Τέλος στις επώδυνες και πολύωρες χημειοθεραπείες,Εμφύτευση συσκευής Port-A-Cath.
Συγγραφέας Γεώργιος Μητρόπαπας Γράφτηκε στις ,
Γιατί Port-A-Cath;
Το Port-A-Cath είναι μία υποδορίως εμφυτεύσιμη συσκευή, η οποία διασφαλίζει μόνιμη πρόσβαση στο φλεβικό δίκτυο, ιδιαιτέρως χρήσιμη σε ασθενείς, που υποβάλλονται σε μακροχρόνια χημειοθεραπεία. Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη χημειοθεραπεία είναι συχνά τοξικά και προκαλούν βλάβη στο δέρμα, τους μυς και τις φλέβες, διά των οποίων χορηγούνται, με αποτέλεσμα μετά από τις πρώτες κιόλας συνεδρίες, η χορήγησή τους να καθίσταται βασανιστική κι επίπονη για τον ασθενή.
Για την αποφυγή αυτών των δυσάρεστων συνεπειών λοιπόν, κρίνεται σκόπιμη η εξασφάλιση γρήγορης, εύκολης και κυρίως ανώδυνης πρόσβασης σε όσο το δυνατόν ευρύτερες φλέβες τους σώματος. Η συσκευή Port-A-Cath παρέχει αυτήν την πολυτέλεια, ενώ παράλληλα επιτρέπει και τη δυνατότητα αβίαστης αιμοληψίας στους ασθενείς, που τη φέρουν και οι οποίοι, εξαιτίας της φύσης της ασθένειάς τους, απαιτείται τακτικά να υποβάλλονται σε αιματολογικές εξετάσεις.
Τι είναι η συσκευή “Port-a-Cath”;
Η συσκευή αυτή αποτελείται από δύο μέρη. Ένα μεταλλικό ή πλαστικό ρεζερβουάρ (Portal) κι ένα σιλικονούχο καθετήρα (Catheter).
Το ρεζερβουάρ εμφυτεύεται κάτω από το δέρμα στο άνω μέρος του θώρακα δεξιά ή αριστερά. Γίνεται αντιληπτό ψηλαφητικά, ενώ σε αδύνατους ασθενείς μπορεί να είναι επισκοπικά εμφανές ως μία μάζα κάτω από το δέρμα. Ο καθετήρας στο ένα του άκρο συνδέεται στο ρεζερβουάρ, εισέρχεται εντός ενός υποδορίου τούνελ και καταλήγει διαμέσου μιας μεγάλης φλέβας (υποκλείδιος ή έσω σφαγίτιδα) λίγο πριν την είσοδο στην καρδιά. Η συσκευή βρίσκεται εξ’ολοκλήρου κάτω από το δέρμα, οπότε η κολύμβηση και το μπάνιο δεν αποτελούν προβλήματα.
Εξάλλου η ειδική σιλικονούχος επίστρωση του ρεζερβουάρ παρέχει τη δυνατότητα περισσοτέρων των χιλίων παρακεντήσεων, χωρίς τον κίνδυνο διαρροών.
Πώς χρησιμοποιείται;
Η νοσηλεύτρια ή ο γιατρός ακινητοποιεί το ρεζερβουάρ ανάμεσα στα δάκτυλά του, πιέζοντάς το προς το σκληρό θωρακικό τοίχωμα.
Εννοείται, ότι φέρει αποστειρωμένα γάντια και προηγουμένως έχει καθαρίσει σχολαστικά την περιοχή παρακέντησης με αντισηπτικό. Δεν απαιτείται τοπική αναισθησία. Στη συνέχεια ειδική γωνιώδης βελόνη, που δεν τραυματίζει τη σιλικόνη του ρεζερβουάρ προωθείται διά του δέρματος μέχρι τον πυθμένα της συσκευής, οπότε και προβάλλει αντίσταση. Κατόπιν συνδέεται σύριγγα στη βελόνη και διενεργείται αναρρόφηση αίματος, ώστε να επιβεβαιωθεί η καλή λειτουργία της συσκευής. Στη συνέχεια αφαιρείται η σύριγγα, προσαρμόζεται το σύστημα έγχυσης των φαρμάκων στη βελόνη κι αρχίζει η θεραπεία. Στο τέλος κάθε θεραπείας εγχύεται διάλυμα ηπαρίνης στο σύστημα, ώστε να αποτραπεί η θρόμβωση κι απόφραξή του.
Πώς εφαρμόζεται;
Η διαδικασία εφαρμογής της συσκευής Port-A-Cath γίνεται πάντα στο χειρουργείο, υπό τοπική αναισθησία, συνθήκες βέλτιστης αποστείρωσης κι ακτινοσκοπικής καθοδήγησης. Αφού τοποθετηθεί ο ασθενής στην κατάλληλη θέση στο χειρουργικό τραπέζι –ανάσκελα με τα χέρια εφαπτόμενα στον κορμό και με ελαφρά κατηφορική κλίση του κρεβατιού προς το κεφάλι- παρακεντείται η κεντρική φλέβα
και στη συνέχεια προωθείται εντός αυτής συρμάτινος οδηγός.
Ακολουθεί ακτινοσκοπική επιβεβαίωση της ορθής θέσης του οδηγού, δηλαδή εντός των καρδιακών κοιλοτήτων. Έπειτα διανοίγεται οριζόντια τομή περίπου τριών εκατοστών στο δέρμα σε μικρή απόσταση από τη θέση παρακέντησης. Παρασκευάζεται υποδόρια θήκη ικανή σε μέγεθος να υποδεχθεί το ρεζερβουάρ.
Συνδέεται ο καθετήρας στο ρεζερβουάρ, το οποίο καθηλώνεται εντός της υποδόριας θήκης. Ο καθετήρας στη συνέχεια φέρεται κάτω από το δέρμα μέχρι το σημείο εισόδου του συρμάτινου οδηγού και τελικά προωθείται μέσω της φλέβας μέχρι την είσοδο της καρδιάς.
Ελέγχεται ξανά ακτινοσκοπικά η ορθή θέση του όλου συστήματος και συρράπτονται τα εξωτερικά τραύματα. Ο ασθενής μπορεί ευθύς αμέσως να αποχωρήσει από το νοσοκομείο, ενώ άμεσα μπορεί να κάνει και χρήση του συστήματος για χημειοθεραπεία.
Τι φροντίδα απαιτείται μετεγχειρητικά;
Για ένα δεκαήμερο απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή, καθώς υπάρχει σοβαρός κίνδυνος μόλυνσης του συστήματος. Έτσι το τραύμα θα πρέπει να παραμένει στεγνό και καθαρό. Θα πρέπει επίσης να αποφεύγεται η εργώδης κι επίπονη δραστηριότητα του χεριού προς την πλευρά της επέμβασης. Εάν δε χρησιμοποιηθεί την πρώτη εβδομάδα, απαιτείται μία αλλαγή του τραύματος κι έλεγχος του συστήματος. Τα ράμματα συνήθως αφαιρούνται μετά πάροδο 10ημέρου. Μετά από κάθε έγχυση χημειοθεραπευτικού απαιτείται έκπλυση του συστήματος με φυσιολογικό ορό και διάλυμα ηπαρίνης, ώστε να αποφευχθεί η θρόμβωση-απόφραξη του συστήματος. Η έκπλυση είναι αναγκαία, ακόμα κι αν δε χρησιμοποιείται το σύστημα, μία φορά το μήνα. Μετά τη λήξη των συνεδριών χημειοθεραπείας μπορεί εύκολα το Port-A-Cath να αφαιρεθεί με τοπική αναισθησία. Αυτό μπορεί να συμβεί και μετά πάροδο αρκετών ετών. Εννοείται πως μετά την αφαίρεση των ραμμάτων, η παρουσία του συστήματος πρακτικά είναι ανύπαρκτη και όλες οι δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένου και του μπάνιου, απόλυτα φυσιολογικές.
Ποιες είναι οι πιθανές επιπλοκές κατά την τοποθέτησή του;
Χάρη στη δυνατότητα ακτινολογικής καθοδήγησης, οι κίνδυνοι κατά την τοποθέτηση του Port-A-Cath είναι μηδαμινοί. Ασφαλώς η εμπειρία του χειρουργού είναι καθοριστικής σημασίας. Σπανίως μπορεί να συμβεί κάκωση μεγάλων αγγείων με κίνδυνο αιμορραγίας, τραυματισμός του υπεζοκότα (περίβλημα των πνευμόνων) κι ανάπτυξη πνευμοθώρακα, φλεγμονή κι αιμάτωμα του τραύματος.
Τι προβλήματα μπορεί να παρουσιαστούν κατά τη χρήση του συστήματος;
Δυσλειτουργία στην έγχυση των φαρμάκων μπορεί να οφείλεται σε μερική θρόμβωση του συστήματος, η οποία αντιμετωπίζεται συνήθως εύκολα με τοπική έγχυση θρομβολυτικού παράγοντα. Επίσης μπορεί να παρουσιαστεί ερεθισμός και πόνος του δέρματος και της περιοχής γύρω από το σύστημα, που μπορεί να οφείλονται είτε σε φλεγμονή του συστήματος –απαιτείται άμεση αφαίρεσή του- ή σε μικροδιαρροή χημειοθεραπευτικού φαρμάκου έξω από το σύστημα. Σε κάθε περίπτωση απαιτείται άμεση ενημέρωση του χειρουργού.
Η εμφύτευση του συστήματος Port-A-Cath σε γενικές γραμμές κρίνεται ευεργετική κι απαλλάσσει τον ασθενή από επιπρόσθετα βάσανα.
