Ούτε τεμπέλης ούτε κακός μαθητής! Μαθησιακές διαταραχές?
Συγγραφείς: Αλεξάνδρα Νικολάου-Παπαναγιώτου & Αντιγόνη Συρίγου-Παπαβασιλείου Γράφτηκε στις ,
Σύμφωνα με το υπουργείο Παιδείας, πάνω από 150.000 παιδιά και έφηβοι στη χώρα μας έχουν σημαντική δυσκολία μάθησης και προσαρμογής, εξαιτίας σωματικών, διανοητικών, ψυχολογικών, συναισθηματικών και κοινωνικών εμποδίων.
Τι χαρακτηρίζεται, όμως, μαθησιακή διαταραχή;
Η ΣΥΧΝΟΤΕΡΗ ΜΑΘΗΣΙΑΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ
Μαθησιακή διαταραχή είναι η αδυναμία του παιδιού να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις ενός κανονικού σχολείου, δίχως παράλληλα να έχει ψυχοκινητική ή νοητική καθυστέρηση. Οι κυριότερες από αυτές είναι:
ΔΥΣΛΕΞΙΑ: Διαταραχή στην ανάγνωση
Τι είναι:
Ο ορισμός της δυσλεξίας, ο οποίος χρησιμοποιείται πιο συχνά, έχει θεσπιστεί από την Παγκόσμια Ομοσπονδία της Νευρολογίας και περιγράφεται ως «μια διαταραχή, η οποία εκδηλώνεται με δυσκολία στο να μάθει το παιδί να διαβάζει, μολονότι έχει φυσιολογική νοημοσύνη, του έχει δοθεί επαρκής διδασκαλία και οι κοινωνικο-πολιτιστικές του ευκαιρίες είναι επαρκείς».
Επισημαίνουμε ότι χρησιμοποιούμε τον όρο «δυσλεξία» στην κυριολεξία του, δηλαδή για να ορίσουμε διαταραχή στην ικανότητα για ανάγνωση και όχι συλλήβδην για όλες τις ειδικές μαθησιακές διαταραχές.
Πότε διαπιστώνεται:
Η διαταραχή συνήθως γίνεται εμφανής στην ηλικία των 7 ετών ή όταν τα παιδιά βρίσκονται στη Β΄ τάξη του Δημοτικού.
Σε πολύ σοβαρές περιπτώσεις όμως η δυσλεξία μπορεί να γίνει αντιληπτή ήδη από την ηλικία των 6 ετών, τότε που το παιδί φοιτά στην Α΄ Δημοτικού.
Μερικές φορές η διαταραχή αυτή αντισταθμίζεται στις πρώτες τάξεις του δημοτικού, ειδικά όταν το παιδί είναι ευφυές. Στις περιπτώσεις αυτές το πρόβλημα γίνεται πιο εμφανές περίπου στη ηλικία των 9 ετών ή και αργότερα.
ΠΡΟΣΟΧΗ!
Ο προσεκτικός δάσκαλος θα εντοπίσει διαταραχές στα περισσότερα παιδιά με δυσλεξία στα πρώτα χρόνια του δημοτικού.
Χαρακτηριστικά που τη συνοδεύουν:
Συνήθως συνυπάρχουν διαταραχές στο λόγο, δυσγραφία και διαταραχές στην οπτική αντίληψη. Σ’ ένα ποσοστό, μάλιστα, περίπου 10% πιθανόν και προβλήματα συμπεριφοράς, αν η δυσλεξία δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα και δεν υπάρξει βοήθεια και κατανόηση από το περιβάλλον.
ΑΛΛΕΣ… ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ
ΑΔΕΞΙΟΤΗΤΑ:
Στην περίπτωση αυτή το παιδί –χωρίς να είναι δυσλεκτικό– δεν μπορεί να γράψει. Από αδεξιότητα χαρακτηρίζεται ένα ποσοστό 6% των παιδιών, ηλικίας 5-11 ετών.
Κύριο χαρακτηριστικό αυτής της διαταραχής είναι ένα πρόβλημα που παρουσιάζεται στην ανάπτυξη του κινητικού συντονισμού του παιδιού, το οποίο όμως δεν οφείλεται σε συγκεκριμένη σωματική διαταραχή ούτε δικαιολογείται από νοητική καθυστέρηση.
ΔΙΑΣΠΑΣΗ ΠΡΟΣΟΧΗΣ:
Το να μπορεί ένα παιδί να συγκεντρώνεται είναι βασική προϋπόθεση για τη μάθηση. Ένα παιδί που δεν μπορεί να συγκεντρωθεί σ’ αυτό που βλέπει ή ακούει δεν μπορεί και να το μάθει.
Η διαταραχή αυτή μπορεί να υπάρχει από μόνη της, αλλά συχνότατα συνοδεύει και άλλα προβλήματα, όπως καθυστέρηση στην ανάπτυξη του λόγου, ειδικές μαθησιακές διαταραχές κ.ά.
ΥΠΕΡΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ:
Κάθε παιδί που παρουσιάζει αυξημένη κινητική δραστηριότητα για την ηλικία του χαρακτηρίζεται υπερκινητικό. Έως την ηλικία των 3 ετών είναι μια απόλυτα φυσιολογική εκδήλωση. Γίνεται, όμως, πρόβλημα όταν το παιδί έχει περάσει το 5ο έτος της ηλικίας του.
Αιτίες της υπερκινητικότητας: Μπορεί να είναι το χαοτικό ή αποδιοργανωμένο περιβάλλον που μεγαλώνει. Κάποια ψυχιατρική πάθηση, η επίδραση διάφορων τοξινών του περιβάλλοντος (π.χ. μολύβδου) ή προβλήματα στις γνωστικές λειτουργίες, για παράδειγμα, διάσπαση της προσοχής, δυσλεξία ή διανοητική καθυστέρηση.
ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ
Τα παιδιά με μαθησιακές διαταραχές χρειάζονται εκπαιδευτική αντιμετώπιση από ομάδα ειδικών, συνήθως μέχρι τα 8 χρόνια τους. Αυτό, βέβαια, γίνεται παράλληλα με τη φοίτησή τους στο σχολείο. Στη συνέχεια οι διαταραχές ελαχιστοποιούνται ή παύουν να υπάρχουν.
ΠΡΟΣΟΧΗ!
Η έγκαιρη διάγνωση είναι σωτήρια: Αν η διάγνωση της μαθησιακής διαταραχής γίνει στην Α΄ Δημοτικού και αρχίσει να αντιμετωπίζεται σωστά, τότε το παιδί μπορεί –σε ποσοστό περίπου 85%– να παραμείνει στην τάξη την αντίστοιχη με την ηλικία του και να παρακολουθήσει τους συνομήλικούς του. Αντίθετα, αν το πρόβλημα δεν διαγνωστεί μέχρι την Δ΄ τάξη, τότε οι πιθανότητες να βελτιωθεί το παιδί είναι λιγότερες από 35%.
ΠΑΙΔΙΑ ΥΨΗΛΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ
Υπάρχουν ορισμένες ομάδες παιδιών, οι οποίες θεωρούνται ότι έχουν υψηλό κίνδυνο για να αναπτύξουν ειδικές μαθησιακές δυσκολίες, όπως:
- Τα βρέφη με χαμηλό βάρος γέννησης και, ειδικότερα, τα πρόωρα με ενδοκοιλιακή αιμορραγία.
- Περιγεννητική ασφυξία στα τελειόμηνα ή πρόωρα.
- Παιδιά με ενδομήτρια λοίμωξη (τοξοπλάσμωση, ερυθρά).
- Μικροβιακή μηνιγγίτιδα.
- Οικογενειακό ιστορικό προβλημάτων ακοής, λόγου ή ανάγνωσης.
ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΕΙΣ
Όσοι ενδιαφέρεστε μπορείτε να απευθύνεστε για βοήθεια στα παρακάτω Κέντρα ή Νοσοκομεία:
– Κέντρο Ψυχικής Υγιεινής, Ιουλιανού 18Α, Αθήνα, τηλ.: 210-8210222.
– Κέντρο Παιδοψυχικής Υγιεινής (ΙΚΑ), Αραχόβης 14, Αθήνα, τηλ.: 210-3604929.
– Νοσοκομείο Παίδων «Αγία Σοφία» (Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού), Θηβών & Μ. Ασίας, Γουδί, τηλ.: 210-7793648.
– Γενικό Νοσοκομείο Παίδων Πεντέλης (Παιδονευρολογικό Τμήμα), τηλ.: 210-8036200.
– Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών, Μονάδα Ψυχικής Υγείας Εφήβων, Μεσογείων 154, Παπάγου, τηλ.: 210-7778901.
– Κέντρο Ψυχικής Υγιεινής Θεσσαλονίκης, Καυτατζόγλου 36, τηλ.: 2310-845130.
– Ιατροπαιδαγωγικός Σταθμός Αλεξανδρούπολης, τηλ.: 25510-25772.
– Καραμανδάνειο Νοσοκομείο Παίδων, Κορύλλων 3, Πάτρα, τηλ.: 2610-277098.
– Ψυχολογικό Κέντρο Β. Ελλάδας, Βενιζέλου 5, Ξάνθη, τηλ.: 25410-23775.
– Κέντρο Ψυχικής Υγιεινής, Ιατροπαιδαγωγική Υπηρεσία Ηρακλείου Κρήτης, Ψαρομηλίγκων & Βλαστών 2, Ηράκλειο, τηλ.: 2810-24409.
– Κέντρο Ψυχικής Υγιεινής, Ιατροπαιδαγωγική Υπηρεσία Βόλου, Κοραή 74, Βόλος, τηλ.: 24210-38608.
– Κέντρο Ψυχικής Υγιεινής Ζακύνθου, Λομβάρδου 78, τηλ.: 26950- 26668, 26669.
