“Μόλις το 10% των Ελλήνων γνωρίζει πόσο νερό πρέπει να καταναλώνει καθημερινά”
Συγγραφείς: Αντώνης Ζαμπέλας & Μαρία Καψοκέφαλου Γράφτηκε στις ,
Μεγαλύτερες οι ανάγκες ενυδάτωσης το καλοκαίρι
Αθήνα – Μόλις το 10% των Ελλήνων γνωρίζει ότι η επαρκής ημερήσια ποσότητα νερού από όλες τις πηγές, συμπεριλαμβανομένων των τροφίμων και των ροφημάτων, είναι περίπου 2 λίτρα για τις γυναίκες και 2,5 λίτρα για τους άνδρες, ενώ περίπου το 20% των γυναικών και το 35% των ανδρών προσλαμβάνει λιγότερο νερό απ’ αυτό που συνιστά η Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων (EFSA).
Αυτά προκύπτουν από την πρώτη επιστημονική μελέτη στην Ελλάδα σχετικά με την ενυδάτωση, που εκπόνησε η Μονάδα Διατροφής του Ανθρώπου του Τμήματος Επιστήμης και Τεχνολογίας Τροφίμων του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΓΠΑ).
Στόχος της μελέτης είναι να εκτιμηθεί η πρόσληψη και η απώλεια νερού στον ελληνικό πληθυσμό, καθώς δεν υπάρχουν προηγούμενα δεδομένα από την Ελλάδα, και να διερευνηθεί το επίπεδο ενημέρωσης του κοινού σχετικά με την επαρκή πρόσληψη νερού, η οποία όταν δεν καλύπτεται, μπορεί να οδηγήσει σε ήπια αφυδάτωση (δηλαδή απώλεια νερού ισοδύναμη με λιγότερο από 2% του σωματικού μας βάρους).
Είναι αξιοσημείωτο ότι ακόμα και ήπιας μορφής αφυδάτωση μπορεί να προκαλέσει πονοκεφάλους, κόπωση, εξασθένιση αντανακλαστικών, μείωση δυνατότητας λήψης αποφάσεων, συντονισμού και συγκέντρωσης. Επίσης, σύμφωνα με επίσημα επιστημονικά στοιχεία της EFSA, η επαρκής ενυδάτωση είναι απαραίτητη για τη διατήρηση της φυσιολογικής σωματικής και διανοητικής λειτουργίας και επισημαίνει ότι το 80% της ημερήσιας πρόσληψης νερού προέρχεται από πόσιμο νερό, χυμούς, αναψυκτικά, καφέ, τσάι, κλπ, ενώ το 20% από στερεά τρόφιμα, κυρίως από φρούτα και λαχανικά.
Η μελέτη του ΓΠΑ περιλάμβανε τη διανομή ερωτηματολογίων σε αντιπροσωπευτικό δείγμα 1.000 ατόμων (άνδρες και γυναίκες ηλικίας 16-65 ετών) εξετάζοντας τόσο την πρόσληψη νερού από πόσιμο νερό, χυμούς, γάλα, αναψυκτικά, καφέδες, αφεψήματα, αλκοολούχα και ισοτονικά ποτά και στερεά τρόφιμα όσο και την απώλεια νερού από το σώμα κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού και του χειμώνα.
Επικεφαλής της ομάδας της μελέτης ήταν η Μαρία Καψοκεφάλου, επίκουρος καθηγήτρια Διατροφής του Ανθρώπου, στο Τμήμα Επιστήμης και Τεχνολογίας Τροφίμων του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών και μέλος της επιστημονικής επιτροπής του ανεξάρτητου οργανισμού European Hydration Institute, και ο Αντώνης Ζαμπέλας, αναπληρωτής καθηγητής Διατροφής του Ανθρώπου, στο Τμήμα Επιστήμης και Τεχνολογίας Τροφίμων του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών.
Πιο συγκεκριμένα, η Μαρία Καψοκεφάλου, επισήμανε: «Είμαστε ικανοποιημένοι με τα πρώτα αποτελέσματα της πρωτοβουλίας που αναλάβαμε, με στόχο την καλύτερη κατανόηση του επιπέδου ενυδάτωσης αλλά και ενημέρωσης του ελληνικού πληθυσμού, καθώς μέχρι σήμερα δεν διαθέταμε επαρκή στοιχεία. Η Ελλάδα έχει ένα ιδιαίτερα ζεστό καλοκαίρι και συνεπώς είναι μια χώρα που η ισορροπία στην πρόσληψη και απώλεια νερού δεν είναι εύκολο να επιτευχθεί. Συγκεκριμένα, όπως αποκαλύπτει η έρευνα, το καλοκαίρι είναι δυσκολότερο να καλύψουμε τις ανάγκες μας σε νερό απ’ ότι το χειμώνα, αφού το ποσοστό ‘αφυδατωμένων’ ανθρώπων το καλοκαίρι είναι κατά 8% υψηλότερο απ’ ότι το χειμώνα, ενώ οι απώλειες νερού, κυρίως σε ιδρώτα, το καλοκαίρι είναι περίπου 38%. Άρα, μεγαλύτερες ανάγκες σε νερό έχουμε όταν η φυσική μας δραστηριότητα είναι αυξημένη και όταν οι θερμοκρασίες του περιβάλλοντος είναι υψηλές. Παράλληλα, η έρευνα δείχνει για τον ελληνικό πληθυσμό ότι περίπου το 80% της ημερήσιας πρόσληψης νερού προέρχεται από πόσιμο νερό, χυμούς, αναψυκτικά, καφέ, τσάι, κ.λπ., ενώ το 20% από στερεά τρόφιμα, κυρίως από φρούτα και λαχανικά. Αυτά τα στοιχεία είναι σε συμφωνία με τα στοιχεία που δίνει η EFSA για άλλους πληθυσμούς της Ευρώπης.»
Ο Αντώνης Ζαμπέλας σημείωσε επίσης: «Χάρη στα ευρήματα διαθέτουμε πλέον μια πιο ξεκάθαρη εικόνα για την ανάγκη πρόσληψης νερού αλλά και ένα σημαντικό ‘εργαλείο’ γνώσης ώστε να πραγματοποιήσουμε ουσιαστικές δράσεις ενημέρωσης του κοινού για την ευεργετική δράση της ενυδάτωσης στη σωματική και πνευματική απόδοση σε διάφορες περιστάσεις, όπως π.χ. στην εργασία, τη μελέτη, την οδήγηση και κατά τη διάρκεια της σωματικής άσκησης. Χαρακτηριστικό είναι ότι η ελλειπής ενημέρωση σχετικά με την ενυδάτωση οδηγεί τους ανθρώπους στο να μην αξιολογούν επαρκώς την πρόσληψη νερού. Τέλος, διαπιστώθηκε ότι οι επιλογές ενυδάτωσης στον ελληνικό πληθυσμό ποικίλουν, με περίπου 55% από πόσιμο νερό, 25% από ροφήματα και 20% από στερεά τρόφιμα, φρούτα και λαχανικά.»
Ολοκληρώνοντας την αξιολόγηση των ευρημάτων της μελέτης η κ.Καψοκεφάλου τόνισε: «Όλα τα παραπάνω ευρήματα από την Ελλάδα, σε συνδυασμό με την πολύτιμη υπάρχουσα γνώση και τη συνεργασία με το European Hydration Institute (ΕΗΙ), το οποίο δημιουργήθηκε με στόχο να προωθήσει στο ευρωπαϊκό κοινό την έγκυρη επιστημονική γνώση, μας βοηθούν ουσιαστικά στη συνεχή έρευνα σχετικά με την ανθρώπινη ενυδάτωση. Στόχος μας, μέσω της παροχής έγκυρης πληροφόρησης, είναι όλες οι ηλικιακές ομάδες και ιδιαίτερα οι ευαίσθητες ομάδες, δηλαδή παιδιά, ηλικιωμένοι, γυναίκες που κυοφορούν ή θηλάζουν, ή ακόμα και οι έντονα αθλούμενοι και εργαζόμενοι άνθρωποι, να επωφεληθούν στην καθημερινότητά τους από τα πλεονεκτήματα της σωστής ενυδάτωσης.»
Π ηγές πρόσληψης νερού τον χειμώνα και το καλοκαίρι Τα ευρήματα της έρευνας του ΓΠΑ, όπως απεικονίζονται στα γραφήματα που ακολουθούν, είναι σε συμφωνία με τα στοιχεία της EFSA, και καταδεικνύουν ότι το καλοκαίρι η πρόσληψη νερού καλύπτεται κατά 61% από πόσιμο νερό (ποσοστό αυξημένο από το αντίστοιχο του χειμώνα), 24% από ροφήματα και 15% από στέρεα τρόφιμα, ενώ το χειμώνα τα ποσοστά διαφοροποιούνται και είναι αντίστοιχα 50% από πόσιμο νερό, 26% από ροφήματα και 24% από στερεά τρόφιμα.
Από την ανάλυση της πρόσληψης νερού από ροφήματα (24% το καλοκαίρι και 26% το χειμώνα) προκύπτει ότι ο καφές, τόσο το χειμώνα όσο και το καλοκαίρι, αποτελεί την υψηλότερη πηγή πρόσληψης νερού, 25% και 34% αντίστοιχα, ενώ με υψηλά ποσοστά το χειμώνα ακολουθούν τα αλκοολούχα ποτά (μπύρα, κρασί) 23%, τα αναψυκτικά 14%, το γάλα και οι χυμοί με 13%. Το καλοκαίρι η εικόνα διαφοροποιείται καθώς αυξάνεται κατακόρυφα η πρόσληψη νερού από το γάλα με ποσοστό 22%, ενώ τα αλκοολούχα ποτά (μπύρα, κρασί) παρουσιάζουν μεγάλη πτώση στο 9%. Σε παρόμοια επίπεδα παραμένουν τα ποσοστά για χυμούς (13%) και αναψυκτικά (11%).\
Λίγα λόγια για την ενυδάτωση, τη σημασία και τα οφέλη της Το νερό, και γενικότερα η κατανάλωση υγρών, είναι ζωτικής σημασίας για τη σωστή λειτουργία του οργανισμού μας. Το νερό μεταφέρει θρεπτικές ουσίες και αποβάλλει τις άχρηστες ουσίες από τον οργανισμό, ενώ βοηθά στη ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος, με τη μεταφορά της θερμότητας από τους ενεργούς ιστούς στο δέρμα αλλά και της ψύξης του σώματος μέσω της εφίδρωσης.
Τα οφέλη της σωστής ενυδάτωσης είναι πολλά για τη συνολική υγεία καθώς κάθε κύτταρο του σώματός μας έχει ανάγκη τo νερό. Η ενυδάτωση είναι παράγοντας-κλειδί στις πιο βασικές λειτουργίες του σώματος όπως του εγκεφάλου, της καρδιάς, των νεφρών, των μυών και του δέρματος, ρυθμίζοντας λειτουργίες όπως την αρτηριακή πίεση, τη θερμοκρασία του σώματος, την πέψη. Περίπου 80% της ημερήσιας πρόσληψης νερού επιτυγχάνεται μέσω του πόσιμου νερού, αλλά και άλλων ροφημάτων όπως, οι χυμοί, το γάλα, τα αναψυκτικά, ο καφές, το τσάι, και γενικότερα των υγρών τροφίμων (π.χ. σούπες), ενώ το υπόλοιπο 20% μέσω των στερεών τροφίμων, ιδιαίτερα λαχανικών και φρούτων.
Η Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων (EFSA) συστήνει ως επαρκή για τους ενήλικες άνδρες και γυναίκες, την πρόσληψη 2,5 και 2 λίτρων νερού ημερησίως αντίστοιχα, μέσω του πόσιμου νερού αλλά και άλλων ροφημάτων, όπως οι χυμοί, το γάλα, τα αναψυκτικά, ο καφές, το τσάι, και των στερεών τροφίμων.
Υψηλότερη πρόσληψη νερού μπορεί να απαιτείται κατά την άσκηση και κατά τις θερμές ημέρες του έτους. Οι ευαίσθητες ομάδες, παιδιά και ηλικιωμένοι, αλλά και οι έγκυες και οι γυναίκες που θηλάζουν, χρειάζεται να προσέχουν ιδιαίτερα την επαρκή ενυδάτωση.
