Τι είναι η ισχιαλγία,
Συγγραφέας Χαράλαμπος Τιγγινάγκας Γράφτηκε στις ,
ΟΞΕΙΑ ΚΑΙ ΧΡΟΝΙΑ ΙΣΧΙΑΛΓΙΑ
Τι είναι η ισχιαλγία, πότε χαρακτηρίζεται σαν οξεία και ποία τα βασικά αίτια που την προκαλούν;
Το ισχιακό Ν. είναι ένα από τα μεγαλύτερα νεύρα του ανθρωπίνου σώματος, που σχηματίζεται από σύμπλεγμα μικρότερων. Ξεκινάει από την κατώτερη μοίρα της σπονδυλικής στήλης την οσφυϊκή, περνάει πίσω από την άρθρωση του ισχίου, συνεχίζει στον γοφό μέχρι τα δάκτυλα των ποδιών. Ο πόνος που γίνεται αντιληπτός στην πορεία αυτού του νεύρου ονομάζεται Ισχιαλγία, ανάλογα με την διάρκεια του μπορεί να χαρακτηριστεί σαν <οξεία – διάρκεια μικρότερη από έναν μήνα> ή <χρόνια – πόνος που συνεχίζεται τρεις μήνες μετά από αρχική του εμφάνιση>.
Βασική αιτία είναι η φλεγμονή του νεύρου με αποτέλεσμα την ευαισθητοποίηση του, κυρίως λόγω κήλης μεσοσπονδυλίου δίσκου (Κ.Μ.Δ.) ή σπονδυλικής στένωσης σαν αποτέλεσμα οστεοαρθρίτιδας της σπονδυλικής στήλης (Σ.Σ.). Η ισχιαλγία είναι το σύμπτωμα που γίνεται αντιληπτό από τον ασθενή.
Η πραγματική αιτία όμως θα πρέπει να αναζητηθεί στον λόγο που προκλήθηκε η Κ.Μ.Δ. ή πώς προκλήθηκε η οστεοαρθρίτιδα της Σ.Σ., αν θέλουμε να δώσουμε ικανοποιητική απάντηση στο ερώτημα.
Η απάντηση λοιπόν βρίσκεται στην αλλαγή της διάταξής του σκελετού σαν αποτέλεσμα του τρόπου ζωής και χρησιμοποίησης του σώματος στις καθημερινές δραστηριότητες. Με αυτόν τον τρόπο οι σπόνδυλοι αλλά και όλες οι υπάρχουσες κατασκευές της Σ.Σ. δέχονται φορτία εκεί που δεν είναι κατασκευασμένες να τα δεχτούν με αποτέλεσμα μικροτραυματισμούς, που αν δεν αντιμετωπισθούν έγκαιρα γίνονται μακροτραυματισμοί και τελικά μη αναστρέψιμες φθορές με την μορφή εκφυλιστικών αλλοιώσεων.
Για παράδειγμα η αιτία της Κ.Μ.Δ. κατά ποσοστό 80% είναι ο επαναλαμβανόμενος στροφικός τραυματισμός του μεσοσπονδυλίου δίσκου όταν υπάρχει ασυμμετρία στις πλάγιες και στροφικές κινήσεις του κορμού πάνω από 10 μοίρες.
Υπάρχουν άλλες δευτερεύοντες αιτίες της ισχιαλγίας, όπως είναι ο σακχαρώδης διαβήτης, η ουρική αρθρίτιδα, ή έλλειψη βιταμινών.
Ποίοι είναι εκείνοι οι παράγοντες κινδύνου, που προκαλούν την αλλαγή στην διάταξη του σκελετού, με αποτέλεσμα την πρόκληση όλων αυτών των δυσάρεστων καταστάσεων;
Οι άνθρωποι εκείνοι που δεν ασκούνται τακτικά έχουν αυξημένο κίνδυνο, ιδιαίτερα αν περιοδικά ασχολούνται με έντονες δραστηριότητες όπως την μετακίνηση βαρέων αντικειμένων ή το σκάψιμο ή όποιες δραστηριότητες απαιτούν αυξημένη μυϊκή δύναμη.
Αυτό προκαλείται γιατί η μειωμένη μυϊκή δύναμη έχει σαν αποτέλεσμα η Σ.Σ. και οι κατασκευές που την αποτελούν να δέχονται μεγάλα φορτία, αυξημένες πιέσεις στον μεσοσπονδύλιο δίσκο (αποσβένει τους κραδασμούς και τις πιέσεις, επιτρέπει τις πλάγιες και στροφικές κινήσεις του κορμού), άρα αλλαγή στην διάταξη του σκελετού, που αν συνεχιστεί προκαλεί Κήλη Μεσοσπονδυλίου Δίσκου ή μη αναστρέψιμες βλάβες όπως είναι οι εκφυλιστικές αλλοιώσεις.
Βέβαια άλλη ομάδα ασθενών είναι οι αθλητές που σε γενικές γραμμές έχουν καλό μυϊκό σύστημα.
Σε αυτές τις περιπτώσεις σημαντικό ρόλο παίζει η τεχνική του αθλήματος. Κακή τεχνική σημαίνει μηχανικές επιβαρύνσεις με αποτέλεσμα αλλαγή στην διάταξη του σκελετού. Ενώ οι έντονες για μεγάλο χρονικό διάστημα ασκήσεις αυξάνουν το ρίσκο για εκφυλιστικές αλλοιώσεις.
Τραυματισμοί από τροχαία ατυχήματα ή πτώσεις.
Εργασίες που απαιτούν μετακίνηση αντικειμένων ή έντονη μυϊκή δύναμη, κάμψη του κορμού ή έντονες στροφικές κινήσεις από άβολες θέσεις ή προκαλούν δονήσεις σε ολόκληρο το σώμα για μεγάλο χρονικό διάστημα είναι επικίνδυνες.
Άλλοι παράγοντες είναι το κάπνισμα, ίσως γιατί ελαττώνει την κυκλοφορία του αίματος αν και αυτό περισσότερο έχει να κάνει σαν ένας επιπλέον επιβαρυντικός παράγοντας σε ένα γενικότερο λανθασμένο τρόπο ζωής. Οι γυναίκες στην διάρκεια της εγκυμοσύνης λόγω των αλλαγών στην διάταξη του σκελετού για να διευκολυνθεί ο τοκετός και λόγω ορμονικών αλλαγών. Τέλος οι ψηλοί άνθρωποι σε σχέση με τους κοντούς λόγω της θέσης του κέντρου βάρους του σώματος.
Τι πρέπει να κάνει κάποιος μόλις νοιώσει τον πόνο και πότε πρέπει να απευθυνθεί σε κάποιον ειδικό για βοήθεια;
Άμεσα πρέπει να σταματήσει τις όποιες δραστηριότητες κάνει, να πάρει κάποιο παυσίπονο και να ξαπλώσει σε μία αναπαυτική θέση, δηλαδή σε μία θέση που θα ανακουφίζει τον πόνο του. Τέτοιες θέσεις είναι να ξαπλώσει στο πλάι με ελαφρώς λυγισμένα τα πόδια ή ανάσκελα με μαξιλάρια κάτω από τα γόνατα. Πολλοί βρίσκουν ανακούφιση στην εφαρμογή πάγου στην επώδυνη περιοχή. Δεν συνιστώ θερμοφόρες. Ήδη η φλεγμονή έχει ανεβάσει την θερμοκρασία της περιοχής, δεν νομίζω ότι μπορεί να βοηθήσει αν εμείς την ανεβάσουμε και άλλο, μάλλον θα επιδεινώσουμε την κατάσταση. Δεν συνίσταται η μακροχρόνια κατάκλιση. Οι ασθενείς που μένουν ακινητοποιημένοι πάνω από μία βδομάδα αποκτούν επιπλέον προβλήματα, όπως μυϊκή αδυναμία, προβλήματα στην αιματική κυκλοφορία, κατάθλιψη κ.λπ., ενώ δεν συντομεύουν τον χρόνο αποθεραπείας συγκριτικά με αυτούς που δεν έμειναν σε μακροχρόνια κατάκλιση αντίθετα τον αυξάνουν. Αν ο πόνος δεν υποχωρήσει σε δύο ημέρες το πολύ τότε χρειάζεται ο ασθενής να απευθυνθεί σε κάποιον ειδικό για να αντιμετωπίσει το πρόβλημα του. Αν όμως παρουσιάσει απώλεια ελέγχου των ούρων ή της κίνησης του κάτω άκρου ή απώλεια της αισθητικότητας, τότε θα πρέπει αμέσως να απευθυνθεί στον γιατρό γιατί υπάρχει μεγάλος κίνδυνός να υποστεί σημαντική ή ανεπανόρθωτη βλάβη στο νεύρο, ακόμα μπορεί πίσω από αυτά τα συμπτώματα να υπάρχει κάποια σοβαρή πάθηση όπως ένας όγκος.
Πώς γίνεται η διάγνωση;
Ο πόνος είναι το μέσον για το σώμα να μας ειδοποιήσει ότι κάτι δεν πάει καλά . Μπορεί να θεωρούμε ότι μας εμποδίζει στις δραστηριότητες μας , αλλά αυτός δεν είναι ο ρόλος του ; Είναι σημαντικό να καθορισθεί η αιτία του προβλήματος. Αυτό επιτυγχάνεται με την συνεργασία του θεράποντος ιατρού και του φυσικοθεραπευτή , μέσο της φυσικής εξέτασης , της ακτινογραφίας (X-RAY), της μαγνητικής τομογραφίας (MRI), της αξονικής τομογραφίας (CT- SCAN) , ειδικών tests κ.λπ. .
Ο τελικός στόχος κάθε θεραπευτικού προγράμματος είναι να επιτύχει την καλύτερη δυνατή λειτουργικότητα με κινήσεις απαλλαγμένες από συμπτώματα Αυτό προϋποθέτει αρχικά εκτίμησης της κατάστασης ,κατανόηση του μηχανισμού που έχει προκαλέσει την ανικανότητα και την προοπτική για αποκατάσταση. Ακολουθεί ο σχεδιασμός όπου λαμβάνονται υπόψιν παράγοντες όπως πρόληψη από επιπλοκές και αντενδείξεις .
Η εφαρμογή του προγράμματος πρέπει να γίνεται με τρόπο ασφαλή και απόλυτα ελεγχόμενο . Τέλος σε τακτά χρονικά διαστήματα πρέπει να επανεκτιμούμε την αποτελεσματικότητα του προγράμματος .
Μέσα από την λεπτομερή εκτίμηση μπορούμε να διαπιστώσουμε αν η δυσλειτουργία οφείλεται σε αρθρικό πρόβλημα , σε περιτοναϊκό περιορισμό , σε τραυματισμό νεύρου ή νευρικής ρίζας ή είναι μυϊκής προέλευσης . Σε αρκετές περιπτώσεις διαπιστώνεται συνδυασμός προβλημάτων , άρα απαιτείται συνδυασμός τεχνικών για την αποκατάσταση .
Διαφέρει η ισχιαλγία από την οσφυαλγία;
Βέβαια, παρόλο που ο πόνος της μέσης συνήθως συνυπάρχει. Τις περισσότερες φορές η ισχιαλγία επηρεάζει το ένα κάτω άκρο με πόνο που ακτινοβολεί σε ολόκληρο το μήκος του ποδιού. Ο πόνος ή η ενόχληση ποικίλλει από απλό μούδιασμα, κάψιμο, αίσθημα τρυπήματος βελόνας έως ανυπόφορο πόνο, που εμποδίζει ακόμα την όρθια στάση ή το βάδισμα. Ο βήχας, το φτέρνισμα, το κάθισμα προκαλεί επιδείνωση του πόνου. Προκαλείται αδυναμία στα κάτω άκρα, με ελάττωση της αισθητικότητας και των αντανακλαστικών.
Ποία είναι η θεραπεία στην οξεία φάση, πώς μπορεί η τεχνική “Manual Therapy” να βοηθήσει;
Η θεραπεία μπορεί να είναι συντηρητική ή χειρουργική.
ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ: Περιλαμβάνει τρεις βασικές φάσεις :
1. ΑΝΑΚΟΥΦΙΣΗ : Η πρώτη φάση της θεραπείας έχει σχεδιαστεί για να περιορίσει ή να εκμηδενίσει την σοβαρότητα της ενόχλησης , σταθεροποιώντας την κατάσταση όσο το δυνατόν πιο σύντομα.
2. ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ : Οι σκοποί αυτής της φάσης είναι να ισχυροποιηθεί το μυϊκό σύστημα, να βελτιωθεί η λειτουργικότητα της Σ.Σ. και να ολοκληρωθεί η επούλωση των τραυματισμένων ιστών
3. ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ – ΠΡΟΛΗΨΗ : Η τρίτη και τελική φάση είναι σχεδιασμένη για να βελτιώσει την υγεία και την λειτουργικότητα της Σ.Σ. , προφυλάσσοντας από τον μηχανισμό που προκάλεσε τον αρχικό τραυματισμό . Η συχνότητα της θεραπείας καθορίζεται από τον θεραπευτή .
Τα μέσα που χρησιμοποιούνται είναι:
1. Περιορισμό των δραστηριοτήτων του ασθενή, αλλά όχι ακινητοποίηση για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο της εβδομάδας.
2. Παυσίπονα, αντιφλεγμονώδη και μυοχαλαρωτικά φάρμακα.
3. Ιοντοφόρεση με κορτιζονούχο φάρμακο πάνω στην νευρική ρίζα που φλεγμένη ή εφαρμογή Low Power Laser.
4. Εφαρμογή ρευμάτων TENS.
5. Τεχνική “manual therapy” .
Η φιλοσοφία της τεχνικής βασίζεται στην πρόληψη . Το πιστεύω μας είναι ότι οι τραυματισμοί και οι παθήσεις θεραπεύονται καλύτερα και ευκολότερα, αν διαπιστωθούν και αντιμετωπισθούν νωρίς . Μέσο της τεχνικής Manual Therapy εργαζόμαστε να αποκαταστήσουμε την φυσιολογική διάταξη του σκελετού και των μυών , χρησιμοποιώντας τα χέρια μας και το ίδιο το σώμα του ασθενή . Στην συνέχεια εκπαιδεύουμε τον ασθενή να χρησιμοποιεί το σώμα του σωστά , ενώ τέλος γίνεται εκμάθηση ενός ατομικού προγράμματος ασκήσεων μέσα από το οποίο μπορεί να διατηρεί τον έλεγχο του προβλήματος του ( αυτοέλεγχος ) .
ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ: Η κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου ή η νευρική πίεση δεν είναι αυτόματα ένδειξη χειρουργείου. Η χειρουργική αντιμετώπιση αφορά επιλεγμένους ασθενείς με ισχιαλγία και σπονδυλική στένωση. Το ποσοστό είναι περίπου 10%. Ο πόνος πρέπει να είναι τόσο ισχυρός που να εμποδίζει τις φυσιολογικές δραστηριότητες για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο από τέσσερις βδομάδες, ενώ η συντηρητική αντιμετώπιση δεν έχει αποδώσει. Άμεσο χειρουργείο πρέπει να γίνει όταν ο πόνος συνοδεύεται από ακράτεια, που δείχνει ότι η δέσμη των νεύρων στο τέλος του νωτιαίου μυελού, γνωστό σαν ιππουρίδα έχει παγιδευτεί. Σε αυτήν την περίπτωση η χειρουργική επέμβαση πρέπει να γίνει όσο το δυνατόν πιο γρήγορα ώστε να μην προκληθεί μόνιμη βλάβη. Άλλη βασική αιτία είναι η προοδευτική μυϊκή αδυναμία στα πόδια, ένδειξη δυσλειτουργίας της Σ.Σ., που οφείλεται σε οστεόφυτο ή σε σημαντική σπονδυλική στένωση λόγω εκφυλιστικών αλλοιώσεων.
Η χειρουργική αντιμετώπιση δεν λύνει αυτόματα όλα τα προβλήματα, απαραίτητα πρέπει να συνοδεύεται από το κατάλληλο πρόγραμμα αποκατάστασης, που θα αντιμετωπίσει την δυσλειτουργία του τού Νεύρο -Μυο – Σκελετικού άξονα, ενώ θα επιτύχει τις προϋποθέσεις εκείνες που θα αποτρέψουν μία νέα υποτροπή .
Πρόληψη
1) Σωστές στάσεις και σωστή χρησιμοποίηση του σώματος στις καθημερινές δραστηριότητες. Εκείνοι που ασχολούνται με τον αθλητισμό να βελτιώσουν την τεχνική τους.
2) Ενθαρρύνονται δραστηριότητες όπως είναι το κολύμπι, το βάδισμα, το ποδήλατο κ.λπ.
3) Αν θεωρηθεί απαραίτητο χρήση ειδικών ζωνών για έντονες δραστηριότητες.
4) Καθημερινή άσκηση με ειδικές ασκήσεις σταθεροποίησης της Σ.Σ., που έχουν σχεδιαστεί από τον θεραπευτή και είναι προσαρμοσμένες ατομικά στον κάθε ασθενή.
5) Σε περίπτωση πόνου που επιμένει να απευθύνεστε σε έναν ειδικό που να μπορεί να αναγνωρίσει την αιτία.
· Πότε η ισχιαλγία χαρακτηρίζεται σαν χρόνια, ποίες οι αιτίες που την προκαλούν;
Πόνος που διαρκεί πάνω από τρεις μήνες και εμποδίζει τις καθημερινές δραστηριότητες χαρακτηρίζεται σαν χρόνιος. Παρόλο που τις περισσότερες φορές η χρόνια ισχιαλγία δεν οδηγεί σε αναπηρία, είναι ικανή να οδηγήσει τον πάσχοντα να αλλάξει επάγγελμα ή να παραιτηθεί από απασχολήσεις που τον ευχαριστούν.
Οι αιτίες που οδηγούν σε αυτή την κατάσταση είναι οι ίδιες που προκαλούν την οξεία ισχιαλγία , δηλαδή ο τραυματισμός από τροχαίο, πτώση, λόγω μυϊκής αδυναμίας ή λόγω κακής στάσης και χρήσης του σώματος στις καθημερινές δραστηριότητες αλλαγή στην διάταξη του σκελετού με αποτέλεσμα περιορισμό της λειτουργικότητας του κορμού, που οδηγεί σε κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου, εκφυλιστικές αλλοιώσεις και τελικά σε σπονδυλική στένωση.
· Ποίοι είναι εκείνοι οι παράγοντες που μπορούν να οδηγήσουν την οξεία ισχιαλγία αντί να αντιμετωπισθεί με επιτυχία να μετατραπεί σε χρόνια;
Το παραδοσιακό βασικό θεραπευτικό μοντέλο αντιμετώπισης της οσφυαλγίας, ισχιαλγίας , σήμερα θεωρείται ξεπερασμένο. Από το τέλος του δευτέρου Παγκοσμίου πολέμου μέχρι και πριν 10 -15 χρόνια το βασικό θεραπευτικό μοντέλο αντιμετώπισης θεωρούσε το πρόβλημα σαν μία <σπονδυλική διαταραχή> δίνοντας έμφαση στην ανατομία της περιοχής (π.χ. εκφυλισμός του μεσοσπονδυλίου δίσκου, οστεόφυτα, σκολίωση κ.λπ.), η παρουσία των οποίων θεωρείται σαν βασική αιτία των συμπτωμάτων. Η παραπάνω θεωρία έχει στηριχθεί από την σημαντική ανάπτυξη των διαγνωστικών μέσων όπως ακτινογραφίες, αξονική τομογραφία, μαγνητική τομογραφία κ.λπ.. Σκοπός της θεραπείας ήταν η ανακατασκευή της δομής σύμφωνα με την τέλεια αρχιτεκτονική (χειρουργική αντιμετώπιση), δυστυχώς όμως σε αρκετές περιπτώσεις το σώμα αντιστέκεται στις δικές μας προσπάθειες έτσι μοιραία έρχεται η καταδίκη σε περιορισμό των δραστηριοτήτων, με ακινησία στο κρεβάτι, ζώνες και φαρμακευτική αγωγή. Τότε όμως μπορεί να συμβούν μερικά δυσάρεστα πράγματα, όπως επιπλέον αδυναμία του μυϊκού συστήματος, κυκλοφορικά προβλήματα, δυσκοιλιότητα, ενώ δεν πρέπει να αγνοούμε τις ψυχολογικές διαταραχές του ασθενή.
Σήμερα οι ερευνητές πιστεύουν ότι αυτή η προσέγγιση πρέπει να αναθεωρηθεί. Η αιτία των περισσότέρων πόνων δεν οφείλεται απλά σε μία ανατομική διαταραχή αλλά σε διαταραχή της νεύρο – μυϊκής λειτουργίας και νευροφυσιολογίας.
Ο νωτιαίος μυελός περιλαμβάνει αισθητικούς και κινητικούς νευρώνες, που δέχονται τα επώδυνα ερεθίσματα. Σε περιπτώσεις που τα ερεθίσματα αυτά ξεπεράσουν κάποιο όριο, τότε αρχίζουν να επηρεάζονται παράλληλα μονοπάτια. Η διάχυση αυτών των ερεθισμάτων μπορεί να είναι μονόπλευρη ή ετερόπλευρη. Σύμφωνα με τον Upledger, αυτό το φαινόμενο της διάχυσης μπορεί να εξηγήσει το γεγονός της υπερευαισθησίας, δηλαδή ελάχιστης έντασης ερεθίσματα να προκαλούν υπερβολικά ανταπόκριση, ή τα συμπτώματα να είναι ασαφή και να προκαλούν το φαινόμενου του προβαλλόμενου πόνου (πόνος που γίνεται αντιληπτός μακριά από την πάσχουσα περιοχή). Ένας χρόνιος ερεθισμός μπορεί να επηρεάσει τα συμπαθητικά και αυτόνομα μονοπάτια, οδηγώντας σε τροφικές και μεταβολικές αλλαγές.
· Θεραπεία
Υπάρχει μία ομόφωνη πεποίθηση μεταξύ των ερευνητών ότι τα προβλήματα που αφορούν τον πόνο της οσφυαλγίας και ισχιαλγίας, μπορούν να αντιμετωπισθούν με επιτυχία μέσο βασικών θεραπευτικών διαδικασιών που περιλαμβάνουν συνδυασμό άμεσου ελέγχου των συμπτωμάτων, προοδευτικής επαναδραστηριοποίησης, ενίσχυσης της ψυχολογίας του ασθενή, , αλλά και αλλαγή της λανθασμένης νοοτροπίας ότι ο πόνος στην μέση ή το πόδι σημαίνει αυτόματα και αναπηρία.
Η τεχνική “Manual Therapy” είναι η περισσότερο διαδεδομένη μη φαρμακευτική θεραπεία, γιατί η φιλοσοφία της βασίζεται στην αρχή < η μορφή του σώματος εκφράζει την λειτουργικότητα του>, άρα αν αναγνωρισθούν έγκαιρα οι περιοχές της δυσλειτουργίας και αποκατασταθούν τότε έχουμε την λύση των προβλημάτων του ασθενή.
Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζονται εκείνοι οι ασθενής, όπου έχουν παρουσιάσει το φαινόμενο της διάχυσης των ερεθισμάτων και εκείνοι με έντονη ψυχολογική φόρτιση. Σε αυτές τις περιπτώσεις η αποτελεσματική αντιμετώπιση μπορεί να επιτευχθεί με την Κράνιο -Ιερή Θεραπεία. Αυτή η θεραπεία διευκολύνει τον φυσικό αμυντικό μηχανισμό του σώματος να αντιδράσει, ώστε να αποκαταστήσει την ισορροπία, χρησιμοποιώντας χειρισμούς με ιδιαίτερα απαλό άγγιγμα.
· Οδηγίες για την πρόληψη.
Οι οδηγίες του οργανισμού της Αγγλίας, British Occupational Health Guidelines, για την αντιμετώπιση του πόνου της μέσης, συστήνουν την όσο το δυνατόν γρηγορότερη επιστροφή των ασθενών στις καθημερινές δραστηριότητες αλλά και στην εργασία τους, ανεξάρτητα από το γεγονός αν το πρόβλημά τους έχει λυθεί ή όχι. Όσο περισσότερο ο ασθενής απέχει από την εργασία του, τόσο μικραίνουν οι πιθανότητες επιστροφής του. Αν παραμείνει εκτός εργασίας για 4 έως 12 βδομάδες υπάρχουν 10% – 40% πιθανότητες να είναι εκτός εργασίας για έναν χρόνο. Αν αυτό συμβεί τότε είναι απίθανο να γυρίσει ποτέ σε οποιαδήποτε εργασία, αλλά θα ευελπιστεί σε κάποια μελλοντική θεραπεία.
Όσο περισσότερο δραστήριοι παραμείνουν οι ασθενείς, μακροχρόνια θα έχουν καλύτερη ποιότητα ζωής. Για τον λόγο αυτόν θα πρέπει να ακολουθούν ειδικό θεραπευτικό πρόγραμμα ασκήσεων, που να έχει σχεδιαστεί ειδικά για αυτούς σύμφωνα πάντα με τις ατομικές τους ανάγκες. Να περπατάνε, να κολυμπάνε, γενικά να κάνουν δραστηριότητες με μικρή ένταση, αλλά σημαντική δράση.
Πρέπει να αποφεύγεται η χρησιμοποίηση τόσο για προληπτικούς λόγους, όσο και για θεραπευτικούς η μακροχρόνια χρησιμοποίηση ζώνης οσφύος. Δεν υπάρχει καμία πειστική απόδειξη ότι η χρησιμοποίηση τους προλαμβάνει ή βοηθάει αποτελεσματικά την αντιμετώπιση των προβλημάτων. Αντίθετα αδυνατίζει το ήδη προβληματικό τις περισσότερες φορές μυϊκό σύστημα.
Τέλος η ψυχολογική στήριξη των ασθενών από ειδικευμένους γιατρούς ή ψυχολόγους , αλλά και από το οικογενειακό περιβάλλον είναι τις περισσότερες φορές καθοριστικής σημασίας για την εξέλιξη της πορείας του ασθενή.
