Οι κιρσοί
Οι κιρσοί αποτελούν διατεταμένες και ελικωμένες ή οφιοειδείς φλέβες που φαίνονται ακριβώς κάτω από την επιφάνεια του δέρματος . Αυτές οι φλέβες εμφανίζονται συνήθως στα πόδια, αν και επίσης μπορεί να σχηματιστούν και σε άλλα μέρη του σώματος. Αποτελούν μία πολύ συχνή πάθηση.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, ενδέχεται να προκαλέσουν ήπιο έως μέτριο πόνο, καύσος και αίσθημα βάρους των κάτω άκρων, ειδικά κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, ενώ μπορεί να συνοδεύονται και από επιπλοκές όπως θρόμβωση ή έλκη του δέρματος (Εικ.2,3). Μια σειρά από άλλα είδη φλεβικών προβλημάτων που σχετίζονται με τους κιρσούς («φλεβίτιδα»), είναι οι τελαγγειεκτασίες, οι ευρυαγγείες, η κιρσοκήλη, οι φλεβεκτασίες, οι δικτυωτές φλέβες και οι αιμορροΐδες.
Εικ.1. Χρόνια φλεβική ανεπάρκεια με εκτεταμένους κιρσούς δεξιού κάτω άκρου
-Αιτιολογία
Αδύναμες ή φθαρμένες βαλβίδες στις φλέβες μπορεί να προκαλέσουν τη διάταση των φλεβών και να δημιουργήσουν τους κιρσούς. Η φυσιολογική λειτουργία των βαλβίδων είναι να κλείνουν και να εμποδίζουν την παλίνδρομη ροή του αίματος προς τα κάτω. Στις διατεταμένες φλέβες οι βαλβίδες βρίσκονται σε απόσταση μεταξύ τους με αποτέλεσμα το αίμα να λιμνάζει, γεγονός που προκαλεί και την επιδείνωση της διάτασης των φλεβών.
-Προδιαθεσικοί παράγοντες
Διάφοροι παράγοντες μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο εμφάνισης κιρσών. Σε αυτούς περιλαμβάνονται το οικογενειακό ιστορικό (κληρονομικότητα), η ηλικία, το φύλο, η εγκυμοσύνη, το υπερβολικό βάρος ή η παχυσαρκία η έλλειψη κίνησης, η καθιστική ζωή και η ορθοστασία.
-Κλινική εικόνα
Τα σημεία και συμπτώματα των κιρσών περιλαμβάνουν τις διογκωμένες μεγάλες φλέβες που μπορείτε να δείτε στο δέρμα σας, ήπιο οίδημα των αστραγάλων και των ποδιών, επώδυνα ή “βαριά” πόδια, κράμπες, κνησμό και αλλοίωση του χρώματος του δέρματος στην περιοχή γύρω από τους αστραγάλους. Μερικές φορές οι κιρσοί προκαλούν δερματίτιδα (εκ στάσεως), με κνησμώδες δερματικό εξάνθημα. Επίσης μπορεί να προκαλέσουν επιπολής (επιφανειακή) θρομβοφλεβίτιδα. Πρόκειται ουσιαστικά για θρόμβωση του αίματος σε μια επιφανειακή φλέβα.
-Διάγνωση
Οι γιατροί συχνά θέτουν τη διάγνωση των κιρσών βασισμένοι μόνο στην κλινική εξέταση. Μερικές φορές, κάποια τεστ ή υπερηχογραφική εξέταση (Triplex) απαιτείται για να επιβεβαιωθεί η διάγνωση.
-Αντιμετώπιση
Συντηρητική
Αλλαγές στον τρόπο ζωής αποτελούν συχνά την πρώτη θεραπεία για τη φλεβική ανεπάρκεια. Αυτές οι αλλαγές μπορεί να αποτρέψουν τη γρήγορη επιδείνωση της ανεπάρκειας, να μειώσουν τον πόνο, και να καθυστερήσουν την πλήρη διαμόρφωση των κιρσών. Η φλεβική ανεπάρκεια είναι μία νόσος που συνεχώς επιδεινώνεται και δεν αναστρέφεται. Ωστόσο, μπορείτε να καθυστερήσετε την επιδείνωση εφαρμόζοντας κάποια συντηρητικά μέτρα. Αποφύγετε όρθια ή καθιστή θέση για μεγάλα χρονικά διαστήματα, αποφύγετε την ηλιοθεραπεία και τα ζεστά ποδόλουτρα, διατηρήστε ικανοποιητική σωματική δραστηριότητα και καθημερινή άσκηση, χάστε βάρος (εάν είστε υπέρβαρος), αποφύγετε τα στενά ρούχα και τα ψηλά τακούνια. Μετά από ένα κρύο ποδόλουτρο στο τέλος μιας κουραστικής ημέρας τοποθετήστε τα πόδια σας σε ανάρροπη θέση ειδικά κατά τη διάρκεια του ύπνου. Χρησιμοποιείστε ελαστικές κάλτσες συμπίεσης και σε σοβαρότερες καταστάσεις ειδικά φλεβοτονικά φάρμακα και gel εάν ο γιατρός σας το συστήσει.
Επεμβατική
Αν η ανεπάρκεια είναι πιο σοβαρή, ο γιατρός σας μπορεί να συστήσει μία ή περισσότερες θεραπευτικές περεμβάσεις. Μια σειρά από θεραπείες είναι διαθέσιμες, είναι γρήγορες και εύκολες και δεν απαιτούν πολύ χρόνο αποκατάστασης (εγχείρηση, θεραπεία με Laser ή RFA και σκληροθεραπεία).
Εικ.2 και 3. Δερματικό (άτονο) έλκος κνήμης επί εδάφους κιρσών πριν και μετά την κατάλληλη χειρουργική θεραπεία
-Χειρουργική θεραπεία
Η σαφηνεκτομή (πλήρης αφαίρεση της φλέβας και των ανεπαρκών κλάδων της) αποτελεί την κλασική και δοκιμασμένη εδώ και δεκαετίες χειρουργική αντιμετώπιση των κιρσών με άριστα αποτελέσματα (με μικρές πλέον χειρουργικές τομές).
-Θεραπεία με Laser
Πραγματοποιείται με ειδικό ενδοαυλικό laser, χωρίς καμία τομή, υπό υπερηχογραφική καθοδήγηση και συνήθως υπό τοπική αναισθησία. Χρησιμοποιείται μία οπτική ίνα, η οποία καθώς αποσύρεται προοδευτικά, διαχέει ακτινικά ενέργεια που συρρικνώνει ομοιογενώς τα φλεβικά τοιχώματα και σφραγίζει πλήρως την πάσχουσα φλέβα.
-Θεραπεία με RFA (Radiofrequency Ablation)
Πραγματοποιείται με ειδικό ενδοαυλικό καθετήρα εκπομπής ραδιοσυχνοτήτων που προκαλεί θερμική βλάβη και σύγκλειση της φλέβας. Εκτελείται χωρίς καμία τομή, υπό υπερηχογραφική καθοδήγηση και συνήθως υπό τοπική αναισθησία.
-Σκληροθεραπεία
Περιλαμβάνει την έγχυση σκληρυντικής ουσίας σε κιρσούς, φλεβεκτασίες ή ευρυαγγείες με χρήση πολύ λεπτής βελόνας σε επαναλαμβανόμενες συνεδρίες. Η σκληρυντική ουσία είτε σε μορφή αφρού είτε σαν διάλυμα προκαλεί ίνωση του τοιχώματος των φλεβών και σύγκλεισή τους.
Η επιλογή του είδους της θεραπείας για την αντιμετώπιση των κιρσών εξαρτάται κάθε φορά από το συγκεκριμένο ασθενή που αντιμετωπίζεται (εξατομίκευση θεραπείας). Κάθε θεραπεία έχει συγκεκριμένες ενδείξεις και αντενδείξεις όπως άλλωστε συμβαίνει και στην πλειοψηφία των ιατρικών πράξεων.