Τριπλασιάστηκε η συχνότητα της οστεοπόρωσης στην Ελλάδα τα τελευταία τριάντα χρόνια, όπως δείχνει μακροχρόνια πανεπιστημιακή έρευνα. Η ανεύρεση των αιτίων πρόκλησης της οστικής απώλειας, με αποτέλεσμα την οστεοπόρωση, έχει μεγάλο πρακτικό ενδιαφέρον για τους επιστήμονες. Νέα φάρμακα έχουν ήδη δρομολογηθεί με βάση τις νέες ανακαλύψεις και περισσότερα βρίσκονται στο στάδιο της εργαστηριακής και κλινικής έρευνας.

Η οστεοπρωτογερίνη και η σκληροστεΐνη είναι οι σπουδαιότεροι υποδοχείς αντισωμάτων, που ρυθμίζουν την επιθετικότητα των οστεοκλαστών (των κυττάρων που αποδομούν τον σκελετό) και την παραγωγικότητα των οστεοβλαστών (των κυττάρων που συνθέτουν νέο κόκαλο). Μετά την εμμηνόπαυση, η παραγωγή της οστεοπρωτογερίνης μειώνεται σημαντικά. Η χορήγηση των αντιοστεοπορωτικών φαρμάκων φαίνεται ότι δρα κυρίως μέσω της αύξησης παραγωγής της οστεοπρωτογερίνης. Πρόσφατα έχει χρησιμοποιηθεί και τεχνητό αντίσωμα παρόμοιο με την οστεοπρωτογερίνη, που μπορεί να δοθεί φαρμακευτικά. Η σκληροστεΐνη, που είναι ένας υποδοχέας που ρυθμίζει τη δράση των οστεοβλαστών, φαίνεται ότι θα έχει επίσης θεραπευτική εφαρμογή.

«Η δυνατότητα επαρκούς σύνθεσης της ενεργής βιταμίνης D από το δέρμα μέσω της ηλιακής ακτινοβολίας δεν είναι αρκετή σε όλη την Ευρώπη, συμπεριλαμβανόμενης και της Ελλάδας. Η σύνθεση της βιταμίνης D από το δέρμα μέσω της ηλιακής ακτινοβολίας δεν έχει μόνο σχέση με τη διάρκεια ηλιοφάνειας σε μία χώρα, αλλά και από την παράλληλο που βρίσκεται η χώρα αυτή.

Όλες οι ευρωπαϊκές χώρες συμπεριλαμβανομένων και των μεσογειακών βρίσκονται υψηλότερα από την 37η παράλληλο, πράγμα που επιτρέπει ωφέλιμη έκθεση στον ήλιο για τη σύνθεση της βιταμίνης D μόνο για λίγη ώρα, περίπου το μεσημέρι.

Η μόλυνση της ατμόσφαιρας και η τρύπα του όζοντος φαίνεται ότι επιδρούν αρνητικά στη σύνθεση της βιταμίνης D. Οι άνθρωποι που ζουν στην πόλη έχουν μειωμένα επίπεδα ενεργής βιταμίνης D, άσχετα με την ώρα που εκτίθενται στον ήλιο. Το εύρημα αυτό έχει επιβεβαιωθεί και σε άλλες χώρες, συμπεριλαμβανόμενης και της Ελλάδας.

Η πρόσληψη του ασβεστίου με τη μορφή γάλακτος βρέθηκε ότι βοηθά περισσότερο στην απόκτηση υψηλής κορυφαίας οστικής μάζας σε νεαρές έφηβες. Είναι γνωστή η μεγάλη σημασία της υψηλής πρόσληψης ασβεστίου σε κορίτσια που βρίσκονται στα πρώτα χρόνια της εφηβείας, αμέσως μετά την εμμηναρχή. Μία πολύ συνηθισμένη ερώτηση στους γιατρούς είναι εάν άλλες πηγές ασβεστίου (π.χ. τυρί, γιαούρτι, παγωτά ή άλλες μη γαλακτοκομικές τροφές) μπορούν να αναπληρώσουν την έλλειψη γάλακτος. Φαίνεται λοιπόν ότι η πρόσληψη γάλακτος στην εφηβική ζωή είναι πολύ σημαντική και δεν μπορεί να αναπληρωθεί από άλλες πηγές ασβεστίου.

Για πολλά χρόνια επικρατούσε η εντύπωση ότι περίοδος μετά την εμμηνόπαυση (5-10 χρόνια) χαρακτηρίζεται από αυξημένο ρυθμό οστικής απώλειας και ότι μετά την πάροδο μιας δεκαετίας η μακρόχρονη προσαρμογή στη στέρηση των οιστρογόνων οδηγεί σε σταθεροποίηση της οστικής μάζας. Η άποψη αυτή είχε άμεση εφαρμογή και στη στρατηγική της πρόληψης της οστεοπόρωσης.

Δυστυχώς, νεώτερες εργασίες βασισμένες σε πολύ ευαίσθητες τεχνικές έδειξαν ότι η ταχεία οστική απώλεια δεν είναι ένας αυτοπεριοριζόμενος μηχανισμός, αλλά συνεχίζεται σε όλη τη μετεμμηνοπαυσιακή ζωή. Το εύρημα αυτό, εάν συνδυαστεί με το γεγονός ότι η πρόοδος της ηλικίας είναι ο σπουδαιότερος παράγοντας κινδύνου εμφάνισης οστεοπορωτικών καταγμάτων, οδηγεί στο πρακτικό συμπέρασμα ότι η ανάγκη πρόληψης της οστεοπόρωσης διαρκεί για όλη τη ζωή της γυναίκας.

Η μέτρηση της οστικής μάζας δεν αποτελεί ασφαλή τρόπο πρόγνωσης μελλοντικών οστεοπορωτικών καταγμάτων για την επόμενη δεκαετία, εάν δεν συνδυάζεται με παράγοντες κινδύνου που προκύπτουν από το ιατρικό ιστορικό.

Εδώ και χρόνια έχει επικρατήσει η άποψη ότι η απόφαση για την έναρξη θεραπείας οστεοπόρωσης εξαρτάται από τη μέτρηση της οστικής μάζας. Πιο συγκεκριμένα, η ανεύρεση ανθρώπων που αποκλίνουν από τον μέσο όρο της νεαρής ηλικίας περισσότερο από 2,5 φορές (το λεγόμενο Τ-σκορ) καθορίζει έως σήμερα το εάν έχουν οστεοπόρωση και επομένως εάν έχουν ανάγκη θεραπείας.

Η σημασία της άσκησης στην πρόληψη της οστεοπόρωσης θεωρείται γενικά σπουδαία, αν και υπάρχει μεγάλη ασάφεια στις ιατρικές εργασίες εάν η άσκηση μόνη της αρκεί για να αντιμετωπίσει το νόσημα.

Εκτός από τον κίνδυνο οστεοπορωτικών καταγμάτων, η γυναίκα μετά την εμμηνόπαυση κινδυνεύει από την προοδευτική παραμόρφωση του σώματός της.

Η μακρόχρονη χορήγηση (για περισσότερα από 5-7 χρόνια) κοινών φαρμάκων, όπως είναι τα ομάδα φαίνεται ότι σχετίζονται με αυξημένη συχνότητα οστεοπόρωσης και οστεοπορωτικά κατάγματα.