Ενδομητρίωση
Συγγραφέας Κωνσταντίνος Μυρίλλας Γράφτηκε στις ,
Η νοσολογική ενότητα της ενδομητρίωσης αποτελεί ίσως το συχνότερο και σημαντικότερο αίτιο υπογονιμότητας, πυελικών συμφύσεων και πόνου κατά την επαφή (δυσπαρεύνια). Συχνά εμφανίζεται σε συσχέτιση με την παρουσία ινομυωμάτων ( σε ποσοστό 30-40%),ιδιαίτερα σε περιστατικά υπογονιμότητας.
Από τις θεωρίες δημιουργίας της νόσου επικρατέστερη θεωρείται η παλινδρόμηση ροή αίματος κατά την περίοδο εντός της κοιλιάς, σε συνδυασμό με κάποιο τύπο ανοσολογικής ανεπάρκειας του οργανισμού που ευοδώνει την εμφύτευση και ανάπτυξη των κυττάρων του ενδομητρίου σε έκτοπες θέσεις όπως το περιτόναιο, οι ωοθήκες ή το μυϊκό τοίχωμα της μήτρας ή ακόμη και σπανιότερα το έντερο, η ουροδόχος κύστη ή οι ουρητήρες.
Η ωοθηκική ενδομητρίωση λαμβάνει τη μορφή κύστεων που περιέχουν ένα σοκολατοειδές περιεχόμενο, είναι ορατή με διαγνωστικά μέσα (όπως ο υπέρηχος) και πολεμά τη γονιμότητα, καταστρέφοντας το υγιές παρέγχυμα των ωοθηκών με την αύξησή της.
Η περιτοναϊκή ενδομητρίωση εξάλλου, δεν φαίνεται με τα συνηθισμένα διαγνωστικά μέσα και προκαλεί υπογονιμότητα με την έκλυση ενδογενών αντιεμφυτευτικών παραγόντων ακόμη και όταν παρουσιάζεται με την ελάχιστη μορφή της (minimal endometriosis), ενώ εμφανίζεται λαπαροσκοπικά με την παρουσία εστιών διήθησης του περιτοναίου με τη μορφή κοκκινωπών ή καφεοειδών στιγμάτων (φρέσκια-ενεργή μορφή) ή με τη μορφή μικροσκοπικών ρικνώσεων ουλών του περιτοναίου και συμφύσεων αυτού (παλαιά-ανενεργή μορφή).
Όταν διηθήσει τα νεύρα της πυέλου προκαλεί δυσπαρεύνια (πόνο στο sex) και συνεπώς έμμεση υπογονιμότητα, ενώ όταν παρουσιάζεται σε προχωρημένη μορφή εμφανίζει όζους (nodules) που είναι εμφανείς κυρίως στη μαγνητική τομογραφία που διαγιγνώσκεται μόνο από έμπειρους ακτινολόγους. Η βαριά αυτή μορφή της ενδομητρίωσης που διηθεί τα όργανα της κοιλιάς, ονομάζεται DIF (deep infiltrating endometriosis) ή βαθιά διηθητική ενδομητρίωση και ευτυχώς είναι σπανιότατη στις Ελληνίδες λόγω προφανώς γονιδιακών – γενετικών παραγόντων.
Η θεραπεία της ενδομητρίωσης γίνεται ενδοσκοπικά με τον ιδανικότερο τρόπο. Η παρασκευή και αφαίρεση των ωοθηκικών κύστεων πραγματοποιείται χωρίς να θυσιαστεί υγιής ιστός, η αφαίρεση των όζων ή καυτηρίαση των μικρών περιτοναϊκών εστιών, ευνοείται με την ακρίβεια της μεγέθυνσης, ενώ δίδεται η ευκαιρία αναλυτικής αναζήτησης ακόμα και των μικρότερων στιγμάτων παρουσίας της νόσου και θεραπείας αυτών με τη χρήση διαθερμίας ή laser.
Συχνά κρίνεται σκόπιμη μετεγχειρητικά η θεραπεία με ενέσιμα φάρμακα που αναστέλλουν την περίοδο για 3-6 μήνες(GNRH ανάλογα-αναστολείς οιστρογόνων),για ενίσχυση του θεραπευτικού αποτελέσματος της λαπαροσκόπησης ή για ίαση πολλών απειροελάχιστων εστιών που δεν είναι επιτευκτό να καυτηριαστούν.
Οι μελέτες αναφέρουν ότι πάνω από 60% των περιστατικών που κουράρονται ενδοσκοπικά , με ή χωρίς την προσθήκη θεραπείας συλλαμβάνουν αυτόματα μέσα στο επόμενο έτος.
Η ανεύρεση τέλος ενδομητρίωσης εντός του μυϊκού τοιχώματος της μήτρας δημιουργεί τις εστίες αδενομύωσης που κλινικά συμπεριφέρονται σαν ινομυώματα συνήθως ενδοτοιχωματικά μόνο που στερούνται της ψευδοκάψας που κανονικά τα περιβάλλει. Αφαιρούνται λοιπόν λαπαροσκοπικά όπου αυτό θεωρείται αναγκαίο, με αυξημένο όμως συντελεστή δυσκολίας καθώς η εκπυρήνιση τους από το υπόλοιπο μυϊκό παρέγχυμα είναι συχνά εργώδης. Όταν δημιουργούν αιμορραγίες και δευτεροπαθή δυσμηνόρροια σε γυναίκες συνήθως άνω των 40 ετών συχνά η θεραπεία επιλογής είναι η λαπαροσκοπική υστερεκτομία.
Εισαγωγή
Η ενδομητρίωση αποτελεί μια από τις πιο συνηθισμένες γυναικολογικές παθήσεις. Συνήθη συμπτώματα της ενδομητρίωσης είναι ο πόνος και η υπογονιμότητα. Μερικές γυναίκες νιώθουν πόνο πριν και κατά τη διάρκεια της περιόδου, όπως επίσης και πριν ή κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής. Ο πόνος μπορεί να είναι τόσο έντονος που να επηρεάζει γενικότερα τη ζωή της ασθενούς ή τις σχέσεις της. Βέβαια υπάρχουν και γυναίκες που δεν έχουν καθόλου συμπτώματα, αλλά ανακαλύπτουν ότι έχουν ενδομητρίωση όταν δυσκολεύονται στο να μείνουν έγκυοι.
Πώς προκαλείται
Η ενδομητρίωση προκαλείται όταν ένας ιστός ο οποίος φυσιολογικά βρίσκεται στο εσωτερικό της μήτρας (ενδομήτριο), αναπτύσσεται εκτός αυτής, συνήθως στην επιφάνεια των οργάνων που βρίσκονται στην περιοχή της κοιλιάς και της πυέλου.
Ποιες προσβάλει
Οποιαδήποτε γυναίκα έχει έμμηνο ρύση (από την πρώτη της περίοδο μέχρι την εμμηνόπαυση). Η ενδομητρίωση προσβάλει συνήθως γυναίκες μεταξύ 25 και 40 ετών και σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να παραμείνει και μετά την εμμηνόπαυση.
Συμπτώματα
Ένα από τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα της ενδομητρίωσης είναι πόνος στην κοιλιά, χαμηλά στην πλάτη και στην πυελική περιοχή. Ο πόνος που νιώθει μια γυναίκα δεν σχετίζεται με το μέγεθος της ενδομητρίωσης που έχει. Υπάρχουν γυναίκες που παρ’ ότι έχουν εκτεταμένη ενδομητρίωση, δεν νιώθουν καθόλου πόνο. Αντίθετα υπάρχουν γυναίκες που νιώθουν έντονο πόνο, ενώ έχουν περιορισμένη ενδομητρίωση.
Τα γενικά συμπτώματα της ενδομητρίωσης περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:
* Πολύ επώδυνες κράμπες περιόδου.
* Χρόνιος πόνος στην πυελική περιοχή.
* Πόνος κατά τη διάρκεια ή μετά τη σεξουαλική επαφή.
* Εντερικός πόνος.
* Επώδυνη ούρηση κατά τη διάρκεια της έμμηνου ρύσης.
* Βαριά περίοδος.
* Προ-εμμηνοροϊκή αιμοραγία.
* Υπογονιμότητα.
Επιπρόσθετα γυναίκες με ενδομητρίωση μπορεί να παρουσιάσουν γαστρεντερικά συμπτώματα ή ακόμη και κόπωση.
Διάγνωση
Πέραν της παρατήρησης των συμπτωμάτων που αναφέρθηκαν νωρίτερα, η ασθενής υποβάλλεται σε λαπαροσκόπηση για να εξακριβωθεί η αρχική διάγνωση. Στη διάρκεια της επέμβασης ένας μικροσκοπικός φακός εισάγεται μέσω μιας πολύ μικρής τομής στην κοιλιά, έτσι ώστε ο γιατρός να παρατηρήσει εάν υπάρχουν εμφυτεύματα του ιστού. Πολλές φορές, μπορεί να πραγματοποιηθεί βιοψία σε αυτά για την καλύτερη διάγνωση της πάθησης. Τέλος, όταν έχει ολοκληρωθεί η διάγνωση, ο χειρούργος θα προσπαθήσει να αφαιρέσει τα εμφυτεύματα.
Θεραπεία
Δεν υπάρχει κάποια γνωστή θεραπεία για την πλήρη αντιμετώπιση της πάθησης. Παρ’ όλα αυτά υπάρχουν κάποιες θεραπείες για τη μείωση του μεγέθους του ιστού και για την ανακούφιση από τα επώδυνα συμπτώματα.
Η θεραπεία για την ενδομητρίωση μπορεί να περιλαμβάνει:
* Αντισυλληπτικά χάπια
* Μη στεροειδή, αντιφλεγμονώδη φάρμακα
* Γοναδοτροπίνη Προγεστίνη
Παρ’ ότι η θεραπεία θα ανακουφίσει από τον πόνο, δε θα αυξήσει τα ποσοστά γονιμότητας. Σε αντίθεση η χειρουργική επέμβαση μπορεί να βελτιώσει τα ποσοστά γονιμότητας.
