Έμετοι, διάρροια, οξεία γαστρεντερίτιδα
Συγγραφέας Μαρία-Αδαμαντία Μαλλιαρού Γράφτηκε στις ,
Η διάρροια και ο εμετός είναι συμπτώματα που πολύ συχνά παρουσιάζουν τα παιδιά. Κάτω από τους εμετούς ή τις διαρροϊκές κενώσεις μπορεί να υπάρχουν διάφορες νοσηρές καταστάσεις, που αρμόδιος είναι ο παιδίατρος σας να τις διαγνώσει.
Η μητέρα πρέπει να ξέρει να δώσει πληροφορίες για το πόσες φορές έκανε το παιδί εμετό, τι περιείχε ο εμετός, αν προκλήθηκε μετά από βήχα, αν συνοδευόταν από πυρετό. Το ίδιο ισχύει και για τη διάρροια.
Σιτιστικές οδηγίες στους εμετούς πρώτης βρεφικής ηλικίας
Κατά το πρώτο εξάμηνο της ζωής το βρέφος τρέφεται αποκλειστικά με γάλα. Συχνό πρόβλημα επίσκεψης στον παιδίατρο αποτελούν οι έμετοι. Αν από τη λήψη του ιστορικού και την αντικειμενική εξέταση αποκλείσουμε εμφανείς παθολογικές καταστάσεις, όπως για παράδειγμα η πυλωρική στένωση, η λοίμωξη, το μεταβολικό πρόβλημα, μπορούμε να παρακολουθήσουμε το βρέφος συνιστώντας τις ακόλουθες σιτιστικές συμβουλές:
| • Ενίσχυση του αποκλειστικού θηλασμού. Αν μάλιστα η εμφάνιση των εμέτων συνδυάζεται με την έναρξη τεχνητής ή μεικτής διατροφής, λόγω εργασίας της μητέρας, συμβουλεύουμε την συνέχιση του θηλασμού με τη βοήθεια ατομικής τράπεζας μητρικού γάλακτος. • Ελεύθερο ωράριο σίτισης του βρέφους όχι μόνον όταν σιτίζεται με μητρικό θηλασμό αλλά και όταν σιτίζεται με τεχνητή διατροφή. Το βρέφος τρώει όποτε θέλει και δεν το αφυπνίζουμε για να φάει. Δεν το ταϊζουμε κοιμισμένο. • Ελεύθερη ποσότητα γάλακτος κατά γεύμα. Αυτό επιτυγχάνεται προσφέροντας στο βρέφος τόση ποσότητα γάλακτος σε κάθε γεύμα ώστε να περισσεύουν στο μπουκάλι τουλάχιστον 20 ml γάλα. Η ποσότητα αυτή που περισσεύει, εκτός του ότι δείχνει ότι το βρέφος χόρτασε, θα βοηθήσει ώστε το βρέφος να μην καταπίνει αέρα και έτσι θα κάνει λιγότερες αναγωγές. • Το νερό με το οποίο διαλύεται το γάλα πρέπει να μην είναι καυτό. • Η θηλή του μπουκαλιού πρέπει αν έχει τέτοιο άνοιγμα ώστε, όταν αναστραφεί το μπουκάλι, να επιτρέπει τη συνεχή ροή του γάλακτος στην αρχή και στη συνέχεια η ροή να γίνεται σταγόνα –σταγόνα. • Το βρέφος πρέπει να ταϊζεται καθιστό στην αγκαλιά της μητέρας. |
Με την εφαρμογή των οδηγιών αυτών επιτυγχάνουμε συχνά τον έλεγχο των εμέτων και την αποφυγή άσκοπων εργαστηριακών εξετάσεων και φαρμακευτικής αγωγής.
Πολύ συχνά έμετος και διάρροια είναι συμπτώματα γαστρεντερίτιδας, μιας φλεγμονής δηλαδή του γαστρεντερικού συστήματος. Μπορεί να συνυπάρχουν εμετοί και διάρροια, ή το παιδί να έχει μόνον εμέτους ή μόνο διάρροια. Όποιας αιτιολογίας και να είναι η γαστρεντερίτιδα (ιογενής ή μικροβιακή), και αν μάλιστα το παιδί είναι πάνω από ενός έτους, η θεραπεία είναι η ίδια: δίαιτα, και μάλιστα αυστηρή δίαιτα.
Θεραπεία οξείας γαστρεντερίτιδας
Επί εμέτων:
| Μετά τον έμετο, και για τρεις τουλάχιστον ώρες, το παιδί δεν πρέπει να βάλει τίποτε στο στόμα του, ούτε νερό. Είναι συνηθισμένο σφάλμα να δίνεται νερό, πορτοκαλάδα κλπ. σε ένα παιδί που μόλις έκανε εμετό. Αν του δοθεί κάτι, το ήδη ερεθισμένο στομάχι θα αντιδράσει με επανάληψη του εμετού. Αφού μείνει το παιδί νηστικό για 3-4 ώρες, αρχίζουμε να το επανασιτίζουμε κλασματικά. Δίνοντας του, δηλαδή, κάθε 10 λεπτά ένα κουταλάκι κάποιου υγρού, π.χ. νερό, χαμομήλι. Αφού για μια ώρα το παιδί πιει τα υγρά κλασματικά και δεν κάνει εμετό, μπορεί να πιει μεγαλύτερη ποσότητα του υγρού, π.χ. ένα ποτήρι νερό. Αν το παιδί είχε μόνον εμέτους, από την επομένη θα μπορεί να φάει κάτι ελαφρό (π.χ. κοτόπουλο και ρύζι). Αν οι έμετοι συνοδεύονται με διάρροια, θα συνεχιστεί η δίαιτα όπως αναφέρεται παρακάτω. |
Επί διάρροιας:
| Η αντιμετώπιση της διάρροιας περιλαμβάνει αφενός τη σωστή ενυδάτωση του παιδιού και αφετέρου τη θερμιδική του κάλυψη. Πρέπει να δώσουμε στο παιδί την ποσότητα των υγρών που χάνει με τις κενώσεις, διότι αλλιώς κινδυνεύει να αφυδατωθεί. Ένας απλός τρόπος υπολογισμού των υγρών που χρειάζεται ένα παιδί που έχει διάρροια είναι και ο ακόλουθος: Για παιδιά ηλικίας έως 2 ετών υπολογίζουμε ‘/2 φλιτζάνι υγρών για κάθε κένωση. Από 3-10 ετών (μέχρι 25 κιλά βάρος σώματος) 1 φλιτζάνι και πάνω από 25 κιλά βάρος σώματος υπολογίζουμε 2 φλιτζάνια για κάθε κένωση. Το παιδί χρειάζεται εκτός το νερό που χάνει και ηλεκτρολύτες. Έτσι, μπορούμε να χορηγήσουμε στο παιδί έτοιμα ηλεκτρολυτικά διαλύματα στην ποσότητα που αναφέραμε παραπάνω, ή να φτιάξουμε τέτοια διαλύματα βάζοντας σε ένα λίτρο νερό 6 κουταλιές του γλυκού ζάχαρη, ι/2 κουταλιά του γλυκού αλάτι, ‘/2 κουταλάκι σόδα και το χυμό ενός πορτοκαλιού. Θα πρέπει η μητέρα να προσέξει να μην κάνει το διάλυμα πυκνότερο από ό,τι αναφέραμε, διότι αν συμβεί κάτι τέτοιο, το παιδί κινδυνεύει λόγω του πυκνού διαλύματος, από άλλο είδος αφυδάτωση, την υπερτονική αφυδάτωση. Γι’ αυτό, καλό θα είναι στα ενδιάμεσα της χορήγησης του ηλεκτρολυτικού διαλύματος, το παιδί να πίνει και σκέτο νερό. Αν η διάρροια είναι έντονη ή οι κενώσεις έχουν πρόσμειξη αίματος, μπορεί να μείνει το παιδί με υδρική δίαιτα (το ηλεκτρολυτικό διάλυμα και νερό) για τις πρώτες 6-12ώρες. Μετά θα ακολουθήσει μια δίαιτα που θα περιλαμβάνει ρύζι, καρωτόκρεμες, κρέμες από άνθος ορύζης (χωρίς όμως γάλα), κοτόπουλο. Αφού οι κενώσεις βελτιωθούν, αρχίζουμε και προσθέτουμε τις διάφορες τροφές, με τελευταία τα λαχανικά και το γάλα. |
Τα παραπάνω, βέβαια, δεν ισχύουν για τα βρέφη κάτω των 6 μηνών που πίνουν μόνο γάλα. Είναι μεγάλο λάθος σ’ ένα βρέφος, που πίνει μόνο γάλα, να του δώσουμε (πάνω μάλιστα σε αρρώστια του εντέρου), κάτι άλλο, π.χ. ρυζόνερο.
Στο βρέφος που θηλάζει δεν κάνουμε καμιά διαίτα, συνεχίζει να θηλάζει. Το μητρικό γάλα είναι ό,τι το καταλληλότερο για το ερεθισμένο έντερο του βρέφους.
Στο βρέφος που πίνει ξένο γάλα, θα δώσουμε αραιωμένο γάλα, με αραίωση, στην αρχή 1:45 (αντί 1:30 που είναι η κανονική αραίωση) και σταδιακά θα το πυκνώνουμε, καθώς θα βελτιώνονται οι κενώσεις του παιδιού.
Τα πολύ μικρά βρέφη και το παιδί (όσο μικρότερο τόσο πιο απαραίτητο), που κάνει ακατάσχετους εμετούς ή έχει ακατάσχετη διάρροια ή αιμορραγική κένωση, χρειάζεται νοσοκομείο, για να του παρασχεθούν ενδοφλεβίως τα απαιτούμενα υγρά. Σημεία αφυδάτωσης είναι η εισοχή της μεγάλης πηγής στα βρέφη, η ξηρότητα της γλώσσας, η υπνηλία, το στέγνωμα του δέρματος.
Τα διάφορα φάρμακα δεν έχουν καμία θέση στη θεραπεία της γαστρεντερίτιδας (αντιβιοτικά, τοπικά αντιβιοτικά, αντιδιαρροϊκά). Ορισμένα, μάλιστα, από αυτά είναι και επικίνδυνα.
