Η αζωοσπερμία, η παντελής αδυναμία δηλαδή ανεύρεσης σπερματοζωαρίων στο εκσπερμάτισμα μετά από πολλαπλή επεξεργασία, μπορεί να οφείλεται είτε σε ορχική ανεπάρκεια , οπότε χαρακτηρίζεται ως αζωοσπερμία  παραγωγικού τύπου, είτε σε απόφραξη της γεννητικής οδού οπότε χαρακτηρίζεται ως αποφρακτικού τύπου αζωοσπερμία.
Όταν ένας άνδρας μαθαίνει ότι πάσχει από αζωοσπερμία, ιδίως αν πρόκειται για παραγωγικού τύπου, υποβάλεται σε ένα έντονο ψυχολογικό στρες, καθώς νοιώθει να αμφισβητείται τόσο η ανδρική του ταυτότητα, όσο και η ικανότητά του για τη διεκπεραίωση του βασικότερου σκοπού του κάθε είδους πάνω στη γη, που δεν είναι άλλο από την αναπαραγωγή. Το βασανιστικό ερώτημα που κυριαρχεί στο μυαλό του είναι άν θα μπορέσει να αποκτήσει “δικό του” βιολογικά παιδί. Η απάντηση στο ερώτημα αυτό είναι ότι με τις μεθόδους που χρησιμοποιούμε πλέον και ειδικά με τη micro TESE σε συνδυασμό με ICSI (βλέπετε παρακάτω), μόνο ένα μικρό ποσοστό αζωοσπερμικών ανδρών πλέον δεν  μπορεί να βιώσει τη βιολογική πατρότητα.

Να σημειώσουμε ότι αζωοσπερμία μπορεί να προκληθεί και λόγω αδυναμίας μεταφοράς του σπέρματος, από βλάβη της νευρικής οδού, όπως συμβαίνει μετά από  μεγάλα χειρουργεία και σοβαρές κακώσεις της πυέλου, καθώς και σε κακώσεις του νωτιαίου μυελού, καταστάσεις που βρίσκουμε εύκολα σπέρμα με ειδικές γι’αυτές μεθόδους.

Η θεραπεία έγκειται είτε στη χειρουργική  αποκατάσταση της γεννητικής οδού όταν αυτό είναι εφικτό, ή στη λήψη σπέρματος από τον όρχη για τη χρησιμοποίησή του στη συνέχεια για εξωσωματική μικρογονιμοποίηση (ICSI).

H χειρουργική αποκατάσταση γίνεται στις περιπτώσεις ύπαρξης κύστης του Muller με διουρηθρική διάνοιξη, ή σε περιπτώσεις απόφραξης του σπερματικού πόρου ή της επιδιδυμίδας, στις οποίες βλέπουμε με το διαγνωστικό έλεγχο ότι μπορούμε να παρακάμψουμε την απόφραξη, συνενώνοντας υγιή, βατά τμήματα της γεννητικής οδού με μικροχειρουργικές μεθόδους.    Η λήψη σπέρματος στην αποφρακτική αζωοσπερμία είναι συνήθως εύκολη και μπορεί να είναι επιτυχής ακόμη και με διαδερμική αναρρόφηση με βελόνη από την επιδιδυμίδα ή από τον όρχι, ενώ αν αυτή δεν αποδώσει τότε καταφεύγουμε σε λήψη με ανοικτή βιοψία.