Είμαι έγκυος! Πώς πρέπει να τρέφομαι;
Συγγραφέας Αθηνά Μωραΐτη-Χατζηθάνου Γράφτηκε στις ,
Η εγκυμοσύνη είναι μια πολύ ιδιαίτερη φάση για τη γυναίκα: μεγαλώνει μέσα της μια καινούρια
ζωή! Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να αλλάζουν οι διατροφικές της ανάγκες ώστε να εξασφαλίζεται
τόσο η ομαλή ανάπτυξη του εμβρύου, όσο και η δική της υγεία.
Κατά τη διάρκεια της κύησης το βάρος της μέλλουσας μητέρας αυξάνεται φυσιολογικά κατά 9
έως 12 κιλά. Το επιπλέον βάρος οφείλεται στο έμβρυο, στον πλακούντα, και στο αμνιακό υγρό.
Ακόμη, αυξάνεται ο λιπώδης ιστός λόγω της προετοιμασίας του σώματος για το θηλασμό. Έτσι, στο πρώτο τρίμηνο η έγκυος παίρνει 1 με 2 κιλά συνολικά, και τα επόμενα τρίμηνα, 1,5 με 2 κιλά το μήνα. Ωστόσο, η συνιστώμενη αύξηση βάρους διαφέρει ανάλογα με το βάρος με το οποίο
ξεκινάει η γυναίκα την εγκυμοσύνη της. Μια γυναίκα με παραπανίσια κιλά μπορεί να χρειαστεί
ακόμη και να χάσει βάρος για να εξελιχθεί ομαλά η εγκυμοσύνη και ο τοκετός, ενώ μια με χαμηλό
βάρος μπορεί να πρέπει να πάρει πολύ περισσότερα κιλά από αυτά που αναφέρονται παραπάνω. Σε
κάθε περίπτωση, ο γυναικολόγος θα συμβουλεύσει ποιο είναι το σωστό.
Σε γενικές γραμμές, οι ενεργειακές απαιτήσεις μιας γυναίκας σε εγκυμοσύνη δε διαφοροποιούνται
σημαντικά. Έτσι, συνιστάται η αύξηση των θερμίδων μόνο τα τελευταία δυο τρίμηνα (300 θερμίδες
την ημέρα). Καταλαβαίνουμε λοιπόν πως η έγκυος δεν πρέπει να τρώει για δυο, αλλά να επιλέγει
πολύ προσεκτικά τα γεύματα της για να προσλαμβάνει όλα τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται,
δηλαδή πρωτεΐνες υψηλής βιολογικής αξίας, σύνθετους υδατάνθρακες, μονοακόρεστα και
πολυακόρεστα λιπαρά, ασβέστιο, βιταμίνη D, σίδηρο, φολικό οξύ.
Οι πρωτεΐνες είναι απαραίτητες για την ανάπτυξη του σώματος, των μυών, των οστών και του
δέρματος του εμβρύου. Ακόμη, συμβάλλουν στη δημιουργία του αίματος και διαφόρων ενζύμων.
Πρωτεΐνες υψηλής βιολογικής αξίας βρίσκουμε στο κόκκινο κρέας, στο κοτόπουλο, στο ψάρι, στα
γαλακτοκομικά και στο ασπράδι του αυγού.
Οι υδατάνθρακες, από την άλλη, αποτελούν την κύρια πηγή ενέργειας για την έγκυο και το
έμβρυο. Είναι σημαντικό να προτιμώνται σύνθετοι υδατάνθρακες, όπως αυτοί που βρίσκονται στο
ψωμί, στις πατάτες, στα δημητριακά, στο ρύζι και να αποφεύγεται η ζάχαρη. Ακόμη καλύτερες
επιλογές αποτελούν τα δημητριακά, το ψωμί και τα ζυμαρικά ολικής αλέσεως, και το
αναποφλοίωτο ρύζι, αφού επιπλέον παρέχουν φυτικές ίνες που προφυλάσσουν από τη
δυσκοιλιότητα.
Σε ό,τι αφορά τα λιπαρά, είναι σημαντικό να καλύπτονται οι ανάγκες σε μονο-ακόρεστα και πολυ-
ακόρεστα λιπαρά (ω-3, ω-6 λιπαρά οξέα), αφού συμμετέχουν στη σύνθεση των κυτταρικών
μεμβρανών, στην ανάπτυξη του νευρικού συστήματος, στην όραση, στη ρύθμιση της θερμοκρασίας
του σώματος και αποτελούν αποθήκη ενέργειας για το έμβρυο. Έτσι, η έγκυος πρέπει να φροντίζει να καταναλώνει αρκετό ελαιόλαδο, ψάρι και ξηρούς καρπούς.
Το ασβέστιο και η βιταμίνη D είναι απαραίτητα για το σχηματισμό του σκελετού του εμβρύου.
Καλές πηγές ασβεστίου αποτελούν το γάλα και τα παράγωγά του, οι σαρδέλες, τα αμύγδαλα και το
σουσάμι, ενώ η βιταμίνη D βρίσκεται στο λίπος των γαλακτοκομικών, στη μαργαρίνη και επιπλέον
συντίθεται στο δέρμα μας, με την έκθεση στον ήλιο.
Ακόμη, κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης αυξάνουν και οι απαιτήσεις σε σίδηρο και φολικό οξύ,
μιας και είναι απαραίτητα για τη παραγωγή των ερυθρών αιμοσφαιρίων του εμβρύου. Έτσι,
αποφεύγεται η εμφάνιση αναιμίας στη μητέρα. Ειδικά, το φολικό οξύ προστατεύει το μωρό από το
να γεννηθεί με σύνδρομο του νωτιαίου σωλήνα, αλλά και από πρόωρη αποκόλληση του πλακούντα,
πρόωρο τοκετό και γέννηση με χαμηλό βάρος. Τροφές πλούσιες σε σίδηρο είναι το κόκκινο κρέας,
τα όσπρια, το σπανάκι, οι ξηροί καρποί και τα αποξηραμένα φρούτα, ενώ τα πράσινα φυλλώδη
λαχανικά, τα όσπρια, οι μπανάνες, τα πορτοκάλια, τα δημητριακά είναι καλές πηγές φολικού οξέος.
Συνήθως, ο γυναικολόγος για να καλύψει τις αυξημένες απαιτήσεις της εγκύου συνιστά τη λήψη
συμπληρωμάτων ασβεστίου, σιδήρου, φολικού οξέος και κάποιες φορές μαγνησίου.
Από την άλλη, η έγκυος θα πρέπει να αποφεύγει τα κρέατα και τα πουλερικά που δεν έχουν ψηθεί
καλά, ωμά λαχανικά που δεν έχουν πλυθεί καλά, τρόφιμα που περιέχουν ωμά αυγά (πχ μαγιονέζα,
διάφορες κρέμες, μους και παγωτά άγνωστης προέλευσης), σούσι και οστρακοειδή, μη
παστεριωμένο γάλα και τυριά όπως το ροκφόρ, το καμαμπέρ και το μπρι. Έτσι, θα προστατευτεί
από μικρόβια όπως το κολοβακτηρίδιο, η σαλμονέλα και το τοξόπλασμα, αλλά και από
λιστερίωση. Τα εντόσθια και το συκώτι περιέχουν μεγάλες ποσότητες βιταμίνης Α που μπορεί να
προκαλέσει τερατογένεση. Τα ψάρια σε κονσέρβα και τα πολύ μεγάλα ψάρια καλό είναι να
αποφεύγονται γιατί έχουν υδράργυρο και άλλα βαρέα μέταλλα
Τέλος, η γυναίκα πρέπει να αποφεύγει το αλκοόλ και την καφεΐνη γιατί επηρεάζουν τη σωματική
και την πνευματική ανάπτυξη του εμβρύου. Η καφεΐνη περιέχεται στον καφέ, στο τσάι, στη
σοκολάτα και στα αναψυκτικά τύπου κόλα. Το αλάτι δεν είναι απαραίτητο να περιορίζεται σε
μεγάλο βαθμό, εκτός και αν παρουσιαστεί υπέρταση.
