Αύξηση των οφθαλμολογικών παθήσεων λόγω γήρανσης του πληθυσμού
Συγγραφείς: Ιωάννης Δατσέρης, Στυλιανός Χαϊδούλης & Αναστάσιος-Ιωάννης Κανελόπουλος Γράφτηκε στις ,
“Οι Έλληνες υστερούν στην πρόληψη”
Σημαντική αύξηση των οφθαλμολογικών παθήσεων παρατηρείται τα τελευταία χρόνια. Σε αυτό έχουν συντελέσει η αύξηση του μέσου όρου ζωής και η γήρανση του πληθυσμού. Ορισμένες παθήσεις, όπως αυτές της ωχράς κηλίδας και το γλαύκωμα, είναι «σιωπηλές».
Οι επιστήμονες υπερτονίζουν τη σημασία της πρόληψης και της έγκαιρης διάγνωσης, καθώς αποτελούν το «κλειδί» για ένα επιτυχημένο αποτέλεσμα. Ωστόσο, οι Έλληνες υστερούν σημαντικά σε θέματα πρόληψης και διάγνωσης. Τόσο οι ηλικιωμένοι ασθενείς όσο και οι πάσχοντες από διαβήτη παραμελούν τον ετήσιο επανέλεγχο από οφθαλμίατρο, παρόλο που αυτός στις συγκεκριμένες ομάδες πληθυσμού είναι απαραίτητος. Έτσι, παρατηρείται συχνά το φαινόμενο να σπεύδουν στον οφθαλμίατρο μόνο όταν η όραση έχει μειωθεί σημαντικά.
Τα παραπάνω θέματα συζητήθηκαν σε ημερίδα που διοργάνωσε το Σάββατο 17 Δεκεμβρίου 2011, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, το Οφθαλμολογικό Ινστιτούτο Αθηνών ΟΜΜΑ με τη συμμετοχή της Παγκόσμιας Οφθαλμολογικής Εταιρίας Διαθλαστικής Χειρουργικής (International Society of Refractive Surgery) ISRS, και την αιγίδα της Ένωσης Ελευθεροεπαγγελματιών Ιατρών Αττικής (Ε.ΕΛ.Ι.Α.).
Σύμφωνα με τον αντιπρόεδρο της Εταιρίας Υαλοειδούς Αμφιβληστροειδούς, Χειρουργό Οφθαλμίατρο Γιάννη Δατσέρη, με τη θεαματική εξέλιξη της νέας τεχνολογίας γίνεται πιο έγκυρα και έγκαιρα η διάγνωση που συμβάλει στην πρόληψη των οφθαλμολογικών παθήσεων. Η εξοικονόμηση εξαιρετικά δαπανηρών θεραπειών για τα Ασφαλιστικά Ταμεία είναι σημαντική.
Επίσης, η εφαρμογή του συστήματος της Ημερήσιας Νοσηλείας (Day Clinic) στις χειρουργικές επεμβάσεις στον τομέα της οφθαλμολογίας, ρίχνει δραματικά το κόστος προς όφελος των Ασφαλιστικών Οργανισμών.
Εκτιμάται ότι με την εφαρμογή της ημερήσιας νοσηλείας, το κόστος κάθε επέμβασης θα «πέσει» κατά 50%. Ως παράδειγμα, αναφέρεται ότι για τις επεμβάσεις καταρράκτη δαπανώνται 100 εκατομμύρια ευρώ σε ετήσια βάση. Με την εφαρμογή του Day Clinic το ετήσιο κόστος δεν θα υπερβαίνει τα 50 εκατομμύρια ευρώ.
Αποτελεσματική αντιμετώπιση των παθήσεων της Ωχράς Κηλίδας
Στην ομιλία του, ο κ.Δατσέρης, αναφέρθηκε στις παθήσεις της Ωχράς Κηλίδας και στις νέες μεθόδους διάγνωσης και αντιμετώπισής τους. Όπως είπε, στις ανεπτυγμένες ευρωπαϊκές χώρες, όπως στην Ελλάδα, σχεδόν το 70% των ασθενών που έχουν υποστεί σοβαρή απώλεια όρασης, πάσχει από τις παραπάνω παθήσεις. Οι κυριότερες είναι η ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας, το διαβητικό οίδημα της ωχράς κηλίδας και το οίδημα οφειλόμενο σε θρόμβωση φλέβας αμφιβληστροειδούς.
Ειδικότερα:
Η ηλικιακή εκφύλιση ωχράς είναι η βασική αιτία τύφλωσης ατόμων ηλικίας άνω των 60 ετών.
Το διαβητικό οίδημα της ωχράς κηλίδας αποτελεί την κύρια αιτία τύφλωσης ατόμων εργασιακής ηλικίας που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη.
Το οίδημα που προκαλείται από θρόμβωση φλέβας αμφιβληστροειδούς είναι μια συχνή αγγειακή αιτία τύφλωσης ενηλίκων
«Όπως και σε κάθε ασθένεια, “κλειδί” για επιτυχημένη έκβαση είναι το τρίπτυχο πρόληψη-διάγνωση-θεραπεία. Μόνο που στην Ελλάδα υστερούμε σημαντικά σε θέματα πρόληψης και διάγνωσης. Έτσι, συχνά παρατηρείται το φαινόμενο οι πάσχοντες να σπεύδουν στον οφθαλμίατρο μόνο όταν η όραση έχει μειωθεί σημαντικά», τόνισε ο κ. Δατσέρης.
Ακόμα όμως και σε αυτή την περίπτωση, συνέχισε, σήμερα μπορεί να υπάρξει λύση. Στην θεραπευτική των παθήσεων της ωχράς την τελευταία πενταετία έχει λάβει χώρα μια επαναστατική θεραπεία, η αντί-VEGF. Ο αντί-VEGF παράγοντας, η ρανιμπιζουμάμπη, αντιμετωπίζει αποτελεσματικά και τις τρεις παθήσεις της ωχράς κηλίδας που απειλούν την όραση. Από τις κλινικές μελέτες έχει αποδειχθεί ότι η ρανιμπιζουμάμπη διατηρεί ή βελτιώνει την όραση στο 90% των ατόμων που πάσχουν είτε από ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας, διαβητικό οίδημα της ωχράς κηλίδας ή οίδημα οφειλόμενο σε θρόμβωση φλέβας αμφιβληστροειδούς.
Επιπρόσθετα, σε ορισμένες περιπτώσεις ηλικιακής εκφύλισης της ωχράς κηλίδας, ο συνδυασμός θεραπειών, όπως η φωτοδυναμική θεραπεία χαμηλής ενέργειας με ενδοϋαλοειδική έγχυση ρανιμπιζουμάμπης, δείχνει να έχει πολύ καλά αποτελέσματα (με ταυτόχρονη μείωση του συνολικού αριμθού των εγχύσεων). Αξίζει να σημειωθεί ότι με τη νέα τεχνολογία ο χρόνος της εξέτασης μειώνεται σημαντικά. Αυτό σημαίνει ότι συχνά δεν απαιτείται ενστάλαξη σταγόνων που θολώνουν την όραση του πάσχοντα για αρκετή ώρα.
Από τις αρχές Σεπτεμβρίου, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (EMA – European Medicines Agency) έχοντας πλέον στη διάθεση του δεδομένα από πολυάριθμες κλινικές μελέτες και από κλινική εμπειρία που υπερβαίνει τα 5 έτη, προχώρησε στην υιοθέτηση ενός ενοποιημένου δοσολογικού σχήματος. Πλέον και η θεραπεία της ηλικιακής εκφύλισης ωχράς κηλίδας ξεκινάει με μηνιαίες ενέσεις, και διακόπτεται όταν ο ασθενής παρουσιάσει σταθερότητα στην όραση για τρεις συνεχόμενες επισκέψεις. Στη συνέχεια ο ασθενής παρακολουθείται από τον γιατρό σε μηνιαία βάση, χωρίς να λαμβάνει φαρμακευτικά σκευάσματα. Στην περίπτωση που παρατηρηθεί μείωση της όρασης, η οποία οφείλεται σε υποτροπή της νόσου, η θεραπεία επαναλαμβάνεται με μηνιαίες ενέσεις έως ότου η όραση του πάσχοντα σταθεροποιηθεί (σταθερή όραση σε τρεις συνεχόμενες επισκέψεις).
Συμπτώματα της Hλικιακής Eκφύλισης της Ωχράς Κηλίδας
Μειωμένη, θολωμένη κεντρική όραση ή λιγότερο ακριβής (μειωμένη Οπτική Οξύτητα) – Κενό ή τυφλό σημείο στην κεντρική όραση (Κεντρικό Σκότωμα)
Βλέποντας αντικείμενα κυματιστά ή με καμπύλες (Μεταμορφοψίες)
Tα χρώματα φαίνονται ξεπλυμένα και θαμπά (Απώλεια της Contrast Sensitivity)
Αδιάγνωστοι οι μισοί πάσχοντες από γλαύκωμα
Για το γλαύκωμα, μία ύπουλη πάθηση καθώς δεν παρουσιάζει συμπτώματα, μίλησε ο Χειρουργός Οφθαλμίατρος, πρόεδρος της Επιστημονικής Επιτροπής του ΟΜΜΑ, Στυλιανός Χαϊδούλης.
Το γλαύκωμα μπορεί να οδηγήσει τον πάσχοντα, ο οποίος δεν λαμβάνει θεραπεία, στην τύφλωση. Προκαλείται από την αύξηση της πίεσης του ματιού και την βαθμιαία φθορά και καταστροφή του οπτικού νεύρου. Όμως, εκείνο που κάνει το γλαύκωμα ιδιαίτερα επικίνδυνο είναι το γεγονός ότι είναι μία «σιωπηλή ασθένεια», δηλαδή μία πάθηση που δεν γίνεται αντιληπτή από τον ασθενή. Ο ασθενής δεν πονά, δεν έχει ενοχλήσεις και η όρασή του μπορεί να είναι εξαιρετική 20/20, δηλαδή 100%, ακόμη κι όταν το γλαύκωμα έχει ήδη καταστρέψει το οπτικό νεύρο κατά 90%. Περίπου 250.000 Έλληνες εκτιμάται ότι πάσχουν από γλαύκωμα. Απ’ αυτούς, οι μισοί έχουν διαγνωσθεί και βρίσκονται σε στάδιο θεραπείας. Οι υπόλοιποι δεν γνωρίζουν ότι αντιμετωπίζουν πρόβλημα.
Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι η έγκαιρη διάγνωση του προβλήματος μπορεί να ανακόψει νωρίς την πορεία της νόσου με τη χορήγηση της κατάλληλης θεραπείας.
«Αν και στο παρελθόν η διάγνωση σε πολύ αρχόμενο στάδιο της νόσου ήταν σχετικά δύσκολη, σήμερα η τεχνολογία έχει βοηθήσει δραστικά προς μία πραγματικά πρώιμη διάγνωση και αντιμετώπιση του γλαυκώματος», τόνισε ο κ.Χαϊδούλης. Όπως είπε, νέοι τρόποι ελέγχου των οπτικών πεδίων και υπερσύγχρονοι οπτικοί τομογράφοι (SD-OCT και HRT) μπορούν σε ελάχιστο χρόνο να καταγράψουν την κατάσταση των οπτικών νεύρων.
Επειδή, το γλαύκωμα δεν δημιουργεί συνήθως ενοχλήσεις στον ασθενή, είναι απαραίτητο άνδρες και γυναίκες άνω των 50 ετών, ιδίως όταν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό, να επισκέπτονται τον οφθαλμίατρό τους και να ελέγχονται ανά τακτά χρονικά διαστήματα.
Νέα μέθοδος για την αντιμετώπιση της μυωπίας
Μία νέα τεχνική, η LASIK Xtra, για τη διόρθωση της μυωπίας παρουσιάστηκε από τον καθηγητή και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Αμερικανικής Ακαδημίας Οφθαλμολογίας, Αναστάσιο Κανελλόπουλο.
Σύμφωνα με τον καθηγητή, οι επεμβάσεις LASIK για τη διόρθωση της μυωπίας χωρίς νυστέρι, αποτελούν τη συντριπτική πλειοψηφία επεμβάσεων παγκοσμίως. Τελευταίως, εφαρμόζεται συμπληρωματικά LASIK Xtra. Πρόκειται για μικροεπέμβαση η οποία διαρκεί ένα λεπτό, μετά την συνηθισμένη επέμβαση του LASIK. Σε αυτή γίνεται χρήση ριβοφλαβίνης και υπεριώδους φωτός, παρέχοντας ασφαλιστική δικλείδα για τη σταθεροποίηση του αποτελέσματος. Η συμπληρωματική αυτή νέα μέθοδος εγγυάται λιγότερες επαναληπτικές διορθωτικές επεμβάσεις, ιδίως σε όσους αντιμετωπίζουν σοβαρό πρόβλημα μυωπίας και αστιγματισμού.
«Η εμπειρία μας, την οποία θα παρουσιάσουμε και πάλι τον Απρίλιο του 2012 στις Ηνωμένες Πολιτείες, δείχνει ότι ίσως αυτή είναι η τεχνική επιλογής για τη διόρθωση της υπερμετρωπίας. Η δική μας εμπειρία στην Αθήνα δείχνει, για πρώτη φορά στην παγκόσμια οφθαλμολογική κοινότητα, ότι η τεχνική LASIK Χtra, δηλαδή η τεχνική LASIK με τη χρήση κολλαγόνου, δείχνει σημαντικά καλύτερα αποτελέσματα και σταθερότητα στη διόρθωση της υπερμετρωπίας», σημείωσε ο κ.Κανελλόπουλος.
Ένας στους 100 Έλληνες έχει κερατόκωνο
Σε μεγαλύτερο ποσοστό Ελλήνων, έναντι πληθυσμών άλλων χωρών, εμφανίζεται ο κερατόκωνος: ο συχνότερος λόγος για τον οποίο υποβάλλεται κάποιος σε μεταμόσχευση κερατοειδούς από την ηλικία των 20 ή των 30 ετών.
Ο κ. Κανελλόπουλος παρουσίασε μία νέα τεχνική, η οποία ονομάζεται «Πρωτόκολλο της Αθήνας» , αφού ξεκίνησε από την Ελλάδα. Η τεχνική βασίζεται στη χρήση διασύνδεσης κολλαγόνου και μερικής ομαλοποίησης του κερατόκωνου με τοπογραφικά κατευθυνόμενη σμίλευση.
«Στα χέρια μας βλέπουμε σταθεροποίηση και βελτίωση της οπτικής λειτουργίας στις περιπτώσεις κερατόκωνου που εφαρμόζουμε το Πρωτόκολλο της Αθήνας. Τα τελευταία χρόνια έχουμε θεραπεύσει ασθενείς από όλο τον κόσμο συμπεριλαμβανομένων και των Η.Π.Α», τόνισε ο κ.Κανελλόπουλος.
Η μέθοδος παρουσιάζει πολύ σημαντικά αποτελέσματα σταθεροποίησης και βελτίωσης της οπτικής λειτουργίας, άρα και της καθημερινής δραστηριότητας Το πιο σημαντικό πλεονέκτημα είναι η μείωση της ανάγκης μεταμόσχευσης κερατοειδούς.
Περισσότερες από 70.000 επεμβάσεις καταρράκτη ετησίως στην Ελλάδα
Η μέθοδος femtosecond laser αρχίζει να εφαρμόζεται στις επεμβάσεις καταρράκτη, οι πιο συχνές επεμβάσεις σε ανθρώπους της Τρίτης Ηλικίας. Στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι γίνονται 70.000 – 80.000 επεμβάσεις καταρράκτη το χρόνο.
Όπως επισήμανε ο κ.Κανελλόπουλος, η χρήση του femtosecond laser θα καταργήσει τη χρήση του νυστεριού. Οι μικροσκοπικές τομές στον κερατοειδή γίνονται πια με laser χωρίς νυστέρι. Το ίδιο και η προπαρασκευή της καψουλόρηξης, ένα βήμα σημαντικό το οποίο γίνεται αυτή τη στιγμή με το χέρι, καθώς και η αποσυναρμολόγηση του φακού.
HEALTH.IN.GR
