Ποιές είναι οι διαθλαστικές επεμβάσεις
Συγγραφέας Γεώργιος Νέος Γράφτηκε στις ,
Είναι οι επεμβάσεις, που με τη βοήθεια των λέιζερ ή χειρουργικά, διορθώνουν τις διαθλαστικές ανωμαλίες του οφθαλμού, δηλ. τη μυωπία, την υπερμετρωπία, τον αστιγματισμό αλλά και την πρεσβυωπία, αν και η τελευταία δεν αποτελεί διαθλαστική ανωμαλία, αλλά μία δυσλειτουργία της προσαρμογής (εστίασης) του οφθαλμού στη κοντινή απόσταση, η οποία εμφανίζεται με την πάροδο της ηλικίας.
Αρχικά ήταν η ακτινωτή κερατοτομή , μια τεχνική που έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της διαθλαστικής χειρουργικής.
Η επανάσταση όμως ήρθε με τις ακτίνες λέιζερ, η αποτελεσματικότητα, η ακρίβεια και η ασφάλεια των οποίων έκανε εκατομμύρια ανθρώπους να βλέπουν χωρίς γυαλιά ή φακούς επαφής.
Σκοπός των επεμβάσεων αυτών κατά κανόνα είναι η απαλλαγή της άμεσης εξάρτησης από τα γυαλιά ή τους φακούς επαφής και η προσφορά καλύτερης ποιότητας όρασης και τρόπου ζωής καθώς και η διεύρυνση των επαγγελματικών δυνατοτήτων.
1) Διαθλαστικές επεμβάσεις με Laser
Είναι οι πιο διαδεδομένες επεμβάσεις για την διόρθωση της μυωπίας, της υπερμετρωπίας και του αστιγματισμού.
Στηρίχθηκαν στο γεγονός ότι η αλλαγή της κυρτότητας της πρόσθιας επιφάνειας του οφθαλμού, δηλ. του κερατοειδή, μπορεί να αλλάξει τη διαθλαστική κατάσταση του οφθαλμού. Οι ίδιες επεμβάσεις είχαν ξεκινήσει εδώ και πολλές δεκαετίες, με τους πρωτοπόρους οφθαλμιάτρους, Baraquer στην Ισπανία και Fyodorov στη Ρωσία, χωρίς όμως ικανοποιητικά αποτελέσματα , λόγω των μηχανικών εργαλείων (π.χ. νυστέρια) που χρησιμοποιούσαν και με τα οποία δεν μπορούσαν να πετύχουν την μεγάλη ακρίβεια που απαιτούσαν οι λεπτοί και ευαίσθητοι ιστοί του οφθαλμού. Την τελευταία 20ετία, το λέιζερ αντικατέστησε τα μηχανικά εργαλεία, και με την βοήθεια των ηλεκτρονικών υπολογιστών, παρέχει αποτελέσματα μεγάλης ακριβείας.
Το Λέιζερ είναι μια μονόχρωμη φωτεινή ακτίνα που χρησιμοποιείται με διάφορους τρόπους στην οφθαλμολογία αλλά και γενικότερα στην ιατρική, ανάλογα με το μήκος κύματος αυτού.
Στις διαθλαστικές επεμβάσεις, χρησιμοποιούμε κυρίως το Excimer Laser, με μήκος κύματος 193 nm. Το λέιζερ αυτό, όταν πέφτει πάνω στον κερατοειδή, διασπά τα μόρια και τα εκτινάσσει στο χώρο, χωρίς καθόλου θερμικές ή άλλες βλάβες στους γειτονικούς ιστούς. Με κάθε παλμό λέιζερ αφαιρείται και μια μικρή ποσότητα ιστού από τον κερατοειδή. Βέβαια η αφαίρεση ιστού με το λέιζερ ανέρχεται στην απίστευτη ακρίβεια του 0.25 μm (μικρό: χιλιοστό του χιλιοστού) ανά βολή , όταν μια πολύ λεπτή τρίχα έχει διάμετρο 50 μm περίπου. Επιτυγχάνεται έτσι μια ομαλή σμίλευση του κερατοειδή, κάνοντάς τον ανάλογα πιο επίπεδο ή πιο κυρτό, με αποτέλεσμα να αλλάζει η διαθλαστική του δύναμη και οι φωτεινές ακτίνες να εστιάζονται σωστά πάνω στον αμφιβληστροειδή του ματιού. Τα λέιζερ τελευταίας γενιάς με τεχνολογία Flying Spot και διάμετρο βολής μικρότερη του 1 χιλιοστού, προσφέρουν εξαιρετικής ποιότητας σμίλευση του κερατοειδή, ενώ η τεχνολογία Eye Tracker, που για πρώτη φορά χρησιμοποιήθηκε από το Αμερικανικό Πεντάγωνο στο “πόλεμο των άστρων” και όπου η ακτίνα λέιζερ “κλειδώνει” και ακολουθεί τις μικροκινήσεις του οφθαλμού, προσδίδει μεγάλη ακρίβεια και ασφάλεια στις βολές.
Με τα λέιζερ μπορούμε να διορθώσουμε τις περισσότερες περιπτώσεις μυωπίας-υπερμετρωπίας-αστιγματισμού, με την προϋπόθεση ότι σε υψηλούς βαθμούς ο κερατοειδής θα έχει αρκετό πάχος. Διαφορετικά η αφαίρεση περισσότερου ιστού για να πετύχουμε μεγαλύτερη διόρθωση, μπορεί να επηρεάσει τη δομική ακεραιότητα και τη λειτουργικότητα του κερατοειδούς. Για το λόγο αυτό, προεγχειρητικά γίνεται πάντοτε μέτρηση του πάχους του (παχυμετρία).
Λόγω του γεγονότος ότι το λέιζερ εφαρμόζεται στο εξωτερικό μέρος του οφθαλμού, στον κερατοειδή, η υπόλοιπη δομή του ματιού παραμένει η ίδια όπως ήταν και πριν την επέμβαση.
Ο πλέον κατάλληλος χρόνος για επέμβαση, εκτός ειδικών περιπτώσεων, είναι μετά το 18ο έτος της ηλικίας και εφόσον η διαθλαστική ανωμαλία έχει παραμείνει σταθερή για δύο χρόνια. Δεν υπάρχει ανώτερο όριο ηλικίας αν και σε ηλικίες άνω των 60 ετών, άλλες χειρουργικές μέθοδοι είναι ίσως καταλληλότερες.
Αντενδείξεις για διαθλαστική χειρουργική με laser αποτελούν παθήσεις όπως ο κερατόκωνος, το ανεξέλεγκτο γλαύκωμα, η σοβαρή ξηροφθαλμία, οι σοβαρές παθήσεις του αμφιβληστροειδή, το ιστορικό οφθαλμικού έρπητα, ο σακχαρώδης διαβήτης και τα νοσήματα του κολλαγόνου (π.χ. Σαρκοείδωση, Ερυθηματώδης Λύκος κ.ά.). Eπίσης πολύ λεπτός κερατοειδής ή κερατοειδής με πολύ μικρή ή πολύ μεγάλη καμπυλότητα μπορεί να αποτελέσει αντένδειξη.
Επιπλοκές, όπως σε κάθε είδους επέμβαση, θεωρητικά υπάρχουν ,αλλά πρακτικά είναι ελάχιστες (κάτω του 4%) και αντιμετωπίζονται με συμπληρωματικές μικροεπεμβάσεις, όμως ο πλήρης και σωστός προεγχειρητικός έλεγχος θα αποτρέψει κάθε πιθανό κίνδυνο. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι οι κίνδυνοι από τη χρήση φακών επαφής είναι πολύ περισσότεροι και σοβαρότεροι.
Διαθλαστικές επεμβάσεις με λέιζερ είναι:
α) Φωτοδιαθλαστική κερατεκτομή (PRK)
Eίναι η πρώτη μέθοδος λέιζερ που εφαρμόστηκε.
Αφού γίνουν πρώτα οι απαραίτητες μετρήσεις και εξετάσεις (ακριβής μέτρηση μυωπίας- αστιγματισμού- υπερμετρωπίας, τοπογραφία, παχυμετρία, μέτρηση καμπυλότητας κερατοειδή, τονομέτρηση, έλεγχος βυθού, μέτρηση δακρύων κ.λ.π.), και με την προϋπόθεση ότι σε περίπτωση χρήσης φακών επαφής, αυτοί δεν θα έχουν χρησιμοποιηθή για 1 εβδομάδα αν είναι μαλακοί και για 1 μήνα αν είναι σκληροί, κλείνεται το ραντεβού για την επέμβαση. Ο μύωπας (ή ο υπερμέτρωπας κ.λ.π.), τοποθετείται σε ύπτια θέση, κάτω από το μικροσκόπιο του λέιζερ και ο ηλεκτρονικός υπολογιστής του μηχανήματος, τροφοδοτείται με τα δεδομένα των μετρήσεων και ανάλογα ρυθμίζει την εκπομπή του λέιζερ.
Η διαδικασία της επέμβασης διαρκεί μερικά λεπτά και γίνεται με τοπική νάρκωση (σταγόνες). Το λέιζερ (excimer) πέφτει στην πρόσθια εξωτερική επιφάνεια του ματιού (τον κερατοειδή), για λίγα δευτερόλεπτα και αφού προηγουμένως έχει αφαιρεθεί το επιθήλιό του. Αμέσως μετά τοποθετείται προστατευτικός μαλακός φακός επαφής, για 3-5 ημέρες, μέχρι να επουλωθεί η περιοχή που έγινε το λέιζερ.
Ο οφθαλμός παρακολουθείται σε τακτικά χρονικά διαστήματα μέχρι την πλήρη σταθεροποίηση της όρασης, ενώ ρίχνουμε σταγόνες κολλυρίου για διάστημα περίπου 3 μηνών. Η καθαρότητα στην όραση επανέρχεται σταδιακά.
Παραλλαγές της PRK αποτελούν η Lasik και η EpiLasik.
β) LASer Insitu Κερατοσμίλευση (LASIK)
Είναι σήμερα, μαζί με την PRK, η πιο διαδεδομένη μέθοδος για τη διόρθωση της μυωπίας, του αστιγματισμού και της υπερμετρωπίας. Πρόκειται για συνδυασμό λέιζερ και μικροχειρουργικής επεμβάσεως. Γίνεται ότι και στην προηγούμενη επέμβαση (PRK), με τη διαφορά ότι εδώ το λέιζερ δεν γίνεται στην επιφάνεια του κερατοειδή, αλλά κάτω από μια λεπτή επιφανειακή “φλούδα” (κρημνός-flap), που δημιουργούμε με ένα ειδικό εργαλείο τον μικροκερατόμο ή με ένα ειδικό λέιζερ (femtosecond). Κατόπιν αφού γίνει και το κυρίως λέιζερ (excimer) για τη διόρθωση της διαθλαστικής ανωμαλίας, επανατοποθετείται ο κρημνός στη θέση του, έτσι ώστε η εξωτερική επιφάνεια του κερατοειδή να παραμείνει σχεδόν ανέπαφη.
Αν μετά την επέμβαση υπάρξει απόκλιση από το αναμενόμενο αποτέλεσμα, δηλ. υπολειπόμενη μυωπία, αστιγματισμός ή υπερμετρωπία, αν και αυτό συμβαίνει σπάνια, αντιμετωπίζεται με συμπληρωματικό λέιζερ που γίνεται μετά από μερικούς μήνες. Το πρώτο καιρό είναι πιθανό να παρατηρηθεί μία ήπια ξηροφθαλμία η οποία όμως προοδευτικά υποχωρεί.
Τα πλεονεκτήματα αυτής της μεθόδου είναι:
Γρήγορη και άνετη ανάρρωση. Λόγω της απουσίας τραύματος στην εξωτερική επιφάνεια του κερατοειδή, δεν υπάρχει μετεγχειρητικός πόνος και δεν υπάρχει ανάγκη τοποθέτησης επιδέσμου ή προστατευτικού φακού επαφής. Τις πρώτες ώρες μετά την επέμβαση η όραση είναι λίγο θολή, σαν να βλέπει κανείς μέσα από λερωμένα γυαλιά ή λερωμένους φακούς επαφής, ενώ υπάρχουν και κάποιες μικροενοχλήσεις (π.χ. δάκρυσμα, φωτοφοβία, ελαφρύ τσούξιμο κ.λ.π). Καθώς περνούν οι ώρες, οι ενοχλήσεις αυτές βαθμιαία υποχωρούν και η όραση καθαρίζει. Την άλλη μέρα το πρωί, δεν υπάρχουν καθόλου ενοχλήσεις και η όραση έχει επανέλθει σημαντικά, έτσι ώστε να μπορεί κανείς μέσα σε 2-3 μέρες να γυρίσει στην δουλειά του. Στις επόμενες ημέρες η όραση καθαρίζει τελείως και σταθεροποιείται..
Στη διόρθωση της υπερμετρωπίας συνήθως ο χρόνος ανάρρωσης είναι μεγαλύτερος από εκείνον της μυωπίας και τις πρώτες ημέρες, μπορεί η όραση να είναι καλύτερη για κοντά απ’ ότι για μακριά.
Μικρή περίοδος φαρμακευτικής αγωγής. Σε αντίθεση με την PRK , εδώ η μετεγχειρητική αγωγή δεν διαρκεί περισσότερο από 2-3 εβδομάδες.
γ) Θερμοκερατοπλαστική (ΤΚΡ)
Πρόκειται για μια μέθοδο εφαρμογής θερμότητας με ραδιοσυχνότητες ή λέιζερ, σε σημεία της περιφέρειας του κερατοειδή, που διορθώνει την υπερμετρωπία και τον υπερμετρωπικό αστιγματισμό και ως εκ τούτου μειώνει και την πρεσβυωπία.. Παλιότερα γινόταν και με θερμοκαυτηρίαση. Εφαρμόζεται σε χαμηλούς βαθμούς υπερμετρωπίας. Είναι ασφαλής μέθοδος, χωρίς όμως μόνιμα αποτελέσματα.
2) Χειρουργικές διαθλαστικές επεμβάσεις
α) Ακτινωτή κερατοτομη (RK)
Η πρώτη διαδεδομένη μέθοδος για τη διόρθωση της μυωπίας και του μυωπικού αστιγματισμού, με ακτινωτές τομές, που γίνονται με νυστέρι από διαμάντι στη περιφέρεια του κερατοειδή. Εφαρμόσθηκε αρχικά στη Ρωσία και μετά επεκτάθηκε και σε άλλες χώρες. Αν και πρωτοποριακή για την εποχή της μέθοδος, είχε αρκετά μειονεκτήματα. Σήμερα εφαρμόζεται επιλεκτικά σε λίγες περιπτώσεις.
β) Ενδοφακοί (IOL)
Οι ενδοφακοί που χρησιμοποιούνται στις επεμβάσεις καταρράκτη έχουν την δυνατότητα, ανάλογα με την διοπτρική τους δύναμη, να διορθώνουν την μυωπία, την υπερμετρωπία ή τον αστιγματισμό που προϋπήρχε της επέμβασης. Τοποθετούνται μέσα στο περιφάκιο, δηλ. στο σάκκο του φυσικού φακού του ματιού, αφού προηγουμένως έχουμε αφαιρέσει το θολό “καταρρακτικό” περιεχόμενό του. Με αυτόν τον τρόπο έναν παλαιό μύωπα, μετά την επέμβαση καταρράκτη, μπορούμε να τον κάνουμε να βλέπει μακριά χωρίς γυαλιά, ενώ το ίδιο μπορούμε να κάνουμε και σε έναν υπερμέτρωπα.
Την ίδια επέμβαση μπορούμε να κάνουμε και σε άτομα που δεν έχουν καταρράκτη, για να διορθώσουμε τη μυωπία ή την υπερμετρωπία τους, όταν οι βαθμοί είναι υψηλοί. Για τις επεμβάσεις αυτές προτιμώνται άτομα μέσης ή μεγαλύτερης ηλικίας , αφενός γιατί έτσι και αλλιώς μπορεί να χρειαστούν σχετικά σύντομα επέμβαση καταρράκτη λόγω ηλικίας, αφετέρου γιατί με αυτού του είδους τις επεμβάσεις, επειδή ο οφθαλμός χάνει την ικανότητά του για προσαρμογή στη κοντινή όραση, χρειάζονται γυαλιά πρεσβυωπίας για κοντά (π.χ. διάβασμα), πράγμα ενοχλητικό σε νέα άτομα. Σήμερα βέβαια το πρόβλημα αυτό έχει εν μέρει ξεπεραστεί με τη χρήση πολυεστιακών ή προσαρμοστικών ενδοφακών.
γ) Φακικοί ενδοφακοί
Καινούρια μέθοδος για την διόρθωση της υψηλής μυωπίας έως και 20 διοπτρίες, είναι οι φακικοί ενδοφακοί. Ο ενδοφακός τοποθετείται χειρουργικά μέσα στο μάτι, πίσω από την κόρη , σαν ένα είδος φακού επαφής επάνω στον φυσικό φακό του ματιού ο οποίος δεν αφαιρείται (φακικοί ενδοφακοί οπισθίου θαλάμου).
Σε σπάνιες περιπτώσεις, μπορεί ο ενδοφακός να τραυματίσει το φυσικό φακό και να δημιουργήσει μελλοντικά καταρράκτη. Είναι μέθοδος σχετικά απλή στην χειρουργική εφαρμογή της , έχει άμεσο και γρήγορο αποτέλεσμα, είναι αναστρέψιμη αν χρειαστεί και δεν χρειάζεται παραμονή στο νοσοκομείο, όπως άλλωστε και οι υπόλοιπες μέθοδοι.
Για τους παραπάνω λόγους και επειδή οι οφθαλμοί δε χάνουν την ικανότητα προσαρμογής στη κοντινή όραση (ο φυσικός φακός παραμένει άθικτος), έχει γίνει η προτιμώμενη μέθοδος για υψηλές μυωπίες σε νέα άτομα.
Παραλλαγές της μεθόδου αυτής είναι ενδοφακοί που τοποθετούνται μπροστά από την κόρη του ματιού (φακικοί ενδοφακοί προσθίου θαλάμου), ή στην ίριδα (ιριδικοί φακικοί ενδοφακοί).
δ) Διορθώσεις με ενδοκερατικούς δακτύλιους
Πρόκειται για ένθεση πλαστικών δακτυλίων στο στρώμα του κερατοειδούς , που διορθώνουν χαμηλούς βαθμούς μυωπίας ή αστιγματισμού, αλλάζοντας την καμπυλότητά του. Εφαρμόζονται κυρίως σε παθήσεις, όπως ο κερατόκωνος και η κερατεκτασία.
ε) Ενδοκερατικοί φακοί
Πρόκειται για φακούς που εμφυτεύονται στο στρώμα του κερατοειδούς, κυρίως για τη διόρθωση της πρεσβυωπίας και που προς το παρόν τουλάχιστον, δεν έχουν ευρεία εφαρμογή.
3) Συνδυασμός Laser και χειρουργικών επεμβάσεων (Bioptics)
Σε πολύ υψηλούς βαθμούς μπορεί να γίνει συνδυασμός χειρουργικής επεμβάσεως και λέιζερ. Μέρος π.χ. της μυωπίας διορθώνεται χειρουργικά και το υπόλοιπο ή ο υπολειπόμενος αστιγματισμός με λέιζερ.
Οι νεώτερες εξελίξεις στη διαθλαστική χειρουργική με Laser
Εξατοκιμευμένη κερατοσμίλευση (Customized Corneal Ablation)
Η εξατομικευμένη σμίλευση του κερατοειδούς , έχει σαν στόχο, όχι μόνο την καλλίτερη όραση ποσοτικά αλλά και ποιοτικά. Για να καταλάβουμε τη διαφορά της εξατομικευμένης διόρθωσης με laser από τις μη εξατομικευμένες, θα αναφέρουμε το απλό παράδειγμα του έτοιμου ρούχου από εκείνο του ράφτη, που έχει “κοπεί και ραφτεί στα μέτρα μας”.
Κάτι ανάλογο συμβαίνει και με τα μάτια μας. Αν δύο μάτια που έχουν ακριβώς τους ίδιους βαθμούς π.χ. μυωπίας , τα διορθώσουμε το ένα με τη συμβατική μέθοδο και το άλλο με την εξατομικευμένη, μπορεί μεν να έχουμε σαν τελικό αποτέλεσμα το μέγιστο της όρασης ποσοτικά (10/10) και για τα δύο μάτια, ποιοτικά όμως το μάτι με την εξατομικευμένη διόρθωση μπορεί να έχει καλλίτερη όραση π.χ. να βλέπει καθαρότερα τα περιγράμματα, πιο ζωηρά τα χρώματα, να έχει καλλίτερη όραση στο χαμηλό φωτισμό, να μην “τυφλώνεται” από τα φώτα το βράδυ κ.λ.π. Αυτό συμβαίνει, γιατί στις προεγχειρητικές μετρήσεις, λαμβάνεται υπ’ όψιν όχι μόνο ο βαθμός της μυωπίας ή της υπερμετρωπίας ή του αστιγματισμού, αλλά και όλες οι άλλες ιδιαιτερότητες του συγκεκριμένου ματιού, όπως οι μικροανωμαλίες του κερατοειδούς, του φακού, το μέγεθος της κόρης κ.ά.
Οι ειδικές αυτές προεγχειρητικές μετρήσεις γίνονται με συσκευές υψηλής τεχνολογίας, τους Αναλυτές Μετώπου Κύματος (Wavefront Analyzers) ή Αμπερόμετρα (Aberrometers, Aberrations=εκτροπές). Οι συσκευές αυτές καταγράφουν το “δακτυλικό αποτύπωμα” της διάθλασης του ματιού, μετρώντας την συνολική διαθλαστική κατάστασή του και την αποδίδουν με την μορφή τρισδιάστατου χάρτη.
Με αυτά και άλλα δεδομένα, τροφοδοτείται ο ηλεκτρονικός υπολογιστής του λέιζερ ο οποίος και ρυθμίζει, εξατομικευμένα πλέον, την σμίλευση του κερατοειδούς.
Προς το παρόν, στόχος της μεθόδου αυτής είναι η επίτευξη της καλλίτερης δυνατής όρασης, ποσοτικά και ποιοτικά. Εφαρμόζεται κυρίως σε επιλεγμένα περιστατικά, σύμφωνα με την αξιολόγηση του οφθαλμιάτρου, π.χ. σε λεπτούς κερατοειδείς, μεγάλες κόρες των ματιών ή σε μάτια με υψηλού βαθμού εκτροπές.
Παραλλαγή της εξατομικευμένης διόρθωσης που βασίζεται στο wave front είναι και η topo guided, που βασίζεται στη τοπογραφία του κερατοειδή και που είναι πολύ χρήσιμη κυρίως σε φωτοθεραπευτικές κερατεκτομές και στη διόρθωση ανώμαλου αστιγματισμού.
Οδηγίες για τις επεμβάσεις
Τις ημέρες πριν την επέμβαση θα χρειαστεί να γίνουν κάποιες ειδικές μετρήσεις στο ιατρείο. Για το λόγο αυτό, αν φοράτε φακούς επαφής θα πρέπει να τους αφαιρέσετε μία εβδομάδα πριν την εξέταση εάν είναι μαλακοί και τέσσερεις εβδομάδες εάν είναι σκληροί ή ημίσκληροι.
Υπάρχει μια πολύ μικρή πιθανότητα οι εξετάσεις να δείξουν ότι τα μάτια σας δεν μπορούν να υποβληθούν σε αυτού του είδους την επέμβαση, οπότε και θα συζητηθούν οι πιθανές εναλλακτικές λύσεις.
Το πρωί, πριν την επέμβαση, θα πάρετε κανονικά το πρωινό σας.
Τα μάτια σας θα πρέπει να είναι καθαρά και χωρίς καθόλου μακιγιάζ ή άλλα καλλυντικά. Επίσης δεν θα πρέπει να έχετε βάλει έντονο αποσμητικό, άρωμα ή κολόνια.
Το προσωπικό του κέντρου, θα ξεκινήσει μόλις έρθετε την προετοιμασία για την επέμβαση. Η αναισθησία των οφθαλμών θα γίνει με σταγόνες ειδικού αναισθητικού κολλυρίου, που θα αρχίσουν να σας ενσταλάζουν πριν την επέμβαση. Κατόπιν θα σας δώσουν ειδική ενδυμασία και θα εισέλθετε στον χώρο του Λέιζερ.
Η διάρκεια της προετοιμασίας και της επεμβάσεως και για τους δύο οφθαλμούς είναι περίπου είκοσι λεπτά, ενώ η συνολική παραμονή στο κέντρο δεν θα υπερβεί τη μία ώρα.
Μετά την επέμβαση πηγαίνετε σπίτι σας, έχοντας ανοιχτά τα μάτια, χωρίς επιδέσμους.
Θα συνιστούσαμε, να έχετε μαζί σας ένα ζευγάρι γυαλιά ηλίου, τα οποία θα φορέσετε φεύγοντας. Επίσης καλό θα είναι την πρώτη ημέρα να μην οδηγήσετε και να έχετε μαζί σας κάποιο συνοδό.
Στο σπίτι θα αρχίσετε να βάζετε τα κολλύρια , σύμφωνα με τις οδηγίες που θα σας έχουν δοθεί.
Τη πρώτη μέρα δεν θα πρέπει να τρίψετε καθόλου τα μάτια σας και καλό θα είναι να αποφύγετε χώρους με έντονο φως και πολύ καπνό ή σκόνη. Νερό ή σαπούνι δεν θα πρέπει να μπει στα μάτια για 4-5 ημέρες, ούτε να κάνετε μπάνιο στη θάλασσα ή σε πισίνα για 3-4 εβδομάδες. Το διάβασμα, ο υπολογιστής και η τηλεόραση επιτρέπονται, θα πρέπει όμως να χρησιμοποιείτε το πρώτο καιρό πιο συχνά τα τεχνητά δάκρυα. Τα βάρη και το σκύψιμο δεν απαγορεύονται, αν και καλό είναι κάθε υψηλός μύωπας, έχει δεν έχει κάνει laser, να αποφεύγει την πολύ έντονη σωματική προσπάθεια. Τέλος, τις πρώτες εβδομάδες θα πρέπει να είστε πολύ προσεκτικοί και να αποφύγετε κάθε είδους κτυπήματα ή τραυματισμούς στη περιοχή των ματιών. Την επομένη της επεμβάσεως το πρωί, θα γίνει η πρώτη μετεγχειρητική εξέταση.
Η επιστροφή στην εργασία μπορεί να γίνει την δεύτερη ή τρίτη μετεγχειρητική ημέρα, ανάλογα βέβαια και με το είδος της εργασίας.
Τα ακριβή αποτελέσματα της επεμβάσεως, θα εκτιμηθούν περίπου στο τέλος του πρώτου μήνα
