Τέταρτη κυριότερη αιτία θανάτου η Xρόνια Aποφρακτική Πνευμονοπάθεια
Συγγραφέας Κωνσταντίνος Ζαρογουλίδης Γράφτηκε στις ,
“Ακόμη και οι γιατροί δυσκολεύονται να τη διαγνώσουν”
Την τέταρτη κυριότερη αιτία θανάτου αποτελεί η Xρόνια Aποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) και οι ρυθμοί αύξησης της συχνότητας και της θνησιμότητάς της είναι δραματικοί, αλλά πολλοί είναι εκείνοι, που δεν αναγνωρίζουν ούτε τα πρώιμα σημάδια της νόσου.
Η ασθένεια εξελίσσεται με πολύ αργούς ρυθμούς και όταν εκδηλώνεται είναι ήδη αρκετά αργά. Άλλωστε, ο διπλασιασμός της συχνότητας της νόσου μέσα στα τελευταία δέκα χρόνια είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου, γιατί η ασθένεια πολλές φορές δεν αναγνωρίζεται ακόμα και από τους γιατρούς.
Η ΧΑΠ είναι πολύ συχνή, αφού εμφανίζεται στο 6-8% του πληθυσμού περίπου. Προσβάλλει σχεδόν αποκλειστικά καπνιστές μέσης ηλικίας (άνω των 40-45 ετών). Ο επιπολασμός της ΧΑΠ αυξάνει δραματικά. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας εκτιμά ότι πάνω από 340 εκατομμύρια άνθρωποι πάσχουν από ΧΑΠ παγκοσμίως. Το 2020 θα αποτελεί το τρίτο μεγαλύτερο πρόβλημα υγείας παγκοσμίως.
«Βασικά η ΧΑΠ είναι νόσος των καπνιστών. Υπολογίζεται ότι το 15-20% των καπνιστών θα προσβληθούν από ΧΑΠ και δυστυχώς δεν υπάρχουν αξιόπιστοι τρόποι να προβλεφθεί από πριν ποιοι καπνιστές θα είναι αυτοί», τονίζει ο πρόεδρος της Εταιρείας Μελέτης Πνευμονοπαθειών και Επαγγελματικών Παθήσεων Θώρακος Κωνσταντίνος Ζαρογουλίδης, καθηγητή Πνευμονολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας σήμερα για τη Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (16 Νοεμβρίου).
Υπάρχουν βέβαια και κάποιοι που δεν κάπνισαν ποτέ τους και όμως προσβάλλονται από ΧΑΠ, αλλά αυτοί είναι πολύ λίγοι και συνήθως είναι άνθρωποι που εκτίθενται στο κάπνισμα των άλλων π.χ. εργαζόμενοι σε καφενεία, σε προϊόντα καύσης π.χ. ξύλων, σε χημικές ουσίες, σε επαγγελματική ρύπανση κ.λπ.
Τις προηγούμενες δεκαετίες οι περισσότεροι ασθενείς με ΧΑΠ ήταν άνδρες, αυτό όμως δεν ισχύει πια τώρα. Ολοένα και περισσότερες γυναίκες προσβάλλονται από ΧΑΠ δεδομένου ότι ολοένα και περισσότερες γυναίκες καπνίζουν. Στην Ελλάδα, υπάρχουν περίπου 300.000 ασθενείς που ταλαιπωρούνται από τη Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια, ενώ οι σχετικοί θάνατοι έχουν διπλασιαστεί τις τελευταίες δεκαετίες. Mόνο στις HΠA η αύξηση της XAΠ υπολογίστηκε σε ποσοστό 165%.
Η ΧΑΠ είναι διαφορετική πάθηση από το άσθμα, μερικές φορές όμως είναι δύσκολο να την ξεχωρίσουμε από το χρόνιο άσθμα. Ακόμα και τότε όμως το πρόβλημα δεν είναι σημαντικό γιατί η θεραπεία είναι περίπου ίδια.
Τα συμπτώματα της νόσου
Εάν κάποιος είναι ή ήταν καπνιστής ή καπνίστρια, είναι μεγαλύτερος/η των 40 ετών και έχει βήχα ή φλέματα ή δυσκολία στην αναπνοή (λαχάνιασμα) όταν ανεβαίνει σκάλες ή μία ανηφόρα ή όταν σηκώνει κάποια βάρη (π.χ. ψώνια) ή όταν βαδίζει βιαστικά, τότε είναι πιθανό να έχει ΧΑΠ. Φυσικά, η κατάσταση είναι ακόμα πιο σοβαρή όταν αυτή η δύσπνοια συνοδεύει πιο ελαφριές δραστηριότητες, όπως το ντύσιμο, το πλύσιμο, το δέσιμο των κορδονιών, διάφορες δουλειές με τα χέρια κ.λπ. Το σφύριγμα της αναπνοής και τα συχνά κρυολογήματα και λοιμώξεις είναι επίσης συμπτώματα που πρέπει να τον ανησυχήσουν. Το πρήξιμο στους αστραγάλους που δεν υποχωρεί με το να τοποθετηθούν τα πόδια ψηλά (στο κρεβάτι) είναι πιθανόν ένα σημάδι ότι έχει επηρεασθεί και η καρδιά.
Διαγνωστικές εξετάσεις
Όταν ο καπνιστής ή η καπνίστρια παρουσιάσει ένα ή περισσότερα από αυτά τα συμπτώματα, πρέπει να συμβουλευθεί τον ειδικό γιατρό που είναι ο πνευμονολόγος. Στον παθολόγο ή στο γενικό γιατρό θα πάει μόνο εάν δεν υπάρχει δυνατότητα να τον εξετάσει πνευμονολόγος. Η βασική εξέταση που πρέπει να κάνει είναι ένα τεστ της αναπνοής που λέγεται σπιρομέτρηση. Σε αυτήν την εξέταση, που γίνεται με ένα όργανο που λέγεται σπιρόμετρο, θα του ζητηθεί να αναπνέει μέσα από ένα σωλήνα που τοποθετείται στο στόμα και με τη μύτη κλεισμένη με ένα μανταλάκι. Ενώ αναπνέει ήρεμα, θα του ζητηθεί να πάρει γρήγορα μία πολύ βαθιά εισπνοή (όσο μεγαλύτερη εισπνοή μπορεί) και αμέσως μετά να εκπνεύσει όσο πιο γρήγορα, πιο δυνατά και πιο παρατεταμένα μπορεί. Αυτή η εξέταση μετράει την ποσότητα αέρα που μπορεί να βγάλει κανείς με την μέγιστη αυτή εκπνοή από τους πνεύμονές του αλλά και τη ροή (δηλαδή την ταχύτητα) με την οποία βγαίνει ο αέρας στην εκπνοή. Σε ΧΑΠ, λόγω της στένωσης των βρόγχων, τόσο η ποσότητα αέρα που εκπνέεται όσο και η ροή αέρα μειώνονται κάτω από τα αναμενόμενα όρια. Η σπιρομέτρηση είναι η μόνη εξέταση διάγνωσης της ΧΑΠ αλλά και μία βασική εξέταση που πρέπει να επαναλαμβάνεται για την παρακολούθηση της εξέλιξής της και της ανταπόκρισης στη φαρμακευτική αγωγή.
Με την ακτινογραφία θώρακα δεν μπορεί να γίνει η διάγνωση της ΧΑΠ. Όμως είναι απαραίτητη για να μας αποκλείσει άλλα νοσήματα που μπορεί να προκαλούν παρόμοια συμπτώματα (π.χ. παραγωγικό βήχα), όπως καρκίνος πνευμόνων, φυματίωση κ.λπ.
Η σημασία της πρόληψης
Δυστυχώς δεν υπάρχει ακόμα θεραπεία για τη ΧΑΠ. Γι’ αυτό πολύ σημαντική είναι η πρόληψη. Εάν δεν καπνίζει κάποιος είναι πολύ δύσκολο να προσβληθεί από ΧΑΠ.
Από την στιγμή όμως που κάποιος έχει ήδη προσβληθεί από ΧΑΠ, αυτό που μπορεί να επιτευχθεί με τη θεραπεία είναι να ελαττωθεί η ένταση των ενοχλητικών συμπτωμάτων (δύσπνοια, βήχας, εύκολη κούραση κ.λπ.) και να βελτιωθεί η ποιότητα της ζωής του. Επίσης η σωστή θεραπεία μαζί με τη διακοπή του καπνίσματος θα συντελέσουν στην αναχαίτιση της επιδείνωσης της ΧΑΠ με το χρόνο. Τέλος, η τακτική ιατρική παρακολούθηση μαζί με τη σωστή θεραπεία και τον ετήσιο εμβολιασμό κατά της γρίπης μπορεί να ελαττώσουν τις λοιμώξεις που προκαλούν την έξαρση των συμπτωμάτων της ΧΑΠ και οδηγούν συχνά τον ασθενή στο νοσοκομείο.
«Μπορεί λοιπόν η ΧΑΠ να μην θεραπεύεται οριστικά, αλλά υπάρχουν αρκετοί εφικτοί στόχοι που καλυτερεύουν την κατάσταση του αρρώστου αλλά και την ποιότητα της ζωής του», καταλήγει ο κ.Ζαρογουλίδης.
HEALTH.IN.GR
