Η διατροφή μας σύμμαχος ενάντια στο καρκίνο
Συγγραφέας Ευγενία Καραγιαννίδου Γράφτηκε στις ,
Ο καρκίνος είναι η δεύτερη συχνότερα εμφανιζόμενη ασθένεια μετά την καρδιά. Σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Καρκίνου της Αμερικής, το 90% των καρκίνων οφείλεται με περιβαλλοντολογικούς παράγοντες (π.χ. νέφος, ραδιενέργεια, φυτοφάρμακα) και παράγοντες τρόπου ζωής (π.χ. κάπνισμα, διατροφή, ηλιοθεραπεία), ενώ μόλις 10 % σε γενετικούς. Τις δύο τελευταίες δεκαετίες πολλές εργαστηριακές μελέτες σε ζώα όσο και σε ανθρώπους, έδειξαν ότι υπάρχει σημαντικός συσχετισμός ανάμεσα στον καρκίνο και στη διατροφή. Διάφορα συστατικά των τροφών βρέθηκαν ότι είναι υπεύθυνα τόσο για την καρκινογένεση όσο και για την ταχύτερη ανάπτυξη διαφόρων μορφών καρκίνου ενώ κάποια άλλα βρέθηκε ότι έχουν σημαντικές αντικαρκινικές ιδιότητες.
Σε αντίθεση με τους υπόλοιπους καρκινογόνους παράγοντες, η διατροφή αποτελεί έναν παράγοντα που μπορούμε να ελέγξουμε σε μεγάλο βαθμό. Γι’ αυτό και οι ερευνητές τα τελευταία χρόνια έχουν στρέψει το ενδιαφέρον τους στην μελέτη των διατροφικών συνηθειών των ασθενών με καρκίνο και στον εντοπισμό των διαφορών τους σε σχέση με τον υγιή πληθυσμό. Στόχος τους είναι η ανακάλυψη εκείνων των διατροφικών παραγόντων οι οποίοι μπορεί να προκαλούν ή να προστατεύουν από διάφορους καρκίνους.
Τα μέχρι σήμερα ερευνητικά δεδομένα, λοιπόν, δείχνουν ότι υπάρχει σημαντικός συσχετισμός ανάμεσα στον καρκίνο και στη διατροφή σε ότι αφορά τα ακόλουθα θρεπτικά συστατικά:
Λίπος. Μελέτες σε ζώα και ανθρώπους υποστηρίζουν την άποψη ότι δίαιτες με υψηλή περιεκτικότητα λίπους αυξάνουν τη συχνότητα εμφάνισης καρκίνου του μαστού, των ωοθηκών, του εντέρου και του προστάτη.
Πρωτεΐνη. Κάποιες έρευνες έδειξαν ότι οι υψηλές σε πρωτεΐνη δίαιτες προκαλούν κάποιες μορφές καρκίνου, αλλά τα στοιχεία δεν είναι ακόμη επαρκή για να μας επιτρέπουν να συμπεράνουμε κάτι τέτοιο με βεβαιότητα.
β-καροτένη. Έρευνες αποδεικνύουν ότι ελλείψεις στη βιταμίνη β-καροτένη σχετίζονται με την εμφάνιση καρκίνου του πνεύμονα, της ουροδόχου κύστης και του λάρυγγα. Αντιθέτως, η κατανάλωση λαχανικών πλούσιων σε β-καροτένη (π.χ. καρότο, σπανάκι, κόκκινες πιπεριές) έχει προστατευτική δράση έναντι των συγκεκριμένων καρκίνων.
Βιταμίνη C. Έρευνες έδειξαν ότι η βιταμίνη C εμποδίζει τη δημιουργία καρκινογόνων ενώσεων και προστατεύει από συγκεκριμένους καρκίνους όπως του οισοφάγου και του στομάχου.
Βιταμίνη Ε. Η βιταμίνη Ε βρέθηκε ότι προστατεύει από τους καρκίνους του γαστρεντερικού συστήματος.
Σελήνιο. Το ιχνοστοιχείο σελήνιο χρησιμοποιείται στην παραγωγή αντιοξειδωτικών ουσιών και κάποιες μελέτες έδειξαν ότι προστατεύει από τους καρκίνους του οισοφάγου, του στομάχου και του εντέρου.
Ασβέστιο. Δίαιτες χαμηλές σε ασβέστιο συσχετίστηκαν με αυξημένη συχνότητα εμφάνισης καρκίνου του εντέρου.
Φυτικές Ίνες. Έρευνες που πραγματοποιήθηκαν στη Φιλανδία έδειξαν ότι δίαιτες με υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες έχουν προστατευτική δράση κατά του καρκίνου του εντέρου. Η προστατευτική αυτή δράση οφείλεται πιθανότατο στο γεγονός ότι οι φυτικές ίνες επιταχύνουν το πέρασμα των τροφών από το έντερο, με αποτέλεσμα τα εντερικά τοιχώματα να παραμένουν όσο το δυνατό λιγότερο εκτεθειμένα σε καρκινογόνες ουσίες.
Αλκοόλ. Ο συνδυασμός αλκοόλ και καπνίσματος έχει αποδειχθεί ότι αποτελεί μια από τις κυριότερες αιτίες καρκίνου του οισοφάγου. Επιπρόσθετα, κάποιες πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ (πάνω από 4 ποτά ημερησίως) στις γυναίκες είναι συνυφασμένη με τον καρκίνο του μαστού.
Αν και τα παραπάνω ερευνητικά δεδομένα είναι αποσπασματικά, ωστόσο αποδεικνύουν ότι η ισορροπημένη διατροφή αποτελεί ιδανικό μέσο πρόληψης του καρκίνου. Επιπρόσθετα, μελέτες σε ζώα και ανθρώπους δείχνουν ότι η παχυσαρκία αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης ορισμένων καρκίνων. Ακόμη, έρευνες υποστηρίζουν ότι για τους καρκινοπαθείς, μια ισορροπημένη διατροφή μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την ανάρρωση βοηθώντας στην απόκτηση ενός υγιούς βάρους και στην βελτίωση του διατροφικού τους προφίλ.
Συμβουλευτικά, για την καλύτερη πρόληψη και αντιμετώπιση του καρκίνου:
- Καταναλώνετε ποικιλία τροφών και αποφύγετε τη μονοτονία στη διατροφή σας.
- Μειώστε την πρόσληψη λίπους και διατηρήστε ένα υγιές βάρος.
- Καταναλώνετε περισσότερους σύνθετους υδατάνθρακες, πλούσιους σε άμυλο και σε φυτικές ίνες.
- Καταναλώνετε ποικιλία λαχανικών και φρούτων.
- Καταναλώνετε αλκοόλ με μέτρο (2 ποτά ημερησίως για τους άνδρες και 1 ποτό ημερησίως για τις γυναίκες).
- Αποφύγετε την κατανάλωση καπνιστών και πλούσιων σε αλάτι και νιτρικά τροφών.
