Αναιμία, διατροφική αντιμετώπισή της.
Συγγραφέας Νικόλαος Κριαράς Γράφτηκε στις ,
Η λέξη αναιμία, προκύπτει απο το στερητικό –α και την αίμη.
Η αίμη είναι μια ένωση η οποία περιέχει σίδηρο και βρίσκεται σε διάφορα σημαντικά βιολογικά μόρια.
Η αιμογλοβίνη και η μυογλοβίνη είναι πρωτεΐνες που περιέχουν αίμη και συμμετέχουν στην μεταφορά και την αποθήκευση του οξυγόνου.
Η αιμογλοβίνη είναι η κύρια πρωτεΐνη που βρίσκεται στα ερυθρά κύτταρα του αίματος και αντιπροσωπεύει τα δύο τρίτα του σιδήρου του σώματος. Η αιμογλοβίνη, μεταφέρει το οξυγόνο απο πνεύμονες ή βράγχια στους μύες για την χρήση των κυτάρρων.
Επίσης, η μυογλοβίνη, λειτουργεί ως αποθηκευτικό μέσο του οξυγόνου στα κύτταρα των μυών, βοηθώντας τον ανθρώπινο οργανισμό να εκτελέσει οποιαδήποτε σημαντική ενέργεια με το ήδη αποθηκευμένο οξυγόνο με την απαίτηση των ασκούμενων μυών.
Έτσι λοιπόν, ως αναιμία ορίζεται η μικρότερη μάζα των ερυθρών αιμοσφαιρίων εν συγκρίσει με την φυσιολογική.
Η αναιμία αναγνωρίζεται με τον εργαστηριακό προσδιορισμό δεικτών της μάζας των κυκλοφορούντων ερυθρών αιμοσφαιρίων, όπως είναι
->ο αιματοκρίτης(κάτω από 40% στους άνδρες και 36% στις γυναίκες),
-> η συγκέντρωση της αιμοσφαιρίνης στο αίμα(χαμηλότερα από 13.5 g/dl στους άνδρες και 12 g/dl στις γυναίκες) και
-> ο αριθμός των ερυθρών αιμοσφαιρίων (μικρότερο από 5.500.000 στους άνδρες και 4.000.000 στις γυναίκες)ανά κυβικό χλιοστό αίματος.
Τα συμπτώματα, τα οποία θα μας παραπέμψουν στον ιατρό, είναι τα εξής:
• Ωχρότητα δέρματος-ματιών.
• Ταχυκαρδία.
• Δύσπνοια.
• Κόπωση.
• Ζάλη.
Τα είδη της αναιμίας, διακρίνονται ανάλογα με το τι επηρεάζουν και με το τι βλάπτουν στον ανθρώπινο οργανισμό.
Η σιδηροπενική αναιμία, η οποία οφείλεται στην έλλειψη σιδήρου.
Η μεγαλοβλαστική αναιμία, η οποία παρουσιάζεται εξαιτίας της έλλειψης του φολικού οξέος (βιτ.Β9) και της βιταμίνης Β12.
Η μεσογειακή αναιμία ή β-θαλασσιαιμία, η οποία είναι αποτέλεσμα μιας διαταραχής στη σύνθεση της αιμοσφαιρίνης και υπάγεται στις κληρονομικές νόσους γιατί, η βλάβη οφείλεται σε διαταραχή κάποιου γονιδίου, το οποίο μπορεί να μεταβιβαστεί από γενιά σε γενιά.
Επίσης, έχει διαγνωσθεί η κακοήθης αναιμία, κατά την οποία ο ανθρώπινος οργανισμός δεν μπορεί να απορροφήσει την βιταμίνη Β12.
Η δρεπανοκυτταρική αναιμία, είναι μια διαταραχή η οποία κληρονομείται και επηρεάζει την ικανότητα των ερυθρών αιμοσφαιρίων να μεταφέρουν το αίμα στους ιστούς.
Η απλαστική αναιμία, είναι μια σοβαρή νόσος,η οποία χαρακτηρίζεται από την καταστροφή του μυελού των οστών. Να σημειωθεί, ότι ο μυελός των οστών, αποτελείται απο 2ειδών κύτταρα, τα στρωματικά, τα οποία καθορίζουν την αρχιτεκτονική του μυελού των οστών και τα αρχέγονα, τα οποία περιλαμβάνουν τα λευκά αιμοσφαίρια, τα ερυθρά αιμοσφαίρια και τα αιμοπετάλια.
Επίσης,έχει διαγνωσθεί η αιμολυτική αναιμία, η οποία είναι η αναιμία που προέρχεται από μείωση της επιβίωσης των ερυθρών αιμοσφαιρίων.
Τέλος, έχει διαγνωσθεί η αναιμία χρόνιας νόσου, η οποία συνυπάρχει με χρόνιες ασθένειες (π.χ. φυματίωση, βρογχιεκτασία, ρευματοειδή αρθρίτιδα, AIDS, κτλ.)
Όλοι, οι άνωθεν τύποι της αναιμίας μπορεί να βλάψουν ανεπανόρθωτα τον ανθρώπινο οργανισμό. Όπως, για παράδειγμα η μεγαλοβλαστική αναιμία, με την έλλειψη σε βιταμίνη Β9 και Β12, ενοχοποιείται για τις νευρολογικές παθήσεις.
Η συμβολή της διατροφής στον τομέα της αντιμετώπισης ή της ποιότητας ζωής αποτελεί σημαντικό μέρος.
Στη σιδηροπενική αναιμία, το διαιτολόγιο το οποίο θα συνταχθεί, θα πρέπει να περιλαμβάνει τροφές πλούσιες σε σίδηρο και τροφές οι οποίες αυξάνουν την απορρόφηση του και την βιοδιαθεσιμότητα του.
Επιγραμματικώς παρουσιάζονται κάτωθι.
• Υψηλή κατανάλωση κόκκινου κρέατος.
• Κατανάλωση οσπρίων 2-3 φορές την εβδομάδα (με προτίμηση στις φακές).
• Αυξημένη κατανάλωση βιταμίνης C (πορτοκάλια, λεμόνια, γκρέιπ φρουτ, πιπεριές, φράουλες , μπρόκολο κτλ.).
• Συνδυασμός πρωτεϊνών και υδατανθράκων στο ίδιο γεύμα (π.χ. κρέας με ρύζι ή ψάρι με πατάτες) αυξάνει την απορρόφηση του σιδήρου της τροφής.
ΝΑ ΑΠΟΦΕΥΓΟΝΤΑΙ :
Η κατανάλωση καφέ κοντά στα γεύματα (η καφεΐνη εμποδίζει την απορρόφηση του σιδήρου των τροφών).
Η κατανάλωση γαλακτοκομικών ταυτόχρονα με το κρέας (η παρουσία του ασβεστίου εμποδίζει την απορρόφηση του σιδήρου).
Η κατανάλωση τσαγιού κοντά στα γεύματα (το φυτικό οξύ που περιέχει εμποδίζει την απορρόφηση του σιδήρου).
Στη μεγαλοβλαστική αναιμία, κατα την οποία παρουσιάζεται μειωμένη ύπαρξη βιταμίνης β12 και β9, το διαιτολόγιο το οποίο θα συνταχθεί θα πρέπει να περιλαμβάνει τρόφιμα πολύσια στις προαναφερθέντες ελλείψεις.
Τέτοιου είδους τρόφιμα, είναι τα εξής:
• Πράσινα φυλλώδη λαχανικά.
• Δημητριακά.
• Φασόλια.
• Αβοκάντο.
• Μπανάνες.
• Χυμό πορτοκαλιού.
• Σπαράγγια.
• Ζύμη.
• Ψάρι.
• Κρέας.
• Πουλερικα.
• Αυγά.
• Γαλακτοκομικά προϊόντα.
Κατά την ύπαρξη μεσογειακής αναιμίας ή β-θαλασσιαιμίας, το διαιτολόγιο το οποίο θα συνταχθεί πρέπει να ελέγχει την μειωμένη ύπαρξη του σιδήρου και το να μην συστήνονται συνδυασμοί τροφίμων, οι οποίοι αυξάνουν την βιοδιαθεσιμότητα του.
Το διαιτολόγιο του ασθενούς δεν θα περιλαμβάνει τα κόκκινα κρέατα, το συκώτι, τις σαρδέλες, τα μύδια και τα οστρακοειδή. Επίσης, θα πρέπει να γνωρίζει ο ασθενής ότι τα γαλακτοκομικά προιόντα θα τους βοηθήσουν μιας και προστατεύει τον ανθρώπινο οργανισμό απο την υπερφόρτωση του σιδήρου.
Για την δρεπανοκυτταρική αναιμία, αν και θεωρείται ιατρική αντιμετώπιση βέβαιη, το διαιτολόγιο θα πρέπει να περιλαμβάνει ισοδύναμα μελιού, λόγω της ύπαρξης της αιμογλοβίνης, η οποία θα μεταφέρει το οξυγόνο και το αίμα στους ιστούς και στα κύτταρα.
Η αιμολυτική αναιμία, η οποία διακρίνεται απο έλλειψη του ενζύμου G-6PD, στο διαιτολόγιο του ασθενούς θα πρέπει να αποκλειστεί η σύσταση κατανάλωσης του φυτού της κουκιάς.
Τέλος, στην αναιμία χρόνιας νόσου, ανάλογα με την χρόνια πάθηση του ασθενούς θα πρέπει να υπολογιστεί απο τον εκάστοτε διαιτολόγο-διατροφολόγο, οι αυξημένες ανάγκες σε ενέργεια του ασθενούς στις ενεργειακές του ανάγκες.
