Θεραπεία κρίσεων πανικού και φοβιών με εικονική πραγματικότητα
Συγγραφέας iator Γράφτηκε στις ,
Τα αποτελέσματα ερευνών που έγιναν στην Ολλανδία έδειξαν ότι το 7,8% και το 10,4% του πληθυσμού υπέφερε από κοινωνική φοβία ή από κάποιο είδος φοβίας αντίστοιχα. Μέχρι σήμερα η αντιμετώπιση των κρίσεων πανικού και των φοβιών γινόταν με κλασικές μεθόδους όπως η ψυχανάλυση και τη φαρμακοθεραπεία.
Η εικονική πραγματικότητα αποτελεί σήμερα ένα νέο όπλο στη θεραπευτική φαρέτρα, για την αντιμετώπιση των κρίσεων πανικού και των φοβιών που απασχολούν σχεδόν ένα στα δέκα άτομα. Τα αποτελέσματα ερευνών που έγιναν στην Ολλανδία έδειξαν ότι το 7,8% και το 10,4% του πληθυσμού υπέφερε από κοινωνική φοβία ή από κάποιο είδος φοβίας αντίστοιχα. Μέχρι σήμερα η αντιμετώπιση των κρίσεων πανικού και των φοβιών γινόταν με κλασικές μεθόδους όπως η ψυχανάλυση και τη φαρμακοθεραπεία. Τώρα πλέον αντιμετωπίζονται με εικονική πραγματικότητα , δηλαδή σε ένα περιβάλλον προσομοίωσης που δημιουργείται με τη βοήθεια ηλεκτρονικού υπολογιστή, με απεικονίσεις σε πραγματικό χρόνο. Η μέθοδος αυτή εφαρμόζεται με επιτυχία στην Αμερική και την Ολλανδία , όχι όμως στη χώρα μας , ενώ από μελέτη, που έγινε σε 150 ασθενείς, προέκυψε ότι το 76% προτίμησε τη θεραπεία μέσω εικονικής πραγματικότητας. Τα παραπάνω επισήμανε ο λέκτορας του Πανεπιστημίου Αιγαίου, Σπ.Βοσινάκης, σε ανακοίνωσή του στο 23ο Ιατρικό Συνέδριο Ενόπλων Δυνάμεων που διεξάγεται στη Θεσσαλονίκη.
Οι κυριότερες φοβίες που μπορούν μέχρι σήμερα να θεραπεύονται με εικονική πραγματικότητα είναι η κλειστοφοβία, η υψοφοβία, η αεροφοβία, η αραχνοφοβία, η κυνοφοβία, η κοινωνική φοβία, το μετατραυματικό στρες. Τελευταία αναπτύσσονται βάσεις δεδομένων για βροντοφοβία, καρχαριοφοβία , θερμοφοβία , μικροβιοφοβία κλπ.
Η βασική αρχή της θεραπείας αυτής είναι η τοποθέτηση του ασθενούς σε ένα εικονικό περιβάλλον που έχει σχέση με την ειδική φοβία πχ καμπίνα αεροπλάνου σε αεροφοβία, παρουσία σκύλου σε κυνοφοβία, παρουσία πλήθους σε κοινωνική φοβία κλπ και η σταδιακή επανέκθεσή του σε αυτή. Η τεχνική αυτή ονομάζεται εικονική θεραπεία έκθεσης.
«Η θεραπεία μέσω έκθεσης μπορεί να πραγματοποιηθεί είτε με την παρουσία του ατόμου στη φυσική κατάσταση της φοβίας , είτε με το να ξαναδημιουργεί στη φαντασία του το άτομο τις καταστάσεις που του προκαλούν φόβο . Πολλές φορές οι θεραπευτές καταφεύγουν στη δεύτερη περίπτωση, καθώς μπορεί να μην είναι δυνατή η αναπαραγωγή της φυσικής κατάστασης. Ένα παράδειγμα είναι η μετατραυματική αγχώδης διαταραχή σε άτομα που βίωσαν κάποιο πόλεμο ή καταστροφή. Μια τρίτη πιο σύγχρονη δυνατότητα είναι η θεραπεία μέσω έκθεσης σε περιβάλλον εικονικής πραγματικότητας δηλαδή προσομοίωσης που δημιουργείται με τη χρήση ηλεκτρονικού υπολογιστή. Δεδομένου ότι ο ασθενής γνωρίζει ότι βρίσκεται σε εικονικό περιβάλλον καθησυχάζει ευκολότερα τις φοβίες του. Ο θεραπευτής μπορεί να παρέμβει τροποποιώντας το περιβάλλον, πχ προσθέτοντας περισσότερες αράχνες, αυξάνοντας το ύψος, μικραίνοντας το χώρο κλπ ανάλογα με τη φοβία» εξηγεί ο κ Βοσινάκης
Με τη χρήση εξειδικευμένου υλικού και λογισμικού παρέχονται στους χρήστες δεδομένα πολλαπλών αισθήσεων, όπως στερεοσκοπική όραση, τρισδιάστατος ήχος και αίσθηση αφής. Επιπλέον, οι χρήστες έχουν τη δυνατότητα να αλληλεπιδράσουν με φυσικό τρόπο με το περιβάλλον, καθώς ανιχνεύεται η κίνηση του κεφαλιού και του χεριού τους και τροποποιούνται αντίστοιχα τα δεδομένα που λαμβάνουν από το περιβάλλον. Αποτέλεσμα μιας τέτοιας εμπειρίας είναι η αίσθηση της «παρουσίας» του χρήστη, δηλαδή η υποκειμενική αίσθηση ότι αποτελεί και ο ίδιος μέρος του εικονικού περιβάλλοντος
Στην περίπτωση της θεραπείας μέσω εικονικής πραγματικότητας τοποθετείται ο ασθενής σε ένα τέτοιο συνθετικό αλλά αρκετά ρεαλιστικό περιβάλλον και σταδιακά έρχεται αντιμέτωπος με το αντικείμενο του φόβου του με στόχο να καταφέρει τελικά να το ξεπεράσει.
«Οι σχετικές μελέτες και μετα-αναλύσεις έδειξαν ότι η θεραπεία μέσω εικονικής πραγματικότητας είναι εξίσου αποτελεσματική με την έκθεση σε φυσικό περιβάλλον. Και μάλιστα υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες αποδείχτηκε αποτελεσματικότερη. Το εύρημα αυτό είναι πιθανό να σχετίζεται με την ευελιξία που υπάρχει στη διαμόρφωση ενός εικονικού περιβάλλοντος σε σχέση με το φυσικό. Ένα άλλο εξίσου ενδιαφέρον εύρημα είναι ότι οι ασθενείς είναι πολύ περισσότερο πρόθυμοι να εκτεθούν σε περιβάλλον εικονικής πραγματικότητας σε σχέση με το φυσικό περιβάλλον του φόβου τους. Σε σχετική μελέτη σε 150 ασθενείς, το 76% προτίμησε τη θεραπεία μέσω εικονικής πραγματικότητα» προσθέτει ο κ Βοσινάκης.
Ένα βασικό πλεονέκτημα της χρήσης εικονικής πραγματικότητας , σύμφωνα με τον κ Βοσινάκη, είναι ότι η θεραπεία γίνεται απευθείας στο γραφείο του θεραπευτή χωρίς μετακινήσεις και ειδικές διαμορφώσεις χώρων, οι οποίες κοστίζουν σε χρόνο και χρήμα. «Επιπλέον στο εικονικό περιβάλλον ο θεραπευτής έχει πολύ μεγαλύτερη ευελιξία στη δημιουργία και διαμόρφωση περιβαλλόντων σταδιακής έκθεσης με αποτέλεσμα η θεραπεία να μπορεί να εξατομικευτεί στις ειδικές ανάγκες του εκάστοτε ασθενούς» προσθέτει ο κ Βοσινάκης .
