Από την πάνα στο γιο-γιο
Συγγραφέας Σοφία Κουλούρη Γράφτηκε στις ,
Εδώ ο χρυσός κανόνας είναι ένας:
ξεκινήστε όταν το παιδί σας είναι έτοιμο. Ποτέ νωρίτερα. Έτοιμο σωματικά και ψυχολογικά. Πριν από τους 18 με 20 μήνες το παιδάκι είναι σωματικά ανώριμο. Δεν μπορεί να καταλάβει πότε πρέπει να πάει στην τουαλέτα. Αλλά η φυσική ωριμότητα από μόνη της δεν μπορεί να σας εγγυηθεί την επιτυχία. Χρειάζεται και η ψυχολογική ετοιμότητα. Αν προσπαθήσετε να ελέγξετε το παιδί σας σε μια ηλικία που είναι προγραμματισμένο να αντιδρά στην εξουσία και τον έλεγχο, θα αποτύχετε. Το παιδί θα γίνει δυσκοίλιο στην προσπάθειά του να καθυστερήσει την αιτία της διαμάχης και να αποκτήσει τον έλεγχο της κατάστασης.
Σωστή ηλικία για την εκπαίδευση της τουαλέτας δεν υπάρχει. Το θέμα της ανάπτυξης είναι προσωπικό και μόνο ο άμεσα ενδιαφερόμενος μπορεί να σας δείξει πότε θα φτάσει σε αυτό το μαγικό συνδυασμό ικανότητας και επιθυμίας που θα σας δώσει το σύνθημα της εκκίνησης.
Άλλα παιδάκια ξεκινούν νωρίτερα και άλλα αργότερα. Μερικά ανυπόμονα αποκτούν την πρώτη τους επαφή με το μαγικό δοχειάκι πριν ακόμη γίνουν δύο χρόνων. Άλλα καθυστερούν και μαθαίνουν μετά την ηλικία των τριών χρόνων. Τα περισσότερα παιδάκια πάντως είναι πανέτοιμα να πετάξουν τις πάνες γύρω στο τέλος του δεύτερου χρόνου. Τότε ξεκινά η προσπάθεια.
Πότε πρέπει να ξεκινήσει η εκπαίδευση στη χρήση του «γιο-γιό»;
Η εκπαίδευση μπορεί να ξεκινήσει όταν το μικρό σας :
• Μένει στεγνό για τουλάχιστον 2 ώρες στη διάρκεια της ημέρας ή είναι στεγνό μετά τον μεσημεριανό ύπνο,
• οι κινήσεις του εντέρου γίνονται τακτικές και προβλέψιμες,
• οι εκφράσεις του προσώπου του, η στάση του σώματός του ή τα λόγια του μαρτυρούν ότι είναι έτοιμο να ουρήσει ή να αφοδεύσει,
• δυσανασχετεί με τη λερωμένη πάνα και θέλει να αλλαχτεί
• είναι σε θέση να ακολουθήσει απλές οδηγίες,
• στην τουαλέτα βοηθά από μόνο του να γδυθεί και να ντυθεί,
• ζητά από μόνο του να κάτσει στο γιο-γιό,
• Είναι μεγαλύτερο από 18 μηνών.
• Έχει συνείδηση πότε κάνει κακά ή τσίσα. Αυτό ίσως το εκδηλώνει μένοντας πολύ ήσυχο και δείχνοντας σημάδια συγκέντρωσης, ή αλλιώς μπορεί να δείχνει την πάνα του και να λέει «κακά» ή «πιπί» αφού τα έχει κάνει.
• Μπορεί να δείξει με το χέρι του τα διάφορα μέρη του σώματός του όταν του τα κατονομάζετε.
• Έχει την ικανότητα να κάθεται ήσυχο παίζοντας μόνο του ή να συγκεντρώνεται για 5-10 λεπτά σε ένα παιχνίδι, βιβλίο ή ταινία.
Η εκπαίδευση
Ξεκινήστε προετοιμάζοντας ψυχολογικά το παιδί σας. Στην αρχή εξηγήστε του τα θετικά: θα μπορεί να φορά βρακάκι σαν τη μαμά και τον μπαμπά και να πηγαίνει μαζί τους βόλτα. Διαβάστε του ευχάριστα βιβλιαράκια με φωτογραφίες πάνω στο θέμα της τουαλέτας. Διαλέξτε το πιο όμορφο γιο-γιο της αγοράς και βοηθήστε το να εξοικειωθεί με το αντικείμενο: να παίζει, να το μεταφέρει από το ένα δωμάτιο στο άλλο, να καθίσει και να ξεφυλλίσει το αγαπημένο του βιβλίο ή να ακούσει μουσική. Στη συνέχεια εξηγήστε του τι πρέπει να κάνει. Τι είναι; Σε τι χρησιμεύει; Ποτέ μην το εξαναγκάσετε να χρησιμοποιήσει το γιο-γιο του, αν δεν αισθάνεται έτοιμο. Ένα θέμα που απασχολεί πολλές μητέρες είναι πώς πρέπει να κάνει πιπί του το αγοράκι. Όρθιο ή καθιστό; Εδώ οι γνώμες διίστανται. Άλλοι γονείς υποστηρίζουν ότι όρθιο το αγοράκι ελέγχει καλύτερα τη λειτουργία του, γιατί μπορεί και παρακολουθεί τη διαδικασία, και άλλοι υποστηρίζουν ότι πρέπει πρώτα να μάθει να κάθεται στο γιο-γιο, πράγμα που εξυπηρετεί τη λειτουργία του εντέρου. Διαλέξτε όποιον τρόπο σάς βολεύει καλύτερα. Το πρώτο βήμα για την κατάργηση της πάνας είναι να κρατήσετε το παιδί στεγνό όλη την ημέρα. Αφήστε το λίγο γυμνούλι, ώστε να αρχίσει να γνωρίζει τα σημάδια του σώματος και φροντίστε να έχετε διαρκώς δίπλα το γιο-γιο, για να το επισκεφθεί όταν τα “σημάδια” το καλέσουν. Δεν έχει ούτε λεπτό για χάσιμο. Το ποπάκι λοιπόν πρέπει να ελευθερώνεται εύκολα. Φορέστε του παντελόνια που κατεβαίνουν εύκολα, χωρίς κουμπιά, φερμουάρ ή τιραντούλες. Τα σημάδια που σας λένε ότι ήλθε η ώρα είναι πιο ευδιάκριτα σε εσάς από ό,τι στο παιδί. Ήλθε λοιπόν η ώρα να το ρωτήσετε: “Μήπως θέλεις να πάμε στο γιο-γιο;” Να το κάνετε ακόμη και όταν είναι ήδη αργά. Σκοπός σας είναι να συνδέσει το γιο – γιο με τη λειτουργία. Συμβουλευθείτε το ρολόι και φροντίστε να ενθαρρύνετε το παιδάκι σας όλες τις πιθανές ώρες που προβλέπετε ότι θα στεφθεί με επιτυχία η προσπάθεια. Δώστε στο παιδί να καταλάβει τι ακριβώς πρέπει να κάνει, με κάθε λεπτομέρεια. Καθίστε το στο γιο-γιο και ενθαρρύνετέ το να ενεργηθεί, τουλάχιστον τρεις φορές την ημέρα. Στην αρχή θα βαριέται και θα γκρινιάζει. Αλλά σε λίγο θα το συνηθίσει. Συνεχίστε έτσι για τουλάχιστον τρεις εβδομάδες. Αφήστε το να πηγαινοέρχεται, να παίζει με το αγαπημένο του παιχνιδάκι, να διαβάζει το βιβλίο του, να μην αισθάνεται φυλακισμένο. Μην ανησυχείτε, αν βλέπετε ότι το παιδί να κάθεται 15 με 20 λεπτά διασκεδάζοντας χωρίς το ποθητό αποτέλεσμα. Για να ευθαρρύνετε το παιδί σας να κάνει πιπί, αφήστε τη βρύση να τρέχει και μην ξεχνάτε να το συγχαρείτε με μεγάλο ενθουσιασμό κάθε φορά που τα καταφέρνει και χρησιμοποιεί το γιο-γιο σωστά. Η πρώτη επιτυχημένη προσπάθεια συνήθως συμβαίνει επτά με δέκα ημέρες μετά την εκπαίδευση. Ακολουθεί μια τρυφερή αγκαλίτσα, ένα μεγάλο χαμόγελο και πολλά “μπράβο”. Αν αποδειχθείτε ένα ενθουσιώδες ακροατήριο, το παιδάκι σας χαίρεται με την επιτυχία του και επαναλαμβάνει την προσπάθεια. Μερικά παιδιά συνηθίζουν μέσα σε δύο εβδομάδες και άλλα μπορεί να χρειαστούν μήνες. Σταματήστε, αν διαπιστώσετε ότι η κατάσταση αυτή επηρεάζει την ψυχολογική ισορροπία του παιδιού και, προπάντων, μην περιμένετε πολλά, πολύ γρήγορα. Είναι σημαντικό να διατηρείτε την ψυχραιμία σας κάθε φορά που το μικρούλι σας προσπαθεί πολύ ώρα και αμέσως μόλις σηκωθεί λερώνει το χαλί, αρνείται να πάει στο γιο-γιο ή σας ζητά κάθε πέντε λεπτά να κάνει πιπί χωρίς αποτέλεσμα. Στην αρχή, θα κάνει ένα βηματάκι μπρος και δύο πίσω. Εσείς πρέπει να του υπενθυμίζετε, να το προσκαλείτε. Ποτέ μην το πιέσετε, μην του επιβάλλετε κάποια τιμωρία, μην το κάνετε να αισθανθεί ντροπή. Μη μεταβάλλετε το μπάνιο σε πεδίο μάχης. Αν αντιμετωπίσετε ολική άρνηση, αποδεχτείτε το γεγονός ότι βιαστήκατε και ότι το παιδάκι σας δεν είναι ακόμη έτοιμο, και ξεχάστε το για λίγο καιρό.
Θυμηθείτε: Ένα πολύ μεγάλο ποσοστό παιδιών –ιδίως αγόρια- στην ηλικία των 5 ή 6 χρόνων βρέχονται ακόμα, χωρίς να υπάρχει κάτι παθολογικό.
Τι γίνεται τη νύχτα;
Το να κρατήσετε το παιδάκι σας στεγνό σε όλη τη διάρκεια της νύχτας είναι σίγουρα πολύ πιο δύσκολη υπόθεση από το να το κρατήσετε στεγνό την ημέρα. Αυτό είναι κάτι που θα αρχίσετε να πετυχαίνετε γύρω στα δυόμισι με τρία χρόνια. Τα αγοράκια συνήθως αργούν περισσότερο από τα κορίτσια να προσαρμοστούν στη χρήση του γιο-γιο ή της τουαλέτας. Αν το παιδάκι σας είναι έτοιμο να αρχίσει την εκπαίδευση της τουαλέτας τη νύχτα, θα σας το δείξει κρατώντας την πάνα του στεγνή μέχρι το πρωί. Αρχίστε την εκπαίδευση εξηγώντας στο παιδί τι περιμένετε από αυτό να κάνει. Ήδη ξέρει όλα τα σχετικά με τη χρήση του γιο-γιο και είναι εξοικειωμένο με το συναίσθημα της υπερηφάνειας και της ικανοποίησης που συνοδεύει τις επιτυχίες του στον τομέα αυτό. Τώρα πείτε του ότι ήλθε η ώρα να βγάλει την πάνα που φορά στο κρεβάτι και ότι είστε σίγουρη ότι θα τα καταφέρει να μείνει στεγνό μέχρι το πρωί. Αποφύγετε να χρησιμοποιήσετε την έκφραση “θα βραχείς”, αλλά επαναλάβετε πολλές φορές την έκφραση “θα μείνεις στεγνό”.
Το δεύτερο βήμα είναι να βάλετε ένα γιο-γιο δίπλα στο κρεβατάκι του παιδιού και να αφήσετε ένα μικρό φως αναμμένο, έτσι ώστε το μικρούλι σας να βρει το δοχείο, όταν το χρειαστεί. Βάλτε το παιδάκι να χρησιμοποιήσει το γιο-γιο πριν πέσει για ύπνο και την πρώτη εβδομάδα αφήστε το να κοιμηθεί χωρίς πάνα. Για καλό και για κακό πάντως πρέπει να έχετε στρώσει προηγουμένως ένα νάιλον κάτω από το σεντόνι και να έχετε πρόχειρη μια αλλαξιά σεντόνια για την περίπτωση ατυχήματος. Τις πρώτες ημέρες το παιδάκι σας θα βραχεί. Ύστερα από δύο με τρεις εβδομάδες όμως θα αρχίσει να συνηθίζει. Δώστε συγχαρητήρια στο παιδί αν ξυπνήσει στεγνό την επομένη μέρα αλλά, προς Θεού, μη δείξετε θυμό ή ενόχληση αν έχει βρέξει τα σεντόνια. Ύστερα από δύο με τρεις εβδομάδες που το παιδί θα έχει σχεδόν προσαρμοστεί, φορέστε του το βρακάκι και το παντελόνι της πιτζάμας.
Τέλος, μην ξεχνάτε ότι δεν πρέπει να δίνετε πολλά υγρά στο παιδί σας πριν πέσει για ύπνο. Δώστε του ένα κύπελλο γάλα όχι αργότερα από τις 9μ.μ. αν ακόμα διψάει την ώρα που πέφτει για ύπνο, δώστε του μια μικρή ποσότητα νερό.
Καλύτερα να αναβάλλεται την εκπαίδευση της τουαλέτας αν…
• Είτε περιμένετε δεύτερο παιδί σε διάστημα δυο μηνών, είτε έχετε γεννήσει τους τελευταίους δυο μήνες. Καλό είναι οι μητέρες που το μεγαλύτερο παιδί τους είναι έτοιμο για την εκπαίδευση τουαλέτας να περιμένουν μέχρι το καινούργιο τους μωρό να γίνει τουλάχιστον τεσσάρων μηνών. Τα νήπια αντιλαμβάνονται γρήγορο το άμεσο αποτέλεσμα που έχουν στους γύρω τους φωνές όπως «θέλω κακά!» ή «τσίσα!». Από τη στιγμή που θα υπάρχει στο σπίτι ένα καινούργιο μωρό το οποίο θα τραβά πάνω του όλη την προσοχή της μαμάς και του μπαμπά, δε θα αργήσει να χρησιμοποιήσει τον τρόπο αυτό για να σας κάνει να το προσέξετε.
• Μόλις μετακομίσατε ή πρόκειται να μετακομίσετε.
• Το παιδί σας ανάρρωσε πρόσφατα από μία αρρώστια.
• Έχει γίνει κάποια αλλαγή στο πρόσωπο που το φροντίζουν.
• Είναι διάστημα γιορτών ή διακοπών, κατά το οποίο έχετε σχεδιάσει πολλές κοινωνικές δραστηριότητες.
Συμβουλές για να συνεργαστεί το παιδί σας στην εκπαίδευση τουαλέτας
Η εκπαίδευση του παιδιού στη χρήση του γιο-γιό απαιτεί υπομονή! Μπορεί να χρειαστούν εβδομάδες ή και μήνες έως ότου ολοκληρωθεί. Μην δείξετε σημάδια ανυπομονησίας και μη μαλώνετε το παιδί.
• Ενθαρρύνετέ το να συμμετέχει και το ίδιο στο ντύσιμο και στο γδύσιμό του, καθώς και στην τακτοποίηση των παιχνιδιών του.
• Αν το παιδί σας δεν είναι πολύ πρόθυμο να συνεργαστεί, χρησιμοποιήστε ως κίνητρο μια «καρτέλα επιδόσεων» με αυτοκόλλητα. Σημειώνετε από ένα σταυρό σε κάθε κουτάκι και κάθε φορά που συνεργάζεται, όταν του το ζητάτε να κάνει κάτι, καλύπτετε το σταυρό με ένα αυτοκόλλητο. Μόλις δείτε ότι για αρκετές φορές συνεχόμενες ημέρες, σχεδόν όλοι οι σταυροί έχουν καλυφτεί, μπορείτε να είστε βέβαιη ότι το παιδί σας είναι έτοιμο να συνεργαστεί μαζί σας στην εκπαίδευση της τουαλέτας.
• Ενθαρρύνετε το παιδί να σας πει πότε είναι έτοιμο να ουρήσει ή αισθάνεται κινήσεις του εντέρου. Αν σας μιλήσει αφού έχει βρέξει την πάνα του, επιβραβεύστε το και πείτε του την επόμενη φορά να σας το πει πιο πριν.
• Αποφασίστε προσεκτικά τι λέξεις θα χρησιμοποιήσετε για το θέμα και μείνετε σταθερές σε αυτές για να αποφύγετε σύγχυση.
• Όταν δείχνει ότι είναι έτοιμο να ουρήσει ή να αφοδεύσει, οδηγείστε το στο γιο-γιό. Αφήστε το να καθίσει για μερικά λεπτά. Αν δεν γίνει τίποτα, μην απογοητευτείτε. Κάντε την όλη διαδικασία να φαίνεται ευχάριστη και συνηθισμένη.
• Κάντε τη χρήση του γιο-γιό μέρος της καθημερινής ρουτίνας του παιδιού. Μπορείτε να το κατευθύνετε στο γιο-γιό μόλις σηκώνεται το πρωί και πριν πέσει για ύπνο το βράδυ.
• Επιβραβεύστε κάθε προσπάθεια του παιδιού με αγκαλιές και ενθαρρυντικά λόγια.
• Μην το μαλώσετε ποτέ αν κάνει κάτι λάθος! Θυμηθείτε ότι κάθε παιδί έχει τους δικούς του ρυθμούς και τις δικές του ιδιαιτερότητες.
