Αγκυλωτική σπονδυλίτιδα
Συγγραφείς: Νικόλαος Παπαδημητρίου & Γεώργιος Παπαδημητρίου Γράφτηκε στις ,
Συνώνυμα: αγκυλοποιητική σπονδυλαρθρίτιδα, νόσος του Strumpell-Pierre-Marie, νόσος Bechterew.
Η αγκυλωτική σπονδυλίτιδα χαρακτηρίζεται από μια αγκύλωση της σπονδυλικής στήλης. Διακρίνονται δύο τύποι. Ο οστεοποιός τύπος με κύρια χαρακτηριστικά την τάση οστεοποιήσεως, ο τύπος αυτός προσβάλλει κυρίως άνδρες και ο αρθριτικός τύπος που προσβάλλει κυρίως γυναίκες. Η πάθηση αρχίζει στις περισσότερες περιπτώσεις στην ηλικία 20-30 χρόνων. Προσβάλλει κατά κανόνα άνδρες παρά γυναίκες σε αναλογία 9 : 1 .
Αιτιοπαθογένεια
Οι φλεγμονώδεις αλλοιώσεις αρχίζουν συνήθως στις ιερολαγόνιες αρθρώσεις και στις μεσοσπονδύλιες αρθρώσεις της σπονδυλικής στήλης. Ο αρθρικός χόνδρος ατροφεί και οι αρθρώσεις αγκυλώνονται. Στη συνέχεια ακολουθούν ασβεστοποιήσεις των συνδέσμων της σπονδυλικής στήλης, που έχουν σαν επακόλουθο την αγκύλωση του τμήματος αυτής που έχει προσβληθεί από την πάθηση.
Κλινική εικόνα
Η πορεία της νόσου συνεχίζεται με εξάρσεις και υφέσεις. Υπάρχουν όμως μορφές πορείας που είναι σχετικά ανώδυνες και άλλες πολύ επώδυνες. Οι πόνοι στις πτέρνες, γόνατα και ισχία μπορεί να προηγούνται από τους πόνους στη μέση. Με την εξέλιξη της νόσου εμφανίζεται μια αυξανόμενη δύσκαμπτη κύφωση. Οι ακραίες περιπτώσεις, στις οποίες οι ασθενείς δεν είναι πλέον σε θέση να ανυψώσουν την κεφαλή μέχρι την οριζόντια θέση των ματιών, έχουν γίνει σπάνιες λόγω των θεραπευτικών επιτευγμάτων. Ιδιαίτερα βαριές αναπηρίες εμφανίζονται στους ασθενείς που προσβάλλονται ταυτόχρονα και οι κατ’ισχίων αρθρώσεις.
Εξωσπονδυλικές αρθρίτιδες παρατηρούνται στο 50-70% των ασθενών. Η πάθηση μπορεί να συνοδεύεται από ιριδοκυκλίτιδα και ουρολοιμώξεις. Λόγω της αυξανομένης αγκύλωσης η θωρακική αναπνοή αντικαθίσταται από την κοιλιακή, με αποτέλεσμα την εμφάνιση πνευμονικού εμφυσήματος και καρδιοπνευμονικής ανεπάρκειας. Συχνά έπειτα από πολλά χρόνια η εξέλιξη της νόσου σταματά και αφήνει διάφορες μόνιμες βλάβες, που αρχίζουν από ελαφρά δυσκαμψία και φθάνουν μέχρι βαριές δύσκαμπτες παραμορφώσεις της σπονδυλικής στήλης και αγκύλωση των κατ’ισχίων αρθρώσεων.
Εργαστηριακές εξετάσεις. Μόνο ένα μέρος των ασθενών παρουσιάζει αυξημένη ΤΚΕ. Οι ρευματοειδείς παράγοντες ορού είναι αυξημένοι, ενώ ο χαλκός είναι χαμηλός. Οι φωσφατάσες δεν παρουσιάζουν καμία εμφανή απόκλιση. Το αντιγόνο ιστοσυμβατότητας HLA-B27 είναι θετικό περίπου στο 95% των ασθενών με νόσο του Becherew.
Δύσκαμπη κύφωση σε νόσο του Becherew
Ακτινολογικά ευρήματα
Οι ακτινολογικές αλλοιώσεις μπορεί να εμφανισθούν μετά από χρόνια από τότε που άρχισαν τα πρώτα κλινικά συμπτώματα. Χαρακτηριστικές είναι οι συμμετρικές αγκυλωτικές επεξεργασίες στην περιοχή των ιερολαγονίων αρθρώσεων , οι οποίες φαίνονται καλύτερα στην τομογραφία. Σε υποψία συνιστάται σπινθηρογράφημα .
Οι αγκυλοποιητικές επεξεργασίες των μεσοσπονδυλίων αρθρώσεων απεικονίζονται σαφέστερα στις λοξές λήψεις της οσφυϊκής μοίρας της σπονδυλικής στήλης. Οι μεσοσπονδύλιοι δίσκοι στο αρχικό στάδιο διατηρούνται φιοσολογικοί και αργότερα οστεοποιούνται. Σε πολύ προχωρημένο στάδιο η σπονδυλική στήλη παίρνει την κλασσική μορφή του καλαμιού Bambus (bamboo spine) .
Άτυπες μορφές της αγκυλωτικής σπονδυλίτιδας, π.χ. ψωριασική αρθρίτιδα, σπονδυλοαρθρίτιδες σε παθήσεις του εντέρου (ελκώδης κολίτιδα, τελική ειλεΐτιδα, νόσος του Whipple), χρόνιο σύνδρομο του Reiter.
Θεραπεία
Ο ασθενής με νόσο του Bechterew πρέπει να ευρίσκεται συνεχώς υπό έλεγχο. Με κινησιοθεραπεία και αναπνευστικές ασκήσεις μπορεί να επηρεάσουμε ευνοϊκά τις αγκυλοποιητικές εξεργασίες. Για την αποκατάσταση συνιστάται η παραμονή του ασθενούς σε κέντρο αποκατάστασης με θερμά ειδικά ιαματικά λουτρά.
