Τι είναι το αυχενικό σύνδρομο ;
Συγγραφέας Κωνσταντίνος Κωσταβάρας Γράφτηκε στις ,
Δεν υπάρχει ιατρικός όρος αυχενικό σύνδρομο. Απλά το σύνολο των συμπτωμάτων που ξεκινούν από τον αυχένα, ονομάζεται λανθασμένα «αυχενικό σύνδρομο».
Τα συμπτώματα στον αυχένα μπορεί να οφείλονται σε αυχενική δισκοκήλη, αυχενική μυελοπάθεια, τραύμα στον αυχένα κ.ο.κ.
Δεν είναι επιστημονικά σωστό να ομαδοποιούνται όλες αυτές οι παθήσεις σε μια με τη χρήση του όρου «σύνδρομο». Με την ίδια έννοια, θα ήταν λάθος να μιλάει κανείς για «οσφυϊκό σύνδρομο», εννοώντας τα συμπτώματα από τη μέση του.
Πόσο συχνός είναι ο πόνος στον αυχένα ;
Ο πόνος στον αυχένα (αυχεναλγία) είναι πολύ κοινό σύμπτωμα. Συνήθως προκαλείται από κακή στάση του σώματος, όπως πχ σε κάποιον που εργάζεται μπροστά από έναν υπολογιστή ή οδηγεί για πολλές ώρες. Μπορεί να κρατάει για λίγες ώρες ή ημέρες, ή να αποκτήσει χρόνιο χαρακτήρα.
Από τι άλλο μπορεί να συνοδεύεται ο πόνος στον αυχένα ;
Ο πόνος μπορεί να αντανακλά στο κεφάλι, στον ώμο, στα χέρια ή και στην πλάτη. Επίσης μπορεί να υπάρχει περιορισμός στην κίνηση του αυχένα ή τοπικός σπασμός (αυτό που κοινώς ονομάζεται «πιάσιμο»).
Πως εμφανίζεται συνήθως ο πόνος στον αυχένα ;
Κάθε στοιχείο στον αυχένα μπορεί να προκαλέσει πόνο. Συνήθης αιτία πόνου είναι η χρόνια καταπόνηση των μυών και συνδέσμων, από κακή στάση του σώματος, στην ξεκούραση ή την εργασία. Επίσης, η εκφύλιση (φθορά) του δίσκου και των αρθρώσεων, μπορεί να προκαλέσει πόνο. Ο πόνος στον αυχένα μπορεί να εμφανιστεί αιφνίδια, μετά από μία απότομη κίνηση ή ένα τροχαίο ατύχημα, ή να εγκατασταθεί σιγά-σιγά και να παραμείνει για εβδομάδες ή μήνες.
Πότε πρέπει να επισκεφθώ γιατρό για έναν πόνο στον αυχένα ;
• όταν ο πόνος άρχισε αιφνίδια, μετά από ένα πέσιμο ή τροχαίο ατύχημα
• όταν ο πόνος αντανακλά στα χέρια ή στα πόδια, μόνος ή σε συνδυασμό με μούδιασμα ή κάψιμο
• όταν ο πόνος συνοδεύεται από αδυναμία στο χέρι, δυσκολία στο περπάτημα ή πρόβλημα στην ούρηση, αφόδευση και σεξουαλική λειτουργία.
Πως εκδηλώνεται η αδυναμία στα χέρια ;
Μπορεί να εμφανιστεί αιφνίδια, αλλά συνήθως παρουσιάζεται ύπουλα. Μπορεί κάποιος να παρατηρήσει ότι δυσκολεύεται στις λεπτές κινήσεις όπως γράψιμο με το χέρι ή στον υπολογιστή, κούμπωμα / ξεκούμπωμα κ.ο.κ.
Εναλλακτικά, μπορεί να δυσκολεύεται να ανοίξει ένα μπουκάλι, να κρατήσει μία τσάντα ή να χτενιστεί. Σε προχωρημένες περιπτώσεις, θα δει να του πέφτουν τα πράγματα από τα χέρια.
Τι περιλαμβάνει ο έλεγχος για έναν πόνο στον αυχένα ;
Ο έλεγχος ξεκινάει πάντα από τη νευρολογική εξέταση και το ιστορικό. Συχνά αυτά αρκούν.
Αν χρειαστούν περαιτέρω εξετάσεις, ποιές θα είναι αυτές ;
Μπορεί κατά περίπτωση να χρειαστούν :
• απλές ακτινογραφίες
• μαγνητική τομογραφία
• αξονική τομογραφία
• νευροφυσιολογικός έλεγχος
Πως αντιμετωπίζεται ο πόνος στον αυχένα ;
Συνήθως, αντιμετωπίζεται με ξεκούραση και απλά φυσικά μέσα πχ μαλάξεις, θερμά επιθέματα κλπ. Επίσης συχνά βοηθάει η χρήση ενός μαλακού κολλάρου, για λίγες ημέρες. Την κατάλληλη βοήθεια για τα θέματα αυτά προσφέρει ένας φυσίατρος ή φυσικοθεραπευτής.
Τι μπορώ να κάνω για να προλάβω τον πόνο στον αυχένα ;
• αν οδηγείτε για πολλές ώρες ή εργάζεστε πολλές ώρες μπροστά από έναν υπολογιστή, κάντε συχνά διαλείμματα κάθε ώρα για να χαλαρώσετε
• προσαρμόστε την καρέκλα στο γραφείο σας, την οθόνη του υπολογιστή σας, έτσι ώστε ο αυχένας και γενικά η σπονδυλική στήλη να είναι σε ουδέτερη θέση. Η έκταση του αυχένα (όταν γυρίζει το κεφάλι μας «προς τα πάνω» ) είναι συνήθως η στάση που ενοχλεί
• αποφύγετε να στερεώνετε το τηλέφωνο ανάμεσα στο αυτί και τον ώμο σας όταν μιλάτε
• αποφύγετε να κοιμάστε μπρούμυτα. Διαλέξτε το σωστό μαξιλάρι για τον ύπνο σας
• ασκηθείτε τακτικά. Γυμνάστε ιδιαίτερα τους θωρακικούς μύες
• σταματήστε ή ελαττώστε το κάπνισμα.
* η πρόληψη καλό είναι να γίνεται με τις οδηγίες ενός φυσιάτρου ή φυσικοθεραπευτή.
Τι μπορώ να κάνω όταν με πιάσει ένας πόνος στον αυχένα ;
• ξεκουραστείτε. Σταματήστε την δουλειά σας και αν είναι εφικτό ξαπλώστε για λίγο. Θυμηθείτε : οι μύες του αυχένα κουράζονται με την στήριξη του κεφαλιού όλη τη μέρα
• «κρύο και μετά ζεστό». Με την έναρξη του πόνου, η εφαρμογή τοπικού ψύχους (πχ παγάκια μέσα σε μία φανέλα για 20 λεπτά) σταματάει τη φλεγμονή. Αφού ηρεμήσει κάπως ο πόνος μπορείτε να εφαρμόσετε τοπικά θερμότητα (με ένα ζεστό ύφασμα ή και ένα ζεστό ντους) για να ανακουφίσετε το μυϊκό σπασμό
• κάνετε ελαφρές κινήσεις του αυχένα σε όσες διευθύνσεις σας επιτρέπει ο πόνος (stretching)
• χρησιμοποιείστε τοπικές κρέμες που περιέχουν παυσίπονα, μενθόλη, καμφορά κλπ
• χρησιμοποιείστε φάρμακα : ξεκινήστε πάντα από το πιο απλό παυσίπονο. Η παρακεταμόλη υπάρχει σε πολλά γνωστά σκευάσματα. Έχει συγκριτικά τις λιγότερες παρενέργειες και μπορεί να χορηγηθεί σε δόση από 500 έως και 1000 mg κάθε φορά και έως 4g την ημέρα σε νέα και υγιή άτομα. Επίσης, συνδυάζεται με την κωδεΐνη ή με μυοχαλαρωτικό (ορφεναδρίνη) για καλύτερο αποτέλεσμα. Αν η παρακεταμόλη δεν είναι αρκετή, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε κάποιο από τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη (όπως δικλοφαινάκη κλπ). Τα φάρμακα αυτά είναι πιο ισχυρά παυσίπονα, αλλά έχουν περισσότερες παρενέργειες και ως εκ τούτου, δεν συνιστάται η χρόνια χρήση τους. Επίσης, είναι απαραίτητο να πάρετε μαζί και ένα φάρμακο για το στομάχι (πχ ομεπραζόλη).
Αν δεν έχω ένα απλό επεισόδιο πόνου στον αυχένα, αλλά πόνο που επανέρχεται συχνά ή είναι καθημερινός ;
Όταν το αίτιο του πόνου είναι πιο σοβαρό, ο πόνος ακόμα και αν υφεθεί με την ξεκούραση, τα φυσικά μέσα και τα φάρμακα, θα επιστρέψει μετά από λίγες μέρες ή εβδομάδες. Σε ακόμα πιο σοβαρές περιπτώσεις, ο πόνος γίνεται χρόνιος. Ένας γενικά αποδεκτός ορισμός του χρόνιου πόνου είναι ο πόνος που διαρκεί πάνω από 3 μήνες.
Η διαφορά του χρόνιου πόνου στον αυχένα από τον περιστασιακό πόνο, δεν είναι απλά θέμα χρόνου ή και συχνότητας. Ο χρόνιος πόνος απαιτεί έλεγχο από νευροχειρουργό (για να βρεθεί η αιτία του) και ειδική αντιμετώπιση (είτε συντηρητική από φυσίατρο/φυσικοθεραπευτή, είτε χειρουργική από νευροχειρουργό).
Σε τι οφείλεται ένας πόνος στον αυχένα ;
Το αίτιο ενός πόνου στον αυχένα μπορεί να είναι :
• απλή κάκωση των μυών και συνδέσμων από κακή στάση του σώματος στη δουλειά ή στον ύπνο, βαρειά σωματική εργασία κλπ. Είναι το συχνότερο αίτιο
• ένα κάταγμα ή και εξάρθρημα
• κάκωση δίκην μαστιγίου (whiplash injury)
• αυχενική δισκοκήλη
• αυχενική σπονδύλωση / μυελοπάθεια
• ρευματοειδής αρθρίτιδα, σύνδρομο Chiari, αυχενική δυστονία, όγκος σπονδυλικής στήλης, απόστημα (σπάνια αίτια πόνου στον αυχένα αλλά πρέπει να αναζητούνται όταν υπάρχει διαγνωστικό πρόβλημα).
Θα χρειαστώ χειρουργείο για τον πόνο στον αυχένα ;
Από τους 100 ανθρώπους που επισκέπτονται το γιατρό τους για τον πόνο στον αυχένα, μόνο 5-10 % θα χρειαστούν χειρουργική επέμβαση.
Ποιές παθήσεις στον αυχένα αντιμετωπίζονται με χειρουργική επέμβαση ;
• η κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου
• η αυχενική σπονδύλωση / μυελοπάθεια
• τα κατάγματα στον αυχένα
• οι όγκοι της σπονδυλικής στήλης.
Εικόνα 3 : η κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου στον αυχένα, έχει ένδειξη για νευροχειρουργική επέμβαση όταν ο πόνος είναι αφόρητος και δεν υφίεται με τα φάρμακα και την φυσικοθεραπεία.
Εκτός από τα χέρια και τα πόδια, μπορεί μία πάθηση στον αυχένα να προκαλέσει και άλλα συμπτώματα ;
Ο νωτιαίος μυελός που βρίσκεται στην περιοχή του αυχένα, ελέγχει εκτός των 4 άκρων και την ούρηση, την αφόδευση και τη σεξουαλική λειτουργία. Σε σπάνιες περιπτώσεις, ένα πρόβλημα στις 3 αυτές λειτουργίες μπορεί να προκύπτει από πίεση στον αυχένα πχ στην αυχενική μυελοπάθεια.
Καθοριστική στο ζήτημα αυτό είναι η βοήθεια ενός ουρολόγου, με ειδίκευση στην νευρο-ουρολογία.
Κάθε άνθρωπος με κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου χρειάζεται χειρουργική επέμβαση ;
Όχι. Πολλοί άνθρωποι έχουν κήλες μεσοσπονδυλίου δίσκου στον αυχένα ή και στη μέση τους και παρακολουθούνται για χρόνια από το νευροχειρουργό τους. Οι ενδείξεις εγχείρησης για την κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου είναι :
1. όταν εμφανίζεται αδυναμία (παράλυση) στα χέρια ή και τα πόδια
2. όταν ο πόνος στον αυχένα (ή και τον ώμο, το χέρι κ.ο.κ.), δεν αντιμετωπίζεται με τη συντηρητική θεραπεία και είναι αφόρητος.
Υπάρχει περίπτωση μία πάθηση στον αυχένα να προκαλεί ζάλη ;
Ναι. Ωστόσο, πριν η ζάλη αποδοθεί στον αυχένα, πρέπει να αποκλειστούν και άλλα αίτια πιο κοινά αίτια πχ παθήσεις του λαβυρίνθου.
Υπάρχει περίπτωση μία πάθηση στον αυχένα να προκαλεί πονοκέφαλο ;
Η ίδια απάντηση και εδώ. Ο πονοκέφαλος που προέρχεται από τον αυχένα (αυχενογενής κεφαλαλγία) είναι αρκετά συχνός. Ωστόσο, πρέπει να αποκλειστούν και άλλα αίτια πονοκεφάλου. Αυτό γίνεται με τη λήψη του ιστορικού για τον πονοκέφαλο και την κατάλληλη νευρολογική εξέταση.
Τι χειρουργικές επεμβάσεις υπάρχουν για τις παθήσεις του αυχένα ;
Ο νευροχειρουργός θα σας προτείνει κι εσείς θα επιλέξετε μία από τις ακόλουθες χειρουργικές επεμβάσεις :
• αυχενική μικροδισκεκτομή
• σταθεροποίηση (fusion)
• σπονδυλοδεσία με πλάκες και βίδες
* σε μία εγχείρηση, είναι πολύ συχνό να συνδυάζονται περισσότερες από μία επεμβάσεις.
Σε ποιόν γιατρό θα πρέπει να απευθυνθώ για τον πόνο στον αυχένα ;
Αν έχετε πόνο στον αυχένα, ειδικά αν υπάρχει και πόνος, μούδιασμα ή αδυναμία στο χέρι, θα πρέπει να επισκεφθείτε ένα Νευροχειρουργό.
