Χρόνια Λεμφοκυτταρική Λευχαιμία
Συγγραφέας iator Γράφτηκε στις ,
Η Χρόνια Λεμφοκυτταρική Λευχαιμία (ΧΛΛ) είναι ο πιο συχνός τύπος λευχαιμίας των ενηλίκων. Προσβάλλει κυρίως άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, ενώ η εμφάνισή της σε άτομα κάτω των 40 ετών είναι σπάνια. Η ΧΛΛ μπορεί να είναι ασυμπτωματική όταν εντοπίζεται σε πρώιμα στάδια, ωστόσο είναι συνήθως μη ιάσιμη. Η ΧΛΛ αποτελεί μία μορφή καρκίνου ενός τύπου λευκών κυττάρων του αίματος, τα οποία ονομάζονται Β-λεμφοκύτταρα, που παράγονται στον μυελό των οστών και ευθύνονται για την παραγωγή αντισωμάτων, τα οποία με τη σειρά τους συμβάλλουν στην αντιμετώπιση λοιμώξεων του οργανισμού.
Η ΧΛΛ χαρακτηρίζεται από υπερβολική παραγωγή Β κυττάρων, τα οποία δεν είναι πλήρως ανεπτυγμένα και επομένως δεν λειτουργούν φυσιολογικά, με αποτέλεσμα την εξασθένιση του ανοσοποιητικού συστήματος του ασθενούς. Με την πάροδο του χρόνου, τα παθολογικά Β κύτταρα πολλαπλασιάζονται και αντικαθιστούν τα υγιή ερυθρά αιμοσφαίρια του αίματος (τα οποία είναι υπεύθυνα για τη μεταφορά οξυγόνου και άλλων στοιχείων στο σώμα), τα λευκά κύτταρα και τα αιμοπετάλια (κύτταρα που είναι υπεύθυνα για την πήξη του αίματος για την πρόληψη αιμορραγιών) τα οποία βρίσκονται στον μυελό των οστών. Συνεπώς, οι ασθενείς με ΧΛΛ είναι επιρρεπείς σε λοιμώξεις, παρουσιάζουν αναιμίες και προβλήματα στην πήξη του αίματος (μώλωπες και αιμορραγίες).
Η ΧΛΛ χαρακτηρίζεται ως ανθεκτική όταν δεν παρουσιάζει ανταπόκριση στην αγωγή ή όταν η νόσος εξελίσσεται εντός έξι μηνών από το πέρας της τελευταίας αγωγής. Μεταξύ 70 και 80% των ασθενών παρουσιάζει ΧΛΛ στα πρώιμα στάδια εξέλιξής της κατά τη διάγνωση, ωστόσο περίπου 30-50% των ασθενών αυτών παρουσιάζει επιθετική ΧΛΛ η οποία έχει υψηλό κίνδυνο ταχείας εξέλιξης της νόσου.
Η αντιμετώπιση των ασθενών με ανθεκτική ΧΛΛ, λόγω των μη ικανοποιητικών αποτελεσμάτων των έως σήμερα διαθέσιμων θεραπευτικών επιλογών, αποτελεί ιατρική πρόκληση για εξέλιξη πλέον αποτελεσματικών θεραπειών.
Σημεία και συμπτώματα
Τα συμπτώματα της ΧΛΛ μπορεί να περιλαμβάνουν:
– Οίδημα στους λεμφαδένες (συσσωρεύσεις κυττάρων που παράγουν αντισώματα) που βρίσκονται στο λαιμό, στη βουβωνική χώρα και στις μασχάλες, ενώ επίσης η διόγκωση του σπλήνα και του ήπατος είναι από τα πιο συχνά εμφανιζόμενα συμπτώματα.
– Πυρετό, άλγος, απώλεια βάρους, νυχτερινή εφίδρωση.
Διάγνωση της ΧΛΛ
Τυπικά, η ΧΛΛ διαγιγνώσκεται με τη συσσώρευση μικρών λεμφοκυττάρων (λευκά κύτταρα αίματος), όταν τα κύτταρα του αίματος εξετάζονται σε μικροσκόπιο. Η ασθένεια επιβεβαιώνεται λαμβάνοντας δείγμα από τον μυελό των οστών και εξετάζοντάς το στο μικροσκόπιο για την εύρεση παθολογικών λευκών κυττάρων του αίματος. Η διερεύνηση για τη διάγνωση της ασθένειας περιλαμβάνει επίσης εξέταση των λεμφαδένων, και του μεγέθους του ήπατος και του σπλήνα, που βοηθάει στην εξακρίβωση του σταδίου της νόσου, και την αναμενόμενη ανταπόκριση στην αγωγή (πρόγνωση). Σε ασθενείς που δεν εμφανίζουν συμπτώματα, η ΧΛΛ μπορεί να διαγνωσθεί μόνο τυχαία, με μέτρηση των κυττάρων του αίματος.
Θεραπευτική Αντιμετώπιση
Η θεραπευτική αντιμετώπιση της ΧΛΛ είναι πολύπλοκη και εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, μεταξύ των οποίων το στάδιο εξέλιξης της νόσου και το αν έχει ληφθεί προηγούμενη αγωγή για τη νόσο. Επιπλέον, εξαρτάται από την ηλικία, τα συμπτώματα και τη γενικότερη κατάσταση υγείας του ασθενούς.
Ορισμένοι ασθενείς με ΧΛΛ δεν χρειάζονται θεραπεία, αν η νόσος δεν παρουσιάζει συμπτώματα ή εξελίσσεται αργά. Ωστόσο, σε ένα 30-50% των ασθενών που διαγιγνώσκεται με ΧΛΛ σε πρώιμο στάδιο, η ασθένεια θα εξελιχθεί σχετικά γρήγορα και η άμεση λήψη αγωγής είναι απαραίτητη.
Ο στόχος της αγωγής στην ΧΛΛ είναι η μείωση των συμπτωμάτων και η καθυστέρηση εξέλιξης της νόσου. Με την εισαγωγή νέων θεραπευτικών αγωγών και νέων μεθόδων διάγνωσης τα τελευταία 10 χρόνια, η πρόγνωση της ΧΛΛ έχει βελτιωθεί σε κάποιο βαθμό. Οδηγίες συνιστούν την έναρξη θεραπευτικής αγωγής σε ασθενείς που έχουν επίμονα κλινικά συμπτώματα, όπως είναι η απώλεια περισσότερου από 10% του σωματικού βάρους σε διάστημα 6 μηνών, η νυχτερινή εφίδρωση, ο πυρετός ή η υπερβολική κόπωση, η επιδείνωση αναιμίας, ο χαμηλός αριθμός αιμοπεταλίων, η διόγκωση του σπλήνα και ο διπλασιασμός των λεμφοκυττάρων σε διάστημα μικρότερο των έξι μηνών.
Οι βασικές θεραπευτικές προσεγγίσεις περιλαμβάνουν τη χημειοθεραπεία, την ανοσοθεραπεία με μονοκλωνικά αντισώματα ή το συνδυασμό των δύο ή ακόμη και τη μεταμόσχευση μυελού των οστών.
Η επιλογή πρώτης γραμμής θεραπείας εξαρτάται από τους παράγοντες κινδύνου που αντιμετωπίζει κάθε ασθενής. Οι νεότεροι ασθενείς ή εκείνοι με πιο προχωρημένη νόσο ή πτωχή πρόγνωση μπορεί να επωφεληθούν από πιο επιθετικές συνδυαστικές θεραπείες. Οι ασθενείς μεγαλύτερης ηλικίας ή οι ασθενείς που δεν έχουν δείκτες για πτωχή πρόγνωση μπορεί να μην χρειάζονται καθόλου θεραπεία. Όταν η θεραπεία ενδείκνυται σε αυτούς τους ασθενείς, πρέπει να στοχεύει στην ελαχιστοποίηση των συμπτωμάτων και παράλληλα στην αποφυγή υπερβολικών κινδύνων από ανεπιθύμητες ενέργειες σχετιζόμενων με την αγωγή.
Η θεραπεία επί υποτροπής ακολουθεί την προσεκτική ανάλυση των παραγόντων κινδύνου του ασθενούς, της ανταπόκρισης στην προηγούμενη θεραπεία, της διάρκειας ανταπόκρισης και της συνυπάρχουσας συνοσηρότητας.
Στη διαθέσιμη φαρμακευτική φαρέτρα για την αντιμετώπιση της ΧΛΛ, συμμετέχει και η GSK με ένα ορφανό φάρμακο.
Βιβλιογραφικές αναφορές
– Morton LM, Wang SS, Devesa SS et al. Lymphoma incidence patterns by WHO subtype in the United States, 1992-2001. Blood. 2006;107:265-76.
– EMEA Committee for Orphan Medicinal Products Public summary of positive, opinion for orphan designation of ofatumumab for the treatment of chronic lymphocytic leukaemia, Accessed April 2009
www.ema.europa.eu/pdfs/human/comp/opinion/48024408en.pdf
– Morrison VA. Management of infectious complications in patients with chronic lymphocytic leukaemia. American Society of Hematology Education, Program Book, 2007.
– Tam CS, O’Brien S, Lerner S. et al. The natural history of fludarabine-refractory chronic lymphocytic leukemia patients who fail alemtuzumab or have bulky lymphadenopathy. Leukemia and Lymphoma 2007; 48(10): 1931-39.
– Shanafelt TD, Byrd JC, Call TG. Narrative review: initial management of newly, diagnosed, early-stage chronic lymphocytic leukemia. Annals of Internal Medicine 2006; b145: 435-48.
– Osterborg, A. Ofatumumab, a human anti-CD20 monoclonal antibody. Expert Opin Biol Ther. 2010, 10(3), 439-49.
– Abbott BL. Chronic lymphocytic leukemia: recent advances in diagnosis and treatment. Oncologist 2006; 11: 21-30.
– Montillo M, Hamblin T, Hellek M. Chronic lymphocytic leukemia: novel prognostic factors and their relevance for risk-adapted therapeutic strategies. The hematology Journal.2005, 90(3), 391.
– Cheson BD, Bennett JM, Grever M, et al. National Cancer Institute-sponsored Working Group guidelines for chronic lymphocytic leukemia: revised guidelines for diagnosis and treatment. Blood 1996, 87: 4990-97.
http://www.glaxosmithkline.gr/
