Η καρδιά μας και τα ιχθυέλαια
Συγγραφέας Χάρης Καλλέργης Γράφτηκε στις ,
Το λίπος και ιδιαίτερα το ζωικό λέγεται ότι δεν είναι πολύ φιλικό με την υγεία του ανθρώπου, όχι μόνο γιατί σχετίζεται με την παχυσαρκία και με άλλες παθήσεις, αλλά γιατί δημιουργεί με το χρόνο μεγάλα προβλήματα στην καρδιά και στα αγγεία μας. Εκ των πραγμάτων όμως το λίπος ζωικής προέλευσης είναι μέρος του διαιτολογίου μας που ενώ το φοβόμαστε, δεν μπορούμε και εύκολα να το αφαιρέσουμε από την διατροφή μας. Είναι όμως πραγματικά το ζωικό λίπος πάντα κακό για τον οργανισμό μας;
Η απάντηση είναι ναι και όχι. Τα λίπη διαφέρουν μεταξύ τους βάση της χημικής δομής τους και κατατάσσονται σε κορεσμένα, μονοακόρεστα και πολυακόρεστα. Τα κορεσμένα λίπη είναι στην ουσία βλαβερά για τον οργανισμό μας. Περιέχονται βασικά στα πλήρη λιπαρών γαλακτοκομικά προϊόντα και στο κρέας, και δεν πρέπει να υπερβαίνουν το 10% των ημερησίων αναγκών μας σε θερμίδες. Στα μονοακόρεστα λίπη όπως είναι το ελαιόλαδο έχουν αποδοθεί και όχι άδικα ορισμένες ευεργετικές ιδιότητες, για τις οποίες θα πούμε άλλη φορά.
Τα πολυακόρεστα λίπη διακρίνονται σε δύο κατηγορίες, στα ω-3 και στα ω-6 λιπαρά οξέα. Τα ω-6 λιπαρά οξέα βρίσκονται στους σπόρους διαφόρων φυτών, ενώ τα ω-3 στα ψάρια. Μια μικρή διαφορά στη χημική τους δομή είναι αρκετή για να τους προσδώσει τελείως διαφορετικές ιδιότητες.
Έρευνες που έγιναν σε διάφορους λαούς όπως στους Εσκιμώους που ζουν στη Γροιλανδία, έδειξαν τις πραγματικά σπουδαίες ιδιότητες των ω-3 λιπαρών οξέων. Αν και οι Εσκιμώοι καταναλώνουν ταυτόχρονα υπερβολικές ποσότητες λιπών και χοληστερόλης, τα ποσοστά αθηροσκλήρυνσης, εμφραγμάτων και λοιπών καρδιοπαθειών στον γενικό πληθυσμό είναι ελάχιστα. Η καταγραφή των διατροφικών συνηθειών τους έδειξε πως η κατανάλωση λιπών που προέρχεται από τα ψάρια υπερέβαινε το 20% της ημερήσιας ενεργειακής τους ανάγκης. Οι έρευνες που ακολούθησαν ανέδειξαν την αντιθρομβωτική δράση των ω-3 λιπαρών οξέων των ψαριών και την καρδιοπροστασία που παρείχαν. Το ΕΡΑ ή εικοσιπεντανοικό οξύ και το DHA ή εικοσιδιπεντανοικό οξύ είναι τα γνωστότερα ω-3 λιπαρά οξέα. Είναι υπεύθυνα για τη σύνθεση ουσιών όπως οι Προσταγλαδίνες οι Θρομβοξάνες και οι Λευκοτριένες που έχει αποδειχθεί ότι συμβάλλουν αρνητικά στη δημιουργία πλακών στις αρτηρίες μας. Οι παραπάνω ουσίες περιορίζουν τη σύνθεση λιποπρωτεινών πολύ χαμηλής πυκνότητας ( VLDL ) από το ήπαρ και συμβάλλουν στην έγκαιρη απομάκρυνση τους από το αίμα. Οι ιδιότητες αυτές είναι αποτέλεσμα της δράσης μόνο των ω-3 λιπαρών οξέων και όχι των ω-6 λιπαρών οξέων που όπως είπαμε είναι συγγενή με τα ω-3 λιπαρά οξέα.
