και ελαφρό μαύρισμα, μικροβιοκτόνος δράση, θεραπευτική δράση σε νοσήματα όπως η ψωρίαση, η ακμή, η ατοπική δερματίτιδα κλπ).
Μοιάζει ωστόσο με νόμισμα δυο όψεων:
Την ωφέλιμη / ζωογόνο όψη
Την επιβλαβή / ζωοφθόρο όψη ανάλογα με τον χρόνο έκθεσης βραχυπρόθεσμα ή μακροπρόθεσμα.
Οι δυσμενείς επιπτώσεις του ήλιου στο ανθρώπινο δέρμα περιλαμβάνουν:
1) Το ηλιακό έγκαυμα: είναι η συχνότερη και πιο γνωστή βλάβη, προκαλείται από παρατεταμένη έκθεση σε έντονο ηλιακό φως και οφείλεται κυρίως στην UVB ακτινοβολία. Εμφανίζεται μέσα σε 2 – 6 ώρες και τα συμπτώματα (κοκκινίλα, πρήξιμο, φουσκάλες και πόνος) κορυφώνονται μέσα στο πρώτο 24ωρο. Κατά την αποχώρηση του ηλιακού εγκαύματος σε μερικές μέρες, παρατηρείται ένα χαρακτηριστικό ξεφλούδισμα και μαύρισμα. Η αντιμετώπισή του είναι συμπτωματική (δροσερά λουτρά, ανακουφιστικές ειδικές λοσιόν, παυσίπονα). Κάποιες φορές χρειάζεται να αντιμετωπιστεί από ειδικό Δερματολόγο.
2) Τις φωτοτοξικές και τις φωτοαλλεργικές αντιδράσεις, που για να προκληθούν χρειάζονται εκτός από την έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία και την παρουσία κάποιας ουσίας που εφαρμόζεται τοπικά στο δέρμα η λαμβάνεται συστηματικά. Οι αντιδράσεις αυτές μπορεί να εμφανίζονται άμεσα ή να αργούν να αναπτυχθούν. Επίσης, μπορεί να εντοπίζονται ακόμα και σε μη εκτεθειμένα στον ήλιο σημεία του σώματος και η συσχέτιση με την υπεύθυνη ουσία δεν είναι πάντα εύκολη. Ουσίες και φάρμακα που μπορεί να προκαλέσουν τέτοιου τύπου αντιδράσεις περιλαμβάνουν φυτά και αρωματικά έλαια (άνηθο, μάραθο, γλυκάνισο, καρότο, σέλινο, λάχανο, λεμόνι, περγαμότο, κ.λ.π.), προϊόντα της πίσσας, φάρμακα (όπως αντιβιοτικά, αντιφλεγμονώδη, ψυχοφάρμακα, τοπικά αναισθητικά και αντι-ισταμινικά κλπ), βαφές, ρουζ, ουσίες σε σαπούνια, σαμπουάν, αποσμητικά, after-shave, αντι-ηλιακά με χημικά φίλτρα, καθώς και κάποια συστατικά κρεμών και αλοιφών κλπ. Η αντιμετώπιση των αντιδράσεων αυτών, εκτός από τα ανακουφιστικά μέτρα και την απομάκρυνση της υπεύθυνης ουσίας, χρειάζεται και την συνδρομή του ειδικού Δερματολόγου.
3) Αλλες παθήσεις όπως το πολύμορφο εκ φωτός ερύθημα, η ηλιακή κνίδωση, οι πορφυρίες και η πελλάγρα καθώς και ο καταρράκτης στα μάτια.
4) Επιδείνωση δερματοπαθειών που προϋπάρχουν, όπως Ερυθηματώδης λύκος, Έρπης απλός, Μέλασμα κ.α.
5) Φωτογήρανση: Η μακροχρόνια έκθεση στον ήλιο έχει αθροιστική δράση. Το δέρμα δηλαδή “μαζεύει” ώρες και χρόνια ηλιοέκθεσης και αυτό έχει σαν αποτέλεσμα σταδιακά αλλά σταθερά την επιτάχυνση της γήρανσης του δέρματος, με συνέπεια διαταραχές και υποβάθμιση των ανατομικών του στοιχείων (κερατινοκύτταρα, ελαστικές και κολλαγόνους ίνες, αγγεία κλπ). Υπεύθυνες είναι κυρίως οι ακτίνες UVA και τα αποτελέσματα της διαδικασίας αυτής γίνονται αργά αλλά σταθερά φανερά: ρυτίδες, άγριο και χαλαρό δέρμα, ακτινικές εφηλίδες (κηλίδες), ευρυαγγείες, προκαρκινωματώδεις βλάβες του δέρματος (ακτινικές υπερκερατώσεις) κ.α. Για να γίνει κατανοητή η επιτάχυνση της γήρανσης, αρκεί να φέρουμε στο μυαλό μας μία ηλικιωμένη αγρότισσα, που τα εκτεθειμένα στον ήλιο μέρη (πρόσωπο, χέρια και V τραχήλου) έχουν “γεράσει” εντονότατα ενώ το υπόλοιπο δέρμα της φαίνεται ότι έχει πολύ μικρότερη ηλικία !
6) Δερματικός καρκίνος: Η υπεριώδης ακτινοβολία μπορούμε να πούμε ότι είναι ένα “πανταχού παρόν καρκινογόνο” (προκαλεί παραγωγή βλαπτικών ελεύθερων ριζών στο δέρμα και διαταραχές στο DNA και τα γονίδια καθώς και ανοσοκαταστολή δηλαδή πτώση της άμυνας του οργανισμού). Η φωτογήρανση εκτός από την αισθητική σημασία της, έχει και σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία του δέρματος, διότι σημαίνει και μεγαλύτερη συχνότητα δερματικών καρκίνων όπως είναι τα επιθηλιώματα. Για το κακόηθες μελάνωμα (που είναι από τους καρκίνους με την χειρότερη πρόγνωση εάν δεν διαγνωστεί έγκαιρα), φαίνεται ειδικότερα ότι προδιαθέτει η αθροιστική έκθεση στον ήλιο και τα ηλιακά εγκαύματα κυρίως κατά την νηπιακή και παιδική ηλικία. Ατομα “υψηλού κινδύνου” να εμφανίσουν κακόηθες μελάνωμα είναι επίσης όσοι έχουν πολλούς ή ασυνήθιστους / μεγάλους μελαγχρωματικούς σπίλους (“ελιές”) στο σώμα τους, φωτότυπο 1 ή 2 ή κάποιος συγγενής τους έχει εμφανίσει μελάνωμα.
Σημείωση
Σημαντικό ρόλο στις επιπτώσεις από την έκθεση στον ήλιο, τόσο τις βραχυπρόθεσμες (πχ ηλιακό έγκαυμα) όσο και τις μακροπρόθεσμες (φωτογήρανση – δερματικός καρκίνος) παίζει το επάγγελμα και οι συνήθειες. Όσοι ασκούν επαγγέλματα ή ασχολούνται με σπορ που συνεπάγονται μακροχρόνια έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία, όπως οι αγρότες και οι ναυτικοί έχουν όπως είναι προφανές επιπλέον λόγους να προφυλάσσονται από την ηλιακή ακτινοβολία, ειδικά στην χώρα μας που ανήκει όπως είναι γνωστό στις πολύ ηλιόλουστες χώρες. Ο όρος “ηλιοθεραπεία” περιγράφει περισσότερο “μόδα” και είναι παραπλανητικός, αφού το σταδιακά και ελαφρά μαυρισμένο δέρμα πέρα από το ότι είναι υγιέστερο, είναι και πιο “in” από το ηλιοκαμένο ή φωτογηρασμένο δέρμα.
Πηγή:http://www.ert.gr
