Νόσος Alzheimer
Συγγραφέας Μαρία Δαλαμάγκα Γράφτηκε στις ,
Η νόσος Alzheimer είναι μια ασθένεια του εγκεφάλου , κατά την οποία η καταστροφή και ο θάνατος των κυττάρων του εγκεφάλου , οδηγεί σε καταστροφικό διανοητικό αποπροσανατολισμό σε μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο.
Συχνά συγχέεται με την άνοια ( διανοητική και σωματική φθορά ) , τα συμπτώματα της οποίας περιλαμβάνουν επιδεινούμενα φτωχή μνήμη , αλλαγές στη προσωπικότητα του ατόμου , απώλεια αυτοσυγκέντρωσης και κρίσης. Η ασθένεια πλήττει περίπου τέσσερα εκατομμύρια ανθρώπους στις ΗΠΑ. Αν και οι περισσότεροι ασθενείς είναι άνω των 65 ετών , η νόσος δεν είναι φυσιολογικό αποτέλεσμα της γήρανσης. Η φαρμακευτική αγωγή μπορεί να ανακουφίσει ορισμένα συμπτώματα, στα πρώιμα στάδια της νόσου , αλλά δεν υπάρχει αποτελεσματική θεραπεία , καθότι η ακριβής αιτία της νόσου παραμένει άγνωστη.
Ο πρώτος που περιέγραψε τη νόσο ήταν ο Alois Alzheimer (1864 – 1915 ) , γερμανός νευρολόγος από όπου πήρε και το όνομα της. Το 1906 μελέτησε μια γυναίκα 51 χρόνων , της οποίας η προσωπικότητα και η πνευματική διαύγεια επιδεινωνόταν , ξεχνούσε τα πράγματα , γινόταν παρανοϊκή , συμπεριφερόταν παράξενα. Μετά το θάνατο της γυναίκας ,ο Alzheimer πραγματοποίησε νεκροψία στον εγκέφαλο της , όπου παρατήρησε μια ασυνήθιστη διόγκωση και παγίδευση των νευρικών ινών. Παρατήρησε επίσης ότι το κυτταρικό σώμα και ο πυρήνας των νευρικών κυττάρων είχε εξαφανιστεί. Ο Alzheimer κατάλαβε ότι αυτά τα ευρήματα υποδείκνυαν μια νέα , μη αναγνωρισμένη ασθένεια. Περισσότερο από επτά δεκαετίες πέρασαν, πριν οι ερευνητές στρέψουν και πάλι τη προσοχή τους σε αυτή τη καταστροφική ασθένεια.
Η τραγική αυτή ασθένεια καταστρέφει αργά τον εγκέφαλο των ασθενών , καθώς τους στερεί τις σκέψεις και τις αναμνήσεις , που τους καθιστούν μοναδικά ανθρώπινα όντα. Η νόσος περνά από μια σειρά σταδίων , καθώς η έναρξη της σχετίζεται με μια ελάχιστη απώλεια προσφάτων γεγονότων. Σταδιακά η νόσος συνοδεύεται από μη ανάκληση γεγονότων , μη ικανοποιητική προσωπική υγιεινή , διαταραγμένη κριτική ικανότητα και απώλεια αυτοσυγκέντρωσης. Στη πορεία εξελίσσεται με σύγχυση , ανησυχία, ευερεθιστότητα και αποπροσανατολισμό. Αυτές οι καταστάσεις επιδεινώνονται , μέχρι το τελικό αποτέλεσμα , όπου οι ασθενείς δεν είναι σε θέση πλέον να διαβάζουν , να γράφουν , να μιλούν , να αναγνωρίζουν αγαπημένα τους πρόσωπα και να φροντίζουν τον εαυτό τους.
Η επιβίωση μετά την εμφάνιση των συμπτωμάτων ανέρχεται σε πέντε έως δέκα έτη , αλλά μπορεί να διαρκέσει έως και είκοσι έτη. Οι ασθενείς αυτοί είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι στις λοιμώξεις (κυρίως πνευμονία ) , που είναι και η κύρια αιτία θανάτου.
Ένας υγιής εγκέφαλος αποτελείται από δισεκατομμύρια νευρικά κύτταρα(νευρώνες ) , το καθένα από τα οποία αποτελείται από ένα κυτταρικό σώμα , δενδρίτες και έναν άξονα. Οι δενδρίτες και οι άξονες μαζί, καλούνται νευρικές ίνες και είναι οι επεκτάσεις του κυτταρικού σώματος. Τα νευρικά μηνύματα εισέρχονται σε ένα νευρώνα μέσω των δενδριτών και εγκαταλείπουν το νευρώνα μέσω του άξονα. Οι νευρώνες χωρίζονται μεταξύ τους με στενά χάσματα , τα οποία ονομάζονται συνάψεις. Τα μηνύματα που ταξιδεύουν από τον ένα νευρώνα στον άλλο , μεταφέρονται σε αυτά τα στενά χάσματα με χημικές ουσίες , τους νευροδιαβιβαστές. Αυτό το εξαιρετικά οργανωμένο σύστημα , επιτρέπει στον εγκέφαλο να αναγνωρίζει ερεθίσματα και να απαντά με τον κατάλληλο τρόπο. Στη νόσο αυτό το σύστημα παύει πλέον να λειτουργεί. Οι εγκέφαλοι των ασθενών φαίνονται συρρικνωμένοι , ιδιαίτερα στο εξωτερικό στρώμα της φαιάς ουσίας , που είναι υπεύθυνο για τις ανώτερες εγκεφαλικές λειτουργίες όπως η σκέψη και η μνήμη. Ένα μεγάλο ποσοστό της συρρίκνωσης οφείλεται στην απώλεια των εγκεφαλικών κυττάρων και ων μεταξύ των συνάψεων.
Η διάγνωση δεν είναι απλή , όπως μια εξέταση αίματος. Οριστική διάγνωση μπορεί να γίνει μόνο με εξέταση εγκεφαλικού ιστού μετά το θάνατο. Διάγνωση σε εν ζωή ασθενείς γίνεται με βάση το ιστορικό , τη κλινική εξέταση, εργαστηριακές εξετάσεις για να αποκλειστούν άλλα πιθανά αίτια , καθώς και νευρολογικές εξετάσεις για να ελεγχούν οι νευροσυσχετισμοί. Με αυτό τον τρόπο η διάγνωση προσεγγίζει το 90 τοις εκατό.
Η συγκεκριμένη αιτία της νόσου παραμένει άγνωστη αν και στους παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνονται η προχωρημένη ηλικία , παλαιά κρανιοεγκεφαλική κάκωση και μεταλλάξεις γονιδίων. Οι επιστήμονες διερευνούν το μέταλλο αλουμίνιο , ως πιθανό τοξικό παράγοντα που εμπλέκεται στην ανάπτυξη της νόσου. Υπό μελέτη είναι επίσης ο ρόλος του νευροδιαβιβαστή ακετυλοχολίνη ,καθώς μείωση των επιπέδων της εν λόγω ουσίας σχετίζεται με σοβαρά συμπτώματα. Μερικοί επιστήμονες θεωρούν ότι οι παθολογικές πρωτεϊνες που βρέθηκαν σε πλάκες στους εγκεφάλους ασθενών , μπορεί να είναι η απάντηση στη νόσο. Ακόμη ένας παράγοντας που μελετάται είναι ένας ιός με αργή εξέλιξη. Η νόσος αποτελεί τη τέταρτη αιτία θανάτου στις ΗΠΑ (μετά τις καρδιακές παθήσεις , το καρκίνο και τα εγκεφαλικά επεισόδια) και περισσότεροι από 100.000 αμερικανοί πεθαίνουν κάθε χρόνο από τη νόσο Alzheimer.
