Η άσκηση βελτιώνει την υγεία και την… τσέπη του Έλληνα!
Συγγραφέας Δημήτριος Ρηγόπουλος Γράφτηκε στις ,
Η άσκηση είναι γνωστό ότι έχει πολλαπλά ευεργετικά αποτελέσματα και σύμφωνα με τη Λευκή Βίβλο για τον Αθλητισμό [Βρυξέλλες, 11-07-2007/COM(2007),391, τελικό], ο Αθλητισμός «είναι ένα κοινωνικό και οικονομικό φαινόμενο, που συμβάλλει σημαντικά στην επίτευξη των στρατηγικών στόχων που έχει θέσει η Ε.Ε., όσον αφορά στην αλληλεγγύη και στην ευημερία… Παράγει σημαντικές αξίες- ομαδικότητα, αλληλεγγύη, ανεκτικότητα και ευγενή άμιλλα- και συμβάλλει στην προσωπική ανέλιξη και πληρότητα. Προωθεί την ειρήνη και την κατανόηση μεταξύ των Εθνών και των πολιτισμών. Προάγει τέλος, την ενεργή συμμετοχή των Ευρωπαίων πολιτών στην κοινωνία και με τον τρόπο αυτό, εντείνει την ενεργό συμμετοχή τους στα κοινά».
Ωστόσο, η άσκηση λόγω του σύγχρονου τρόπου ζωής δεν αποτελεί προτεραιότητα των Ευρωπαίων πολιτών, όπως σαφώς αναφέρεται στην έκθεση του Ευρωπαϊκού Βαρόμετρου (Μάρτιος 2010). Φαίνεται ότι μόνο το 9% των Ευρωπαίων πολιτών ασκούνται συστηματικά και το 31% ασκούνται μεν άλλα όχι συστηματικά. Το υπολοιπο 60% των Ευρωπαίων πολιτών αναφέρουν ότι ασκούνται σπάνια ή ποτέ! Τα ποσοστά αυτά ποικίλουν ανάλογα την χώρα, με τις χώρες του νότου, όπως η Ελλάδα να παρουσιάζουν το μικρότερο ποσοστό (3%) συστηματικής άσκησης των πολιτών της.
Η απάντηση στο ερώτημα «δεν γυμνάζομαι ποτέ» σε όλο τον Ευρωπαικό Χάρτη με μεγαλύτερο ποσοστό (67%) παρουσιάζεται στην Ελλάδα. Τα χαμηλά ποσοστά της άσκησης αναφέρονται σε όλες της ηλικίες, ωστόσο αυξανομένης της ηλικίας αυξάνονται ακόμα περισσότερο τα ποσοστά αποχής από την άσκηση. «δεν γυμνάζομαι ποτέ» απαντά το 17% των ηλικιών 17έως 24, σε αντίθεση με το 51% των ηλικιών άνω των 55 και το 66% αυτών άνω των 70.
Άσκηση, βέβαια, δεν θεωρείται μόνο η συστηματική συμμετοχή σε αθλήματα, αλλά και η αυξημένη φυσική δραστηριότητα στη καθημερινότητα μας όπως ο χορός, η κηπουρική, ο περίπατος, το ποδήλατο, το κολύμπι και άλλα… τροποποιώντας λοιπόν την ερώτηση, κατά «πόσο συχνά έχεις αυξημένη φυσική δραστηριότητα;» το ποσοστό που απαντούν οι Ευρωπαίοι Πολίτες «συστηματικά», ανέρχεται στο 27% . Στην Ελλάδα, όμως, η πραγματικότητα είναι διαφορετική καθώς μόνο το 15% των Ελλήνων αναφέρουν ότι έχουν «συστηματικά» αυξημένη φυσική δραστηριότητα.
Το ζητούμενο βέβαια είναι να διευκρινηστεί ποιο είναι το είδος και η ένταση της άσκησης, που επιθυμούμε ως ελάχιστο κριτήριο συμμετοχής για τους Ευρωπαίους Πολίτες. Το ερώτημα μπορεί να απαντηθεί μόνο αν θέσουμε τους στόχους που θέλουμε να επιτύχουμε μέσα από την άσκηση και τη προώθησή της. Τους στόχους αυτούς τους έχουν ήδη θέσει οι Ευρωπαίοι Πολίτες. Όπως φαίνεται και στην Εικόνα 5, όταν ρωτήθηκαν γιατί επιλέγεις να αυξήσεις τη φυσική σου δραστηριότητα, απαντούν σε ποσοστό 61% για να βελτιώσουν την υγεία τους.
Με τα παραπάνω δεδομένα θα πρέπει να ορίσουμε ποια άσκηση βελτιώνει την υγεία.
Σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες του American College of Sports Medicine και του American Hurt Association, η ελάχιστη φυσική δραστηριότητα που βελτιώνει την υγεία είναι 30 λεπτά περπάτημα την ημέρα, για 5 ημέρες την εβδομάδα. Επίσης από την Διεθνή Βιβλιογραφία υπάρχουν οι ενδείξεις ότι όσο περισσότερο ασκείται κανείς τόσο μεγαλύτερα είναι και τα οφέλη για την υγεία του. Το ποσοστό των Ελλήνων που επιτυγάνουν το ελάχιστο επίπεδο φυσικής δραστηριότητας δεν φαίνεται να ξεπερνάει το 50%.
Επειδή όμως η αύξηση της φυσικής δραστηριότητας ενέχει το κίνδυνο επιπλοκών, για την υγεία, ο όποιος προγραμματισμός αύξησης της φυσικής δραστηριότητας θα πρέπει να είναι εξατομικευμένος από εξειδικευμένο ιατρικό προσωπικό και γυμναστές. Σε ορισμένες περιπτώσεις η εκτέλεση του προγράμματος θα πρέπει να είναι και επιτηρούμενη, από ιατρούς, όπως στους καρδιοπαθείς και τους διαβητικούς.. Στην περίπτωση των ηλικιών άνω των 50 δε, η ανάγκη διεπιστημονικής επίβλεψης είναι προφανής, δεδομένου ότι σε αυτές τις ηλικίες επιπολάζονται οι περισσότερες ασθένειες του γήρατος.
Η στεφανιαία νόσος, το μεταβολικό σύνδρομο, ο σακχαρώδης διαβήτης, η οστεοπόρωση, η περιφερική αρτηριοπάθεια, τα εγκεφαλικά επεισόδια, η κατάθλιψη, οι λειτουργικοί περιορισμοί, τα νοητικά προβλήματα, ο καρκίνος κ.α. είναι ασθένειες που αυξάνονται σε ηλικίες άνω των 50 και στα δυο φύλα και επηρεάζουν δραματικά την ποιότητα ζωής αλλά και την παραγωγικότητά τους στην εργασία. Επίσης το κόστος για τα ασφαλιστικά ταμεία διογκώνεται από απώλειες υγείας που οφείλονται στην έλλειψη φυσικής δραστηριότητας σε αυτά τα άτομα.
Το ελάχιστο επίπεδο της φυσικής δραστηριότητας, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, από μεγάλες μελέτες που έχουν γίνει, μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης οποιασδήποτε χρόνιας νόσου, κατά 30%. Αυτό το ποσοστό μείωσης είναι πάρα πολύ μεγάλο, αφού κανένα φάρμακο και καμία προληπτική εξέταση δεν μπορεί να το επιτύχει. Ταυτόχρονα το οφέλη για την οικονομία και τα ασφαλιστικά ταμεία υπολογίζονται να είναι αρκετά εκατομμύρια ευρώ το χρόνο.
Όλα αυτά θα πρέπει να συνυπολογιστούν και να ευαισθητοποιήσουν τους φορείς ώστε να συνταχθεί ένα εθνικό σχέδιο αύξησης της φυσικής δραστηριότητας του πληθυσμού, όπως έχουν πράξει μέχρι σήμερα το Αμερικάνικό και το Βρετανικό Υπουργείο Υγείας.
