Το πεπτικό μας σύστημα & η Σαρακοστή
Συγγραφέας Παναγιώτης Αντωνίου Γράφτηκε στις ,
Σας “υποχρέωνε” η κυρά-Σαρακοστή[1] να νηστεύετε πριν το Πάσχα;
Και αν τότε δυσανασχετούσατε ίσως τώρα που πέρασαν τα χρόνια πρέπει μάλλον να δείτε τη μεγάλη αυτή νηστεία από άλλη οπτική γωνία…
Από την Δευτέρα λοιπόν 18 Μαρτιου αρχίζει η φετινή Σαρακοστή, η “εορτή των εορτών”, η αρχαιότερη από τις μεγάλες νηστείες της Ορθόδοξης Εκκλησίας, που θυμίζει τη νηστεία του Χριστού στη έρημο. Σε όλες τις ημέρες της Σαρακοστής τηρείται αυστηρή νηστεία εκτός του Σαββάτου και Κυριακής, όπου γίνεται ‘κατάλυση οίνου και ελαίου’, επιτρέπεται δηλαδή η κατανάλωση κρασιού και λαδιού. Από την ονομασία αυτή τα προς κατανάλωση νηστίσιμα τρόφιμα της περιόδου αυτής, αλλά και οποιαδήποτε έχουν σχέση με αυτή ονομάζονται σαρακοστιανά.
Εμείς οι Έλληνες έχουμε μια ιδιαίτερη σχέση με την διατροφή μας το διάστημα αυτό και οι περισσότεροι βιώνουμε έντονα αυτή τη μεγάλη νηστεία πριν το Πάσχα. Γενικά μιλώντας, δεν καταναλώνουμε κρέας, τυροκομικά, γαλακτερά και ψάρια αλλά νερόβραστα και λαδερά φαγητά με πρώτες ύλες από χόρτα, λαχανικά, δημητριακά και φρούτα. Εξαίρεση κάποιες ημέρες όπως η Κυριακή των Βαΐων που τρώμε ψάρι. Δεν σημαίνει βέβαια πως πρέπει να κάνουμε υπερβολές ούτε από την μια μεριά ούτε από την άλλη (ο χαλβάς πχ έχει 50% λιπαρά αλλά ούτε είναι σωστό ψωμί και ελιές όλη τη Σαρακοστή). Παν μέτρο άριστον, άσχετα αν αυτό προϋπήρξε της ορθόδοξης Εκκλησίας.
Επίσης η νηστεία της Σαρακοστής είναι, στον τρελό σύγχρονο τρόπο ζωής, μια ευκαιρία για πιο υγιεινή διατροφή και για μια πιο λιτή & με μέτρο αντιμετώπιση της διαιτητικής μας καθημερινότητας. Κοντά σε αυτά έρχονται και τα “κέρδη” της διαιτητικής αυτής συμπεριφοράς, μερικά από τα οποία είναι:
- Απώλεια βάρους
- Μείωση αρτηριακής πίεσης, σακχάρου, ουρικού οξέως, χοληστερίνης και τριγλυκεριδίων
- Μείωση του φόρτου και των ερεθισμάτων του πεπτικού συστήματος
- Αύξηση πρόσληψης φυτικών ινών, βιταμινών, και ιχνοστοιχείων
- Αυξημένη πρόσληψη ελαιολάδου, με όλα τις γνωστές ευεργετικές επιδράσεις που έχουν ο καρπός της ελιάς και το ελαιόλαδο στην καρδιά
- Καλύτερη λειτουργία του εντέρου λόγω των φυτικών ινών
- Αλλά και στον ψυχολογικό τομέα ικανοποίηση επίτευξης στόχων (δίαιτα), βελτίωση stress, κατάθλιψης και μια πιο ανάλαφρη’ αίσθηση της καθημερινότητας.
Όπως καταλαβαίνουμε λοιπόν το πεπτικό μας σύστημα είναι άρρηκτα δεμένο και σε συνεχή αλληλεπίδραση με τις ‘παροδικές’ διατροφικές συνήθειες των ημερών αυτών. Ακόμα και η προσφιλής μας μαγειρίτσα δεν ετοιμάζεται τυχαία το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου, αλλά έχει σκοπό να προετοιμάσει το πεπτικό σύστημα για την επερχόμενη κρεατοφαγία και τις καταχρήσεις της Κυριακής του Πάσχα.
Το τι σημαίνει η νηστεία της Σαρακοστής για διάφορες ηλικιακές και κοινωνικές ομάδες δεν είναι πάντα ίδιο. Τα τελευταία χρόνια έχουν δει το φως της δημοσιότητας πολλές μελέτες που αναδεικνύουν την ορθόδοξη νηστεία ως την πλέον ενδεδειγμένη διατροφική πρακτική.
Επίσης η εγκράτεια κατά την διάρκεια μιας νηστείας είναι μια άσκηση που, σύμφωνα με τους αρχαίους Έλληνες φιλοσόφους, ενισχύει τις ικανότητες σε όλους τους τομείς και εκπαιδεύει στην αυτοπειθαρχία. (πχ η νηστεία των αρχαίων ελλήνων στρατηγών πριν τις μάχες).
Βέβαια οι συμμετέχοντες στην νηστεία της Σαρακοστής όλο και μειώνονται τις τελευταίες δεκαετίες και ιδίως στις νεώτερες γενιές με την πολύ μεγάλη αλλαγή του τρόπου ζωής ιδίως στις μεγαλουπόλεις. Πολύωρη εργασία, φαγητό έξω από το σπίτι, πρόχειρο φαγητό, αύξηση επαγγελματικών ταξιδιών, αλλαγή συνηθειών και νοοτροπίας στον τρόπο ζωής είναι μερικοι απο τους παράγοντες που συντελούν σε αυτό.
Τελειώνοντας την νηστεία της Σαρακοστής και φθάνοντας στην Κυριακή του Πάσχα πρέπει να έχουμε κατά νου ότι η μετάβαση στην κρεατοφαγία πρέπει να γίνει σταδιακά και με μέτρο. Τις ημέρες αυτές παρουσιάζονται στα επείγοντα των νοσοκομείων οι περισσότερες περιπτώσεις με κυρίως οξείες παθήσεις του πεπτικού συστήματος όπως γαστρίτιδες, έλκη, παγκρεατίτιδες, χολοκυστίτιδες, κολίτιδες, εμετοί, δηλητηριάσεις κλπ.
Γι αυτό λοιπόν οι 7 απλοί κανόνες για την πρόληψη πεπτικών διαταραχών κατά την νηστεία της Σαρακοστής, αλλά και αμέσως μετά, είναι οι έξης:
- Μην παραλείπετε γεύματα, ούτε να αφήνετε αδειανό το στομάχι σας (4-5 γεύματα ημερησίως)
- Μην τρωτε γρήγορα και μασάτε τις φυτικές τροφές καλά και αργά
- Τις ημέρες της νηστείας συμπεριλάβετε ποικιλία τροφών
- Πίνετε αρκετό νερό
- Μειώστε αλκοολούχα και αναψυκτικά
- Όχι μεγάλη κατανάλωση προϊόντων σε ξύδι (πχ τουρσιά), πολλών καφέδων και καυτερών η τσιγαριστών φαγητών
- Ιδιαίτερη προσοχή στον ταραμά και τα οστρακοειδή στα οποια ο “έλεγχος” απέχει ποσοτικά σε τεράστιο βαθμό από τις διατιθέμενες ποσότητες.[2] (Γι’ αυτό αν μετά τα νηστίσιμα νοιώσετε πόνους στην κοιλιά, πονοκέφαλο, διάρροια, εμετούς η ζάλη τότε καλέστε τον γιατρό σας).
1. Η κυρά-Σαρακοστή είναι ένα αυτοσχέδιο ημερολόγιο για τις ημέρες της Μεγάλης Σαρακοστής. Με επτά πόδια, ένα για κάθε εβδομάδα της Σαρακοστής, με σταυρωμένα χέρια γιατί προσεύχεται και με κλειστό στόμα γιατί νηστεύει, συνοδεύει μικρούς και μεγάλους στη νηστεία που προηγείται του Πάσχα.
2. INKA
