Έλληνας γιατρός ηγείται πρωτοποριακής έρευνας για θεραπεία της σκλήρυνσης κατά πλάκας
Συγγραφέας Δημήτριος Καρούσης Γράφτηκε στις ,
Από το 1990, το Κέντρο Κατά Πλάκας Σκλήρυνσης (MS) του Πανεπιστημιακού Ιατρικού Κέντρου Hadassah της Ιερουσαλήμ διεξάγει πρωτοποριακή έρευνα για τη χρήση του μυελού των οστών, που προέρχεται από βλαστικά κύτταρα, για τη θεραπεία της κατά πλάκας σκλήρυνσης. Σήμερα, το Κέντρο Κατά Πλάκας Σκλήρυνσης του Hadassah, με επικεφαλής τον Έλληνα καθηγητή Δημήτριο Καρούση, είναι παγκόσμιος ηγέτης στη θεραπεία της MS με βλαστικά κύτταρα. Αξιοσημείωτο είναι ότι στην ερευνητική ομάδα του καθηγητή Καρούση περιλαμβάνεται και η Κύπρια νευρολόγος Παναγιώτα Πέτρου.
Το Hadassah ήταν το πρώτο ιατρικό κέντρο στον κόσμο που πειραματίσθηκε στη μεταμόσχευση αιμοποιητικών κυττάρων (κύτταρα που απομονώνονται από το αίμα ή το μυελό των οστών) σε ζώα με MS, ενώ ακολούθως οι δοκιμές συνεχίστηκαν σε ανθρώπους με MS. Τα αιμοποιητικά κύτταρα μπορούν να αυτοανανεωθούν και να διαφοροποιηθούν σε μια ποικιλία από εξειδικευμένα κύτταρα.
Στις αρχές του 2000 το Hadassah άρχισε να εστιάζει τις ερευνητικές του προσπάθειες στα Μεσεγχυματικά Βλαστικά Κύτταρα Οστών (BMSC) και από το 2007 πραγματοποιεί κλινικές δοκιμές BMSC, με περισσότερους από 50 ασθενείς με MS. Η χρήση των BMSC μπορεί να παράσχει μια εναλλακτική λύση από τις υπάρχουσες θεραπείες οι οποίες είναι αποτελεσματικές μόνο εν μέρει, ιδίως στις πιο προχωρημένες φάσεις της ασθένειας.
Στην πρώτη παγκόσμια Φάση 1 της κλινικής δοκιμής, όπου αξιολογήθηκε η δυνατότητα και η ασφάλεια της χορήγησης αυτόλογων BMSC, ενδορραχιαία και ενδοφλέβια, σε ασθενείς με σοβαρή μορφή MS και Αμυοτροφικής Πλευρικής Σκλήρυνσης (ALS), οι ερευνητές του Hadassah επιβεβαίωσαν ότι η μεταμόσχευση των BMSC είναι εφικτή και σχετικά ασφαλής. Διαπίστωσαν επίσης ότι αυτή η μεταμόσχευση έχει άμεσες ανοσοτροποποιητικές και κάποιες ευεργετικές κλινικές επιδράσεις. Η κλινική μελέτη αποκάλυψε, επίσης, ότι τα βλαστικά κύτταρα που δίνονται στους ασθενείς ενδορραχιαίως (απευθείας στο κυκλοφοριακό υγρό του εγκεφάλου και του νωτιαίου μυελού), έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να φτάσουν στις επηρεασμένες περιοχές του κεντρικού νευρικού συστήματος.
Οι ερευνητές του Hadassah ανακάλυψαν ότι οι πολλαπλοί μηχανισμοί, με τους οποίους τα βλαστικά κύτταρα προκαλούν τα θετικά αποτελέσματά τους (συλλογικά ονομάζονται «θεραπευτική πλαστικότητα») τα καθιστούν μια εξαιρετική επιλογή για την ανάπτυξη θεραπειών για ασθενείς με MS. Η δυνατότητα να προκαλούν την αυτοάνοση αντίδραση του κεντρικού νευρικού συστήματος -για να το προστατεύσουν από περαιτέρω ζημία, για να ενεργοποιήσουν ενδογενείς μηχανισμούς ίασης και να συμμετέχουν με ακρίβεια στην αναγέννηση του ελύτρου μυελίνης του νεύρου, η οποία είναι απαραίτητη για την καλή λειτουργία του νευρικού συστήματος- ανοίγει το δρόμο για περαιτέρω ανάπτυξη κυτταρικών θεραπειών για την κατά πλάκας σκλήρυνση. Η χρήση των BMSC έχει μια ποικιλία από πλεονεκτήματα, όπως:
• Τα BMSC εύκολα και με ασφάλεια απορροφούνται από τον «ενήλικο» μυελό των οστών, ακόμα και από ασθενείς με προχωρημένη νόσο
• Τα BMSC, που βρίσκονται συνήθως σε μικρές συγκεντρώσεις στο μυελό των οστών, μπορούν να εμπλουτιστούν και να πολλαπλασιασθούν σε μεγάλους αριθμούς με εργαστηριακή καλλιέργεια για θεραπευτικούς σκοπούς
• Οι μονάδες αυτόλογων BMSC μπορούν να χορηγηθούν χωρίς την ανάγκη να υποβληθεί ο ασθενής σε ανοσοκατασταλτική θεραπεία για πρόληψη της απόρριψης
• Τα «ενήλικα» BMSC είναι λιγότερο επιρρεπή σε γενετικές ανωμαλίες και κακοήθεις μεταλλάξεις γεγονός που δίνει χαμηλό κίνδυνο για την πρόκληση κακοηθειών που σχετίζονται με τη θεραπεία.
Το επόμενο βήμα των ερευνητών του Hadassah είναι η έναρξη της Φάσης 2 των κλινικών δοκιμών για τα BMSC. Στη Φάση αυτή θα συγκρίνουν την αποτελεσματικότητα της μίας έναντι πολλαπλών χορηγήσεων BMSC και την αποτελεσματικότητα της ενδοφλέβιας έναντι της ενδορραχιαίας χορήγησής τους. Αυτό θα ανοίξει το δρόμο για τη διαμόρφωση του βέλτιστου πρωτοκόλλου για μια μεγάλης κλίμακας κλινική δοκιμή, σε πολλά ιατρικά κέντρα.
