Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ)
Συγγραφέας Λαμπρινή Μουτζαλιά Γράφτηκε στις ,
Τι είναι Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ);
Η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ή ΧΑΠ σύντμηση που για λόγους συντομίας θα χρησιμοποιήσουμε στην συνέχεια) αποτελείται από δυο παθήσεις των πνευμόνων, την χρόνια βρογχίτιδα και το εμφύσημα. Κοινό χαρακτηριστικό αυτών των παθήσεων είναι η απόφραξη των αεραγωγών του πνεύμονα μειώνοντας την ροή του αέρα κατά την εκπνοή και παγιδεύοντας τον αέρα. Αυτή η παγίδευση του αέρα στους πνεύμονες οδηγεί σταδιακά σε διάταση και καταστροφή τους. Τα κυριότερα συμπτώματα είναι δύσπνοια, χρόνιος βήχας, παραγωγή πτυέλων, συριγμός κατά την αναπνοή. Η ΧΑΠ μπορεί εύκολα να ελεγχθεί αν διαγνωσθεί εγκαίρως.
Πως η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (Χ.Α.Π.) επηρεάζει το αναπνευστικό σύστημα;
Στην ΧΑΠ οι παθήσεις των πνευμόνων (χρόνια βρογχίτιδα και εμφύσημα), προκαλούν πνευμονικές βλάβες που εμποδίζουν την φυσιολογική αναπνοή. Ουσιαστικά πρόκειται για βλάβες των αεραγωγών των πνευμόνων, δηλαδή μικρών σωλήνων που μεταφέρουν αέρα πλούσιο σε οξυγόνο και απομακρύνουν το διοξείδιο του άνθρακα από τους πνεύμονες. Οι αεραγωγοί αποφράσσονται από τη φλεγμονή και τις εκκρίσεις με αποτέλεσμα να μην μπορούν να απομακρύνουν τον παγιδευμένο αέρα. Το κάπνισμα είναι η συχνότερη αιτία ΧΑΠ. Οι περισσότεροι ασθενείς είναι ενεργοί ή πρώην καπνιστές. Έκθεση σε άλλους ερεθιστικούς παράγοντες όπως, χημικά, σκόνη, ατμοσφαιρική ρύπανση, μπορεί να προκαλέσουν ή να συνεισφέρουν στην εκδήλωση της ΧΑΠ.
Οι αεραγωγοί του αναπνευστικού συστήματος των πνευμόνων έχουν την εικόνα ενός αναποδογυρισμένου δένδρου, που αποτελείται από μικρούς σωληνίσκους και σάκους, τις κυψελίδες (στις οποίες πραγματοποιείται η ανταλλαγή του οξυγόνου με το διοξείδιο του άνθρακα). Στους υγιείς οι σωληνίσκοι είναι ελεύθεροι και ανοικτοί, ενώ οι κυψελίδες είναι ελαστικές και λειτουργικές. Κατά την εισπνοή ο αέρας εισέρχεται με μεγάλη ευκολία και διατείνει τις κυψελίδες, ενώ κατά την εκπνοή ο αέρας εξέρχεται και οι κυψελίδες αποκτούν τον μέγεθος που είχαν πριν.
Στην ΧΑΠ οι αεραγωγοί χάνουν την ελαστικότητά τους και παραμορφώνονται. Ο ιστός μεταξύ των κυψελίδων που είναι πλούσιος σε αιμοφόρα αγγεία καταστρέφεται. Εξαιτίας της φλεγμονής το τοίχωμα των βρόγχων διογκώνεται από το οίδημα και αποφράσσεται. Οι βρόγχοι συγχρόνως γεμίζουν από εκκρίσεις παχύρευστες σαν την βλέννη. Έτσι οι κυψελίδες δεν μπορούν να αποβάλλουν το παγιδευμένο αέρα και διατείνονται συνεχώς, μέχρι να καταστραφούν.
Υπάρχουν επιδημιολογικά δεδομένα για την ΧΑΠ;
Η ΧΑΠ εγκαθίσταται σταδιακά και σε πολλές περιπτώσεις ενώ η έναρξη της βλάβης γίνεται στην νεαρή ηλικία, η αρχική συμπτωματολογία της (λαχάνιασμα, δυσφορία) εκδηλώνεται πολλά χρόνια αργότερα, συνήθως στην μέση ηλικία ή και αργότερα.
Είναι από τις κυριότερες αιτίες θανάτου και νόσησης στις ΗΠΑ αλλά και στον υπόλοιπο κόσμο.
(ειδικότερα στις ΗΠΑ όπου υπάρχουν στατιστικά δεδομένα 16 εκατομμύρια άτομα πάσχουν από ΧΑΠ, εκ των οποίων τα 14 εκατομμύρια από χρόνια βρογχίτιδα και τα 2 εκατομμύρια από εμφύσημα)
Δεν υπάρχει θεραπεία για την ΧΑΠ. Οι βλάβες δεν μπορούν να αναστραφούν και να αποκατασταθεί η αναπνευστική λειτουργία. Είναι όμως δυνατόν να επιβραδυνθεί ή και να σταματήσει η εξέλιξη της βλάβης με την υιοθέτηση συγκεκριμένων μοντέλων ζωής και με την εφ’ όρου ζωής φαρμακευτική αγωγή.
Ποια είναι τα συμπτώματα της ΧΑΠ;
Τα κυριότερα συμπτώματα της ΧΑΠ είναι
Δύσπνοια
Βήχας
Παραγωγή πτυέλων
Μείωση της αναπνευστικής ικανότητας, που εμφανίζεται αρχικά με έντονο λαχάνιασμα, κυρίως κατά την άσκηση
Αναπνευστικός συριγμός (ήχος σαν σφύριγμα κατά την αναπνοή και κυρίως κατά την εκπνοή)
Αίσθημα συμπίεσης ή σύσφιξης στο θώρακα
Ο χρόνιος βήχας και η παραγωγή πτυέλων αποτελούν τα συνηθέστερα συμπτώματα της ΧΑΠ. Πολύ συχνά ξεκινούν νωρίς και διαρκούν για μακρύ χρονικό διάστημα, μέχρι ο ασθενής να εμφανίσει κλινικά έκδηλα την εικόνα της ΧΑΠ, με μείωση των αναπνευστικών δοκιμασιών. Ωστόσο όποιος παρουσιάζει χρόνιο βήχα και παραγωγή πτυέλων δεν σημαίνει ότι θα αναπτύξει οπωσδήποτε ΧΑΠ, όπως και όποιος πάσχει από ΧΑΠ δεν είναι υποχρεωτικό να εμφανίζει χρόνιο βήχα.
Η βαρύτητα της συμπτωματολογίας εξαρτάται από το μέγεθος της καταστροφής των πνευμόνων και των αεραγωγών τους. Σε ένα ασθενή που συνεχίζει να καπνίζει ή να εκτίθεται σε ερεθιστικούς παράγοντες και μόλυνση του περιβάλλοντος, η συμπτωματολογία θα είναι εντονότερη και θα εξελίσσεται ταχύτερα απ’ ότι σε άλλους που προφυλάσσονται από τους παραπάνω παράγοντες.
Αν δεν έχω τα παραπάνω συμπτώματα υπάρχει πιθανότητα να πάσχω από ΧΑΠ;
Υπάρχει πιθανότητα, ειδικά αν στο ιστορικό σας υπάρχει κάποιος προδιαθεσικός παράγοντας. Πρέπει επίσης να γνωρίζετε ότι η ΧΑΠ υπάρχει και εξελίσσεται σιωπηλά, χωρίς δηλαδή εμφανή κλινικά συμπτώματα, για μακρύ χρονικό διάστημα. Σε αυτή την περίοδο μόνο οι ειδικές δοκιμασίες όπως η σπιρομέτρηση, μπορούν να κατευθύνουν προς την πιθανότητα της υπάρξεως ΧΑΠ. Βέβαια είναι πολύ σημαντική η έγκαιρη διάγνωση και η θεραπευτική παρέμβαση, ώστε να επιβραδυνθεί ή και ανασταλεί η εξέλιξη των βλαβών και κατ’ επέκταση και της ΧΑΠ.
Η ΧΑΠ είναι μεταδοτική;
Η ΧΑΠ δεν είναι μεταδοτική ασθένεια. Υπάρχει μόνο ο κίνδυνος μεταδόσεως μιας λοίμωξης σε έναν ασθενή με ΧΑΠ γεγονός που μπορεί να προκαλέσει επιδείνωση της ΧΑΠ ή και σε μερικές περιπτώσεις να θέσει σε κίνδυνο την ζωή του ασθενούς με ΧΑΠ.
Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο να αναπτύξουν ΧΑΠ;
Οι περισσότεροι ασθενεί με ΧΑΠ είναι ενεργοί ή πρώην καπνιστές. Επίσης μεγάλος αριθμός ασθενών είχε οικογενειακό ιστορικό ΧΑΠ. Αυξημένος είναι ο κίνδυνος σε άτομα που για μακρύ χρονικό διάστημα ήταν εκτεθειμένοι σε ερεθιστικούς παράγοντες, σε ατμοσφαιρική μόλυνση ή σε επαγγελματικούς κινδύνους από παράγοντες που επιδρούν ερεθιστικά στο αναπνευστικό. Έχουν αναφερθεί παλαιότερα σπάνιες περιπτώσεις ασθενών με ΧΑΠ που κατά την παιδική ηλικία
ανέπτυσσαν συχνά λοιμώξεις του αναπνευστικού. Η πρώτη εκδήλωση εμφανίζεται γύρω στα 40 έτη, πολλές φορές όμως υπάρχει χωρίς συμπτωματολογία από νεότερη ηλικία.
Υπάρχουν προδιαθεσικοί παράγοντες;
Το κάπνισμα αποτελεί τον σημαντικότερο παράγοντα. Συνήθως η εισπνοή καπνού και άλλων ερεθιστικών ουσιών που προκαλούν βλάβες στις αεροφόρες οδούς και τους πνεύμονες αποτελούν τις κυριότερες αιτίες. Το κάπνισμα καπνού τσιγάρων, πίπας, πούρων και άλλων ειδών καπνού αποτελούν τις πρώτες σε συχνότητα αιτίες ΧΑΠ. Η εισπνοή ερεθιστικών ουσιών και σκόνης στο χώρο εργασίας, η μόλυνση του περιβάλλοντος, αποτελούν άλλες σημαντικές αιτίες ΧΑΠ
Ειδικότερα:
Το κάπνισμα καπνού τσιγάρων, πίπας, πούρων και άλλων τύπων καπνού
Το παθητικό κάπνισμα
Η εργασία σε χώρους με χημικά και σκόνη λίαν ερεθιστικά για το αναπνευστικό σύστημα
Η εργασία και η διαμονή σε περιοχές με σοβαρή ατμοσφαιρική μόλυνση για πολλά χρόνια
Η βαριά έκθεση, έστω και για μικρό χρονικό διάστημα, σε βαριά μόλυνση (εργατικό ατύχημα σε εργοστάσιο χημικών ουσιών)
Περιβαλλοντική μόλυνση
Γενετικές διαταραχές. Μια μετάλλαξη σε ένα ανθρώπινο γονίδιο προκαλεί μερική έλλειψη ενός βασικού ενζύμου, απαραίτητου για την ομαλή αναπνευστική λειτουργία. Το συγκεκριμένο ένζυμο ονομάζεται alpha 1 antitrypsin.
Με την απλή ακτινογραφία θώρακος μπορεί να διαγνωστεί η ΧΑΠ;
Η κλινική εξέταση και η ακτινογραφία δεν μπορούν να θέσουν την διάγνωση, ειδικά στα αρχικά στάδια. Μπορούν σε μερικές πιο προχωρημένες περιπτώσεις, να θέσουν κάποιες υπόνοιες της υπάρξεως της ΧΑΠ. Η διάγνωση τίθεται με την σπιρομέτρηση.
Πως μπορεί να διαγνωστεί η ΧΑΠ;
Οι γιατροί συνήθως υποπτεύονται την πιθανότητα ύπαρξης ΧΑΠ όταν υπάρχει η τυπική συμπτωματολογία και συγχρόνως ιστορικό για έκθεση σε ερεθιστικούς παράγοντες και ειδικότερα στο κάπνισμα. Το ιατρικό ιστορικό, η φυσική εξέταση και οι δοκιμασίες του αναπνευστικού θα θέσουν με μεγάλη ακρίβεια την διάγνωση της ΧΑΠ.
ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΕΣ ΔΟΚΙΜΑΣΙΕΣ
Η Σπιρομέτρηση είναι απαραίτητη εξέταση για να τεθεί η διάγνωση της ΧΑΠ. Πρόκειται για ανώδυνη και πολύ εύκολη δοκιμασία κατά την οποία ο ασθενής εκπνέει πολύ δυνατά ώστε υπολογιστεί ο όγκος του αέρα στους πνεύμονες και η ταχύτητα εκπνοής. Είναι η συνηθέστερη και πλέον ευαίσθητη δοκιμασία για την διάγνωση της ΧΑΠ.
Βασιζόμενοι οι γιατροί στην σπιρομέτρηση κατατάσσουν τους ασθενείς σε 4 υποκατηγορίες.
Σε αυτούς που βρίσκονται σε κίνδυνο να αναπτύξουν ΧΑΠ. Ασθενείς με φυσιολογικές δοκιμασίες, που έχουν ιστορικό έκθεσης σε ερεθιστικούς παράγοντες και εμφανίζουν χρόνιο βήχα με παραγωγή πτυέλων.
Ήπια ΧΑΠ. Μικρή επιδείνωση της εκπνευστικής ροής του αέρα στην σπιρομέτρηση, με παρουσία χρόνιου βήχα και παραγωγή πτυέλων. Το στάδιο αυτό μπορεί να ξεκινήσει πολύ νωρίς στην ενήλικό ζωή και να διαρκέσει μεγάλο χρονικό διάστημα.
Μέτριας βαρύτητας ΧΑΠ. Επιδείνωση των εκπνευστικών ροών στην σπιρομέτρηση, επιδείνωση των συμπτωμάτων του χρόνιου βήχα και της παραγωγής πτυέλων, λαχάνιασμα και αδυναμία κατά την έντονη σωματική άσκηση. Σε αυτό το στάδιο συνήθως ο ασθενής ζητά την ιατρική συμβουλή και βοήθεια.
Σοβαρή ΧΑΠ. Οι αναπνευστικές δοκιμασίες δείχνουν πολύ σοβαρή μείωση της εκπνευστικής ροής του αέρα. Ελάττωση της αναπνευστικής ικανότητας και εμφάνιση σοβαρής συμπτωματολογίας ακόμα και με την ήπια σωματική άσκηση. Σταδιακά εμφάνιση αδυναμίας κατά την ηρεμία. Μαζί με την αναπνευστική ανεπάρκεια πολύ συχνά αναπτύσσεται καρδιακή ανεπάρκεια. Σε αυτό το στάδιο υπάρχει σοβαρός κίνδυνος αιφνιδίου θανάτου.
Συμπληρωματικές εξετάσεις στην σπιρομέτρηση είναι:
Η αξιολόγηση των αποτελεσμάτων της σπιρομέτρησης πριν και μετά από την χορήγηση βρογχοδιασταλτικών φαρμάκων.
Ακτινογραφία θώρακος
Αξιολόγηση των αερίων αίματος
Αξονική τομογραφία θώρακος
Ποια είναι η εξέλιξη της ΧΑΠ αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα;
Τα συχνότερα συμπτώματα στα αρχικά στάδια είναι δύσπνοια, παραγωγή πτυέλων, εύκολη κόπωση και αδυναμία στην φυσιολογική δραστηριότητα, αίσθημα ανεπάρκειας της αναπνοής. Στην αρχή η συμπτωματολογία εμφανίζεται στις εξάρσεις της ΧΑΠ και στην έντονη άσκηση. Σταδιακά εμφανίζεται με ηπιότερη δραστηριοποίηση του ασθενούς και τελικά μπορεί να εκδηλώνεται ακόμα και σε καταστάσεις ηρεμίας, επηρεάζοντας σημαντικά την ποιότητα ζωής του ασθενούς. Στα τελικά στάδια είναι αναγκαία η επαναλαμβανόμενη και μακρά νοσηλεία του ασθενούς με ΧΑΠ σε νοσοκομείο.
Πως μπορεί κάποιος να εμποδίσει την εξέλιξη της ΧΑΠ;
Πρώτος στόχος είναι η διακοπή του καπνίσματος από τους καπνιστές και η αποφυγή του παθητικού καπνίσματος από όλους ανεξαιρέτως τους ασθενείς με ΧΑΠ. Υπάρχουν στην Ελληνική επικράτεια αρκετά Κέντρα Υγείας και Νοσοκομεία στα οποία λειτουργούν ιατρεία διακοπής καπνίσματος.
Αποφυγή της έκθεσης σε ερεθιστικούς παράγοντες που ευθύνονται για την πρόκληση της ΧΑΠ. Αποφυγή της περιβαλλοντικής μόλυνσης. Όταν κάποιος ασθενείς διαμένει σε περιοχές με αυξημένη ατμοσφαιρική μόλυνση καλό είναι να παραμένει στο σπίτι του της ημέρες που οι ατμοσφαιρικοί ρύποι είναι αυξημένοι.
Πρέπει με ακρίβεια και συνέπεια να ακολουθεί την φαρμακευτική αγωγή και τις υπόλοιπες ιατρικές οδηγίες.
Πολύ σημαντικό είναι οι ασθενείς να αποφεύγουν να έρθουν σε επαφή με άτομα που νοσούν από λοιμώξεις του ανώτερου και του κατώτερου αναπνευστικού. Μια λοίμωξη μπορεί να επιδεινώσει την ΧΑΠ.
Απαραίτητο είναι τα άτομα με ΧΑΠ να εμβολιάζονται δυο φορές ετησίως με το αντιγριπικό εμβόλιο.
Πως μπορώ να αντιμετωπίσω τις επιπλοκές της ΧΑΠ και να προλάβω την επιδείνωσή της;
Οι ασθενείς με ΧΑΠ πολύ συχνά εμφανίζουν ξαφνική επιδείνωση της συμπτωματολογίας τους. Η επιδείνωση του βήχα, η αύξηση της παραγωγής των πτυέλων, η δυσκολία στην αναπνοή, το θωρακικό σφιγκτικό άλγος, η επιδείνωση του λαχανιάσματος και η εμφάνιση πυρετού αποτελούν συμπτώματα και σημεία που θα πρέπει να οδηγήσουν τον ασθενή στον γιατρό για περαιτέρω διερεύνηση και αντιμετώπιση.
Πότε πρέπει να ζητήσω επειγόντως ιατρική βοήθεια;
Έχετε έντονη δύσπνοια και αναπνευστική δυσφορία
Δυσκολία στην ομιλία ή στη βάδιση
Τα χείλη σας και τα ακροδάκτυλά σας είναι έντονα κυανά ή γκρί
Εμφανίζετε βυθιότητα, μειωμένη αντίληψη και λήθαργο
Έχετε ταχυκαρδία ή αρρυθμία
Παρά την αγωγή επιδεινώνεται η κατάστασή σας.
Μπορεί η ΧΑΠ να προκαλέσει το θάνατο;
Η ΧΑΠ επιδεινώνεται σταδιακά, ειδικά σε ασθενείς που συνεχίζουν να καπνίζουν. Πολλές φορές οι λοιμώξεις είναι τόσο σοβαρές που μπορεί να προκαλέσουν ακόμα και το θάνατο. Σταδιακά ελαττώνεται η αναπνευστική λειτουργία και συγχρόνως αναπτύσσεται σοβαρή καρδιακή ανεπάρκεια που μπορεί να οδηγήσουν ακόμα και αιφνιδίως στο θάνατο.
Τι πρέπει να τρώω;
Τρώτε υγιεινά, αποφεύγετε την παχυσαρκία, καταναλώνετε αρκετά φρούτα και λαχανικά, καθώς και τροφές πλούσιες σε πρωτεΐνες όπως κρέας, ψάρια και αυγά.
Τι πρέπει να κάνω αν πάσχω από σοβαρού βαθμού ΧΑΠ;
Ζητάμε βοήθεια από φίλους και συγγενείς για τις βαρειές δουλειές, αλλά και να επικοινωνούν τακτικά μαζί σας προκειμένου να ελέγχουν την κατάστασή σας.
Κάνετε τις δουλειές αρκετά αργά
Προσπαθείστε να εργάζεστε καθήμενος
Τοποθετήστε πράγματα και φάρμακα που χρειάζεστε άμεσα σε εύκολα προσβάσιμα σημεία
Ανακαλύψτε απλούς τρόπους για να κάνετε τις καθημερινές δουλειές του σπιτιού.
Χρησιμοποιείστε απλές και έξυπνες συσκευές που διευκολύνουν την ζωή σας.
Αποφύγετε τις κατοικίες που έχουν σκάλες και προϋποθέτουν έντονη σωματική δραστηριότητα.
Φοράτε άνετα και ευκολοφόρετα ενδύματα και παπούτσια.
Αποφύγετε τις βαρειές εργασίες στο σπίτι και χρησιμοποιείστε οικιακή βοηθό ή ζητήστε βοήθεια από φίλους και συγγενείς.
Επιλέξτε ένα συγκεκριμένο μέρος με εύκολη πρόσβαση για τον καθημερινό σας περίπατο.
Προσπαθείτε όταν ασκείστε εκτός σπιτιού να σας συνοδεύει κάποιο άλλο άτομο.
Ακολουθείστε πιστά τις οδηγίες των γιατρών σας.
Πρέπει να έχετε οργανώσει σε περίπτωση ανάγκης την διακομιδή σας σε συγκεκριμένο κέντρο υγείας ή νοσηλευτικό ίδρυμα.
Πρέπει να είναι εύκολα προσβάσιμα τα τηλέφωνα των γιατρών που σας παρακολουθούν καθώς και του νοσηλευτικού ιδρύματος.
Τηρείται πάντα ενημερωμένη μια λίστα με τα φάρμακα που σας έχουν χορηγηθεί καθώς και η δοσολογία τους.
Είμαι ασθενής με ΧΑΠ. Μπορώ να ασκούμε καθημερινά;
Μπορεί ο καθένας να ασκείται κατόπιν ιατρικής συμβουλής. Ειδικά στις ήπιες μορφές ΧΑΠ η άσκηση επιβάλλεται. Στην αρχή μπορείτε να περπατάτε μέσα στο σπίτι, όσο συχνότερα μπορείτε.
Σταδιακά και με την βελτίωση της φυσικής κατάστασης μπορείτε να πραγματοποιείτε περιπάτους εκτός σπιτιού και σε ολοένα και μεγαλύτερη απόσταση. Η φυσική άσκηση διατηρεί καλή κατάσταση και βελτιώνει την ποιότητα ζωής, χωρίς βέβαια να υπερβαίνετε το μέτρο. Όσο όμως επιβαρύνεται η νόσος ο ασθενής αδυνατεί να πραγματοποιήσει ακόμα και τις απλούστερες καθημερινές του δραστηριότητες. Τότε η άσκηση μπορεί να επιδεινώσει την νόσο και θα πρέπει να αποφεύγεται. Σε κάθε περίπτωση πάντως η άσκηση πρέπει να είναι ήπια χωρίς
υπερβολές.
Πως θεραπεύεται η ΧΑΠ;
Εξ’ αρχής πρέπει να τονίσουμε ότι δεν υπάρχει θεραπεία για την ΧΑΠ, όπως επίσης ότι είναι αδύνατο να αναστραφούν έστω και μερικώς οι ήδη υπάρχουσες βλάβες στους πνεύμονες.
Η πρώτη θεραπευτική παρέμβαση είναι η διακοπή του καπνίσματος και η αποφυγή της παθητικής έκθεσης σε αυτό. Η αγωγή διακοπής καπνίσματος έχει αποδείξει σημαντική μείωση της ταχύτητας πρόκλησης βλάβης στους πνεύμονες. Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι η διακοπή του καπνίσματος από τους ασθενείς με ΧΑΠ, ανεξάρτητα από το στάδιο της νόσου, μπορεί να ωφελήσει σημαντικά τον ασθενή.
Αναγκαία είναι η αλλαγή του τρόπου ζωής και η αποφυγή της έκθεσης σε ερεθιστικούς παράγοντες.
Η θεραπεία της ΧΑΠ έχει εξελιχθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια, αφενός λόγω των καλύτερων φαρμακευτικών σκευασμάτων και αφετέρου λόγω των κατευθυντήριων οδηγιών που έχουν θεσπιστεί από την ιατρική κοινότητα διεθνώς για την διάγνωση και την θεραπευτική αντιμετώπιση.
Στόχοι της θεραπευτικής αγωγής είναι να μειώσουν την ταχύτητα της εξέλιξης της βλάβης των πνευμόνων, να σταθεροποιήσουν την αναπνευστική λειτουργία, να απελευθερώσουν τον ασθενή από την συμπτωματολογία (λαχάνιασμα, χρόνιος βήχας) ή να μειώσουν την έντασή της, να μειώσουν τις εξάρσεις και τις επιπλοκές της νόσου, να αυξήσουν την ανοχή του ασθενούς στην άσκηση και να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής του ασθενούς.
Η θεραπευτική αντιμετώπιση πρέπει να εξατομικεύεται για κάθε ασθενή. Υπεύθυνος για την αγωγή είναι ο γενικός οικογενειακός ιατρός και ο πνευμονολόγος που σας παρακολουθεί. Η ένταση της θεραπευτικής αγωγής εξαρτάται από την βαρύτητα της συμπτωματολογίας και από τα αντικειμενικά ευρήματα και τις ειδικές εξετάσεις.
Φαρμακευτική αγωγή
Τα φαρμακευτικά σκευάσματα μπορούν αν ωφελήσουν στην μείωση έως και εξαφάνιση των συμπτωμάτων του ασθενούς, να μειώσουν την συχνότητα και την βαρύτητα των εξάρσεων της νόσου, να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής και να αντιμετωπίσουν πιθανές λοιμώξεις του αναπνευστικού που πιθανόν θα επιβάρυναν την ΧΑΠ. ΚΑΝΕΝΑ ΦΑΡΜΑΚΟ δεν μπορεί να θεραπεύσει την νόσο, ούτε να αναστρέψει τις ήδη υπάρχουσες βλάβες κατά την διάγνωση.
Τα χρησιμοποιούμενα σήμερα φάρμακα ανήκουν στις παρακάτω κατηγορίες
Βρογχοδιασταλτικά
Κορτικοστεροειδή / ανοσοτροποποιητικά
Αντιβιοτικά
Εμβόλια
Φάρμακα που ανήκουν στις παραπάνω κατηγορίες έχει αποδειχθεί ότι συνδυαζόμενα μεταξύ τους έχουν πολύ καλύτερα αποτελέσματα. Βρογχοδιασταλτικά και εισπεόμενα κορτικοστεροειδή. Τα βρογχοδιαστλτικά χαλαρώνουν τους μύες γύρω από τους αεραγωγούς, με αποτέλεσμα να διατείνονται και να βελτιώνεται η αναπνοή. Άτομα με ήπια ΧΑΠ μπορούν να χρησιμοποιούν τα βρογχοδιασταλτικά όταν τα έχουν ανάγκη.
Οι ασθενείς με μέτρια ή σοβαρή ΧΑΠ σαφώς και χρειάζονται εντατικότερη αγωγή. Τα εισπνεόμενα κορτικοστεροειδή, μειώνουν το οίδημα των αεραγωγών και χρησιμοποιούνται σε περιπτώσεις μέτριας και σοβαρής μορφής της ΧΑΠ.
Πότε η οξυγονοθεραπεία είναι αναγκαία για την ΧΑΠ;
Για τους ασθενείς με σοβαρή ΧΑΠ και χαμηλά επίπεδα οξυγόνου στο αίμα, συστήνεται η χορήγηση οξυγόνου. Η χορήγηση οξυγόνου για πάνω από 15 ώρες, επιτρέπει την δραστηριοποίηση του ασθενούς με λιγότερα συμπτώματα, ενώ συγχρόνως προστατεύει την καρδιά και τα υπόλοιπα όργανα από ισχαιμικές βλάβες. Η χορήγηση του οξυγόνου επιμηκύνει την ζωή των ασθενών και βελτιώνει την ποιότητα της ζωής.
Πότε συστήνεται η χειρουργική αντιμετώπιση;
Σε μερικούς ασθενείς με ΧΑΠ, πρέπει να προτείνεται η χειρουργική αντιμετώπιση. Οι ασθενείς αυτοί εμφανίζουν σοβαρού βαθμού ΧΑΠ που δεν ανταποκρίνεται στην φαρμακευτική θεραπευτική αγωγή και παρουσιάζουν σοβαρού βαθμού δύσπνοια κατά το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας και μάλιστα κατά την ανάπαυση. Υπάρχουν δυο τύποι επεμβάσεων. Στον ένα αφαιρείται ένα περισσότερο κατεστραμμένο τμήμα του πνεύμονα σε σχέση με τα υπόλοιπα, ώστε αυτά να λειτουργήσουν καλύτερα. Ο άλλος τύπος επέμβασης είναι η μεταμόσχευση πνεύμονα, η μόνη θεραπευτική αντιμετώπιση που θεωρητικά επιφέρει την πλήρη ίαση.
Ζώντας με την ΧΑΠ
Παρά το ότι δεν υπάρχει θεραπεία μπορείτε να ελέγξετε τα συμπτώματα της ΧΑΠ και να αναστείλετε ή να επιβραδύνεται την εξέλιξη των πνευμονικών βλαβών.
Βασική οδηγία η αποφυγή του ενεργητικού και παθητικού καπνίσματος.
Είναι σημαντικό να διατηρείται την ατμόσφαιρα του σπιτιού καθαρή και να ανανεώνεται τακτικά τον αέρα.
Διατηρείται μακριά τις οσμές, τους καπνούς και τις σκόνες από το εσωτερικό του σπιτιού.
Αν έχετε πρόσφατα χρωματίσει το σπίτι, αποφύγετε να μείνετε σε αυτό.
Μαγειρεύετε με ανοικτή πόρτα και εξαερώνετε καλά τον χώρο.
Αν χρησιμοποιείται σαν καύσιμη ύλη ξύλα ή φυσικό αέριο εξαερώνετε τον χώρο καλά.
Παραμένετε στο σπίτι με κλειστά πόρτες και παράθυρα όταν υπάρχουν αυξημένοι ατμοσφαιρικοί ρύποι.
Λαμβάνετε με ακρίβεια και συνέπεια την οποιαδήποτε φαρμακευτική αγωγή σας χορηγείται.
Επισκεφθείτε τον γιατρό σας τουλάχιστον 2-4 φορές το χρόνο.
Πρέπει οπωσδήποτε να εμβολιάζεστε δυο φορές ετησίως με το αντιγριπικό εμβόλιο και όποιο άλλο κρίνει αναγκαίο ο γιατρός σας, όπως το αντιπνευμονιοκοκκικό εμβόλιο.
Διατηρείται το σώμα σας σε καλή κατάσταση, αποφεύγοντας την παχυσαρκία, γυμνάζεστε όσο περισσότερο είναι δυνατόν και πραγματοποιείται τις ειδικές αναπνευστικές ασκήσεις σε τακτική ημερήσια βάση.
Πηγή:www.hepcrg.gr/
