Κηδεμόνες για τη σκολίωση
Συγγραφέας Λυκούργος Κολλίντζας Γράφτηκε στις ,
Οι ορθοπαιδικοί κηδεμόνες χρησιμοποιούνται στην σκολίωση από την εποχή του Ambroise Pare (1510 -1590), ο οποίος ήταν ο πιο φημισμένος χειρουργός της Αναγέννησης. Ο Pare ήταν ο πρώτος γιατρός που προσπάθησε να θεραπεύσει τη σκολίωση με έναν ελαφρύ μεταλλικό corset αλλά και ο πρώτος που αντιλήφθηκε ότι όταν ένας ασθενής με σκολίωση φθάσει στη σκελετική ωρίμανση, ο κηδεμόνας δεν είναι χρήσιμος.
Εικόνα 1: Διάφοροι τύποι ορθοπεδικών κηδεμόνων που χρησιμοποιούνται σήμερα για τη “θεραπεία” της σκολίωσης
2: Amroise Pare: “… they should wear fine iron corsets with holes in so that they are not too heavy, and they will be so well fitted and padded that they will not cause any injury. They would be changed often if the invalid does not achieve the three dimensions. And for those girls who grow, it would have to be changed every three months, more or less as necessary: for otherwise, instead of doing good, it would do harm”
Σήμερα ο κηδεμόνας (brace), με ασθενή επιστημονική τεκμηρίωση, θεωρείται ο μόνος μη χειρουργικός τρόπος για να σταματήσεις την εξέλιξη μιας σκολίωσης στον αναπτυσσόμενο σκελετό.
Βασικά χρησιμοποιούνται δυο είδη κηδεμόνων, οι σκληροί κηδεμόνες από θερμοπλαστικό υλικό (τύπου Boston) και οι δυναμικοί κηδεμόνες με ιμάντες (SpineCor).
Το αποτέλεσμα της εφαρμογής τους θεωρείται επιτυχές, από άλλους όταν η σκολίωση παραμείνει στο αρχικό της μέγεθος, και από άλλους όταν δεν μεγαλώσει τόσο ώστε να χρειάζεται εγχείρηση. Με το ένα ή με το άλλο κριτήριο η επιτυχία του κηδεμόνα φθάνει στο 80%, εφόσον το παιδί δέχεται να τον φοράει 23 ώρες το 24ωρο.
Κρίσιμο ερώτημα είναι ποια παιδιά χρειάζεται να φορέσουν κηδεμόνα και για πόσο χρονικό διάστημα. Υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι οι κηδεμόνες μπορούν να επηρεάσουν την εξέλιξη της σκολίωσης όταν ο σκελετός αναπτύσσεται. Γνωρίζουμε ότι η σπονδυλική στήλη των κοριτσιών ωριμάζει πλήρως 2,5 έως 3 χρόνια μετά την έναρξη της περιόδου. Έτσι η χρήση κηδεμόνων μετά από αυτό το διάστημα δεν έχει κανένα νόημα. Γνωρίζουμε επίσης ότι οι περισσότερες περιπτώσεις σκολίωσης γίνονται κλινικά σημαντικές την περίοδο της μέγιστης ταχύτητας αύξησης του ύψους στην εφηβεία (peak height velocity, growth spurt). Η περίοδος αυτή αντιστοιχεί στη σκελετική ηλικία των 11 έως 13 ετών στα κορίτσια και των 13 έως 15 ετών στα αγόρια. Η σκελετική ηλικία δεν συμβαδίζει με τη χρονολογική ηλικία, δηλαδή ένας έφηβος 15 ετών μπορεί να έχει ωριμάσει σκελετικά ενώ ένας άλλος όχι. Είναι δυνατό χρησιμοποιώντας ακτινολογικούς και κλινικούς δείκτες να καθορισθεί με σχετική ακρίβεια η σκελετική ηλικία. Αυτό απαιτεί γνώση, εμπειρία και διάθεση να υπολογίσεις την πιθανότητα επιδείνωσης της σκολίωσης και να πάρεις ορθολογικές αποφάσεις για την αναγκαιότητα ή όχι του κηδεμόνα σε κάθε ένα παιδί με σκολίωση ξεχωριστά.
Η παιδική ιδιοπαθής σκολίωση (ηλικία 5 έως και 9 ετών – juvenile idiopathic scoliosis) δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται όπως και η εφηβική σκολίωση γιατί ο ρυθμός ανάπτυξης είναι διαφορετικός. Τα παιδιά με σκολίωση σε αυτές τις ηλικίες μπορεί να ωφεληθούν από τη σωστή χρήση κηδεμόνων αν και πρέπει να επισημανθεί ότι παρά τη χρήση του κηδεμόνα το 50% περίπου θα χρειασθεί χειρουργική αντιμετώπιση (A. Dimeglio, SPINE 2006).
Εικόνα 3: Σύγκριση εφήβων με σκολίωση που αντιμετωπίσθηκαν με ή χωρίς κηδεμόνα
Η έναρξη συντηρητικής θεραπείας με κηδεμόνες χωρίς να προηγηθεί περίοδος παρακολούθησης ή χωρίς εκτίμηση της πιθανότητας επιδείνωσης υποβάλλει σε άχρηστη θεραπεία το 70% – 80% των εφήβων με σκολίωση
Επειδή η εμπειρία των γενικών ορθοπαιδικών και των φυσικοθεραπευτών για την εκτίμηση της καταλληλόλητας και της αποτελεσματικότητας ενός κηδεμόνα είναι γενικά μικρή και τα διάφορα «κέντρα ορθοπαιδικών εφαρμογών» λειτουργούν χωρίς ουσιαστική πιστοποίηση, χρειάζεται προσοχή στην επιλογή του ειδικού που θα αντιμετωπίσει το παιδί και τον έφηβο με σκολίωση.
