ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΜΑΣΤΟΥ- ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΟΙ ΜΕ ΜΙΑ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΜΑΣΤΙΓΑ
Συγγραφέας Κωνσταντίνος Γκούμας Γράφτηκε στις ,
Οι μαστοί αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του γεννητικού συστήματος, με το οποίο φέρουν άμεση ορμονική αλληλεξάρτηση. Εμφανίζουν πληθώρα παθολογικών καταστάσεων, εκ των οποίων οι περισσότερες καλοήθεις, όμως ο καρκίνος του μαστού στις μέρες μας αποτελεί ένα πραγματικά σοβαρό πρόβλημα για την επιστημονική κοινότητα.
Εμβρυολογικά, οι καταβολές των μαστών εμφανίζονται από την 6η εμβρυική εβδομάδα σαν δύο γραμμές, που εκτείνονται από τον θώρακα έως τις βουβωνικές περιοχές, οι οποίες στη συνέχεια από την 9η εβδομάδα ατροφούν ενώ παραμένει ένα τμήμα τους επί του θώρακα, που εξελίσσεται σε μαστό (θηλή, αδένα και γαλακτοφόρους πόρους). Η πλήρης όμως ανάπτυξη των μαστών συντελείται κατά την ήβη (θηλαρχή).
Οι καλοήθεις παθήσεις του μαστού διακρίνονται σε :
• Παθήσεις λόγω θηλασμού
• Φλεγμονές
Οξεία μαστίτιδα
Χρόνια υποτροπιάζουσα μαστίτιδα
Μαστίτιδα από σιλικόνη
Φυματίωση
Σύφιλη
Λέπρα
Έκζεμα
• Ινοκυστική μαστοπάθεια
• Ενδοαυλικό θήλωμα
• Διάταση γαλακτοφόρων πόρων
• Δυσπλασίες
Απλασία μαστών
Ατροφία μαστών
Υπερτροφία μαστών
Ανισομαστία
Υπεράριθμες θηλές
Υπεράριθμοι μαστοί
• Καλοήθεις όγκοι
Ιναδένωμα
Κύστη
Λίπωμα
Αδενολίπωμα
Γαλακτοκήλη
• Μαστοδυνία-κυστική μαστοπάθεια
• Πλασματοκυτταρική μαστίτιδα
• Νόσος του Modor
• Αιμάτωμα
• Γυναικομαστία
Όμως στο επίκεντρο των ερευνών, στις μέρες μας, βρίσκεται ο καρκίνος του μαστού, μια νοσολογική οντότητα, που αποτελεί την συχνότερη κακοήθη νόσο για τις γυναίκες του ανεπτυγμένου κόσμου, καθώς και την δεύτερη αιτία θανάτου του γυναικείου πληθυσμού. Στην Ελλάδα, προσβάλλονται κάθε χρόνο περισσότερες από 3500 γυναίκες και 1600-1800 πεθαίνουν ετησίως από καρκίνο του μαστού. Μόνο το 70% των ασθενών επιβιώνει μετά την 5ετία, ενώ το 30% πεθαίνει πρίν συμπληρωθεί αυτή.
Η αιτιολογία του παραμένει άγνωστη.
Επιβαρυντικοί παράγοντες
• Φύλο
200 γυναίκες προς 1 άνδρα
• Φυλή
Λευκές 80%, χαβανέζες 66%, κινέζες 54%, γιαπωνέζες 44% και φιλιππινέζες 21%
• Ηλικία
Ο καρκίνος του μαστού δεν εμφανίζεται πριν την ήβη. Μέχρι την εμμηνόπαυση υπάρχει μια συνεχής αύξηση της συχνότητας, ενώ μετά την εμμηνόπαυση η συχνότητα αυτή μειώνεται.
• Οικογενειακό ιστορικό
Γυναίκες, των οποίων η μητέρα ή η αδελφή εμφάνισαν καρκίνο του μαστού έχουν 3πλάσια πιθανότητα να εμφανίσουν και οι ίδιες. Εάν ο καρκίνος στην συγγενή παρουσιάστηκε πριν την εμμηνόπαυση ή ήταν αμφοτερόπλευρος, ο κίνδυνος 8πλασιάζεται. Επίσης προκύπτει ότι σε γυναίκα που έχει εμφανίσει καρκίνο μαστού στον ένα μαστό υπάρχουν 5πλάσιες πιθανότητες να εμφανισθεί και στον άλλο μαστό.
• Ορμονικοί παράγοντες
Σε γυναίκες με πρώιμη έναρξη της εμμήνου ρύσεως(πριν την ηλικία των 11 ετών), καθώς και σε γυναίκες με εμφάνιση της εμμηνόπαυσης μετά το 50ό έτος, 2πλασιάζεται η πιθανότητα προσβολής από τη νόσο. Η τελειόμηνη εγκυμοσύνη σε γυναίκες πριν το 20ό έτος φαίνεται ότι παίζει προστατευτικό ρόλο για την ανάπτυξη της νόσου, ενώ η ατεκνία και η απόκτηση του 1ου παιδιού μετά το 35ο έτος 3πλασιάζουν την πιθανότητα προσβολής από καρκίνο του μαστού.
• Η λήψη ορμονών
Η μακροχρόνια λήψη αντισυλληπτικών από γυναίκες , που τεκνοποίησαν μεταξύ 25-39 ετών δεν φαίνεται να αυξάνει τον κίνδυνο, ενώ ο κίνδυνος αυξάνεται στις άτοκες λήπτριες του χαπιού.
• Κοινωνικο-οικονομικοί παράγοντες
Σύμφωνα με την International Agency for Research on Cancer, η θνησιμότητα από καρκίνο του μαστού είναι μεγαλύτερη στις ανώτερες κοινωνικοοικονομικές τάξεις (σύμφωνα με το εισόδημα, την μόρφωση και τα επάγγελμα).
• Παχυσαρκία
• Διαιτητικοί παράγοντες – οινόπνευμα
• Εκθεση σε μεγάλη ακτινοβολία
• Ύπαρξη άλλων καρκίνων (ωοθήκης,ενδομητρίου, εντέρου)
Το 10% των καρκίνων του μαστού έχει σαν υπόβαθρο την οικογενειακή/κληρονομική προδιάθεση, που συνδέεται κυρίως με μεταλλάξεις στα γονίδια BRCA1 και BRCA2.
Είναι πλέον ευρέως γνωστό ότι ο σημαντικότερος παράγοντας στην διάγνωση του καρκίνου του μαστού είναι η πρώιμη, η έγκαιρη διάγνωση. Αναδεικνύεται, λοιπόν η υψίστη σημασία του τακτικού ελέγχου των μαστών, που πραγματοποιείται κατά το πρώτο 10ήμερο του κύκλου από την ίδια τη γυναίκα ή από τον θεράποντα ιατρό της με την αυτοεξέταση και τη ψηλάφηση των μαστών. Όμως σήμερα η μαστογραφία χαμηλής δόσης κατέχει την πρωτεύουσα θέση στην υποκλινική , πρώιμη διάγνωση του καρκίνου του μαστού. Καταλληλότερος χρόνος έναρξης για γυναίκες με οικογενειακό ιστορικό το 30ό έτος της ηλικίας τους, ενώ για εκείνες με ελεύθερο ιστορικό μετά το 35ο έτος και μετά το 40ό, κάθε χρόνο. Βέβαια στις μέρες μας, την γνωστή μαστογραφία έχει αντικαταστήσει η ψηφιακή, η οποία φέρει 25-50% λιγότερη ακτινοβολία και είναι πολύ περισσότερο φιλική για την γυναίκα ως εξέταση.
Στις γυναίκες με ινοκυστική μαστοπάθεια και πυκνούς μαστούς συστήνεται και η παράλληλη υπερηχογραφική εξέταση των μαστών, ενώ σ’εκείνες με βεβαρυμμένο ιστορικό ίσως να χρειασθεί έλεγχος των μαστών με μαγνητική τομογραφία. Τέλος, σε γυναίκες με κληρονομικό ιστορικό καρκίνο του μαστού συνιστάται γενετικός έλεγχος για πιθανή ύπαρξη μετάλλαξης των γονιδίων BRCA1 και BRCA2. Στις γυναίκες αυτές η εξάσκηση στη αυτοεξέταση θα πρέπει ν’αρχίζει από το 18ο έτος, ενώ ο ετήσιος έλεγχος με μαγνητική μαστογραφία μαστών από το 25ο έτος ή να εξατομικεύεται με βάση την ηλικία εμφάνισης καρκίνου του μαστού σε κάποιο μέλος της οικογένειας.
Συμπερασματικά, η μάχη με το καρκίνο του μαστού δεν είναι μια μάχη χαμένη απριόρι. Με όπλα την πρώιμη διάγνωση και τις νέες τεχνικές και εξελίξεις στο χώρο του φαρμάκου και της γενετικής συνεχίζουμε με θάρρος και αποφασιστικότητα τον αγώνα ενάντια στον ύπουλο αυτό εχθρό.
