Επισήμανση αλλεργιογόνων τροφών.
Συγγραφέας iator Γράφτηκε στις ,
Όσοι είναι αλλεργικοί σε συγκεκριμένα τρόφιμα, όπως το σιτάρι ή τα αβγά, μπορούν εύκολα να μην τα καταναλώνουν όταν παρουσιάζονται αυτούσια. Ωστόσο, δεν μπορεί να είναι κανείς βέβαιος ότι ορισμένα προπαρασκευασμένα τρόφιμα, π.χ. οι σάλτσες, δεν περιέχουν κάποιες από αυτές τις αλλεργιογόνους ουσίες.
Η παραγωγή τροφίμων έχει καταστεί μια πολύπλοκη και εξειδικευμένη διαδικασία και τα επεξεργασμένα τρόφιμα και προϊόντα είναι πλέον μέρος της καθημερινότητάς μας. Είναι δύσκολο να φανταστούμε ότι θα εγκαταλείψουμε αυτές τις ευκολίες απλώς και μόνον επειδή δεν γνωρίζουμε εάν ένα προϊόν περιέχει αλλεργιογόνους ουσίες, όπως αραχιδέλαιο ή γλουτένη ή οστρακόδερμα σε κάποια μορφή τους.
Η πλειονότητα του κόσμου απολαμβάνει τα περισσότερα τρόφιμα χωρίς κανένα πρόβλημα. Σε ένα μικρό ποσοστό ανθρώπων, όμως, συγκεκριμένα τρόφιμα ή συστατικά τους μπορούν να προκαλέσουν διάφορες αντιδράσεις, από απλά εξανθήματα έως σοβαρές αλλεργικές αντιδράσεις. Η νομοθεσία της ΕΕ τροποποιήθηκε πρόσφατα με σκοπό να επιτευχθεί ένα υψηλό επίπεδο προστασίας της υγείας των καταναλωτών και να εξασφαλιστεί το δικαίωμά τους στην ενημέρωση. Η επισήμανση των τροφίμων οφείλει να διασφαλίζει τη σαφή αναγραφή των συστατικών που έχουν ταξινομηθεί ως δυνητικά αλλεργιογόνα.
Δικαιώνοντας τη νέα νομοθεσία, μια επιτροπή της Ευρωπαϊκής Αρχής για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA-European Food Safety Authority) ανέφερε στις αρχές του έτους ότι υπάρχουν πολλές αποδείξεις που δικαιώνουν την επιτακτική αναγραφή στην επισήμανση των τροφίμων των πιο συχνών αλλεργιογόνων συστατικών και των παραγώγων τους.
Η ουσία της νέας νομοθεσίας
Η νέα οδηγία της ΕΕ 2003/89/ΕΚ (τροποποίηση της οδηγίας 2000/13/EΚ) όσον αφορά την αναγραφή των συστατικών των τροφίμων απαιτεί από τους κατασκευαστές τροφίμων να απαριθμούν 12 ομάδες δυνητικών αλλεργιογόνων ουσιών, εφόσον χρησιμοποιούνται ως συστατικά σε προσυσκευασμένα τρόφιμα, συμπεριλαμβανομένων των αλκοολούχων ποτών, ανεξαρτήτως ποσότητας. Στις αλλεργιογόνους ουσίες περιλαμβάνονται δημητριακά που περιέχουν γλουτένη , ψάρι, οστρακόδερμα, αβγά, αραχίδες (φιστίκια), σόγια, γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα που περιέχουν λακτόζη, καρποί με κέλυφος , σέλινο, μουστάρδα, σπόροι σησαμιού και θειώδη άλατα. Αυτά ευθύνονται για το 90% των αλλεργικών αντιδράσεων. Ο κατάλογος των αλλεργιογόνων συστατικών τροφίμων που περιλαμβάνεται στο παράρτημα της οδηγίας θα επανεξεταστεί και θα ενημερωθεί σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες επιστημονικές γνώσεις.
Όσον αφορά στις πρακτικές λεπτομέρειες των αλλαγών, ο γενικός κανόνας είναι ότι θα πρέπει να αναγράφονται στη συσκευασία όλες οι αλλεργιογόνες ουσίες χωρίς καμία εξαίρεση. Συγκεκριμένα, για συστατικά που παράγονται από μία ουσία που περιλαμβάνεται στον κατάλογο των αλλεργιογόνων ουσιών θα πρέπει κανονικά να δηλώνεται και η αλλεργιογόνος ουσία, π.χ. λεκιθίνη (από σόγια). Ωστόσο, επειδή συγκεκριμένα παράγωγα γνωστών αλλεργιογόνων ουσιών ενδέχεται να μην προκαλούν αλλεργική αντίδραση, η ίδια νομοθεσία προβλέπει τη δυνατότητα εξαιρέσεων.
Προκειμένου να καταρτιστεί ένας κατάλογος τέτοιων παραγώγων αλλεργιογόνων ουσιών για τα οποία δεν θα απαιτείται υποχρεωτική επισήμανση, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ζήτησε από την EFSA να αξιολογήσει ένα σύνολο αιτήσεων. Η EFSA θα ανακοινώσει σε μερικούς μήνες τις επιστημονικές συμβουλές της σχετικά με το ενδεχόμενο αρνητικών αντιδράσεων μετά την κατανάλωση των συγκεκριμένων συστατικών από ευπαθείς καταναλωτές υπό τις συνθήκες που αναφέρονται στις αιτήσεις. Σύμφωνα με τις μέχρι τώρα δημοσιευμένες γνωμοδοτήσεις, στα συστατικά που είναι πιθανόν να εξαιρεθούν περιλαμβάνονται τα σιρόπια γλυκόζης από σιτάρι, το εξευγενισμένο σογιέλαιο, διάφορα αποστάγματα καρπών με κέλυφος και συστατικά πρωτεϊνών που χρησιμοποιούνται ως διαυγαστικά σε κρασιά.
Πότε θα εφαρμοστούν οι νέοι κανονισμοί;
Η νέα οδηγία 2003/89/EΚ ισχύει από τις 25 Νοεμβρίου 2003. Τα κράτη μέλη είχαν περιθώριο ενός έτους (μέχρι την 25η Νοεμβρίου 2004) για να μεταφέρουν τις διατάξεις της οδηγίας στα εθνικά νομοθετικά συστήματά τους.
Οι κατασκευαστές είχαν περιθώριο ενός ακόμη έτους για να εξασφαλίσουν ότι οι επισημάνσεις τους θα συμφωνούν πλήρως με τη νέα νομοθεσία, γεγονός που σημαίνει ότι από τις 25 Νοεμβρίου 2005 τα προϊόντα που κυκλοφορούν στο εμπόριο πρέπει να συμμορφώνονται με τους νέους κανονισμούς. Ωστόσο, τα προϊόντα που διατέθηκαν στην αγορά ή επισημάνθηκαν πριν από την ημερομηνία αυτή, επιτρέπεται να πωλούνται μέχρι τέλους των αποθεμάτων.
Σημειώσεις:
1. Προς ενημέρωση των αναγνωστών διευκρινίζονται ποια δημητριακά περιέχουν γλουτένη: σιτάρι, σίκαλη, κριθάρι, βρώμη, σίτος σπέλτα, kamut ή οι υβριδικές τους ποικιλίες.
2. Στους καρπούς με κέλυφος περιλαμβάνονται τα αμύγδαλα, τα φουντούκια, τα καρύδια, τα καρύδια ανακαρδιωδών, τα καρύδια πεκάν, τα καρύδια Βραζιλίας, τα φιστίκια, οι καρποί μακαδαμίας, τα καρύδια Κουίνσλαντ.
Παραπομπές
1. Οδηγία 2003/89/EΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 10ης Νοεμβρίου 2003: http://europa.eu.int/eur-lex/pri/el/oj/dat/2003/l_308/l_30820031125el00150018.pdf
2. Οδηγία 2000/13/EΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 20ης Μαρτίου 2000 σχετικά με την επισήμανση, την παρουσίαση και τη διαφήμιση των προϊόντων:
http://europa.eu.int/eur-lex/pri/el/oj/dat/2000/l_109/l_10920000506el00290042.pdf
3. http://www.efsa.eu.int/press_room/press_release/697_en.htm.l
Το παρόν, που αποτελεί μετάφραση και προσαρμογή στα ελληνικά δεδομένα άρθρου που δημοσιεύθηκε στο “FOODTODAY”, το 2005, είναι προσφορά για το ελληνικό κοινό από το ΙΔΡΥΜΑ ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ ΔΑΣΚΑΛΟΠΟΥΛΟΣ. Το “FOODTODAY” εκδίδεται από το EUFIC (European Food Information Council) με σκοπό να παρέχει στα μέσα, στις εκπαιδευτικές αρχές, στους ειδικούς υγείας και διαμορφωτές της κοινής γνώμης, επιστημονικές πληροφορίες πάνω σε θέματα υγείας, διατροφής, ασφάλειας τροφίμων και νέες μεθόδους παραγωγής, επιτρέποντάς τους να τις επικοινωνούν στο ευρύ κοινό.
www.iad.gr
