Οστεοπόρωση
Συγγραφείς: Νικόλαος Παπαδημητρίου & Γεώργιος Παπαδημητρίου Γράφτηκε στις ,
Το 33% των γυναικών ανω των 50 ετών και το 13% των ανδρών ανω των 60 ετών θα εμφανίσει οστεοπόρωση. Αποτελεί το 2ο πρόβλημα υγείας μετά την καρδιαγγειακή νόσο.Η οστεοπόρωση αλλοιώνει το σκελετό, μειώνει το ύψος, δυσχεραίνει πολλές καθημερινές κινήσεις, και τελικά μπορεί να προκαλέσει κατάγματα.
Τι είναι η Οστεοπόρωση?
Η Οστεοπόρωση είναι σκελετική νόσος που χαρακτηρίζεται από μειωμένη οστική μάζα και διαταραχή της μικρο-αρχιτεκτονικής δομής των οστών, με επακόλουθη αύξηση της ευθραυστότητας των οστών και του κινδύνου για κατάγματα.
Τα οστά αποτελούνται απο οργανική ουσία (Περίπου το 1/3 του βάρους του οστού) και το μεταλλικό μέρος(Ca, P, K, Na, Sr, Mg, Cu) 2/3 του συνολικού βάρους τωνΚυρίως του οστού.Τα οστα χρησιμεύουν για την στήριξη όλου του σώματος,προστασία των βασικών οργάνων,κίνηση,την ομοιόσταση ασβεστίου,την παραγωγή κυττάρων του αίματος.
Μέχρι την ηλικία των 30 ετών, πραγματοποιείται αποτελεσματική αποθήκευση και δημιουργία νέου οστού. Στα πλαίσια της διαδικασίας γήρανσης, τα οστά αρχίζουν να διασπώνται ταχύτερα απ’ ότι σχηματίζονται. Αυτό επιταχύνεται μετά την εμμηνόπαυση. Τα οιστρογόνα είναι η ορμόνη που προστατεύει κατά της απώλειας οστικής μάζας
Η αξιολόγηση της Οστεοπόρωσης γίνεται με την μέτρηση οστικής πυκνότητας των οστών. Αυτό γίνεται για να εντοπιστεί η οστεοπόρωση πριν την εκδήλωση κατάγματος,να προβλέθει η πιθανότητα εκδήλωσης κατάγματος στο μέλλον,να προσδιοριστεί ο ρυθμός απώλειας οστικής μάζας και να παρακολουθείται η δράση της αγωγής.
Συνιστάται η μέτρηση Οστικής Πυκνότητας εάν χρησιμοποιείτε φάρμακα που προκαλούν οστεοπόρωση, έχετε διαβήτη τύπου Ι, ηπατική νόσο, νεφρική νόσο ή οικογενειακό ιστορικό,έχετε πρώιμη εμμηνόπαυση είστε μετεμμηνοπαυσιακή άνω των 50 και έχετε τουλάχιστον έναν παράγοντα κινδύνου, είστε μετεμμηνοπαυσιακή άνω των 65 και δεν έχετε ποτέ εξεταστεί.
Μέτρηση της οστικής πυκνότητας με την μέθοδο DEXA.
Η μέτρηση αυτή μπορεί να πραγματοποιηθεί στη σπονδυλική στήλη και στο ισχίο.
Γιατί οι γυναίκες προσβάλονται συχνότερα απο τους άνδρες?
Οι γυναίκες στη νεαρή ηλικία επιτυγχάνουν μικρότερη κορυφαία οστική πυκνότητα από τους άνδρες. Κατά τη φάση της εμμηνόπαυσης έχουν ταχεία οστική απώλεια. Αντίθετα στους άνδρες η φάση αυτή δεν είναι τόσο έντονη, λόγω βαθμιαίας και όχι απότομης πτώσης των ανδρογόνων
Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου εμφάνισης οστεοπόρωσης?
Πρόωρη εμμηνόπαυση (πριν την ηλικία των 45)
Αμμηνόροια (πχ. λόγω νευρικής ανορεξίας, υπερπρολακτιναιμίας)
Κορτιζόνη (για > 6 μήνες)
Αντιεπιληπτικά
Μακροχρόνια θεραπεία υποκατάστασης σε παθήσεις του θυρεοειδή (πχ. θυροξίνη)
Αντιπηκτικά (πχ. ηπαρίνη).
Συγγενής α’ βαθμού με κάταγμα λόγω οστεοπόρωσης
Κάπνισμα
Αλκοολισμός
Κακή κατάσταση υγείας/ Καθιστική ζωή
Χαμηλό σωματικό βάρος
Χαμηλή πρόσληψη ασβεστίου
Έλλειψη έκθεσης στον ήλιο
Οστεοπορωτικά Κατάγματα
Τα κατάγματα και οι επιπλοκές τους είναι τα κλινικά επακόλουθα της οστεοπόρωσης.Τα πιο συχνά κατάγματα είναι: Εγγύς μηριαίου (ισχίο)Σπονδύλων, (σπονδυλικής στήλης) Περιφερικού άκρου κερκίδος.
Τα οστεοπωρωτικά σπονδυλικά κατάγματα είναι στα 2/3 των ασθενων συμπτωματικά.
Αποτελούν σηματική αιτία πόνου στην πλάτη και μείωση του ύψους. Ο πόνος είναι οξύς όταν είναι συμπτωματικά. Σημειώνονται αυτόματα ή μετά από ήπια καταβολή προσπάθειας (π.χ. βήχας)και είναι πολύ συχνά στη θωρακο-οσφυϊκή χώρα. Η επίπτωση οστεοπορωτικών καταγμάτων στις γυναίκες ανω 50 ετών αυξάνει.
Τα κατάγματα ισχίου είναι η πιο σοβαρή εξέλιξη της οστεοπόρωσης και είναι μια από τις κύριες αιτίες νοσηρότητας και θνησιμότητας στους ηλικιωμένους. Συμβαίνουν συνήθως μετά από πτώση στο έδαφος (90%).Η επίπτωση τους αυξάνει γεωμετρικά μετά την ηλικία των 74 ετών. Αφήνουν μόνιμη ανικανότητα στο 30% των ασθενώνκαι εχουν τεράστιο οικονομικό κόστος στα συστήματα υγείας.25% των ασθενών με κατάγματα ισχίου ίσως χρειασθούν μακρόχρονη νοσηλεία σε ιδρύματα, και μόνο το 1/3 θα επανακτήσουν πλήρως την προ του κατάγματος ανεξαρτησία τους
Κατάγματα ισχίου-τα ποιο συχνά ειναι τα κατάγματα στον αυχένα του μηριαίου
Τα κατάγματα του κάτω άκρου της κερκίδας συνήθως μετά από ασήμαντη πτώση είναι ένδειξη οστεοπορωσης και παράγοντας κινδύνου για σπονδυλικά κατάγματα.
Πρόληψη.
Η έγκαιρη διαγνωση το77% των γυναικών μένουν αδιάγνωστες.Η δημιουργία ισχυρών οστών κατά την παιδική και την εφηβική ηλικία είναι η καλύτερη άμυνα. Ισορροπημένη διατροφή πλούσια σε ασβέστιο και βιταμίνη D,αεροβική άσκηση,υγιεινός τρόπος ζωής χωρίς κάπνισμα ή υπερβολική κατανάλωση οινοπνεύματος, δοκιμασίες ελέγχου της οστικής πυκνότητας και χορήγηση φαρμάκου όταν χρειάζεται μέτρα αποφυγής πτώσης των ηλικιωμένων,να αποφεύγεται ιδιαιτέρα κατασταλτική θεραπεία σε ηλικιωμένους (υπνωτικά ,κτλ),ελαττώστε τις δυνητικά αιτίες πτώσης μέσα και έξω από το σπίτι (πατάκια, κατεστραμμένα πεζοδρόμια κτλ)
Φροντίστε τα παπούτσια των γερόντων ,στις παγωμένες μέρες κρατήστε τους στο σπίτι τοποθετήστε μπάρες στήριξης στο σπίτι και ιδιαίτερα στο μπάνιο όπου οι ηλικιωμένοι συνήθως πέφτουν, Ελέγξτε την όραση τους.
Ασβέστιο
Απαιτείται για τη σωστή λειτουργία της καρδιάς, των μυών και των νεύρων.Οι ανεπαρκείς ποσότητες συμβάλλουν στην οστεοπόρωση
Η επαρκής πρόσληψη ασβεστίου είναι μεταξύ 1000 και 1300 mg την ημέρα.Αυξήστε την πρόσληψη ασβεστίου: Να καταναλώνετε τροφές πλούσιες σε ασβέστιο, όπως γάλα χαμηλών λιπαρών, τυρί, μπρόκολο και άλλες. Να παίρνετε συμπληρώματα ασβεστίου, όταν η διατροφική πρόσληψη είναι ανεπαρκής
Βιταμίνη D
Απαιτείται για να απορροφά ο οργανισμός το ασβέστιο.Προέρχεται από 2 πηγές: τον ήλιο και τα εμπλουτισμένα γαλακτοκομικά προϊόντα, κρόκο αυγού, ψάρια και συκώτι. Απαιτούνται 400-800 IU την ημέρα
Άσκηση
Η τακτική άσκηση κατά την παιδική και την εφηβική ηλικία μπορεί να εξασφαλίσει την επίτευξη μέγιστης οστικής πυκνότητας. Απαιτείται αεροβική άσκηση. Για παράδειγμα, περπάτημα, χορός, jogging, ανέβασμα σκάλας, και πεζοπορία
Εφοσον διαπιστωθει οστεοπόρωση είναι στη επιλογή του ιατρού να χρησιμοποιησει καποιο φαρμακο οπως (διφωσφονικά,καλσιτονίνη,Οιστρογόνα,Παραθορμόνη κα)
